Główne różnice między normami serii PN-N-18000 a wytycznymi MOP
Rozwój norm w dziedzinie systemowego zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy w Polsce i w skali międzynarodowej
6. Główne różnice między normami serii PN-N-18000 a wytycznymi MOP
Po przeanalizowaniu postanowień wytycznych MOP oraz ich porównaniu z treścią normy PN-N-18001 można stwierdzić, że między tymi dokumentami występuje pięć głównych niżej opisanych różnic merytorycznych.
Wytyczne MOP nadają znacznie większą rolę zaangażowaniu pracowników i ich przedstawicieli w tworzenie, utrzymywanie i doskonalenie SZ BHP. W szczególności ma to swój wyraz w wydzieleniu w punkcie 3.2 postanowień dotyczących współudziału pracowników, a także w treści tych postanowień. Przykładowo punkt 3.2.1. stanowi, że: "Współudział pracowników jest podstawowym elementem SZ BHP w przedsiębiorstwie", a punkt 3.2.3, że: "Pracodawca powinien wprowadzić takie rozwiązania, aby pracownicy i ich przedstawiciele ds. BHP posiadali czas i środki potrzebne do aktywnego uczestnictwa w procesie organizowania, planowania i wdrażania, oceny oraz działań usprawniających systemu zarządzania BHP". Podobnych postanowień nie ma w serii norm PN-N-18000. Ponadto dodatkowe zalecenia dotyczące współudziału pracowników są zawarte w innych częściach wytycznych. Przykładowo wytyczne MOP wymagają sformułowania polityki BHP przez pracodawcę w porozumieniu z pracownikami i ich przedstawicielami, a także wymagają ich zaangażowania w procesie przeprowadzania auditów wewnętrznych.
Identyfikacja zagrożeń i ocena ryzyka zawodowego nie są w wytycznych MOP traktowane jako element monitorowania BHP, co ma miejsce w normie PN-N-18001 (punkt 4.5.1). Wymagania przeprowadzania oceny ryzyka zawodowego i stosowania w jej wyniku odpowiednich środków korygujących i zapobiegawczych zostały w wytycznych MOP oddzielone od postanowień dotyczących monitorowania BHP poprzez ich umieszczenie w rozdziale 3.10. dotyczącym zapobiegania zagrożeniom.
Wytyczne MOP zawierają szczegółowe postanowienia dotyczące kontroli zakupywanych materiałów, wyposażenia i usług pod względem ich wpływu na BHP (punkt 3.10.4). W przypadku normy PN-N-18001 wymaganie dotyczące tego zagadnienia wynika z interpretacji punktu 4.3.2 (identyfikacja zagrożeń i ocena ryzyka zawodowego), ale nie jest one sprecyzowane bezpośrednio do zakupów.
Wytyczne MOP zawierają szczegółowe zalecenia dotyczące kontrolowania przez przedsiębiorstwo działalności podwykonawców pod względem BHP (punkt 3.10.5). W przypadku normy PN-N-18001 wymagania odnoszące się do podwykonawców są określone ogólnie w części dotyczącej sterowania operacyjnego (punkt 4.4.6).
Wytyczne MOP zawierają inną definicję ryzyka zawodowego niż definicja przyjęta w normach serii PN-N-18000. Według dokumentu MOP ryzyko zawodowe jest "kombinacją prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia zagrażającego oraz ciężkości urazu lub pogorszenia stanu zdrowia pracowników powodowanego tym zdarzeniem". Definicja ta wskazuje wyraźnie na konieczność uwzględniania przy ocenie ryzyka zawodowego stopnia ciężkości konsekwencji zagrożeń występujących w środowisku pracy. Podejście to było zastosowane w normie PN-N-18002, ale nie wynikało bezpośrednio z definicji przyjętej w normach serii PN-N-18000.
Pozostałe różnice między wytycznymi MOP a normami serii PN-N-18000 mają charakter drugorzędny i wynikają głównie z odmiennych sformułowań tych samych koncepcji i zaleceń, a także z faktu, że wiele postanowień wytycznych MOP pokrywa się z wymaganiami zapisanymi w obowiązujących w Polsce przepisach prawnych. Pomimo tego wszystkie różnice między wytycznymi MOP a normami PN-N-18000 będą zidentyfikowane i przeanalizowane przez NKP 276 podczas najbliższej nowelizacji tych norm.
Biorąc pod uwagę wyżej przewidywane zmiany proponuje się, aby polskie przedsiębiorstwa posiadające już SZ BHP wdrożone zgodnie z normami serii PN-N-18000, wdrażające te systemy obecnie lub zamierzające je wdrożyć w przyszłości, już teraz rozpoczęły dostosowywanie ich do wytycznych MOP. Pozwoli to im na łatwe i pomyślne przejście w przyszłości procedury oceny zgodności tych systemów z wymaganiami nowej normy PN-N-18001.
Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy OSHA
http://osha.europa.eu/fop/poland/pl/topics/6.stm