Nowa książka str. 10-146

Teksty źródłowe

1. Komisja rządowa o pracy kobiet i dzieci w kopalniach angielskich (1832r.)

Warunki pracy robotników w I poł. XIXw. :

- zdania robotników nie były brane pod uwagę

- zatrudniano dzieci do ciężkich prac fabrycznych

- pracodawcy nie liczyli się z prawami pracowników, tzn. zmuszali ich do ciężkiej, wielogodzinnej pracy (12-16godzin na dobę)

- nie dbano o bezpieczeństwo i higienę pracy

- liczył się tylko SZYBKI ZYSK

- robotnicy nie mogli liczyć na Żadne ubezpieczenia, czy zwolnienia lekarskie

- w razie, gdy nie byli zdolni do pracy, natychmiast zostali zwalniani

- „nieludzkie” warunki do pracy

2. Petycja manchesterska w sprawie zniesienia ceł zbożowych, złożona do parlamentu w 1832r.

Zbożowe ustawy- prawa angielskie, mające na celu ochronę interesów rolnictwa krajowego poprzez nałożenie ograniczeń na zagraniczny handel zbożem. Doprowadziły m.in. do skutecznej bariery antyimportowej. Ustawy te były zwalczane przez Ligę Przeciw Ustawom Zbożowym, które reprezentowały interesy klasy średniej. Domagali się oni swobodnego handlu i „taniego chleba”. Ustawy zbożowe reprezentowali arystokraci i właściciele ziemscy.

3. Konstytucja II Rzeszy Niemieckiej, 1871r. (str. 45)

-Gospodarka współczesna ma bardzo podobne założenia i podstawy jak Konstytucja II Rzeszy Niemieckiej.

- Dużą rolę odgrywają w naszym współczesnym życiu następujące punkty zawarte w Konstytucji II Rzeszy Niemieckiej:

a) Patenty na wynalazki

b) ochrona własności umysłowej

c) organizacja handlu niemieckiego za granicą, żeglugi niemieckiej oraz ustanowienie wspólnej reprezentacji konsularnej

d) kolejnictwo, budowa dróg lądowych i wodnych w interesie obrony kraju i ogólnej komunikacji

e) ruch statków na drogach wodnych, należących wspólnie do kilku państw, utrzymywanie dróg.

4. Stanisław Pigoń „Z Komborni w świat”

Warunki życia ludności miejskiej pod koniec XIX wieku:

- ubogie życie na wsiach

- wioska liczyła bardzo małą ilość mieszkańców

- mieszkania dwuizbowe

- pierwsza izba składała się na kuchnię, druga na „warsztat”, czyli pomieszczenie do pracy

- zima była najgorszym okresem, gdyż przeraźliwy mróz dostawał się do pomieszczeń

- pod koniec XIX w. nastąpiły emigracje do Ameryki, które odegrały dużą rolę w podniesieniu poziomu materialnego i umysłowego wsi ( poznanie nowej kultury, nawyków, nowe doświadczenia, a przede wszystkim więcej pieniędzy).

5. Konrad Prószyński „Żelaźnice konne i kanalizacja

Zmiany wyglądu miasta i warunków życia codziennego poprzez rewolucję przemysłową:

-powstały żelaźnice- żelazne drogi konne, które składały się z torów. Jeździły na nich powozy podobne do wagonów, ale ciągnione przez konie

- powstały kanały podziemne pod miastami, którymi odpływały ścieki poza miasto, a następnie do Wisły. Dzięki temu miasta były czystsze a powietrze zdrowsze.

- zastosowanie maszyn parowych

- zwiększenia wydobycia węgla i żelaza

- prawo pracy

- zwiększenia zatrudnienia w przemyśle, a zmniejszenie w rolnictwie.

6. John Stuart Mill- W filozofii był pierwotnie kontynuatorem tradycji utylitaryzmu, by później przejść na pozycje naturalistyczne. W politologii i ekonomii był teoretykiem i piewcą liberalizmu. Uważany jest za twórcę liberalizmu demokratycznego. Popierał również ruchy feministyczne.

