SZKÓŁKARSTWO

Nowoczesne szkółkarstwo:

1. Produkcja sadzonek wysokiej jakości (obecnie nadal liczy się ilość a nie jakość)

2. Częściowa produkcja sadzonek z zakrytym systemem korzeniowym (mała część produkcji powinna się odbywać kontenerowo, obecnie 5 szkółek kontenerowych)

3. Sprawdzamy jakość fizjologiczną sadzonek (nie zawsze ładna znaczy dobra)

4. Konieczność nawożenia dolistnego (sadzonki potrzebują najwięcej wody i składników pokarmowych od V do VI, min. do końca VI, a nawet jeszcze we IX)

5. Niestosowanie nawożenia potasowego („na zdrewnienie”)

6. Postępowanie od momentu wyciągnięcia ze szkółki do posadzenia na uprawie (mało ludzi przechowuje sadzonki poza szkółką, a tak np. modrzew wcześnie zaczyna wegetację, a wystarczy przechowywać w workach; ważne jest aby nie przesuszyć korzeni; niekorzystne duże skoki temperatur, traci nawet 30% wilgotności).

Cis jest jedno- lub dwupienny

Sosnowate nie znoszą samozapylenia! Ale na skraju zasięgu czasem niezbędne i możliwe.

Modele stratyfikacji

1. stratyfikacja wyłącznie chłodna

- temperatura 3st.C, czas min. 6 tygodni

- gatunki: buk (bez podłoża), dąb czerwony, jarząb brzęk, mączny i szwedzki, kasztanowiec, jodła (min. 10-12 tygodni), klon zwyczajny, jawor, pigwowiec, leszczyna, orzech włoski, grusza

2. stratyfikacja ciepło-chłodna

- faza ciepła: temperatura 20st.C, czas 2-4 tygodnie (krótko)

- gatunki: czereśnia ptasia, grab, jarząb pospolity, śliwa ałycza, antypka

3. stratyfikacja ciepło-chłodna z powtórzonymi dwiema 2-tygodniowymi fazami ciepłymi, przedzielonymi jedną 2-tygodniową fazą chłodną (ta zmienność faz na początku stratyfikacji)

- gatunki: czereśnia ptasia (wyniki znacznie lepsze niż przy modelu 2.)

4. stratyfikacja ciepło-chłodna z długotrwałą fazą ciepłą 8-16 tygodni

- gatunki: bzy, jesion wyniosły (obie fazy po 16 tygodni), klon polny, lipa drobnolistna, róże, sosna limba, trzmielina pospolita

5. stratyfikacja ciepło-chłodna z długotrwałą fazą ciepłą (24-26 tygodni) w temperaturze cyklicznie zmiennej o małej amplitudzie wahań (15-20st.C) o długości cykli 24-48 godzin

- gatunki: cis pospolity (faza ciepła 24-26 tygodni, faza chłodna 20 tygodni)

6. stratyfikacja ciepło-chłodna z długotrwałą fazą ciepłą z temperaturą cyklicznie zmienną o poszerzonej amplitudzie wahań (10-25, 15-25, 20-30st.C) o długości cykli 24-48 godzin

- gatunki: dereń właściwy, głóg jednoszyjkowy, oczar wirginijski

Szczepienie

- jest to rozmnażanie heterowegetatywne

- najpierw przygotowujemy zraz potem dopiero podkładkę

- zrzez - pęd do ukorzenienia; zraz - pęd do szczepień

- szczepienie stosujemy wtedy gdy nie można inaczej rozmnażać danej rośliny np. drzewa doborowe są starymi osobnikami więc pędy nie dają się ukorzeniać (w kraju działają tylko

2-3 sprawdzone ekipy pobierające pędy z drzew doborowych), albo inny typ rozmnażania jest nieopłacalny

- u niektórych gatunków jak np. u daglezji po 8 latach odrzucenie około 50% szczepień

- przy szczepieniu pędów z drzew doborowych cała ekipa szczepi naraz tylko 1 klon

- podkładka 2-letnia, szkółkowana, w doniczce

- po szczepieniu umieszczamy roślinę w szklarni gdzie wilgotność bliska 100% dzięki czemu zraz nie wysycha

