Pierwsza pomoc
1. Pod pojęciem pierwszej pomocy rozumiemy jak najszybsze wykonanie czynności ratunkowych, które są niezbędne i możliwe do przeprowadzenia w konkretnej sytuacji i mają na celu utrzymanie czynności organizmu poszkodowanego, niedopuszczenie do powikłań, złagodzenie bólu i zapewnienie pomocy przedlekarskiej.
2. Osobę, która doznała uszczerbku na zdrowiu, nazywa się poszkodowanym, a udzielającą pomocy - ratownikiem. Ratownik nie jest lekarzem, wolno mu więc wykonywać tylko te czynności ratownicze, których cel i wynik jest mu znany.
3. Sytuacje wymagające udzielenia pierwszej pomocy mogą się zdarzyć o każdej porze dnia i roku, w różnych miejscach, a więc również dość odległych od siedzib lekarza, trudno dostępnych, np. w górach, w rejonie objętym klęską żywiołową, a w czasie wojny w rejonie poważnie zniszczonym współczesnymi środkami rażenia. Szczególnie duże znaczenie ma pierwsza pomoc w sytuacjach masowych porażeń ludzi, ponieważ pozwala na odciążenie od drobnych i prostych, ale i niezbędnych czynności personelu fachowego (lekarskiego, pielęgniarskiego) i zajęcie się przez lekarzy w pierwszej kolejności ciężko poszkodowanymi.
4. Zasady udzielania pierwszej pomocy
Udzielenie pierwszej pomocy obejmuje:
- szybkie ustalenie przyczyny wypadku;
- wyeliminowanie działania czynnika uszkadzającego (uwolnienie z uszkodzonego pojazdu, usunięcie przedmiotu przygniatającego, odcięcie dopływu gazu lub prądu elektrycznego itp.);
- ustalenie doznanych obrażeń, sprawdzenie stanu przytomności, skontrolowanie tętna i oddechu;
- wykonywanie zabiegów ratowniczych za pomocą posiadanych materiałów opatrunkowych lub też ogólnie dostępnych środków podręcznych.
5. W razie wielkich katastrof i w czasie wojny będą to również: zranienia, zmiażdżenia, uszkodzenia narządów wewnętrznych, oparzenia termiczne, chemiczne i promieniotwórcze, oślepienia itp.
6. Największe znaczenie ma szybkie udzielenie pierwszej pomocy w wypadkach, które spowodowały u poszkodowanego bezdech, zatrzymanie akcji serca lub krwotok tętniczy. Liczy się tu każda sekunda.
7. Ratowanie człowieka nigdy nie jest łatwe, a co dopiero gdy trzeba ratować kilka osób jednocześnie. W takiej sytuacji należy szybko rozpoznać rodzaje obrażeń, ustalić kolejność ratowania, wykonać właściwe zabiegi. Jednocześnie ludzie mogą od ratownika oczekiwać rad, zarządzeń i pokierowania akcją ratunkową. Segregacją rannych będzie kierować lekarz lub pielęgniarka, ale czas upływający od wypadku do ich przybycia może działać na niekorzyść najciężej rannych. Dlatego ratownik powinien umieć rozróżniać tych, którym każda minuta zwłoki grozi śmiercią, a więc przypadki najcięższe. W wypadkach masowych ograniczona jest nie tylko liczba ratujących w stosunku do liczby poszkodowanych, ale często brakuje materiałów opatrunkowych do pierwszej pomocy. Ważną więc umiejętnością ratownika jest wykorzystanie środków i materiałów podręcznych i zastępczych do unieruchamiana kończyn, tamowania krwotoków lub opatrywania ran.
8. Cele udzielania pierwszej pomocy:
- ratowanie ludzkiego życia,
- ratowanie ludzkiego zdrowia,
- ograniczenie skutków urazów i nagłych zachorowań,
- opieka nad poszkodowanym.
9. Do środków ochrony osobistej ratownika podczas udzielania pierwszej pomocy na miejscu wypadku zalicza się:
- rękawiczki jednorazowe,
- maseczkę do sztucznego oddychania metodą „usta-usta”,
- okulary ochronne