Idee:

• Pierwsza próba uściślenia pojęć tradycyjnej logiki Arystotelesa, w formie diagramów, schematów i oznaczeń symbolicznych,

• Koncepcja odejścia od "magicznego" traktowania logiki i matematyki na rzecz poglądu, że są to swoiste "metajęzyki", które można w dowolny, ale nie sprzeczny sposób przystosowywać do potrzeb użytkownika,

• Próba uporządkowania zasad rozumowania indukcyjnego w postaci tzw. kanonów Milla.

7. Karol Marks, Fryderyk Engels „Manifest komunistyczny”

Manifest komunistyczny, został opracowany w 1847 przez K. Marksa i F. Engelsa na polecenie nowo utworzonego Związku Komunistów w Anglii jako program ideowo-polityczny partii. Zawierał podstawowe tezy marksistowskiej ekonomii politycznej, krytykę ustroju kapitalistycznego i różnych nurtów ówczesnego socjalizmu.

8. Leon XIII i Encyklika Rerum Novarum (15 V 1891r.)

Rerum novarum uważana jest za cezurę w rzymskokatolickiej nauce społecznej. Głównymi wątkiem encykliki było przekonanie, że ani Kościół, ani państwo nie są w stanie samodzielnie rozwiązać trudności społecznych. Obydwa organizmy muszą ze sobą współpracować dla wspólnego dobra. Według Leona XIII zadaniem Kościoła jest wspieranie dzieła pojednania między pracodawcami i pracownikami poprzez nieustanne przypominanie praw i obowiązków wszystkich zainteresowanych. Według Rerum novarum obowiązkiem państwa jest ochrona pracownika poprzez zapewnienie mu niedzielnego odpoczynku, minimalnej płacy, a także trwałości zatrudnienia. Dokument papieski poruszył także kwestię katolickich związków pracowniczych, podkreślił znaczenie własności prywatnej

9. Traktat Świętego Przymierza

Był to sojusz zawarty przez Rosję, Austrię i Prusy. Wzorowało się na chrześcijańskich podstawach. Były 3 główne zasady, którymi kierowali się:

• równowaga europejska tj. wyrzeczenie się podbojów terytorialnych, by stworzyć Europę bez podziałów i sporów

• legitymizm - tylko monarchowie z Bożej łaski mogą zasiadać na tronie, nie można było obalić monarchy

• restauracja - przewidywała przywrócenie sytuacji terytorialnej i ustrojowej sprzed 1789r. (system rządów absolutnych), podporządkowanie jednemu prawu, w niektórych krajach pozostało przy prawach Kodeksu Napoleona, utrzymywanie porządku w państwie, niedopuszczanie do aktów rewolucyjnych, spisków oraz do obalenia istniejących dynastii.

10. Zniesieniu handlu niewolnikami

-Ustanowiono go na Kongresie Wiedeńskim.

-Traktat Paryski z dnia 30 maja 1814r. zabronił handlu niewolnikami (Afroamerykanami).

- Traktat podpisały państwa: Wlk. Brytania, Francja, Portugalia, Holandia, Hiszpania.

10. Rewolucja lutowa i czerwcowa 1848r. w Paryżu w opisie Zygmunta Szczęsnego.

Rewolucja lutowa- Rewolucja lutowa miała miejsce we Francji w 1848 roku. W jej wyniku wprowadzono ustrój republikański na miejsce monarchii lipcowej. Uważana jest za początek tzw. Wiosny Ludów. Poza ogólnoeuropejskimi czynnikami wpływającymi na wybuch rewolucji lutowej we Francji duże znaczenie miał także wzrost bezrobocia, kompromitacja rządu poprzez liczne procesy i oskarżenia o nadużycia finansowe. Opinia publiczna była niezadowolona również z polityki zagranicznej Francji. Oburzenie budziła sprawa braku pomocy Polakom podczas Powstania Krakowskiego i prowadzenie przez Francję polityki zacieśniania związku z Wiedniem i Petersburgiem.