- szczepienie udaje się wtedy gdy następuje zrośnięcie się miazg obu roślin

- przygotowanie podkładki: obrywanie igieł w kierunku do pączka, około 6cm pod nim

- przygotowanie zrazu: obrywanie igieł, zostawiamy około 1cm pod nim, obcięcie szyszeczek

- wiązanie: rafią (po 3 miesiącach przewiązywanie, nie trzyma wilgoci, trzeba było smarować), folią (rozciągliwą, nie trzeba przewiązywać), gumkami, specjalnymi klamerkami

Sposoby szczepienia

1. metoda „na przystawkę boczną” (tzw. metoda szwedzka)

- główna metoda szczepienia sosny

- gdy gruba podkładka a cienki zraz wtedy miazgi się nie stykają

- ścinamy od góry z jednej strony, a z drugiej krótko - cięcie na podkładce ma odpowiadać temu dłuższemu na zrazie

2. metoda „w boczną szparę”

- przy dużym zróżnicowaniu grubości podkładki i zrazu

- zraz tniemy w klin z pozostawieniem 1/3 obwodu; na podkładkach bardzo płytko

3. metoda „na miazgę” (in. metoda „na kambium”)

- cięcie na zrazie skośne, a na podkładce ścinamy korę i łyko

4. metoda „przez stosowanie”

- dla liściastych

- ukośnie obydwa i złączamy

5. metoda „przez stosowanie z języczkiem”

- dla liściastych

6. metoda „w sarnią nóżkę” (in. metoda „w klin”)

- oba w klin

7. metoda „w rozszczep”

- dla sosen tropikalnych

8. metoda „w kożuchowanie” (in. metoda „za korę”),

- odchylamy korę podkładki i wkładamy klin

9. metoda „w kształt krzyża”

- gdy zraz jest duży

10. metoda okulizacji „w literę T”

- wycinamy pączek ze skórką i wkładamy za korę

11. metoda okulizacji „w odwróconą literę T”

12. metoda okulizacji „na przystawkę” (tzw. chip dubbing)

- w szkółkarstwie ważna jest jakość której miarą jest liczba włośników na korzeniu (żywotność) a niestety w polskim szkółkarstwie nadal liczy się wydajność rozumiana jako ilość sadzonek z ara

Produkcja sadzonek z zakrytym systemem korzeniowym

- powinniśmy prowadzić produkcję realizując wszystkie wytyczne, albo nie stosować tej metody wcale

- szkółki kontenerowe w Polsce (wg daty powstania): Kostrzyca, Ruda Raciborska, Jabłonna k. W-wy, Oleszyce, ostatnia powstaje pod Częstochową

- różnica w cenie sadzonki sosny: zwykła szkółka 12gr., szkółka kontenerowe 40gr.

- technologia ściągnięta ze Skandynawii - szwedzka technologia BCC

- dobrym posunięciem byłaby produkcja części sadzonek w szkółkach produkowana byłaby

w 2-3 namiotach (produkcja 100-150 tys. sadzonek przeznaczonych na trudniejsze tereny ze względu na doby przyrost)

- przy produkcji kontenerowej trzeba nauczyć się hamowania wzrostu sadzonek

- szkółka w Rudzie Raciborskiej planuje produkcje w 2005r. 60 mln. sadzonek

- Karkonosze zostały zalesione dzięki produkcji kontenerowej w szkółce w Kostrzycy

Cel produkcji w pojemnikach

- skrócenie cyklu produkcyjnego (1-roczny)

- wydłużenie okresu sadzenia (na terenach z szeliniakiem umożliwienie sadzenia w czerwcu)

- przygotowanie sadzonek o większej żywotności

- obniżenie możliwości przesuszenia korzeni

- zmniejszenie do minimum szoku przesadzenia

- zwiększenie jakości sadzonek

- wyeliminowanie pielenia w okresie po siewie nasion

- ułatwienie szkółkowania bez zakrzywienia korzeni

- umożliwienie w większym stopniu zastosowania mikoryzacji

Wady produkcji w pojemnikach

- wyższy koszt technicznego zabezpieczenia produkcji

- konieczność stosowania do siewu w kasetach nasion o wysokiej zdolności kiełkowania

