Podstawy organizacji procesów gospodarczych
1. Alokacja zasobów.
Alokacja jest to rozdział, czy też rozdysponowanie środków pomiędzy różne konkurencyjne cele.
Ponieważ zasoby są ograniczone natomiast możliwości ich zastosowania są liczne i różnorodne, dlatego gospodarowanie polega na alokacji (rozdzieleniu) rzadkich zasobów między różnorakie, możliwe ich zastosowania w procesach produkcji oraz dystrybucji.
Ekonomia zajmuje się problemem, w jaki sposób społeczeństwo rozdziela (dokonuje alokacji) stosunkowo rzadkie zasoby, posiadające różnorodne zastosowania, w celu produkowania dóbr oraz w jaki sposób dzieli wytworzone dobra między członków tego społeczeństwa.
Na proces alokacji zasobów i dóbr możemy spoglądać z dwóch punktów widzenia:
Po pierwsze, możemy analizować problemy alokacji na poziomie całego społeczeństwa, całej gospodarki narodowej. W takim wypadku mówimy o analizie makroekonomicznej.
Procesy alokacyjne możemy rozpatrywać na poziomie pojedynczych podmiotów gospodarczych (przedsiębiorstwa, konsumenta) i wówczas mówimy o analizie mikroekonomicznej.
2. Efektywność gospodarowania: optimum w sensie Pareto.
3. Racjonalność jako skutek rzadkości zasobów.
Podmiot gospodarczy (producent, konsument) podejmuje decyzje odnośnie swojej działalności w sposób racjonalny i dąży do maksymalizacji korzyści jakie może osiągnąć z tej działalności. Racjonalność postępowania polega na tym, że podmiot gospodarczy zbiera i analizuje (przetwarza) przy pomocy rozumu wszystkie informacje niezbędne do podjęcia decyzji. W teorii ekonomii zakłada się, że racjonalny podmiot gospodarczy posiada wszystkie konieczne informacje dla podjęcia decyzji a ponadto jest zdolny do przetworzenia tych informacji w procesie podejmowania decyzji.
Racjonalność rzeczywista dotyczy wyniku wyboru i traktuje wybór jako racjonalny wówczas, kiedy wybrane rozwiązanie prowadzi dokładnie do maksymalizacji korzyści.
Racjonalność proceduralna odnosi się do procesu wyboru i traktuje wybór jako racjonalny wówczas, kiedy rzeczywiste podmioty (ludzie) wybierają metody przybliżające do osiągnięcia maksymalnych korzyści ze swej działalności.
4. Pojęcie i cechy rachunku ekonomicznego.
Rachunek wyników jest częścią składową bilansu przedsiębiorstwa. O ile bilans odzwierciedla stan zasobów przedsiębiorstwa na koniec okresu obrachunkowego, o tyle rachunek wyników (zwany także sprawozdaniem finansowym firmy) zawiera strumienie przychodów i wydatków za cały rok obrachunkowy. Składniki rachunku wyników mogą być mniej lub bardziej rozwinięte szczegółowo.
5. Niepewność i ryzyko w procesie gospodarowania.
Decyzje gospodarcze podejmowane są w warunkach niepewności, co zawsze związane jest z koniecznością ponoszenia ryzyka podejmowanych decyzji.
Ryzyko nietrafnych decyzji naraża dany podmiot na określenie straty i skłaniania do ostrożności wyboru spośród wielu rozwiązań możliwych.
Postępowanie racjonalne powinno polegać na minimalizowaniu tego ryzyka.
6. Podmioty w gospodarce.
Gospodarka rynkowa jest systemem bardzo złożonym. Składa się on z milionów różnych podmiotów, jak gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa wytwarzające towary lub świadczące usługi, instytucje finansowe, administracja państwowa oraz władze lokalne.
Podmiotem nazywamy określona formę organizacji, która podejmuje samodzielne decyzje, kierując się własnym interesem i związanym z tym ryzykiem.
Ważnym podmiotem gospodarczym - zarówno ze względu na zakres, jak i możliwości działania w gospodarce narodowej - jest państwo reprezentowane przez rząd i różne wyspecjalizowane jego agendy (ministerstwa, urzędy itp.).
Do innych podmiotów w gospodarce rynkowej możemy zaliczyć:
Bank centralny,
Banki komercyjne,
Giełda,
Gospodarstwa domowe,
Gospodarstwa rolne,
Instytucje państwowe,
Przedsiębiorstwa.