TERRORYZM
Terroryzm polega na użyciu przemocy (lub przynajmniej groźbie użycia przemocy) po to, aby wymusić realizację ważnych dla terrorystów celów, których ich zdaniem nie da się osiągnąć na drodze politycznej. Metodą działania jest wzbudzenie powszechnego strachu, zniszczenie poczucia bezpieczeństwa, nie tylko wśród osób bezpośrednio zaangażowanych w konflikt (władza, wojsko, policja), lecz przede wszystkim wśród ludności cywilnej, która w zamyśle terrorystów powinna wywierać presję na rządzących, by ulegli ich żądaniom. Akcje terrorystyczne mają zazwyczaj spektakularny charakter.
Zróżnicowanie ruchów terrorystycznych ze względu na działający podmiot, (kto jest terrorystą)
a) terroryzm polityczny:
- terroryzm agenturalny - terroryści są inspirowani, sponsorowani i sterowani przez obce państwo,
- terroryzm ideowy - terroryści poprzez zbrodnie starają się wcielać w życie idee, które wyznają;
b) terroryzm niepolityczny:
- terroryzm kryminalny - działania mafii i gangów
- terroryzm szaleńców
Zróżnicowanie aktów terrorystycznych ze względu na cel ataku
a) terroryzm ekonomiczny - akty sabotażu i dywersji; polegające na wyrządzaniu szkód i zniszczeń (podpalenia, eksplozje ładunków wybuchowych);
b) terroryzm indywidualny - akty przemocy skierowane przeciwko konkretnym i określonym, przez terrorystów osobom (zamachy, mordy polityczne, porwania)
c) terroryzm masowy - akty przemocy skierowane przeciwko anonimowym i przypadkowo wybranym ofiarom (porwania samolotów, branie zakładników, wysadzanie w powietrze obiektów politycznych).
Zróżnicowanie działań terrorystycznych ze względu na taktykę walki.
a) terroryzm represywny - akty przemocy i gwałtu stosowane przez reżimy polityczne celem zastraszenia własnego lub okupowanego narodu lub przez ruch polityczny (rewolucyjny, nacjonalistyczny, religijny) celem utrzymania jedności organizacji i wymuszenia poparcia;
b) terroryzm defensywny - przemoc mająca miejsce podczas walki z najeźdźcą, przemoc stosowana celem powstrzymania zmian społecznych i obrony istniejących wzorców kulturowych, także działania odwetowe, a więc kontr terror;
c) terroryzm ofensywny - działania, których celem jest dokonanie zmian politycznych i społecznych poprzez polityczny szantaż i wymuszenie określonych działań na rządzących, zmierzanie do zmiany istniejącego porządku na inny, np. poprzez przygotowanie sytuacji rewolucyjnej.
Zróżnicowanie działań terrorystycznych ze względu na polityczną strategię.
a) terroryzm sprawczy bezpośredni - dążenie do obalenia istniejącego porządku i zastąpienia go nowym reprezentowanym przez samych terrorystów, wiara we własną skuteczność i siłę; dość często ten rodzaj terroryzmu wiąże się z walką ruchów narodowowyzwoleńczych albo rewolucyjnych toczących działania partyzanckie, może przekształcić się w wojnę domową;
b) terroryzm sprawczy pośredni - dążenie do wymuszania zmiany politycznej, lecz bez chęci ze strony terrorystów przejęcia na siebie odpowiedzialności za rządy w kraju; nie jest to więc próba pokonania istniejącego reżimu politycznego, lecz wymuszenia na nim ustępstw; nękanie społeczeństwa atakami przemocy, dezorganizacja i chaos mają skłonić elitę władzy do takich rozwiązań, które zmieniają nieco ustrój polityczny państwa;
c) terroryzm na użytek - propagandy przyczyn, ta odmiana sprowadza się głownie do przygotowania sytuacji rewolucyjnej, nie chodzi tu ani o obalenie reżimu ani o pozytywną zmianę polityki, terroryzmu ma pełnić funkcje detonatora buntu mas poprzez wskazanie, że istnieje organizacja, która o określone ideały, zachęca podobnie myślących do przyłączenia się do walki, przez destrukcję, śmierć i zbrodnie zburzyć stabilność społeczną i doprowadzić do upowszechnienia w społeczeństwie radykalnych i autorytarnych nastrojów.