- większe lub mniejsze ograniczenie możliwości wzrostu i rozwoju systemów korzeniowych

- świerk nieszkółkowany nie jest dobrą sadzonką

- dawniej siało się po 2-3 nasiona do pojemnika, a następnie przycinało „nadmiar” (gdyż kosztuje on mniej niż wolne pojemniki)

- obecnie stosuje się siewniki

- w tej metodzie nie wolno przykrywać nasion ziemią (można je ewentualnie obsiać perlitem), wynika to z tego, że rolę pokrywy spełnia namiot (tylko liściaste lekko się wdusza)

Koszty technicznego wyposażenia produkcji

namiot foliowy, deszczownie, kasety, dozownik, konduktometr, palety, pokrycie akrylowe gleby w namiocie, torf wysoki, nawóz „Ekor” dla szkółek, nawozy startowe, dolomit, perlit, styropian, wyposażenie siewnika wraz z obsługą

- w namiocie można pomieścić 1800-2000 kaset

- przez wiele lat największym problemem w produkcji w pojemnikach było zakręcanie się systemu korzeniowego - stworzono specjalne systemy zapobiegające m.in. pojemniki

z listwami, z wycięcia w ścianach (zaleta: łatwy dostęp powietrza, wada: nieodpowiednie do gatunków kiełkujących podziemnie),pojemniki o przekroju poprzecznym w kształcie krzyża

- pojemniki o przekroju poprzecznym czworokątnym są lepsze niż okrągłym gdyż w te pierwsze wchodzi więcej substratu

- dużym błędem jest stosowanie zwężających się ku dołowi pojemników

- pojemniki dzielimy na:

- wtryskiwane - bardzo trwałe

- wytłaczane - nie nadają się do siewników (używane w ogrodnictwie)

- kasety muszą być sztywne

Substrat

- podłoże to w 75% powietrze, a w 25% substrat (najważniejszy jest dostęp tlenu)

- składniki

- torf wysoki (nie zmula gdyż jest włóknisty, a poza tym jest naturalnie kwaśny co sprawia że można go łatwo alkalizować do odpowiedniego poziomu)

- perlit (styropian)

- mierzenie ilości tlenu w substracie na podstawie objętości odcieku wody:

objętość wody/objętość naczynia * 100% = X 21% X = ilość tlenu

- substrat trzeba zalkalizować najlepiej dolomitem (a nie wapnem)

	Sosna	Świerk	Modrzew	Brzoza	Buk
N	100	100	100	100	100
P	14	16	20	13	22
K	45	50	60	65	70
Ca	6	5	5	7	11
Mg	6	5	8,5	8,5	10
S	9	9	9	9	9
Fe	0,7	0,7	0,7	0,7	0,7
Mn	0,4	0,4	0,4	0,4	0,4
B	0,2	0,2	0,2	0,2	0,2
Cu	0,03	0,03	0,03	0,03	0,03
Zn	0,03	0,03	0,03	0,03	0,03
CL	0,03	0,03	0,03	0,03	0,03
Mo	0,07	0,07	0,07	0,07	0,07
Na	0,03	0,03	0,03	0,03	0,03

* dane w %

- trzeba nawozić

- trzeba nawozić nawozami wieloskładnikowymi

- trzeba nawozić również po 30.VI

- przy nawożeniu dolistnym trzeba prowadzić kontrole konduktometrem

Dobry nawóz powinien

- być wieloskładnikowy

- być całkowicie rozpuszczalny w wodzie

- nie zmieniać pH gleby

- przy nawożeniu dolistnym zawartość azotu nie powinna być na wysokim poziomie

- po zakończeniu sezonu nawożenia zawartość azotu w aparacie asymilacyjnym powinna być w dolnej granicy optimum

• cechować się odpowiednimi proporcjami makroskładników

Normy dla strzałki sosny jednorocznej (w % suchej masy)

