Opracowanie: Anna Dyndał
Konspekt lekcji języka polskiego do przeprowadzenia w kl. III
Temat: Czy wizja uprzedmiotowienia człowieka jest realna? Nowy wspaniały świat A. Huxley'a
Cele: uczniowie poznają treści tekstów, na których oparte są podstawowe prawa człowieka, doskonalą umiejętność czytania ze zrozumieniem, uogólniania, wnioskowania; wskazują zjawisko łamania praw człowieka w dawnym i współczesnym świecie; dostrzegają kontekst historyczny, ważne wartości wpisane w tekst; formułują, porządkują i wartościują argumenty uzasadniające własne stanowisko.
Metody: burza mózgów, praca w grupach, heureza, elementy dyskusji.
Pomoce dydaktyczne: karty pracy do tekstów: Biblia, Powszechna Deklaracja Praw Człowieka uchwalona przez Organizację Narodów Zjednoczonych, Konstytucja RP, artykuły papiernicze.
Przebieg lekcji:
Sprawdzenie i przeczytanie pracy domowej - streszczenia fragmentu opowiadania Aldousa Huxley'a.
Komentarz nauczyciela.
Dzisiejsza lekcja nawiązuje do opowiadania, które omawialiśmy na ostatniej lekcji Zastanawialiśmy się, czy człowiek jest traktowany jak podmiot czy przedmiot. Doszliście do wniosku, że stał się on przedmiotem użytku w rękach drugiego człowieka i wskazywaliście dowody na potwierdzenie waszej tezy. Dziś będziecie pracować z bardzo istotnymi dla ludzkości tekstami. Naszym celem jest stworzenie listy podstawowych praw człowieka, który jest podmiotem a nie przedmiotem.
(Zapisanie tematu lekcji)
Praca w grupach 5-6 osobowych.
Uczniowie otrzymują karty pracy z fragmentami: Biblii, Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka uchwalonej przez Organizację Narodów Zjednoczonych, Konstytucję RP. Wykonują zadania do tekstu.
Prezentacja pracy w grupach. Wspólne tworzenie listy praw człowieka i umieszczenie jej w widocznym miejscu.(notatka)
Człowiek ma prawo do (przykładowe odpowiedzi):
Życia i decydowania o nim
Ochrony zdrowia
Własności prywatnej
Szacunku, poszanowania godności
Sprawiedliwości, ochrony prawnej
Spokoju, bezpieczeństwa
Wypoczynku
Równego traktowania
Obrony
Wolności myśli, sumienia, wyznania
Pracy i jej wyboru
Bezpłatnej nauki
Wolności twórczej, badań naukowych, korzystania z dóbr kultury
Wyrażania swoich poglądów
Pozyskiwania i rozpowszechniania informacji
Poszukiwanie odpowiedzi na pytania:
Czy na przestrzeni wieków łamane były prawa człowieka? Co to były za wydarzenia, zjawiska? Łamanie których praw ludzkość odczuwa najboleśniej?
Przykładowe odpowiedzi
Prześladowanie chrześcijan w starożytnym Rzymie
Niewolnictwo
Inkwizycja
Wojny zaborcze
Wyniszczanie ludności tubylczej w Amerykach Południowej i Północnej
Zabory w Polsce
I i II wojny światowe (obozy koncentracyjne, łagry)
Totalitaryzm i faszyzm
Rasizm, antysemityzm
Wojny w Jugosławii, Iraku
Dlaczego doszło i wciąż dochodzi do łamania podstawowych praw człowieka? (notatka)
Przyczyny:
Zdobycie władzy Chęć dominacji
Gniew ↑ ↑ → Zemsta
←
HOMO SAPIENS
Strach ←
↓ ↓
Chęć wzbogacenia się
Narzucanie własnej ideologii, wizji świata
Przypomnienie argumentów przemawiających za tym, że człowiek w opowiadaniu Huxley'a stał się przedmiotem użytku w rękach drugiego człowieka.
