FILOZOFIA
Grupa 1
l. Sokratejska koncepcja egzystencjalna, (odp. D)
2. empiryzm (odp. C)
3.Połącz Heraklit z Efezu - ogień, Tales z Miletu - woda [Wszystko jest z wody, z wody powstało i z wody się składa], Pitagoras - liczba, Anaksymander - apejron (geograf) Anaksymenes - powietrze
4.Teoria idei Platona (opisać)
-rzeczy są zmienne i różnorodne nie mogą być zatem przedmiotami pojęć
-przedmiotami pojęć są byty niezmienne
-istnieją niejako 2 rodzaje bytu:
A) poznawany przez zmysły,
B) poznawany przez pojęcia
-idee istnieją i są wzorami rzeczy, które stają się i ulegają zniszczeniu
-świat postrzegany przez człowieka jest odwzorowanym światem idei (mit o jaskini)
-Platon nie określił do końca natury idei, pojmując je zarówno w sensie logicznym jak i religijnym.
5.Czym zajmuje się historiozofia (historia- badanie; Sophia -mądrości) poszukująca sensu dziejów ich celu i sposobów dokonywania się, traktująca przyszłość jako dopełnienie przeszłości Historiozofia, filozofia dziejów, filozofia historii - refleksja nad sensem i istotą dziejów rozumianych jako całość uporządkowanych lub nie zmian zachodzących w czasie.
6.Empiryczna metoda nauki Bacona. Bacon rozwinął metodologię empiryzmu. Zamierzał stworzyć taką metodę, która pozwoli odkryć stałe właściwości rzeczy. Zdaniem Bacona trzeba operować doświadczeniem, a nie założeniami. Metodzie sylogizmu Bacon przeciwstawia indukcję - stopniowe uogólnianie wiedzy, zamiast natychmiastowego układania ogólnych twierdzeń na podstawie danych zmysłowych. Właśnie dlatego Bacon twierdził, że "umysłowi ludzkiemu nie trzeba skrzydeł, lecz ołowiu". Bacon nie negował znaczenia rozumu w poznaniu. Rozum i zmysły muszą ze sobą współpracować. Taka współpraca daje pewność wiedzy. Bacon uważał, że umysł ludzki jest podległy różnego rodzaju złudzeniom: złudzenia plemienne - wynikające z natury ludzkiej i wspólne wszystkim ludziom; należy do nich antropomorfizm i doszukiwanie się celowości w świecie; złudzenia jaskini - przesądy jednostek, spowodowane przez wpływ wychowania i środowiska; złudzenia rynku - powodowane przez niedokładność, nieadekwatność i wieloznaczność pojęć, niedoskonałość języka; złudzenia teatru - powodowane przez błędne spekulacje filozoficzne, których wyniki są przyjmowane na mocy autorytetu.
Grupa 1 ZAM. Definicja ontologii - nauka o tym, co istnieje, teoria bytu dająca ogólną istotę bytów materialnych i idealnych. Ontologia dzieli się na:1. Kosmologia nauka o świecie materialnym, inaczej filozofia przyrody zajmująca się przyczynami celem
i sensem rozwoju świata. 2.Psychologia - rozumowa nauka o duszy jako substancji prostej. 3. Teologia - rozumowa nauka o Bogu jako przyczynie świata. Intelektualizm etyczny - pogląd głoszący! że postępowanie człowieka zależy wyłącznie od jego wiedzy na temat dobra i zła. Człowiek wiedzący co dobre nie może czynić źle -jeśli zatem źle postępuje, oznacza to, że jego wiedza na temat dobra jest niepełna. Hedonizm - to pogląd uznający przyjemność za najwyższe dobro, natomiast unikanie cierpienia i bólu jest głównym warunkiem osiągnięcia szczęścia.
B 1 .Co to jest ontologia ONTOS -istniejące. Nauka o tym co istnieje; teoria bytu badającego ogólną istotę bytów
materialnych i idealnych. Ontologia jest jedną z działu filozofii, dzieli się na 3 nauki: Kosmologia KOISMOS -porządek, świat, jest to nauka o świecie materialnym inaczej filozofia przyrody zajmująca się przyczynami, celem i sensem rozwoju świata; Psychologia jest to rozumowa nauka o duszy jako substancji prostej; Teologia jest to rozumowa nauka o Bogu jako przyczynie świata.
2.Sensualizm- pogląd filozoficzny głoszący, że wszelka wiedza pochodzi od wrażeń zmysłowych i jest tylko bardziej lub mniej złożonym kompleksem spostrzeżeń. W starożytności sensualizm głosili epikurejczycy i cynicy.