N: 1,5 - 2,0

P₂O: 0,35-0,6

K₂O: 0,85-1,45

Cao: 0,28-0,5

MgO: 0,16-0,25

Przy nawożeniu w trakcie deszczowania oprócz nawozu musimy posiadać także konduktometr służący do kontrolowania dawek, ale także dozownik do nawozu (przy małych powierzchniach trzeba mieć obejście dozownika gdyż stosujemy tak małe dawki nawozu, że nie bylibyśmy w stanie ustawić ich na dozowniku, więc część wody puszczamy jako czystą,

a część miesza się ze zwiększonymi dawkami nawozu, na końcu miesza się je; nie można również zapominać, że woda również ma różną konduktywność i trzeba to uwzględnić przy nawożeniu; bardzo potrzebny na duże powierzchnie).

Powinno się zawsze w czasie deszczowania nawozić, dodatkowo można w trakcie tego zabiegu prowadzić opryski.

Nawozy długo rozkładające się

- są to m.in. Silvamix, Osmokote

- czas rozkładu 2-16 miesięcy

- brak kontroli nad nawożeniem

- wysoka cena

- przy silnym deszczowaniu zostają szybko wymyte

• jeżeli dodatkowo działa wysoka temperatura to wtedy sadzonki rosną bardzo długo, co nie jest korzystne ze względu na zimę

Baloty Nisuli

• patent fiński

• torf wysoki na przemian z piaskiem (dla wentylacji)

• w Polsce torf niski i brak piasku - błędy

• żywotność sadzonek po roku spada o 50%

• sadzonki były hartowane w górach przed wysadzeniem przez 1 rok; bez nawożenia, podlewania, dużo wypadło, zostały te odporne na suszę, ale o niskiej żywotności

• sadzenie z balotów powoduje rozerwanie korzeni, co obniża żywotność

Pomiar żywotności sadzonek:

• pomiar konduktywności - im wyższy słupek tym gorzej - do 30% to dobra żywotność (w balotach sadzonki były głodne)

• każde przeniesienie sadzonek do pojemnika to utrata przez nie składników pokarmowych

• sadzonek nie trzeba hartować w górach - wystarczy zebrać nasiona na odpowiedniej wysokości, gdzie później będą sadzone

• sadzonka słaba w pierwszym sezonie nie będzie mocna w następnym - sadzimy w 04, w 08 słabe są nadal słabe, a we 09 po prostu wypadną

Metody pomiaru żywotności sadzonek:

• technika REL (przewodnictwo elektryczne korzeni)

• metoda RGC (wydajność wzrostowa korzeni)

• technika PMS (potencjał wodny roślin)

• technika IR (termowizja podczerwieni)

• metoda TTC (chlorek 2,3,5-trójfenylotetrazelinowy)

• metoda enzymatyczna

• metoda plazmolityczna

• metoda pomiaru przewodnictwa elektrycznego pędu

• test zginania

• ocena żywotności sadzonek na podstawie cech wzrostowych

• pomiar fluorescencji chlorofilu

• metoda biochemicznych markerów

Worki - 3-warstwowea, ale w Polsce foliowane od środka a w Szwecji woskowane (bardziej ekologiczne)

1. Produkcja materiału sadzeniowego i powierzchnie produkcyjne szkółek leśnych

• najwięcej w 1965r. - masowe sadzenie lasów, dużo szkółek czasowych

• liczba gatunków liściastych rośnie w szkółkach (dąży się do zrównania liczby liściastych z iglastymi do 2030r.)

• potencjał szkółek bardzo duży

• obecnie 3200 ha, 1136 obiekty

2. Struktura powierzchniowa

• pow. 5 ha - 71% (decydujący wpływ); do 1 ha - 7%; 1-3 ha - 11%; 3-5 ha - 11%

• optymalna kwatera w szkółce 2 ha (zmrozowiska zdarzają się na zbyt dużych)

• zawsze prostokątne, jak najdłuższe (ekonomiczne - ze względu na nawroty ciągnika)

