3. Wstępna analiza rachunku wyników

• charakterystyka rachunku zysków i strat

• analiza dynamiki i struktury danych rachunku zysków i strat

1. Charakterystyka rachunku zysków i strat.

Rachunek wyników jest sprawozdaniem dynamicznym, sporządzanym narastająco za okres sprawozdawczy. Okresem sprawozdawczym są poszczególne miesiące roku obrotowego Sprawozdanie roczne zawiera zestawienie wartości operacji gospodarczych roku obrotowego, kształtujących wynik finansowy przedsiębiorstwa. Wyniki finansowe są podstawowymi wskaźnikami oceny działalności przedsiębiorstwa na rynku. Tworzone są one na kilku poziomach. Najistotniejszym z nich jest wynik finansowy brutto, który określa faktyczną nadwyżkę przychodów nad kosztami.

Syntetycznym rezultatem porównania przychodów i kosztów ich uzyskania jest wynik finansowy netto, który w postaci dodatniej nosi nazwę zysku, natomiast w postaci ujemnej straty. Sposób tworzenia wyniku finansowego poprzez porównanie przychodów i kosztów ich uzyskania na kolejnych jego poziomach przedstawia rysunek 1.

Koszty operacyjne zasadnicze			Przychody operacyjne zasadnicze
		Zysk / Strata ze sprzedaży
	Pozostałe koszty operacyjne				Pozostałe przychody operacyjne
		Zysk / Strata operacyjna
	Koszty finansowe				Przychody finansowe
		Zysk / Strata brutto na działalności gospodarczej
	Straty nadzwyczajne				Zyski nadzwyczajne
		Zysk / Strata brutto
	Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego
		Zysk / Strata netto

Rys. 1. Sposób tworzenia wyniku finansowego.

Wynik ze sprzedaży jest realizowany w związku z podstawową działalnością przedsiębiorstwa. Jest on więc różnicą pomiędzy przychodami ze sprzedaży wyrobów i usług, a ich kosztami własnymi. Wynik na działalności operacyjnej oblicza się uwzględniając ponadto różnicę pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych. Przy ustalaniu wyniku z działalności gospodarczej poza wynikiem operacyjnym uwzględnia się z jednej strony przychody z operacji finansowych, a z drugiej strony koszty operacji finansowych. Wynik ten skorygowany o straty i zyski nadzwyczajne wyznacza poziom wyniku finansowego brutto. Wynik finansowy brutto podlega obowiązkowym obciążeniom tworząc w ten sposób wynik finansowy netto. Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego wynikają z obowiązującego przedsiębiorstwo systemu podatkowego, ale tylko w zakresie podatków lub innych kategorii, które mogą być traktowane jako regulatory rentowności działalności gospodarczej podmiotu, jako instrumenty ingerencji budżetu państwa w tę rentowność.

2. Analiza dynamiki i struktury danych rachunku zysków i strat.

Analiza dynamiki danych rachunku zysków i strat pozwala ustalić ogólne źródła osiągniętego wyniku finansowego przedsiębiorstwa. Wzrost lub spadek zysku netto wiąże się bowiem ze zmianami poszczególnych rodzajów (stopni) wyniku finansowego oraz czynników na nie oddziaływujących. W toku oceny wskaźników dynamiki rozpatruje się zwykle najpierw zmiany ogólnej sumy poszczególnych grup, a następnie w ich ramach zmiany kolejnych pozycji.

Ocena struktury analitycznego rachunku zysków i strat polega na ustaleniu udziału poszczególnych jego składników i ogólnej (stanowiącej 100%) wielkości przychodów ze sprzedaży (w cenach brutto lub netto). W ten sposób wskaźniki struktury wyrażają jednocześnie poziom tych wskaźników w stosunku do wielkości wyjściowej. Zmiany wskaźników struktury określają odchylenia dodatnie lub ujemne, wskazujące na przekształcenia poszczególnych elementów osiągniętego wyniku finansowego.

---