Co niepokoi w wizji Huxley'a?
Przykładowe odpowiedzi
Uprzedmiotowienie człowieka
Brak kontroli nad eksperymentami, które stały się niemal produkcją
Brak etyki zawodowej
Brak wrażliwości sumienia
Ubezwłasnowolnienie człowieka przez drugiego człowieka w świetle prawa
Skutki takiego eksperymentu
Nieobliczalni ludzie mający władzę i realizujący swoją wizję świata
Co skłoniło autora do podjęcia takiego tematu i takiej kreacji świata?
Przykładowe odpowiedzi
Rodzący się totalitaryzm, faszyzm
Eksperymenty medyczne
Łamanie praw człowieka
Czemu ma służyć stworzenie takiej przerażającej wizji naszej przyszłości?
Przykładowe odpowiedzi
Refleksji nad zagadnieniami doświadczeń medycznych, ingerencji w naturę
Potrzebie istnienia etyki zawodowej i kontroli świata nauki, władzy.
Zapobieganiu
Byciu czujnym, ostrożnym i nieobojętnym
Praca domowa:
Czy zagrożenie uprzedmiotowienia człowieka ukazane w opowiadaniu A. Huxley'a jest realne? Ustosunkuj się do ww. wymienionej hipotezy. Przedstaw swoje argumenty.
Zwrócenie przez nauczyciela uwagi na takie zjawiska jak: klonowanie, eutanazja, aborcja, łamanie praw naturalnych, niekontrolowana ingerencja w świat przyrody, władza absolutna, ruchy społeczne typu nazizm, rasizm, itp.
KARTY PRACY
Grupa I
Przeczytaj uważnie tekst.
Stary Testament
Ks. Rodzaju
Tak stworzył Bóg człowieka na swe wyobrażenie, na wyobrażenie Boga go stworzył: stworzył mężczyznę i niewiastę. Po czym błogosławił im, mówiąc do nich: „Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, abyście zaludnili ziemię i uczynili ją sobie poddaną; abyście panowali nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym i nad wszelką istotą żywą, która chodzi po ziemi”. I rzekł Bóg; „Oto wam daję wszelką roślinę, przynoszącą ziarno po całej ziemi i wszelkie drzewo, którego owoc ma w sobie nasienie: dla was będą one pokarmem”.
Dekalog
Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną.
Nie będziesz brał imienia Pana Boga swego nadaremnie.
Pamiętaj, abyś dzień święty święcił.
Czcij ojca swego i matkę swoją.
Nie zabijaj.
Nie cudzołóż.
Nie kradnij.
Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu.
Nie pożądaj żony bliźniego swego.
Ani żadnej rzeczy, która jego jest.
Mt. 7, 12
Złota zasada postępowania
Wszystko więc, co byście chcieli, żeby wam ludzie czynili, i wy im czyńcie! Albowiem na tym polega Prawo i Prorocy.
„...Będziesz miłował bliźniego swego jak siebie samego”.
2. Jakie prawa miał człowiek w Starym i Nowym Testamencie?
3. Od kogo otrzymał te prawa?
Gr. II
1. Przeczytaj uważnie tekst.
Powszechna Deklaracja praw człowieka uchwalona przez Organizację Narodów Zjednoczonych* 10 grudnia 1948 r.
ONZ-uniwersalna organizacja międzynarodowa powołana w 1945 r. na mocy umowy zwanej Kartą Narodów Zjednoczonych w celu zapewnienia bezpieczeństwa międzynarodowego i mająca służyć wspólnym celom politycznym, kulturalnym i społecznym.
Artykuł 1
Wszyscy ludzie rodzą się równi pod względem swej godności i swych praw. Są oni obdarzeni rozumem i sumieniem i powinni postępować wobec innych w duchu braterstwa.
Artykuł 3
Każdy człowiek ma prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa swej osoby.
Artykuł 5
Nie wolno nikogo torturować ani karać lub traktować w sposób okrutny, nieludzki lub poniżający.