• do 1 ha to szkółki podokapowe, np. dla Jd; najlepiej w drzewostanie sosnowym lub z przewagą sosny - występują tam grzyby mikoryzowe korzystne dla Jd; Jd rośnie 4 lata, bo jest bardzo wrażliwa i każde zachwianie warunków powoduje, że kończy przyrost pączkiem (4-5 cm); w górach Jd, a na niżu Bk

• od 2003r. wzrost zalesianych - ma to związek z dotacjami (ok. 18000 ha)

• najwięcej zalesianych było od 1994 do 1995r. (ok. 20000 ha) - przebudowa LP

• w 2002r. odnotowano tylko 200000 ha poddawanych pielęgnacjom, obecnie wzrasta, bo okazało się, że nie warto oszczędzać na pielęgnacji

• tabele: optymalna zawartość składników pokarmowych (w procentach suchej masy) - będą obowiązywały

- wyniki z różnych szkółek mówią, że te same dobre nawożenie sprawdza się wszędzie

- w Rudach Raciborskich - mikoryzacja szkółek kontenerowych, do pojemników dodaje się Osmokote przed sadzeniem

- nawożenie wiosenne przeprowadza się na podstawie analiz jesiennych, zalecane łącznie ze startowym nawozem, także dolistny, bo startowy nie wystarczający

- za dużo siejemy olszy (z 16000 mamy 240 sadzonek, a z 1600 - 253)

Badamy przechowywanie przez zimę

• kontrola na szkółce, na uprawie, resztę przechowujemy różnie

• w workach - ok.50 szt. (temp. +3ºC)

• bez worków - 50 szt. w wiązkach (temp. +3º, -3ºC)

• w workach - ok. 50 szt. ( temp. -3ºC)

• są gatunki, które nie przeżywają, jeśli nie ma wilgotności powietrza 100%, a większość potrzebuje 98%, w Polsce nie chłodni (w Kostrzycy), która by regulowała wilgotność, a odmrażanie jest bardzo kosztowne,

• So - bez worków w 3ºC - 100% wypadów; w workach 3ºC - wyniki podobne jak na szkółce; optymalne w workach i temp. 0-2ºC

• Md - prosty w przechowywaniu (zaczyna rosnąć w 06) - bez worków 3ºC wytrzymuje, bo nie ma igieł; optymalne w workach i temp. -2ºC

• Db - temperatura nie gra dużej roli, jedynie te ujemne; nie lubi przechowywania przez zimę, często nie wytrzymuje na zimę w szkółkach; najlepiej wysadzić go na jesień (jesienne lepsze, bo na wiosnę brakuje wody)

• możemy przechowywać w chłodni, w żelu, we wiacie, w szkółce

• So - najlepiej w szkółce; Md - wszędzie dobrze; Św - we wiacie, żelowane; Db - we wiacie i żelowane

Fazy hartowania:

1. Intensywne przemiany biochemiczne tkanek

2. Faza wywołana temp. poniżej 0ºC - przewaga zmian fizycznych nad chemicznymi, które w dalszym ciągu trwają, zmiany w błonach powodują przepuszczalność wody i jonów, występuje więcej wody związanej, nagromadzenie cukrów i lipidów

3. Faza wywołana temperaturą poniżej 20ºC - przewaga zjawisk fizycznych, niezwykłe odwodnienie tkanek

W pędach i korzeniach jest to inaczej:

• komórki odporne w pędach: 2 faza polega na odwodnieniu komórek, kryształki lodu tworzą się poza komórką, komórka ma bardzo rozciągliwe błony

• komórki wrażliwe w korzeniach: odwodnienie bardzo małe, krystalizacja następuje natychmiast - w przestworach międzykomórkowych i w samej komórce, co powoduje rozerwanie komórki

• aktywność merystemu korzeniowego jest inna niż pędowego i w czasie roku się waha

Eksperyment:

8h (dzień) / 16h (noc)

• wariant I: 3tyg. - 10º/10ºC + 4 tyg. - 10º/10ºC

• wariant II: 3 tyg. - 20º/20ºC + 4 tyg. - 20º/10ºC

• wariant III: 3 tyg. - 20º/20ºC + 4 tyg. - 20º/0ºC

• po tym czasie wsadzono sadzonki do wody o temperaturze -15ºC - przeżyły tylko sadzonki z ostatniego wariantu, bo ważne jest obniżenie temperatury.

