FUNDUSZE PRZEDAKCESYJNE :

PHARE (POLISH HUNGARY ASSISTANCE FOR RESTRUCTURING THEIR ECONOMIES),

ISPA (INSTRUMENT FOR STRUCTURAL POLICIES FOR PreAcession),

SAPARD (PRZEDAKCESYJNY INSTRUMENT ROZWOJU ROLNICTWA I OBSZARÓW WIEJSKICH)

PHARE, program pomocy dla krajów Europy Środkowej i Wschodniej, realizowany przez Unię Europejską. Początkowo w 1989 obejmował Polskę i Węgry, obecnie 11 państw. Jego celem jest wspieranie krajów w transformacji ekonomicznej, czyli przejścia od gospodarki centralnie planowanej do rynkowej oraz pomoc w spełnieniu warunków stawianych przyszłym członkom Unii Europejskiej.

PHARE udostępnia środki inwestycyjne, finansując ekspertyzy, analizy wykonalności, przyznając dotacje, udostępniając kredyty oraz finansując bezpośrednio projekty w zakresie infrastruktury. Ponadto udziela pomocy polegającej na transferze know-how poprzez doradztwo przy ustalaniu polityki gospodarczej, udostępnianiu konsultantów, organizację szkoleń, uczestnictwo w przygotowywaniu nowych rozwiązań prawnych, powoływanie do życia nowych instytucji oraz restrukturyzację istniejących.

W ramach PHARE Polska ma otrzymać w latach 1995-1999 ponad 1 mld ECU na realizację programów uznanych przez polski rząd za priorytetowe. Otrzymane środki będą przeznaczone głównie na rolnictwo, rozwój sektora prywatnego, infrastrukturę, ochronę środowiska, oświatę, opiekę zdrowotną, szkolenia i badania naukowe, rozwój ochrony socjalnej i zatrudnienia.

Warunkiem otrzymania pomocy z PHARE jest zaangażowanie się na rzecz demokracji i postępy w przechodzeniu do gospodarki rynkowej. Przy spełnieniu tych warunków kraje same decydują o dziedzinach, na jakie należy przeznaczyć przyznane środki, jednak muszą być one zaakceptowane przez decydentów przyznających pomoc z PHARE.

Hasło opracowano na podstawie “Słownika Encyklopedycznego Edukacja Obywatelska” Wydawnictwa Europa. Autorzy: Roman Smolski, Marek Smolski, Elżbieta Helena Stadtmüller. ISBN 83-85336-31-1. Rok wydania 1999.

SAPARD

Program SAPARD, czyli Przedakcesyjny Instrument Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich (Special Accession Programme for Agriculture and Rural Development), przeznaczony jest dla kandydujących do członkostwa w Unii Europejskiej krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Środki finansowe z tego funduszu mają pomóc w stymulowaniu rozwoju obszarów wiejskich, ułatwić proces integracji sektora rolnego krajów kandydujących z Unią Europejską przez dostosowanie tego sektora do standardów i wymagań unijnych i płynne włączenie tych krajów w system Wspólnej Polityki Rolnej i programów strukturalnych UE.

Roczna wartość środków przyznanych Polsce przez Unię Europejską to ok. 170 mln EURO, które mają zostać przeznaczone w postaci dotacji (a więc bezzwrotnej pomocy) przede wszystkim na:

• poprawę konkurencyjności polskiego rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego, zarówno na rynku krajowym jak i rynku międzynarodowym;

• dostosowanie sektora rolno-spożywczego do wymagań Jednolitego Rynku w zakresie wymagań sanitarnych, higienicznych oraz jakościowych;

• wsparcie wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich poprzez rozwój infrastruktury technicznej oraz tworzenie warunków do podejmowania pozarolniczej działalności gospodarczej na wsi.

W oparciu o zdefiniowane cele Programu SAPARD wybrane zostały dla Polski na lata 2002-2006 r. nastepujące kierunki działania: 

• Działanie 1: Poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych i rybnych

• Działanie 2: Inwestycje w gospodarstwach rolnych

• Działanie 3: Rozwój i poprawa infrastruktury obszarów wiejskich

• Działanie 4: Różnicowanie działalności gospodarczej na obszarach wiejskich

• Działanie 5: Programy rolnośrodowiskowe i zalesianie

• Działanie 6: Szkolenia zawodowe

• Działanie 7: Pomoc techniczna

Wkład ze strony Unii Europejskiej może wynieść nie więcej niż 75% ogólnej sumy środków publicznych, stanowiących źródło tych dotacji, podczas gdy pozostałe 25% to wkład strony polskiej.

Nadzór nad realizacją programu SAPARD w Polsce został powierzony Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, która jest odpowiedzialna za:

• ogłoszenia o możliwościach składania aplikacji w ramach programu SAPARD;

• przyjmowanie pełnej dokumentacji projektów składającej się z wypełnionego wniosku wraz z załączonymi niezbędnymi dokumentami i pisemne potwierdzanie przyjęcia wniosku; 

• rejestrowanie wniosków w systemie komputerowym; 

• dokonywanie oceny formalno-prawnej zgodności projektów i dokumentów z obowiązującymi dla programu zasadami, warunkami i kryteriami przyjętego programu SAPARD;

• przeprowadzenie oceny ekonomicznej i technicznej wykonalności projektów; 

• przekazywanie projektów, zgodnych z wymogami programu, do rekomendacji rankingu przez Regionalne Komitety Sterujące oraz przez Krajowy Komitet podpisywanie umów wraz z harmonogramem realizacji projektu z beneficjentem programu;

• przeprowadzenie niezbędnych kontroli zarówno przed jak i po zatwierdzeniu projektu;

• monitorowanie i kontrola realizacji umowy podpisanej z beneficjentem oraz monitorowanie poszczególnych działań w odniesieniu do odpowiednich wskaźników.