Artykuł 8
Każdy człowiek ma prawo do skutecznego odwoływania się do kompetentnych sądów krajowych przeciw czynom stanowiącym pogwałcenie podstawowych praw przyznanych mu przez konstytucję lub prawo.
Artykuł 11
Każdy człowiek oskarżony o popełnienie przestępstwa ma prawo, aby uznawano go za niewinnego dopóty, dopóki nie udowodni mu się winy.
2. Jakie prawa ma człowiek w Deklaracji ?
3. Od kogo otrzymał te prawa?
Gr. III
Przeczytaj uważnie tekst.
Powszechna Deklaracja praw człowieka uchwalona przez Organizację Narodów Zjednoczonych* 10 grudnia 1948 r.
ONZ-uniwersalna organizacja międzynarodowa powołana w 1945 r. na mocy umowy zwanej Kartą Narodów Zjednoczonych w celu zapewnienia bezpieczeństwa międzynarodowego i mająca służyć wspólnym celom politycznym, kulturalnym i społecznym
Artykuł 17
Każdy człowiek ma prawo do posiadania własności.
Nie wolno nikogo samowolnie pozbawiać własności.
Artykuł 18
Każdy człowiek ma prawo do wolności myśli, sumienia, wyznania.
Artykuł 19
Każdy człowiek ma prawo do przekonań i wypowiedzi: prawo to obejmuje wolność wyznawania niczym nie skrępowanych przekonań oraz wolność poszukiwania, otrzymywania i przekazywania informacji i idei wszelkimi środkami, bez względu na
granice.
Artykuł 20
Każdy człowiek ma prawo do spokojnego zgromadzania i stowarzyszania się.
Artykuł 23
Każdy człowiek ma prawo do pracy, do swobodnego wyboru miejsca pracy, do odpowiednich i zadowalających warunków pracy oraz ochrony przed bezrobociem.
2. Jakie prawa ma człowiek w Deklaracji ?
3. Od kogo otrzymał te prawa?
Gr. IV
Przeczytaj uważnie tekst.
KONSTYTUCJA RP
Rozdział II
WOLNOŚCI, PRAWA I OBOWIĄZKI
CZŁOWIEKA I OBYWATELA
ZASADY OGÓLNE
Art. 30.
Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.
Art. 31.
Wolność człowieka podlega ochronie prawnej.
(...)
Art. 32.
Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.
Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.
WOLNOŚCI I PRAWA OSOBISTE
Art. 38.
Rzeczpospolita Polska zapewnia każdemu człowiekowi prawną ochronę życia.
Art. 39.
Nikt nie może być poddany eksperymentom naukowym, w tym medycznym, bez dobrowolnie wyrażonej zgody.
Art. 40.
Nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu. Zakazuje się stosowania kar cielesnych.
Art. 41.
Każdemu zapewnia się nietykalność osobistą i wolność osobistą. Pozbawienie lub ograniczenie wolności może nastąpić tylko na zasadach i w trybie określonych w ustawie.
Art. 45.
Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.
Art. 47.
Każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym.
Art. 49.
Zapewnia się wolność i ochronę tajemnicy komunikowania się. Ich ograniczenie może nastąpić jedynie w przypadkach określonych w ustawie i w sposób w niej określony.
Art. 50.
Zapewnia się nienaruszalność mieszkania. Przeszukanie mieszkania, pomieszczenia lub pojazdu może nastąpić jedynie w przypadkach określonych w ustawie i w sposób w niej określony.
Art. 52.
Każdemu zapewnia się wolność poruszania się po terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz wyboru miejsca zamieszkania i pobytu.
Art. 53.
Każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii.
Art. 54.
Każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji.
2. Jakie prawa ma człowiek w Konstytucji RP?
3. Od kogo otrzymał te prawa?
Gr. V
1. Przeczytaj uważnie tekst.
KONSTYTUCJA RP
WOLNOŚCI I PRAWA POLITYCZNE
Art. 57.