• w szkółkach kontenerowych należy uważać, aby nie przesuszyć substratu, bo jest nim torf i jeśli wyschnie o 50% to sadzonki umierają (dlatego pojawia się problem chłodni z regulowaną wilgotnością powietrza) - sprawdzony sposób, to przechowywanie w kartonach - wilgotność ponad 90%

• problem jest z liściastymi, bo zostają im liście (często Db), stosujemy defolianty, pryskamy na szarą pleśń

Przechowywanie sadzonek w kontenerach:

• I. -16ºC na 20 cm, II.-18ºC na 20 cm + 25 cm śniegu

• temperatura substratu: przyrosty: pędu / korzenia

• sadzonki na ziemi: I. -5ºC, II. -2ºC 22/800

• sadzonki na wywyższeniu 20cm z osłonami: I. -9ºC, II. -4ºC 17/400

• sadzonki na wywyższeniu 20cm: I. -10ºC, II. -4ºC 10/200

• sadzonki z przykryciem daszkowym: I. -10ºC, II. -16ºC 6/200

• sadzonki na wywyższeniu 40cm: I. -14ºC, II. -10ºC 2/200

• najlepsze okazało się przechowywanie na powierzchni ziemi (u Szwedów sprawdza się na wywyższeniu, ale u nich zalega gruba pokrywa śnieżna)

• czas występowania niskiej temperatury jest bardzo ważny - niezahartowane sadzonki może zabić -10ºC w październiku (nie szkodzi to w styczniu)

• ważne jak szybko ta temperatura spada

Desykacja

• wszystko zaczyna się od produkcji wolnych rodników (reaktywnych form tlenu) - atomy lub cząsteczki zdolne do samoistnego istnienia, mają wolny atom np. nadtlenek wodoru

produkcja wolnych rodników

uszkodzenia błon cytoplazmatycznych

wymiatacze wolnych rodników

uszkodzenia fosfolipidów enzymy antyoksydanty uszkodzenia

przez wolne rodniki drobnocząsteczkowe białek

- glutanion

deestryfikacja fosfolipidów - kwas flawonowy zmiany

konformacyjne

zmiany przejść fazowych białek

utrata selektywnej

przepuszczalności

wypływ jonów z cytoplazmy śmierć

Test zmrożenia

• admitancja ok. 150 - 200(300) mikrosimensów - sadzonka jest martwa; 35-200 - dodatkowe testy; poniżej 35 sadzonka jest żywa

• wielkość próby 30 sadzonek

Kolejność w teście zmrożeniowym i teście TTC: Db (bezszypułkowy, szypułkowy, czerwony) i Bk; Md i So; Św;

Próchnica decyduje o następujących właściwościach gleby:

• trwałość struktury agregatowej lub gruzełkowej (obecność powietrza)

• wielkość kompleksu sorpcyjnego (próchnica zwiększa zdolność gleby do zatrzymywania soli mineralnych oraz do procesu stabilizacji chemicznych właściwości gleby)

• decyduje o pojemności wodnej

• zwiększ „sprawność gleby” - stan najlepszego uprawiania gleby

• zwiększa zasobność gleby - próchnica rozkładając się uwalnia związki mineralne

• zwiększa zawartość organicznych związków odżywczych

• ma wpływ na ilość i jakość edafonu (organizmów glebowych)

Kompostowanie

• pryzmę należy mieszać w odpowiedniej proporcji C/N

• torf średni, obornik, chwasty - skład bardzo różny

• kompost powstaje w kompostowni - powierzchnia otwarta, na płytach betonowych, wilgotne miejsce, możliwość odpływu wody, obecność hydrantu

• kompost przerabiany 2-3 razy w roku - przerobienie polega na przemieszaniu (najczęściej wykonywane ciągnikiem z cyklopem i rozrzutnikiem obornika)

• Aquażel - utrzymuje wilgoć, wykorzystywany do ochrony korzeni przy sadzeniu

• jest procesem biologicznym, w którym mikroorganizmy przekształcają materiał organiczny w materiał podobny do gleby