ARiMR realizować będzie również następujące funkcje płatnicze:

• sprawdzanie wniosków o płatność;

• przeprowadzanie kontroli na miejscu i stwierdzanie dopuszczalności do płatności;

• autoryzacja zobowiązań i płatności;

• dokonywanie płatności;

• prowadzenie księgowości.

O uzyskanie dotacji mogą ubiegać się:

• zakłady przetwórcze,

• rolnicy indywidualni,

• grupy producentów,

• samorządy lokalne, tj. gminy, związki międzygminne i powiaty.

Wszyscy oni muszą sfinansować podejmowane przez siebie przedsięwzięcia objęte programem SAPARD całkowicie ze środków prywatnych. Dopiero po zrealizowaniu przedsięwzięcia i dokonaniu jego formalnego odbioru, inwestor może uzyskać dotację ze środków funduszu, stanowiącą refundację części poniesionych przez niego kosztów. Chodzi tu o część tzw. kosztów kwalifikowanych, a więc tylko takich kosztów, które zostały wskazane przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, jako koszty, które mogą być pokrywane za pomocą dotacji.

Źródłem pozyskania środków na inwestycje, obok środków własnych inwestorów, są przede wszystkim kredyty bankowe uzyskane w bankach prowadzących obsługę programu SAPARD.

ISPA

W dokumencie AGENDA 2000 (lipiec 1997) Komisja Europejska zapowiedziała ustanowienie nowego mechanizmu finansowego, przeznaczonego na wspieranie krajów stowarzyszonych Europy Środkowej i Wschodniej w procesie dostosowania ich systemów prawnych i gospodarek do standardów Unii Europejskiej.

W kolejnym dokumencie-Partnerstwo dla Członkostwa (początek 1998) Komisja określiła indykatywną wielkość wsparcia przed-członkowskiego i zasady, na jakich będzie ono przyznawane. W chwili obecnej istnieje już projekt rozporządzenia Rady w sprawie mechanizmów pomocy przedakcesyjnej (gł. ISPA i SAPARD).

    Począwszy od roku 2000 ma funkcjonować specjalny fundusz wspólnotowy ISPA skierowany na dostosowanie infrastruktury technicznej krajów stowarzyszonych do standardów UE. W szczególności pomoc Piętnastki w jego ramach ma być alokowana na tworzenie, rozbudowę i modernizację infrastruktury ochrony środowiska i transportowej w tych krajach (w proporcji 50%:50%). W ten sposób Wspólnota chce wspomóc wdrażanie wspólnotowego dorobku prawnego (acguis communautaire) i zrównoważony rozwój gospodarczy (sustainable development) w tej części Europy. Fundusz ISPA jest uważany za prekursora funkcjonującego obecnie Funduszu Spójności (Cohesion Fund), będącego jednym z podstawowych instrumentów interwencji strukturalnych UE i przeznaczonego na wsparcie infrastruktury w 4 najbiedniejszych krajach Unii: Portugalii, Hiszpanii, Grecji, Irlandii.

    Przewiduje się, że na Fundusz ISPA kraje Piętnastki będą przeznaczać ok. 1 mld euro rocznie do roku 2006 na wszystkie 10 krajów aplikujących o członkostwo w UE. Indykatywne alokacje na poszczególne kraje będą udzielane na podstawie 3 kryteriów: wielkości populacji, PKB mierzonego parytetem siły nabywczej ludności, powierzchni kraju. Pod uwagę będzie również brana efektywność wykorzystywania środków pomocowych przekazywanych danemu krajowi w przeszłości. Można oczekiwać, że na inwestycje w polskim sektorze ochrony środowiska będzie przypadało co najmniej 120-150 mln euro rocznie. Byłaby to kwota wielokrotnie większa od obecnego wsparcia udzielanego przez program Phare.

Wsparcie będzie udzielane na indywidualne projekty inwestycyjne oraz pakiety projektów. Warunkiem sine qua non jest to, że muszą one być zgodne z priorytetami wskazanymi w PdC oraz w Narodowym Programie Przygotowania do Członkostwa w UE (1998). Koszt całkowity przedsięwzięcia nie powinien być mniejszy niż 5 mln euro (w stosunku do tego warunku Komisja obiecuje pewną elastyczność).

    Wsparcie z funduszu ISPA może przyjąć formę: dotacji, pomocy zwrotnej, dofinansowania spłat kredytu (odsetki), funduszu gwarancyjnego. Pomoc w ramach ISPA może być również przyznawana na ekspertyzy, studia wykonalności, ekspertów, działania informacyjne i PR (aczkolwiek w bardzo ograniczonym zakresie). Dofinansowanie z funduszu może ale nie musi pokrywać do 75% udziału wszystkich środków publicznych, zaangażowanych w finansowanie danej inwestycji, wliczając środki ISPA. W związku z tym konieczne będzie współfinansowanie ze strony podmiotów krajowych (fundusze ekologiczne, budżety lokalne, budżet państwa, środki własne inwestora) i wskazane ze strony międzynarodowych instytucji finansowych, takich jak EIB, EBOiR, BŚ.

    Wypłata środków następuje na podstawie memorandum finansowego, w którym zostaną precyzyjnie określone zobowiązania obydwu stron. Do zarządzania programem muszą być ustanowione krajowe struktury i procedury finansowe, zaakceptowane prze Komisję. Państwa beneficjenci programu zapewnią publiczny dostęp do informacji o programie i pełną przejrzystość działań w jego ramach. Do kontroli wykorzystania środków ISPA uprawnieni będą audytorzy wspólnotowi.

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---