3.Funkcje filozofii A) Poznawczo- uzupełniająca -uogólnienie wyników badań nauk szczegółowych oraz
wypełnienie „Białych Plam" między zakresami poszczególnych nauk. B)Światopoglądowa- kształtowanie światopoglądu w zakresie istoty świata, boga i człowieka a także celu, sensu i charakterystyki ich istnienia. C)Ideologiczna-wykorzystywanie filozofii jako instrumentu do kształtowania i upowszechniania danego systemu wartości i poglądów w celu pozyskiwania szerokiego grona zwolenników
4.Aksjologia-(gr. aksios ceny)-ogólna nauka o wartościach określająca sens ludzkiego istnienia i działania
5.Scholastyka - kres w rozwoju filozofii chrześcijańskiej (właściwie katolickiej), który rozpoczął się około XII wieku. Obejmował wiele nurtów filozoficznych, których wspólną cechą było podejmowanie problemu zgodności prawd wiary chrześcijańskiej z rozumem naturalnym. Powstała z potrzeby pełnego zrozumienia tego, w co się wierzy.
6.Empiryzm doktryna filozoficzna głosząca, że źródłem ludzkiego poznania są wyłącznie, lub przede wszystkim bodźce zmysłowe docierające do naszego umysłu ze świata zewnętrznego, zaś wszelkie idee, teorie itp. są w stosunku do nich wtórne.
4.Konccpcja tradycji wg św. Augustyna
Dualizm skrajny - reprezentowany w poglądach św. Augustyna i Kartezjusza; zakłada, że dusze i ciała to byty samoistne, równorzędne - substancje, które mogą stanowić podłoże dla jakiś cech, ale same żadnego podłoża do istnienia nie potrzebujące
5.Koncepcja państw wg Platona
- skonstruowana wg idei dobra i sprawiedliwości
-państwo powinno byś zbudowane na podobieństwo organizmu, którego części są zależne od całości, a nie odwrotnie(całość zależy od części) i posiadać jeden cel -państwo musi byś oparte na wiedzy-rządzić powinni filozofowie -państwo musi być hierarchiczne i ascetyczne
z państwa idealnego należy usunąć artystów bowiem sztuką jest naśladowanie rzeczy realnych i wpływa ujemnie na kondycję państwa jako całości
do państwa powinni należeć ludzie tylko mu potrzebni czyli: filozofowie, żołnierze, rzemieślnicy.
6.Dowody na istnienie Boga wg św. Tomasza z Akwinu
a) z istnienia ruchu wynika , że istnieje jego pierwsza przyczyna, b) z niesamoistności świata wynika istnienie istoty samoistnej, będącej przyczyną świata, c) z istnienia różnej doskonałości wynika istnienie istoty doskonałej, d) z przypadkowości rzeczy wynika istnienie istoty koniecznej, e) z istnienia celowości w przyrodzie wynika istnienie istoty rządzącej przyrodą i działającej celowo
7. Intelektualizm etyczny
Pogląd głoszący, że postępowanie człowieka zależy wyłącznie od jego wiedzy na temat dobra i zła. Człowiek wiedzący co dobre nie może czynić źle -jeśli zatem źle postępuje, oznacza to, że jego wiedza na temat dobra jest niepełna.
8. Demokryt z Abwery (atomizm)
Atomistyczna teoria materii: a)materia składa się z atomów, cząstek niepodzielnych, niezmiennych poruszających się w przestrzeni, b)atomy posiadają jednolite własności ilościowe do których należą: kształt położenie, porządek co tłumaczy własności ciał złożonych, c)własnością odwieczną atomów jest ruch powodujący ich zmianę miejsca w
przestrzeni. d)atomy znajdują się przemieszczają w próżni inaczej ruch nie byłby możliwy. Teoria poznania: a)zmysły mają charakter subiektywny, takie postrzeganie nie jest obrazem rzeczywistości lecz stanem umysłu. b)istnieją 2 rodzaje wiedzy: -prawdziwa(pochodząca z rozumu), -ciemna(pochodząca ze zmysłów), c)wszelkie zjawiska mają charakter przyczynowo-skutkowy, materialny i mechaniczny, d)dusza podobnie jak ciało składa się z atomów, które są drobne, ruchliwe i regularne.
Grupa 2 ZAM. Sensualizm - pogląd filozoficzny głoszący, że wszelka wiedza pochodzi od wrażeń zmysłowych (poznanie odbywa się poprzez przeprowadzanie logicznych doświadczeń ) i jest tylko bardziej lub mniej złożonym kompleksem spostrzeżeń Koncepcja syntetyczno - empiryczna - teoria naukowa czerpiąca z nauk przyrodniczych bądź społecznych, która rozszerza i wzbogaca wiedzę o świecie, ustalając fakty i prawidłowości o charakterze doświadczeniowym. Dopasować żywioły i Apejron do osób które je wymyśliły - Tales z Miletu - woda; Anaksymedes - powietrze; Anaksymander - Apejron (bezkres); Heraklit z Efezu - ogień
OTWARTE
Aktywizm - stanowisko filozoficzne głoszące metafizyczne pierwszeństwo
aktywności i zmiany nad trwałością i stałością. Według aktywistów substancja nie jest -jak głosili substancjaliści - podstawowym, autonomicznym ontycznie elementem Bytu, ale jest zależna od aktywności podmiotu.
