PRZEPUKLINA OPONOWO- RDZENIOWA

Stany dysgraficzne- określenie to dotyczy szeregu wad rozwojowych rdzenia kręgowego oraz jego powłoki.

W grupie tych wad znaczące miejsce mają przepukliny oponowo-rdzeniowe. Wady te charakteryzują się :

1. Zmianami i ubytkami w obrębie skóry, kręgów i opon rdzeniowych.

2. Zmiany tkanki nerwowej w grzbietowej lini ciała ( zmiany dotyczą głównie części lędźwiowo- krzyżowej, mogą występować w wyższych partiach kręgosłupa)

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA POWSTANIE WADY TO :

1. Czynniki genetyczne

2. Zakażenia wirusowe

3. Zatrucia chemiczne

4. Promieniowanie jonizujące

KLASYFIKACJA USZKODZEŃ:

1. Tarń dwudzielna

2. Przepuklina oponowa

3. Przepuklina oponowo- rdzeniowa

4. Wynicowanie opon i rdzenia

INNY PODZIAŁ TO :

1. Stany dysraficzne przebiegające z porażeniami mięsni

2. Stany dysgraficzne, przebiegające , bez porażeń mięsni ( tarń dwudzielna , przepuklina oponowa)

Tarń dwudzielna- wada polega na braku łuku kręgu, najczęściej przebiega bez uszkodzenia opony i rdzenia. Stan taki może dotyczyć jednego lub kilku kręgów . nie wymaga zwykle żadnego leczenia.

Przepuklina oponowa- występuję w tym przypadku brak jednego lub kilki łuków kręgowych . opony rdzeniowe pokrywa jedynie skóra i tworzą one worek przepuklinowy wypełniony płynem mózgowo- rdzeniowym. Leczenie w tym przypadku jest operacyjne . w tych przypadkach opóźnienie rozwoju psycho-somatycznego występuję sporadycznie. Leczenie jest łatwe , nie stwierdza się objawów neurologicznych.

Przepuklina oponowo- rdzeniowa - rozczep obejmuję większa ilość kręgów , worek przepuklinowy oprócz opon i płynu zawiera elementy rdzenia i jego korzonki . Jeżeli przepuklinę pokrywa skóra to jest ona jedynie nie zmieniona w obwodzie w części środkowej, jest ona zbliznowaciała i zanika. Często obserwuję się w części środkowej przepukliny, obniżenie elementów rdzenia i wyciekanie płynu mózgowo- rdzeniowego.

Wynicowanie opon i rdzenia- ujawnia się jako nieznaczne wypuklenie otoczone na obwodzie skórą zrośniętą z rozczepionymi oponami rdzeniowymi. Centralną część guza stanowi rozdwojony i zaczepiony na trzonach kręgowych rdzeń. Stanom tym towarzyszy zawsze nieustanne wyciekanie płynu mózgowo- rdzeniowego.

Objawy Neurologiczne towarzyszące przepuklinie oponowo- rdzeniowej i wynicowaniu opon i rdzenia , zależne są od poziomu uszkodzenia choć objawy mają charakter czuciowy i ruchowy. Duży wpływ na pozostałe współistniejące zaburzenia mają :

• Zaburzenia urologiczne

• Współistniejące wady

• Zapalenie opon, rdzenia, mózgu.

Do wad współistniejących należą: wodogłowie ( 90%), przemieszczaniu mózgu oraz dolnej części pnia mózgu do otworu potylicznego wielkiego, dalej do kanału kręgowego.

Podstawowe zaburzenia narządu ruchu:

1. Porażenia

2. Niedowłady

3. Przykurcze

4. Zniekształcenia w obrębie kończyn dolnych

5. Problemy z oddawaniem moczu ( zaleganie, nietrzymanie)

Porażenia i niedowłady mają charakter wiotki, zwykle są symetryczne i obustronne. Jeżeli uszkodzenie jest na wysokim poziomie , może mieć charakter spastyczny.

WADY POSTAWY W PŁASZCZYŹNIE STRZAŁKOWEJ:

Istota tych was jest pogłębienie lub zmniejszenie fizjologicznych wygięć kręgosłupa. Najczęściej występują 4 postacie wad:

1. Pogłębienie kifozy piersiowej- PLECY OKRĄGŁE

2. Pogłębienie lordozy lędźwiowej- PLECY WKLĘSŁE

3. Pogłębienie kifozy piersiowej i lordozy lędźwiowej- PLECY OKRĄGŁO- WKLĘSŁE

4. Brak fizjologicznych wygięć kręgosłupa- PLECY PŁASKIE

WADY MOGĄ MIEĆ PODŁOŻE:

• Nabyte

• Funkcjonalne

• Nerwowo- pochodne

• Kostno- pochodne

• Mięśniowo- pochodne

• Wywołane innymi chorobami takimi jak: plecy okrągłe w chorobie scheurmana , plecy z ZZSK

PLECY OKRĄGŁE:

