Założenia i cele kształcenia zintegrowanego. Struktura zajęcia zintegrowanego.

Cel to zamierzony stan końcowy, kres, punkt centralny, do którego skierowane jest jakieś działanie.

Cele w edukacji sklasyfikowano w następujący sposób:

• Ogólne

• Pośrednie

• Szczegółowe

• Operacyjne

Obecnie zmniejsza się zapotrzebowanie na encyklopedyczną wiedzę, należy ją zastąpić umiejętnościami niezbędnymi dla współczesnego człowieka, zwanych kluczowymi, do których należą:

• Porozumiewanie się w różnych sytuacjach

• Podejmowanie działania w grupie

• Poszukiwanie nowych sposobów rozwiązywania problemów

• Korzystanie ze źródeł informacji

• Uczenie się i doskonalenie zdobytych umiejętności

W edukacji zintegrowanej odchodzi się od podziału przedmiotowego na rzecz ośrodków pracy o różnym charakterze. W ramach tych ośrodków uczeń wykonuje aktywności związane z różnymi dziedzinami, a treści nauczania połączone są w całość, co pozwala na lepsze zrozumienie otaczającego świata.

Jednostkę metodyczną stanowi dzień pracy, a nie pojedyncze jednostki lekcyjne. Nie jest także określony czas pracy nad danym problemem, dzięki czemu uczeń może opanować wiedzę bez stresu.

Zajęcia powinny być zaplanowane tak, by rozwijać potrzebne umiejętności, należy również pamiętać o 3 godzinach w tygodniu zajęć ruchowych.

Zadaniem nauczyciela powinno być:

• Rozwijanie wyobraźni i aktywności,

• nauczenie jak się uczyć,

• nauczenie współpracy w grupie,

• nauczenie jak zdobywać samodzielnie informacje z różnych źródeł,

• sprawienie, by dzieci nie uciekały przed problemami, lecz próbowały je rozwiązać,

• ukazanie dzieciom ich mocnych stron i możliwości ich wykorzystania.

• Sprawiedliwe ocenianie i motywowanie uczniów

W kształceniu zintegrowanym nacisk kładzie się na dochodzeniu do wiedzy a nie przyswajaniu wiadomości.

Najważniejszym założeniem kształcenia zintegrowanego jest wszechstronny rozwój każdego ucznia, jego dojrzewanie do pełnienia ról społecznych, wspieranie całościowego rozwoju dziecka tak, by było przygotowane do życia w zgodzie z ludźmi, przyrodą i samym sobą.

Cel ten obejmuje szczegółowe cele takie jak:

• Kształtowanie kompetencji komunikowania się z ludźmi

• Posługiwanie się językiem

• Umiejętność matematycznego opisania rzeczywistości

• Umiejętność wyrażania przeżyć i emocji

• Kształtowanie kompetencji współpracy z innymi ludźmi

• Rozumienie reakcji innych ludzi

• Wdrażanie do aktywności w środowisku

• Kształtowanie kompetencji posługiwania się metodami poznawania rzeczywistości

• Znajomość sposobów poznawania przyrody (obserwacja, proste doświadczenia, film, książka)

• Umiejętność korzystania ze źródeł wiedzy

• Kształtowanie kompetencji wyodrębnienia i opisywania związków między naturalnymi składnikami przyrody i działalnością człowieka

• Rozbudzenie zainteresowań przyrodą

• Znajomość składników przyrody ożywionej i nieożywionej

• Umiejętność korzystania z dóbr przyrody bez niszczenia jej

• Poznaje własne zmysły i ciało

• Kształtowanie kompetencji przyszłego twórcy i odbiorcy sztuki:

• Rozwijanie wrażliwości estetycznej

• Kształtowanie kompetencji użytkownika wytworów techniki i przyszłego wynalazcy”

• Wdrażanie do bezpiecznego posługiwania się urządzeniami technicznymi

Podstawowe procedury osiągania celów:

1. wykorzystanie naturalnej ciekawości dziecka

2. organizowanie spotkań z rzeczywistością

3. dostarczanie dzieciom okazji do zdziwienia (w zdziwieniu zauważamy swoją niewiedzę, rodzi ono pytania)

4. zapewnienie poczucia bezpieczeństwa i wolności (edukacja nie może odbywać się w stresie, napięciu, nie należy „gonić”)