Rewolucja czerwcowa- Po rewolucji lutowej polityka Rządu Tymczasowego wywołała powszechne społeczne rozczarowanie. Zwłaszcza robotnicy byli zdania, że rząd nie stara się rozwiązywać ich problemów, chociaż to oni odegrali wiodącą wolę w rewolucji w lutym 1848 Rządowy brak zdecydowania zbiegł się z poważnym kryzysem ekonomicznym; rosła liczba bezrobotnych, praca w Warsztatach Narodowych była ciężka i słabo płatna^[1]. Rząd nie zamierzał podjąć żadnych działań w kierunku niwelowania społecznych różnic, nie miał też pomysłu na kierunek, w jakim powinna iść francuska gospodarka^[2]. Parlamentarzyści zamiast tego skupiali się na słownych starciach o kształt ustrojowy państwa - w Zgromadzeniu Narodowym na równi z republikanami zasiadali monarchiści, którzy najchętniej przywróciliby monarchię lipcową lub nawet wcześniejszy model absolutny.

11. Depesza Emska- w roku 1870 Bismarck sfabrykował ją tak, by obrazić Francję i wywołać wojnę, a następnie opublikował w prasie niemieckiej depeszę króla Prus, Wilhelma I, zawierającą relację z rozmów z Napoleonem III, w czasie których ten ostatni starał się wymusić na Prusach zaniechania prób osadzenia na pustym wówczas tronie hiszpańskim przedstawiciela dynastii Hohenzollernów(w pierwotnej depeszy Wilhelm I uspokaja Napoleona, że nic nie wie o próbach sukcesji Hohenzollernów na tron hiszpański). Wilhelm I odrzucił francuskie żądania, a sama depesza była wyraźnie upokarzająca dla strony francuskiej.

Reakcją Napoleona III było wypowiedzenie wojny Prusom (Wojna prusko-francuska), co nastąpiło w dniu 19 lipca 1870 roku.

12. Otto von Bismarck:

- Zwany był ŻELAZNYM KANCLERZEM.

- Przyczynił się do zjednoczenia Niemiec.

- Był zwolennikiem konserwatyzmu

- Bismarck o Polakach: "Bijcie Polaków tak długo, dopóki nie utracą wiary w sens życia. Współczuję sytuacji, w jakiej się znajdują. Jeżeli wszakże chcemy przetrwać, mamy tylko jedno wyjście - wytępić ich"^.

^-przeforsował m.in. reformy w armii, głównie jej liczebny wzrost do 300 tys. żołnierzy, zawiesił wolność prasy.

-mąż stanu

-Trudności w polityce wewnętrznej i zagranicznej doprowadziły w 1890r. do dymisji Bismarcka.

Stara książka str. 238- 260

1. Napoleon Bonaparte i jego podboje.

Napoleon Bonaparte (urodzony 15 sierpnia 1769 r., zmarły 5 maja 1821 r.) uważany za największego dowódcę wojskowego w historii, był również mężem stanu i prawodawcą. W wieku 16 lat, ukończywszy naukę w Akademii Wojskowej w Paryżu rozpoczął służbę w armii w stopniu podporucznika. Po wybuchu w 1793 r. walk w południowej Francji przyczynił się do zdobycia zajętej przez Anglików twierdzy w Tulonie, skutecznie dowodząc artylerią, dzięki czemu awansował na generała brygady. Po obaleniu rządu Robespierre'a w lipcu 1794 r., związany z Jakobinami Napoleon został aresztowany i usunięty z wojska. Do służby powrócił dopiero w okresie dyrektoriatu, dzięki poparciu Paula Barrasa.
Poniższa praca ma na celu przedstawienie wojennych dokonań Napoleona, począwszy od objęcia przez niego dowództwa nad armią francuską we Włoszech w marcu 1796 r.