Każdemu zapewnia się wolność organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w nich. Ograniczenie tej wolności może określać ustawa.
Art. 58.
Każdemu zapewnia się wolność zrzeszania się.
Zakazane są zrzeszenia, których cel lub działalność są sprzeczne z Konstytucją lub ustawą. O odmowie rejestracji lub zakazie działania takiego zrzeszenia orzeka sąd.
Ustawa określa rodzaje zrzeszeń podlegających sądowej rejestracji, tryb tej rejestracji oraz formy nadzoru nad tymi zrzeszeniami.
Art. 60.
Obywatele polscy korzystający z pełni praw publicznych mają prawo dostępu do służby publicznej na jednakowych zasadach.
Art. 61.
Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa.
2. Jakie prawa ma człowiek w Konstytucji RP?
3. Od kogo otrzymał te prawa?
Gr. VI
1. Przeczytaj uważnie tekst.
KONSTYTUCJA RP
WOLNOŚCI I PRAWA EKONOMICZNE, SOCJALNE I KULTURALNE
Art. 64.
Każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia. (...)
Art. 65.
Każdemu zapewnia się wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy. Wyjątki określa ustawa. (..)
Art. 67.
Obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. Zakres i formy zabezpieczenia społecznego określa ustawa.
Art. 68.
Każdy ma prawo do ochrony zdrowia.
Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Warunki i zakres udzielania świadczeń określa ustawa.
Art. 70.
Każdy ma prawo do nauki. Nauka do 18 roku życia jest obowiązkowa. Sposób wykonywania obowiązku szkolnego określa ustawa.
Nauka w szkołach publicznych jest bezpłatna. Ustawa może dopuścić świadczenie niektórych usług edukacyjnych przez publiczne szkoły wyższe za odpłatnością.
Art. 73.
Każdemu zapewnia się wolność twórczości artystycznej, badań naukowych oraz ogłaszania ich wyników, wolność nauczania, a także wolność korzystania z dóbr kultury.
Art. 79.
Każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji.
2. Jakie prawa ma człowiek w Konstytucji RP?
3. Od kogo otrzymał te prawa?
ARKUSZ HOSPITACYJNY
Imię i nazwisko nauczyciela: Anna Dyndał
Przedmiot: język polski Klasa: IIIc Data: 30. 05. 2006 r.
Temat: : Czy wizja uprzedmiotowienia człowieka jest realna? Nowy wspaniały świat A. Huxley'a
Cele: uczniowie poznają treści tekstów, na których oparte są podstawowe prawa człowieka; doskonalą umiejętność czytania ze zrozumieniem, uogólniania, wnioskowania; wskazują przykłady łamania praw człowieka w dawnym i współczesnym świecie; dostrzegają kontekst historyczny, ważne wartości wpisane w tekst; formułują, porządkują i wartościują argumenty uzasadniające własne stanowisko.
Metody: burza mózgów, praca w grupach, heureza, elementy dyskusji.
Pomoce dydaktyczne: karty pracy do tekstów: Biblia, Powszechna Deklaracja Praw Człowieka uchwalona przez Organizację Narodów Zjednoczonych, Konstytucja RP; artykuły papiernicze.
Praca nauczyciela:
Przedstawienie celów lekcji
Podział na grupy i przydzielenie zadań
Czuwanie nad poprawną prezentacją grup
Inspirowanie dyskusji i zachęcanie uczniów do formułowania wniosków
Sprawdzenie poprawności zadania domowego
Czuwanie nad prawidłowym przebiegiem lekcji
Praca ucznia:
Prezentacja pracy domowej
Praca w grupach (czytanie ze zrozumieniem, uogólnianie, wnioskowanie)
Przedstawienie wykonanych zadań
Redagowanie notatki
Aktywny udział w dyskusji i samodzielne formułowanie wniosków
Gromadzenie argumentów uzasadniających własne stanowisko.
1