Charakteryzują się nadmiernym wygięciem kręgosłupa ku tyłowi , jeżeli wygięcie dotyczy górnego odcinka kręgosłupa to taką postać nazywamy KIFOTYCZNĄ, jeżeli cały kręgosłup wygięty jest do tyłu to taką postać nazywamy SIEDZENIOWĄ lub KIFOZĄ TOTALNĄ

Plecy takie mogą mieć wadę:

• Wrodzoną ( kostno pochodną )

• Nabytą ( w winku krzywicy, ZZSK, martwica aseptyczna trzonów kręgów)

• Towarzyszącą b. s. k .o różnej etiologii

• Mogą występować pod wpływem czynników psychicznych ( u dorastających dziewczyn)

• Jako nawyk postawy

LOKALIZACJA WADY: wyróżniamy 3 odmiany:

1. Hiperkifozą piersiową ( umiejscowiona na poziomie normalnie występującego wygięcia w tym kierunku)

2. Kifozę z przemieszczeniem , jej szczytu w gorę lub dół, (kifoza wysoka lub niska)

3. Kifozę obejmująca również odcinek lędźwiowy (kifozę totalną , przejścia piersiowo - lędźwiowego oraz kifozę lędźwiową)

STOPIEŃ ZAWANSOWANIA AMIAN ( uzależniony jest od ich korektywności)

1. Oznacza możliwość pełnej- czynnej korekcji wady

2. Oznacza możliwość pełnej biernej korekcji wady przez odciążenie, wyciąg własnego ciała lub tzw. Pozycję hiper- korekcyjną

3. Brak możliwości pełnej korekcji biernej

PODZIAŁ WAD NA OKRESY:

1. Okres zmian czynnościowych ( zmiany, napięcia mięsni , osłabienie mięsni, rozciąganie niektórych mięsni, podobne zmiany dotyczą ukł. Więzadłowo- torebkowego)

2. Okres pierwszych zmian morfotycznych ( pojawianie się przykurczy mięsni i rozciągnięcie innych takie same zmiany dotyczą torebek stawowych i niektórych stawów)

3. Okres zmian strukturalnych ( zniekształcenie kości, przykurcze, ograniczenie ruchomości , niestabilność stawów, zwłóknienie miękkich element ów okołostawowych)

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE DLA PLECÓW OKRĘGŁYCH:

1. Rozciągnięcie wiązadeł i mięsni po stronie grzbietowej kręgosłupa

2. Skrócenie więzadeł z przodu

3. W odcinku objętym kifozą tarcze międzykręgowe są niższe od przodu i wyższe od tyłu z czasem sklinowaceniu od przodu ulegają trzony kręgów

4. Spłaszczenie klatki piersiowej i wysunięcie barków do przodu

5. Zmniejszenie przodo pochylenie miednicy

6. Lekkie ugięcie kolan

7. Skośne ustawienie żeber co prowadzi do zmniejszenia ruchów oddechowych i upośledzenie mechaniki oddychania

8. Obniżenie ogólnej wydolności i szybkie męczenie się

9. Odmianą pleców okrągłych u osób z jałową martwicą kości jest choroba Schuermana

PLECY WKLĘSŁE:

Wada polega na pogłębieniu lordozy lędźwiowej. Plecy te mogą być wadą wrodzoną lub nabytą. Najczęściej są one wynikiem wady nabytej związanej z osłabieniem mięsni.

PRZYCZYNY WAD:

1. Anomalia wrodzona

2. Wada nabyta ( zaburzenie czynnościowe u kobiet otyłych w okresie przekwitania lub jako winnik kompensacji wynikłej na skutek zmian w odcinku lędźwiowym , spowodowanych długim siedzeniem lub zmian w stawach biodrowych)

3. U sportowców uprawiających gimnastykę akrobatyczną

4. W wyniku zaburzeń pracy mięsni w dystrofiach mięśniowych

LOKALIZACJA WADY: ( występuje w 3 postaciach)

1. Gdy występuje nadmierne przemieszczanie tułowia do przodu tzw. Postać o łuku przednim ale nie występuje zwiększenie przodo pochylenia miednicy

2. Postać wklęsłości odcinka lędźwiowego kręgosłupa. .Jest to postać , którego szczyt skrzywienia przypada na poziomie l 2. Postać ta jest dość rozległa- długa.

3. Postać w której występuję ostrzejsze zgięcie kręgosłupa , szczyt leży na poziomie l5 . lordoza w tej postaci jest krótka i spłaszczona z wydłużeniem kifozy piersiowej na góre cześć odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Jest to zwiększone przodopochlenie miednicy i nadmierny przeprost kolan

CECHY CHARAKTERYSTYCZNE WADY:

1. Zaburzenie funkcjonowania narządów wewnętrznych

2. Upośledzenia ruchów przepony

3. Częste zespoły bólowe dolnego odcinka kręgosłupa powstałe w wyniku przeciążenia wyrostków stawowych co może prowadzić do zmian zwyrodnieniowo- wytwórczych

PLECY OKRĄGŁO WKLĘSŁE:

Charakteryzują się zwiększoną Lordozą lędźwiową i kifozą piersiową. Zwykle głowa pochylona jest do przodu, a klatka piersiowa spłaszczona. Pierwotną przyczyną wady jest zwiększony kąt pochylenia miednicy ( przodopochlenie miednicy), powoduje to zwiększenie Lordozy lędźwiowej co na drodze kompensacji prowadzi do pogłębienia kifozy piersiowej.