Zróżnicowanie ruchów terrorystycznych ze względu na założenie doktrynalne i cele ideologiczne.
a) terroryzm separatystyczny - jego celem jest doprowadzenie do separacji inaczej secesji, czyli odłączenia od państwa, przeciwko któremu terroryści podejmują walkę, i utworzenia własnego państwa, względnie przyłączenia się do sąsiedniego kraju;
b) terroryzm rewolucyjny (lewacki i anarchistyczny) jego celem jest zniszczenie państwa poprzez wywołanie rewolucji i obalenie istniejącego ustroju, w następstwie przewrotu powstać ma wolne społeczeństwo złożone z wolnych zrzeszeń i komun (anarchizm) lub nowe porewolucyjne państwo komunistyczne (komunizm, maoizm) w którym władze przejmie terrorystyczne i rewolucyjna awangarda;
c) terroryzm nacjonalistyczny (neofaszystowski, prawicowo - totalitarystyczny) - za pomocą zbrodniczych metod realizuje się skrajne nacjonalistyczne, faszystowskie i szowinistyczne idee; ugrupowania tego rodzaju mają często zwolenników pośród reakcyjnych środowisk wojska, policji i świata polityki; chętnie stosowaną metodą działania jest polityczne bojówkarstwo, a postulowanym programem zaprowadzenie rządów silnej ręki;
d) terroryzm islamski - inspirowany religijnymi prawdami Koranu; celem bojowników dżihadu jest walka z niewiernymi oraz odszczepieńcami od wiary i utworzenie kolejnych republik islamskich wzorem Iranu; ten rodzaj terroryzmu rozwinął się pod wpływem rewolucji irańskiej 1979 roku oraz wojny w Afganistanie, a także konfliktu bliskowschodniego; w mniejszym stopniu zagraża krajom Zachodu, w większym zaś krajom muzułmańskim o świeckim reżimie politycznym, w znacznym stopniu działania terrorystów islamskich mają charakter agenturalny, tj. są inspirowane i wspierane przez państwa muzułmańskie dążące do zmiany sytuacji geopolitycznej;
e) terroryzm millenarystyczny (sekty religijne, ekoterroryzm) - jest działem zbrojnym utopistów przekonanych o tym, że świat współczesny jest krańcowo zły, że ludzkości grozi kataklizm oraz że adepci ugrupowania zostali wybrani celem stworzenia nowego i lepszego świata po zaistniałej katastrofie; w działaniach religijnych sekt agresja zwrócona jest przeciw innym lub przeciwko własnym wyznawcom; w ekoterroryźmie podstawowe założenie bazuje na przekonaniu, że źródłem zła jest cywilizacja i technika oraz, że w imię oczyszczania biosfery dozwolone jest każde działanie wymierzone przeciwko cywilizacji, jako niszczenie elektrowni jądrowych, samochodów, plany redukcji liczny ludności itp.
Zamach z 11 września 2001 na World Trade Center. Dwa spośród porwanych samolotów rozbiły się o bliźniacze wieże World Trade Center w Nowym Jorku , trzeci zniszczył część Pentagonu . Ostatni (opóźniony) samolot United Airlines 93 nie dotarł do celu - rozbił się na polach Pensylwanii ok. 15 min. lotu od Waszyngtonu . Przypuszcza się, że miał uderzyć w Biały Domlub Kapitol , choć nie jest to pewne. Maszyna nie doleciała do celu, gdyż pasażerowie, którzy dowiedzieli się o losie innych samolotów, zaatakowali porywaczy i doprowadzili do katastrofy samolotu na bezludnym terenie - szczątkowe informacje o ostatnich minutach tego wydarzenia pochodzą z rozmów telefonicznych pasażerów i odtworzenia danych zarejestrowanych w czarnej skrzynce samolotu. Na podstawie zapisów rozmów telefonicznych i zeznań świadków (rodzin i rozmówców) dokonano rekonstrukcji wydarzeń sfilmowanej w dramacie dokumentalnym " Lot 93 ".
Ustalono ostatecznie, iż łącznie, w wyniku czterech zamierzonych katastrof lotniczych, w zamachu zginęły 2973 osoby, w tym sześciu Polaków, bez wliczania 19 porywaczy i 26 osób nadal oficjalnie uznawanych za zaginione.
Bardzo duże straty poniosły służby miejskie, głównie straż pożarna i policja - w trakcie akcji ratunkowej poległo ponad 300 funkcjonariuszy. Ostateczna liczba ofiar jest o 40 osób mniejsza w stosunku do poprzedniej wersji, która jest już zawarta w niektórych encyklopediach. Ustalając liczbę ofiar i ich tożsamośćpo raz pierwszy w historii posłużono się na masową skalę badaniami materiału genetycznego , które były praktycznie jedynym sposobem identyfikacji szczątków ofiar.
Zamach na hotel i próba zestrzelenia samolotu w Mombasie 28 listopada 2002. Przed południem 28 listopada 2002 roku trzej zamachowcy-samobójcy wjechali samochodem terenowym, wyładowanym materiałami wybuchowymi, na teren hotelu Paradise i wysadzili go w powietrze, gdy uderzył w hol. W wyniku wybuchu bomb zginęło 15 osób, w tym trojeIzraelczyków i trzech zamachowców; około 80 osób zostało rannych. Eksplozja wyrządziła ogromne zniszczenia. Niemal cały hotel został zniszczony.
Do zamachu na hotel doszło 5 minut po tym, jak dwiema rakietami ziemia-powietrze ostrzelany został izraelski samolot Boeing 757 z ponad 260 pasażerami na pokładzie. Maszyna nie została jednak trafiona i wylądowała w Tel-Awiwie