Rodzina jako podstawowe środowisko wychowawcze.

1. Pojęcie rodziny-przypomnienie znanego już materiału- jej funkcje i zadania.

2. Czynniki warunkujące prawidłowe funkcjonowanie rodziny oraz jej zaburzenia.

Rodzina stanowi podstawowe środowisko życia i wychowania młodego pokolenia. Proces kształtowania dzieci dokonuje się na rozległym tle wszystkich problemów rodziny i towarzyszących im sytuacji.

Wychowanie-poczynania planowe, przemyślane i zorganizowane.

Wszelkie instytucje pragną stworzyć młodemu pokoleniu warunków jak najbardziej harmonijnego i wielostronnego rozwoju, aby to było korzystne nie tylko dla jednostki ale dla całego społeczeństwa. W warunkach współczesnej cywilizacji integracja /łączenie/ ma szczególne znaczenie.

Społeczne tło rozwoju i dorastania młodego pokolenia nie jest stabilne. Zwiększa się ilość bodźców oddziałujących na dzieci i młodzież od pierwszych lat życia. Chodzi tu o dobro dzieci, które nie powinny być pozostawione samemu sobie, lub uwikłane w różne sprzeczne wpływy.

Rodzina jest naturalnym środowiskiem życia dzieci i młodzieży i jako takie oddziałuje na nie socjalizująco /uzupełniająco/, stwarzając warunki sprzyjające rozwojowi lub hamujące go. Niezależnie od tego, jak funkcjonuje, czy jest środowiskiem zdrowym i wartościowym moralnie, czy też przejawia wyraźnie cechy patologii- w każdym przypadku kształtuje ich osobowość, postawę społeczną, wyznacza koleje losu.

O roli rodziny jako naturalnego środowiska świadczy np.to, że nie przedszkole i nie szkoła, mimo ich niepodważalnego znaczenia w wychowaniu młodego pokolenia, stanowią pierwsze źródło przekazu symboli, za pomocą których dziecko zaczyna porozumiewać się z otoczeniem.

Omówione przy funkcjach ....

Te bardzo proste w swojej formie informacje tworzą zrąb wiedzy małego dziecka o cenionym w najbliższym otoczeniu kręgu społecznym systemie wartości. W rodzinie małe dziecko uczy się po raz pierwszy norm postępowania

Jest wdrażane do funkcjonowania w czekających je rolach społecznych: członka rodziny, przedszkolaka, ucznia, kolegi, członka szerszej zbiorowości.

Rodzina nieświadomie poprzez wzory zachowań dorosłych kształtuje pierwsze wyobrażenia dziecka o otaczającym je świecie. Panujących między ludźmi stosunkach zarówno w układach ścisłej bliskości / stosunki między małżonkami, rodzicami i dziećmi, młodszymi i najstarszymi członkami rodziny/ i tych dalszych bardziej sformalizowanych, wynikającymi z konieczności styczności z osobami obcymi.

Socjalizująca dziecko sfera wpływów rodziny jest bardzo ważna, a jej społeczno-wychowawcze konsekwencje mają decydujące znaczenie.

Problem uwidacznia się, niekiedy drastycznie, wówczas gdy rodzice stają wobec poważnych trudności wychowawczych.

Diagnoza pedagogiczna wykazuje, że nie brak troski o dziecko czy brak okazywanego mu uczucia, nie brak wskazań, jak należy postępować, ale właśnie

Całe społeczne tło życia rodziny, postawy rodziców wobec siebie i innych ludzi, wobec różnych problemów i zjawisk otaczającego świata stanowią źródło nieprawidłowych zachowań dziecka.

Kolejnym czynnikiem silnie oddziaływującym na dziecko w rodzinie jest właściwy dla niej klimat psychiczny.

Dobry klimat psychiczny :

- zespala rodzinę,

- sprzyja porozumiewaniu się i wzajemnemu zrozumieniu,

• ułatwia rozładowywanie konfliktów

• pozwala na tworzenie i doskonalenie systemu wychowania i jego przygotowania do życia

• hamuje dążenia egoistyczne

• pobudza wyobraźnię

• wzbogaca życie rodzinne o wartości najcenniejsze, bo niewymierne.

Ten klimat psychiczny wywiera największy wpływ na to, jakie jest podstawowe środowisko życia dziecka.

Warunki ekonomiczne stanowią oprawę codziennej egzystencji, pozwalają zaspokoić potrzeby materialne i kulturalne.

Zjawiska najbardziej negatywne rodzą się w sferze klimatu psychicznego, który tworzy, układ stosunków między ludźmi, ich postawy i cechy osobowości.

Nie eliminują ich takie czynniki jak, wykształcenie, pozycja dorosłych, ich aspiracje, sukcesy, społeczny prestiż rodzinny.

Wyższy poziom kulturalny dorosłych może tylko osłabić drastyczność niektórych sytuacji. Jednak wyższa kultura osobista powoduje większą wrażliwość na stresy, konflikty, brak wzajemnego zrozumienia.

Rodzina jako podstawowe środowisko wychowawcze.

1.Pojęcie rodziny-przypomnienie znanego już materiału- jej funkcje i zadania.

Rodzina jest środowiskiem życiowym każdego człowieka.

Rodzina jest instytucją ogólnoludzką spotykaną we wszystkich epokach i kulturach. Do jej uniwersalnych zadań należy: zaspokajanie popędu seksualnego, zaspokajanie elementarnych potrzeb życiowych oraz rodzenie i wychowywanie dzieci.

Rodzinę można też definiować przez wyliczenie podstawowych więzi łączących członków rodziny.

Rodzina jest zbiorowością ludzi powiązanych ze sobą więzią małżeńską, pokrewieństwa, powinowadztwa, adopcji.