PLECY PŁASKIE:

Charakteryzują się spłaszczeniem lub brakiem krzywizn kręgosłupa. Prowadzi to do wypadnięcia funkcji amortyzacyjnej kręgosłupa to do przeciążenia elementów kręgosłup i powstania zmian zwyrodnieniowych. W wadzie tej może dojść do skoliozy.

Pojemność i ruchomość klatki piersiowej są upośledzone. Wada ta spotykana jest coraz częściej. Jako przyczynę wyróżnia się :

1. Siedzący tryb życia, prowadzony przez dzieci

2. Powstaje jako efekt nie wykształcenia prawidłowego przodopochylenia miednicy. Zwykła wada ta występuje u osób słabo umięśnionych. Równoważenie segmentów ciała następuję nie za pomocą mięsni, ale biernie przez zmniejszenie przodo- pochylenia miednicy, spłaszczenie lordozy lędźwiowej i spłaszczenie kifozy piersiowej.

3. Może występie również u ludzi silnie umięśnionych zwłaszcza u dzieci które wcześnie zaczynają intensywnie ćwiczyć w warunkach elongacji i hiperkorekcji oraz złego stosowania cwiczeń antylordotycznych

4. INNE CECHY PLAECÓW PLASKICH:

1. Obniżenie braków

2. Spłaszczenie klatki piersiowej

3. Odstawianie łopatek

4. Złe funkcjonowanie narządów wewnętrznych, klatki piersiowej., praca brzucha

5. może ta wada sprzyjać rozwojowi b.s.k

6. często występują bóle głowy w wyniku spłaszczenia krzywizn , dochodzi do zaburzeń amortyzacji przez kręgosłup ( wstrząsy)

CHOROBA SCHEURMANA :

Choroba ta rozwija się w okresie dojrzewania u dzieci bez uchwytnych objawów. Podstawowym objawem jest pojawianie się kifozy piersiowej (okrągłe plecy lub okrągło- wklęsłe) dodatkowo uwidocznione są wyrostki kolczyste kręgów 2 i 3 w jej szczycie

WYRÓZNIAMY 2 TYPY

1. górny Th4-8

2. dolny Th 8-12

Przyczyny choroby:

1. zaburzenia w kostnieniu nasad trzonów kręgów w okresie intensywnego wzrostu

2. dysproporcja miedzy wielkością obciążeń a wytrzymałością tkanek zaburzenia hormonalnego

dodatkowe objawy to:

• męczenie się w pozycji wyprostowanej

• ból pojawiający się w późniejszym okresie choroby

• ograniczenie ruchomości kręgosłupa , klatki piersiowej w winiku rozwoju choroby

• utrwalenie kifozy piersiowej

• pogłębiona lordoza

Przebieg choroby:

1. wczesny ( czynnościowy) jest to okres bez objawowy w obrazie RTG3 lub 4 trzonu kręgów widoczne jest zwężenie krążków międzykręgowych, dochodzi do klinowacenia trzonów kręgów piersiowych

2. okres czynnej choroby - dochodzi do wyraźnego pogłębienia kifozy piersiowej,

ograniczenia ruchomości odcinka objętego chorobą,

trzony kręgów są spłaszczone , zniekształcone,

występuje nie równość płytek granicznych,

występują guzki Schmorla powstałe w winku uwypuklenia się części krążków międzykręgowych w kierunku trzonów,

przednie krawędzie trzonów przybierają przebieg falisty lub zębaty co prowadzi do schodkowego obniżenia przednich odcinków trzonów, pózniej mogą się rozwijak zmiany zwyrodnieniowo wytwórcze w postaci obniżenia się przednich czesci krązków międzykręgowych i tworzenia się niewielkich ostefitów.

3. Okres późny- przynosi utrwalenie kifozy, częste bóle , przewaga zmian wytwórczych w obrazie RTG

Rehabilitacja:

Cel: zapobiegać zniekształceniom kręgosłupa

• Odciążenie przed naciskiem i obciążeniem trzonów

• Wzmacnianie mięsni prostowników grzbietu

• Czynna korekcja podstawy

• Unikanie skoków i dziw gania

• Terapia ułożeniowa

• Zakładanie gorsetów ortopedycznych z pelotą uciskowa na szczycie kifozy

• Ćwiczenia anty ki fotyczne

• Ćwiczenia oddechowe

---