ZARZĄDZANIE JAKO PROCES PODEJMOWANIA DECYZJI
Zarządzanie jest stałym procesem podejmowania decyzji. Nie ma sprawnie zarządzanej firmy czy instytucji bez decysji podejmowanych szybko i skutecznie.
DECYZJA- nielosowy, świadomy wybor jednego z co najmniej dwóch wariantów (możliwości), ukierunkowanym na rozwiązanie problemu i realizację określonego celu (celów)
Stanowiska decyzyjne na uczelni: Rektor, Dzieka, Prodziekani.
Przykłady podejmowanych decyzji na uczelni: zatrudnienia i zwolnienia pracownika, decyzja o uruchomienie nowego wydziału lub kierunku
Do podejmowania decyzji zmuszaną nad problemy:
-problemy proste („dobrze ustrukturalizowane”)- rozwiązywane rutynowo
-problemy złożone („o słabej strukturze”)- wymagają twórczego myślenia, kreatywności
Występowanie problemów i ich rozwiązywanie jest warunkiem wszelskiego postępu.
„Silnik łodzi motorowej musi pokonać opór wody, jednak gdyny nie ten opór nie mógłby jej napędzać”
Menedżerowie podejmują różne decyzje i w różny sposób.
Typy decyzji:
-programowalne (proste decyzje) i nieprogramowalne (dotyczą złożonej stytuacji)
-podejmowane w warunkach pewności, ryzyka, niepewności
-kierownicze i wykonawcze
-indywidualne i zespołowe (grupowe)
Decyzje menedżerskie są podejmowane nie tylko przez menedżerów.
Jak podejmować decyzje: indywidualne czy grupowo?
Zalety decyzji indywidualnych:
-szybkość
-jednoosobowa odpowiedzialność
Wady decyzji indywitualnych:
-mniej wiedzy i informacji
-jeden punkt widzenia
Zalety decyzji podejmowanych grupowo:
-więcej wiedzy iinformacji
-może powstać wiele wariantó
-wyższy stopień akceptacji ostatecznej decyzji
-może poprawić porozumiewanie się
-wyższa jakość podejmowanych decyzji
Wady decyzji podejmowanych grupowo:
-wydłuża się proces decyzyjny
-zwiększa koszty procesu decyzyjnego
-mogą sięp pojawić decyzje kompromisowe
-grupa może zostać zdominowana przez jedna osobę
Uwaga! W podejmowaniu decyzji grupowych pojawia się:
-zjawisko określane jako „przesunięcie ryzyka” (grupa jako całość podejmuje decyzje o wyższym od średniego poziomie ryzyka)
-syndrom grupowego myślenia (dążenie do podtrzymania wspólnie wypracowanej koncepcji- iluzja jednomyślności, szantaż nielojalności, autocenzura- w efekcie irracjonalne decyzje)
JAK W PRAKTYCE PODEJMOWANE SĄ DECYZJE?
a)model racjonalny-jest najbardziej pożądany, ale nie zbyt często występujący w praktyce (kosztowny, czasochłonny, często niewykonalny)
-diagnoza sytuacji problemowej (zdefiniowanie problemu, określenie przyczyn, źródeł)
-opracowanie wariantów wyboru
-ocena wariantó i wybór najlepszego (ze względun a wybrane kryterium)
-wdrożenie decyzji i jej kontrola (zaplanowanie wdrożenia, przekazanie wykomawcom, kontrola i ewentualne korekty)
Jak wybrac najlepszego dostawcę:
Kryterium | A | B | C |
---|---|---|---|
Cena | 27.000 | 33.000 | 30.000 |
Termin dostawy | 3 tyg | Natychimiast | 10dni |
Okres gwarancji | 2 lata | Rok | 2 lata |
Termin płatwności | 30 dni | 10 dni | 30dni |
Koszt transportu | - | 3%ceny | 4%ceny |
Kryterium wyboru jest zależne od celu. Aby dokonać słuszego wyboru racjonalnego, musimy dobrać kryterium wyboru
b)model ograniczonej racjonalności (organizacyjny)
-decydent wybiera pierwsze rozwiązanie satysfakcjonujące go, tzn. takie, któ®ego skutki mogą zaspokoić oczekiwania menedżera, dyrekcji, otoczenia
-innych rozwiązań już się nie poszukuje
-ludzie nie mają ani czasu, ani możliwości intelektualnych, ani środków koniecznych do systematycznego poszukiwania optymalnego rozwiązania problemu
c)model polityczny
-organizacja to ga o władzę, o zasoby…
-do głosu dochodzą partykularne interesy
-problemy rozwiązuje się w wyniku zawiązywania koalicji, ptzetargó, negocjowania
-częściej występuje w organizacjach publicznych
d)model kosza na śmiec
-decyzja jest tu przypadkowym produktem szczególnych okoliczności (możliwości dokonywania wyboru), problemów („wiszących w powietrzu”), rozwiązań (całkowicie gotowych) i mniej lub bardziej zainteresowanych decydentó
-problemów szukasię po to aby wdrożyć rozwiązania
e)inne (np. intuicyjny)
*Model- uproszczony obraz rzeczywistości
PODSTAWĄ DECYZJI SĄ INFORMACJE:
Informacje powinny być:
-wiarygodne,
-precyzyjne
-obszerne (ale dostosowane do potrzeb danego menedżera)
-aktualne (dotyczące obecnego stanu rzeczy)
-właściwie prezentowane
Ocena podejmowania decyzji robiona jest dwa razy: w momencie podejmowania decyzji i w momencie wyjawienia się skutków decyzji.
Czynniki determinujące efektywność i skuteczność decyzji menedżerskich:
-złożoność problemu
-wiedza, umiejętności i motywacja menedżera
-jakość informacji
-wiedza, umiejętności i motywacja wykonawców decyzji oraz jakość i i ilość dostępnych zasobów
-czynniki zewnętrzne (wpływy otoczenia)
-czynniki losowe
Decydent idealny to ten, który:
-zna swoje cele
- w trówrzczy sposób określa różne możliwości realizacji tych celów
-jest prztgotowany na podjęcie ryzyka wyboru takiego wariantu, przy którym stosunek przewidywanych korzyści i podejmowanego ryzyka jest najlepszy.
Peter Drucker powiedział: „Za każdym sukcesem kryje się zawsze czyjaś odważna decyzja”