• proces dekompozycji materiałów organicznych przez mikroorganizmy w warunkach kontrolowanych

• konieczne jest badanie poziomu tlenu (jeśli spadnie poniżej 5% - przerabiamy pryzmę) - warunkuje on występowanie mikroorganizmów rozkładających kompost

• kompost bardzo się rozgrzewa: 60-70˚C - niszczenie nasion chwastów - na początku rozkładu, po czym temperatura spada do 30˚C; zostają zabite także grzyby (z wyjątkiem ich przetrwalników)

• wilgotność powinna wynosić ok. 50%; na górze pryzmy formowany jest dołek, w którym zbiera się woda opadowa

• istotne jest utrzymywanie wilgotności i temperatury na odpowiednim poziomie

• obecność Ca jest korzystna - środek odchwaszczający, powoduje alkalizację, która jest korzystna dla rozwoju mikroorganizmów

• pielęgnowanie: przerabianie, nawilżanie, dodawanie materiałów polepszających jakość kompostu

• zakończenie, gdy masa kompostu jest jednolita w całej pryźmie

• dawki 200-300 m³ na 1 ha

- pryzmy powinno się przykrywać ze względu na:

• niskie temperatury panujące zimą

• na utrzymywanie wilgotności

• na chwasty, które przerastają pryzmy

Korzyści związane z kompostowaniem:

• redukuje objętość oraz wagę surowców i odpadów organicznych

• przetwarza azot zawarty w surowcach i odpadach w bardziej stabilne formy organiczne

• ciepło generowane w czasie kompostowania redukuje ilość chwastów oraz niszczy patogeny zawarte w substratach lub odpadach

Wady:

• konieczność wygospodarowania miejsca na kompostowanie: utwardzone, z wodą

• problem kompostowania w naszym kraju - niskie temperatury w zimie zatrzymują proces kompostowania

• substancje odżywcze w dojrzałym kompoście występuje w złożonych formach organicznych - muszą przejść proces mineralizacji, 12% azotu jest dostępne dla roślin w pierwszym roku dodawania kompostu

• proces biodegradacji rozpoczyna się tuż po wymieszaniu składników, przy obecności tlenu (min. 5%); należy formować właściwą proporcję C:N - 25-30:1 - już przy zakładaniu kompostu (w trocinach 500:1, więc musimy dodać masę zieloną 17:1; torf ogrodniczy 600:1); przy braku kory trzeba wymyślić substrat - zrębki, ale one się wolno rozkładają

Pryzmy w Polsce: 2,5 m szerokości, 1,4 m wysokości

W Polsce powinno się pryzmy przykrywać ze względu na:

• zimę

• na wilgotność

• na chwasty, które przerastają pryzmy

Zrębki rąbiemy rębakami tarczowymi, a zrębki do kompostu powinny być cięte bębnowymi, ponieważ dają one włókna - cienkie listki.

Otoczkowania nasion:

- dobrze jest otoczkować nasiona brzozy, olszy, ponieważ są małe i przez to będą widoczne.

- sztuczne nasiona - otoczkowanie zarodków somatycznych

Metody oceny uszkodzeń mrozowych na szkółkach (instrukcja z 2004r.)

• wykonywanie testów:

• obligatoryjne dla szkółek produkujących sadzonki z zakrytym systemem korzeniowym

• w szkółkach otwartych w razie potrzeby

• test pomiaru admitancji - pomiar konduktometrem

• test tetrazolinowy - bardziej dokładny, gdy pomiar admitancji wynosi 25 (35 dla Db) - 300μs

• metody stopnia uszkodzeń w warunkach laboratoryjnych

• metoda elektrolitu (konduktywność) - jeszcze dokładniejsza analiza

REL = [a / (a+b)] x 100

REL% - wypływ elektrolitu

a% - wypływ elektrolitu z żywej komórki

b% - wypływ elektrolitu z martwej komórki

• metoda tetrazolinowa, metoda kolometryczna - procent redukcji TTC (powyżej 50% to sadzonka martwa)

1

---