Zasady Tomasza z Akwinu -Tomizm był największym średniowiecznym osiągnięciem kościoła. W swoich założeniach mówił o doskonałości państwa i funkcjonowania społeczeństwa, pozostawiając jednak najważniejsze zasady konserwatywnej kościelnej wizji politycznej.
Estetyka - nauka o pięknie - (teoria wartości estetycznych, teoria dzieła sztuki, teoria piękna pozaartystycznego, teoria przeżycia i oceny estetycznej, teoria twórczości artystycznej)
Wymień okresy rozwoju filozofii:
1) Starożytność a)Okres kosmologiczny b) Okres humanistyczny c)Okres hellenistyczny
2) Średniowiecze a) Okres patrystyczny b) Okres scholastyczny
3) Filozofia nowożytna a) Okres odrodzenia b) Okres systemów filozoficznych c) Okres oświecenia i krytyki
4) Filozofia współczesna a) Historia filozofii XIX wieku i b) Historia filozofii XX wieku.
Teoria idei według Platona - świat postrzegany nie jest realny, jest złudzeniem. Odbiciem prawdziwego świata idei. Przedmiotem prawdziwej wiedzy filozoficznej są rzeczy trwałe i nieznane. Byty ze świata idealnego (niezmierzonego)- IDEE. Najprawdziwsza rzeczywistość= ŚWIAT inny od świata zmysłowego. Fenomenalizm - pogląd filozoficzny głoszący iż bezpośrednio dostępne są ludziom tylko układy doznań zmysłowych i emocjonalnych (fenomeni) i nie istnieje możliwość bezpośredniego poznania bytów "samych w sobie”.
teoria Teodycei - uzasadnienie istnienia zła w świecie stworzonym przez świecie stworzonym przez doskonałego Boga Tezy 1) Zło nie należy do przyrody lecz jest dziełem wolnych stworzeń . 2) Zło nie należy do przyrody (istnieje tylko absolutne dobro, nie istnieje absolutne zło) 3) Zło jest potrzebne do harmonii świata (Bóg wolał stworzyć większe dobro ze złem, niż mniejsze dobro bez zła). Idea państwa według Platona:
1) Skonstruowana według idei dobra i sprawiedliwości.
2) Państwo powinno być zbudowane na podobieństwo organizmu, którego części są zależne od całości a nie odwrotnie.
3)Państwo powinno być oparte na wiedzy -rządzić powinni filozofowie.
4) Do państwa powinni należeć ludzie tylko mu potrzebni czyli FILOZOFOWIE - mądrość, RZEMIEŚLNICY - panowanie nad sobą, ŻOŁNIERZE -męstwo.
5) Państwo musi być hierarchiczne i ascetyczne (wyrzeczenie się posiadania na rzecz państwa).
6) Z państwa idealnego należy usunąć artystów, bowiem sztuka jest naśladownictwem rzeczy realnych i wpływa
Dowody na istnienie Boga Tomasza z Akwinu - Za istnieniem Boga przemawia pięć argumentów, 1) jeśli istnieje ruch, to istnieje pierwszy poruszyciel - Bóg 2) jeśli każda rzecz ma swą przyczynę, istnieje pierwsza przyczyna sprawcza - Bóg 3) jeśli byty przygodne nie istnieją w sposób konieczny (pojawiają się na świecie i przemijają), musi istnieć byt konieczny -Bóg 4) jeśli rzeczy wykazują różną doskonałość, to istnieje byt najdoskonalszy - Bóg 5) jeśli celowe działanie jest oznaką rozumności, to ład i porządek w działaniu bytów nieożywionych, lub pozbawionych poznania, świadczą o istnieniu Boga, kierującego światem nieożywionym.
Materializm - kierunek filozofii, który uważa, że materia jest pierwotna, a Duch wtórny. Rzeczywistość jest pierwsza, a świadomość druga. Materia jest jedynym, samoistnym bytem stanowiącym osnowę wszystkich zjawisk zachodzących w świecie, a świadomość ludzka jest odzwierciedleniem materialnego świata. Formy materializmu:
m. metafizyczny - ujmuje on świat statycznie, nierozwojowo, a historycznie jednopoziomowo i mechanicznie. Wszystkie zjawiska które zachodzą w świecie dają się sprowadzić do zjawisk mechanicznych.
m. dialektyczny - ujmuje świat dynamicznie, historycznie wielopoziomowo i niemechanistycznie. Zakłada swoistość jakościową i nomologiczną (prawną) poszczególnych form materii.
2. Intuicjonizm - prąd epistemologiczny w filozofii współczesnej przyjmujący intuicję za podstawę poznania. Jego głównym twórcą jest Henri Bergson. W jego pojęciu intuicja ma naturę organiczną, równą rzeczom poznawanym, a jej przedmiotem jest rzeczywistość wewnętrzna. Rozważaniom na temat intuicji poświęcił m.in. książkę Wstęp do metafizyki, Intuicja filozoficzna. W tym zakresie poprzednikami Bergsona byli: Blaise Pascal, święty Augustyn, Plotyn, John Henry Newman.
Intuicjonizm stanowił istotną inspirację w twórczości Bolesława Leśmiana i Marcela Prousta.