1793 I Koalicja

1795 Koniec I koalicji bo Prusy zajęte rozbiorami, została Anglia i Austria

1796 Napoleon dowódca frontu włoskiego

1797 Campo Formio : Belgia do Francji, Wenecja do Austrii, mała republika włoska - została Anglia

1798 Wjazd w Egipt na Anglię, zniszczone okręty

1798 Francja na Państwo Kościelne, => Republika Rzymska

1798 II Koalicja - Anglia, Austria, Rosja, Turcja, Neapol, Sardynia

1799 Neapol -> Republika Partenopejska

1799 Wjazd Austrii we Włochy, Napoleon wrócił

1805 III Koalicja - Anglia, Austria, Rosja, Neapol, Szwecja - przeciw uzurpatorowi i ekspansji Francji

1805 Francja przymierze z Hiszpanią i (południowymi państwami Niemieckimi, bo niezależność od Austrii)

1805 pod Ulm, Austria przegrała

1805 pod Austerlitz - 3 cesarzy

1805 Preszburg (Bratysława) - z Austrią: Austria bez (Wenecji, Istrii, Dalmacji -> (Rep. Włoska => Królestwo Włoskie), Związek Reński

1806 Związek Reński, Napoleon polityka zagraniczna, koniec I Rzeszy, koniec cesarza rzymskiego narodu niemieckiego

1806 IV Koalicja - Anglia, Rosja, (Prusy, bo dominacja Francji w Niemieckich)

1808 V Koalicja: Austria, Anglia

1813 VI Koalicja - Rosja, Anglia, Szwecja, Prusy, Austria

1813 pod Lipskiem, Bitwa Narodów, Napoleon dostał

1814 Paryż zdobyty, Napoleon na Elbę

1815 100 dni

1815 VII Koalicja - cała Europa

1815 pod Waterloo, Św. Helena

2. Napoleon- nadzieją Polaków.

Przełom wieku XVIII i XIX przyniósł nadzieje na odzyskanie niepodległości związane z sukcesami militarnymi Napoleona. Utworzone we Włoszech oddziały Legionów Polskich walczyły w wielu bitwach epoki napoleońskiej (Trebia, Hohenlinden, Marengo,). W tym samym czasie Adam Czartoryski, ówczesny minister spraw zagranicznych Rosji, przygotowywał plan odrodzenia państwa polskiego pod berłem cara Rosji Aleksandra I. Ten podział - na zwolenników współpracy ze Wschodem lub z Zachodem utrzymał się przez dziesięciolecia i wielokrotnie wpływał na losy Polski. Napoleon w części spełnił pokładane w nim nadzieje. Po pokonaniu Austrii i Prus, utworzył z części ziem dawnej Rzeczpospolitej Księstwo Warszawskie (1807). Pomógł też utworzyć Polakom własną armię pod wodzą bratanka ostatniego króla Polski ks. Józefa Poniatowskiego. Wojska polskie uczestniczyły we wszystkich kompaniach i większych bitwach m.in. pod Borodino i pod Lipskiem, gdzie ks. Poniatowski zginął. Jednak klęska wyprawy na Rosję (1811-12), a następnie upadek cesarza zmienił losy Europy i Polski. Na miejsce Księstwa Warszawskiego powołano Królestwo Polskie, połączone z Rosją unią personalną (car Rosji był równocześnie królem Polski), z własną konstytucją, sejmem, armią i skarbem. Z pozostałych ziem polskich utworzono Wielkie Księstwo Poznańskie pod władzą Prus i Wolne Miasto Kraków "pod opieką" trzech mocarstw zaborczych.

1. Konstytucja Księstwa Warszawskiego , 22 lipca 1807r.

Konstytucja głosiła zasadę równości wszystkich obywateli wobec prawa, likwidowała sądy stanowe, wprowadzała wolność osobistą dla chłopów, jednak prawa polityczne, takie jak piastowanie urzędów, wybór do władz i sądów, przyznawała jedynie grupom uprzywilejowanym, wydzielonym głównie wg cenzusu majątkowego. Konstytucja umożliwiła wprowadzenie kodeksu cywilnego Napoleona (Napoleona kodyfikacje), regulującego kwestie prawa cywilnego w duchu umacniania i obrony własności burżuazyjnej.

---