5. odważne projektowanie sytuacji dydaktycznych

Struktura zajęcia zintegrowanego

Koncepcja wielowymiarowego kształcenia zintegrowanego autorstwa W. Puśleckiego ma wzbogacać praktykę pedagogiczną o nowe rozwiązania, pobudzać do twórczej aktywności i wyzwalać inicjatywę nauczyciela. By podnieść jakość edukacji zintegrowanej proponuje wzbogacić praktykę o dodatkowe wartości jak podmiotowość (poszanowanie godności ucznia, wolności, bezpieczeństwa, nauka bez lęku, tolerancja, partner w dialogu, możliwość decydowania o procesie dydaktycznym - naturalne i humanistyczne prawa ludzkie), pełnomocność uczniów (najwyższe stadium podmiotowości, autonomiczność, uczeń sam reprezentuje swoje interesy, ma swoje zdanie i je broni, dba i szanuje prawa, odpowiada za własne postępowanie, powinien wpływać na planowanie, realizację i ewaluację planu dydaktycznego) i celowość (cele ogólne i szczegółowe).

W strukturze zintegrowanego zajęcia zintegrowanego wyróżnia się 7 powiązanych elementów - faz:

• inauguracja dnia nauki - element ceremoniału szkolnego klasy, może być np. w formie odśpiewania hymnu klasowego, przywitanie, sprawy organizacyjno porządkowe

• wyjściowa sytuacja edukacyjna - świadomie dobrane bodźce, które wywołują i podtrzymują zainteresowanie uczniów treściami nauczania i wyrażają myśl przewodnią np. słuchanie śpiewu ptaków leśnych, rozwiązywanie krzyżówki, informowanie uczniów o temacie zajęć, inicjowanie tematyki zajęć przez uczniów

• formułowanie tematu zajęcia - ustalenie tematu zajęcia dziennego, traktowanie ucznia jako partnera zobowiązuje do angażowania go w jego ustalenia - temat powinien być dziełem wszystkich -dzieci mają identyfikować się z tematem,

• ustalenie ogólnego i szczegółowych celów zajęcia - cel główny wiąże się z tematem, ma to być hasło zachęcające do pracy, z celu ogólnego wynikają cele szczegółowe w sferze poznawczej, psychomotorycznej i emocjonalnej, w fazie tej też biorą udział uczniowie

• przekształcanie szczegółowych celów zajęcia w jego fazy - projektowanie danego zajęcia (cel operacyjny: uczeń potrafi biegle dodawać w pamięci jednakowe składniki w zakresie 20, faza: sprawdzanie biegłości pamięciowego dodawania)

• realizacja wyróżnionych faz zajęcia edukacyjnego - wprowadzanie w życie podjętych decyzji, stałą korekcja procesu w czasie trwania zajęć - należy dostosować treść, środki dydaktyczne, metody kształcenia, formy pracy, sprawdzenie i ocenę, fazę można zakończyć, gdy zdecydowana większość uczniów osiągnie cel

• ewaluacja zajęcia i uzyskanych efektów - przypomnienie celów, utrwalenie treści, sprawdzenie o ocena osiągnięć, ewaluacja zastosowanych procesów dydaktyczno - wychowawczych.

W koncepcji stosuje się wielowymiarową oś integracyjną - czyli ośrodki tematyczne. Mogą być tygodniowe i wielodniowe, służą do wyprowadzenia tematów, celów treści i osiągnięć dziennych zaje edukacyjnych. W ciągu zajęć konieczne są ćwiczenia autonomiczne, czyli obowiązkowe i systematyczne ćwiczenia określonego zajęcia dziennego, np. pisania.

Koncepcja wymaga podmiotowego, pełnomocnego traktowania uczniów, koncentrowania treści wokół ośrodków tematycznych, właściwego wyposażenia i urządzenia klasy szkolnej - uczniowie mają się tam dobrze czuć i mają brać udział w wystroju klasy, powinien być ona dostosowany do ośrodka tematycznego. Nowy ośrodek tematyczny rozpoczyna się umieszczeniem w klasie hasła i tematu dnia, oraz wystawą zbiorów zgromadzonych przez uczniów, związanych z tym hasłem. W ciągu trwającego tygodnia zbiory (środki dydaktyczne) powiększa się. Ostatni dzień służy podsumowaniu - sprawdzenie, ocena, dialog z uczniami. Zagadnienia można realizować przedmiotowo, wprowadzać oddzielne przedmioty, koncepcja respektuje WSO, ocenę opisową, czy umowne oceny, pozwala jednak stosować formalne stopnie słowne i liczbowe, tego życzą sobie i uczniowie i rodzice.

---