Więź powinowadztwa łączy nas z krewnymi współmałżonka. Powinowatymi są więc: teściowa, teść, szwagier, zięć, synowa. Więź adopcji powstaje gdy do rodziny wprowadza się osoba z zewnątrz, nadając jej pełnie praw rodzinnych i obarczając ją pełnią obowiązków rodzinnych. Ma ona swój aspekt prawny i społeczny. Rodzina stanowi integralną część każdego społeczeństwa., stanowi jego najmniejszą, a zarazem podstawową komórkę. Jest najważniejszą grupą społeczną. Rodzina jest dla człowieka grupą podstawową, grupą, z którą on jest bardzo ściśle związany, znaczną częścią swej osobowości i ważnymi pełnionymi przez siebie rolami społecznymi/ rola męża, żony, ojca, matki/.

Jest także grupą odniesienia, z którą świadomie i mocno identyfikuje się jako człowiek, współtworzy i przejmuje kultywowane w niej poglądy, postawy, obyczaje, wzory zachowań i postępowania.

Zasadniczą postawę rodziny stanowi małżeństwo.

Małżeństwo jest legalnym, względnie trwałym związkiem kobiety i mężczyzny powołanym w celu wspólnego pożycia, współpracy dla dobra rodziny, wychowywania dzieci, prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego.

Rodzina jest bardzo ważną dla społeczeństwa instytucją ze wzgl.na powoływanie do życia dzieci oraz ich socjalizację, wychowywanie dla pełnienia ról w społeczeństwie.

Rodzina jest traktowana jako kulturowo uwarunkowany regulator rodzinnych zachowań ludzkich oraz twór społeczny zaspokajający istotne potrzeby jednostki i społeczeństwa.

Potrzeby te rodzina zaspokaja przez zintegrowane wzorami rodzinnymi działania i zachowania swych członków, który realizują określone funkcje rodziny.

Funkcje rodziny -to wyspecjalizowane oraz permanentne działania i współdziałania członków rodziny, wynikające z bardziej lub mniej uświadamianych sobie przez nich zadań, podejmowanych w ramach wyznaczonych przez obowiązujące normy i wzory, a prowadzące do określonych efektów głównych i pobocznych / Tyszka/.

Funkcje rodziny - podział na 4 kategorie.

1. Funkcja biopsychiczna

1. Funkcja prokreacyjna

2. Funkcja seksualna

2. Funkcja ekonomiczna

1. Funkcja materialno- ekonomiczna

2. Funkcja opiekuńczo zabezpieczająca

3. Funkcja społeczno-wyznaczająca

1. Funkcja stratyfikacyjna

2. Funkcja legalizacyjno-kontrolna

4. Funkcja socjopsychologiczna

1. Funkcja socjalizacyjno-wychowawcza

2. Funkcja kulturalna

3. Funkcja religijna

4. Funkcja rekreacyjno-towarzyska

5. Funkcja emocjonalno- ekspresyjna

Z jej funkcjonowaniem wiąże się wiele problemów aksjologiczno-moralnych, obyczajowych i prawnych. Cały ten „mikroklimat” rodzinny wkomponowany jest w integralny całokształt ogółnospołecznych, ekonomicznych i kulturowych procesów danego kraju.

Pojęciem funkcji rodziny obejmujemy cele, do których zmierza życie i działalność rodzinna oraz zadania, jakie pełni rodzina na rzecz swych członków zaspakajając ich potrzeby. Funkcje rodziny dają się wyprowadzić ze szczegółowej analizy poszczególnych elementów występujących w definicjach rodziny, ale przede wszystkim wyprowadzamy je z odwiecznej praktyki życia rodziny, jej działalności, zadań, jakie pełniła na rzecz swych członków i społeczeństwa. Funkcje rodziny ściśle się wiążą z jej strukturą, tzn z układem ról i pozycji społecznych, charakterem oraz konfiguracją stosunków międzyosobowych, kohezją. Niektórzy socjologowie definiują strukturę rodziny w kategoriach jej funkcji / Murdock, Mogey/.

W literaturze socjologicznej w bardzo różny sposób ujmuje się funkcje rodziny. Poszczególni socjologowie podają różną ich liczbę. Używa się różnych terminów dla dowolnie wyodrębnionych zespołów zjawisk i czynności.

10 funkcji rodziny wg Zbigniew Tyszka.

1. Materialno-ekonomiczna

2. Opiekuńczo-zabezpieczająca

3. Prokreacyjna

4. seksualna

5. legalizacyjno-kontrolna

6. socjalizacyjna

7. klasowa

8. kulturalna

9. rekreacyjno-towarzyska

10. emocjonalno-ekspresyjna

1. materialno-ekonomiczna

Zaspokojenie materialnych potrzeb członków rodziny,

społeczeństwa.

Składają się na nią cztery podfunkcje

Produkcyjna, zarobkowa, gospodarcza i usługowo-konsumpcyjna

Produkcyjna-rodzina posiada odrębny warsztat produkcyjny i stanowi jego załogę produkcyjną np. rodzina chłopska. Rodzina taka produkuje dobra, których konsumpcja w okresie gosp. Naturalnej jest wyłącznym źródłem jej utrzymania.

Podfunkcja zarobkowa. Praca zarobkowa jako możliwość zdobywania pieniędzy niezbędnych do utrzymania rodziny.

Podfunkcja gospodarcza- zasób i gromadzenie trwałych dóbr materialnych niezbędnych do egzystencji rodziny.

Podfunkcja usługowo-konsumpcyjna- wykonywanie prac usługowych niezbędnych dla funkcjonowania członków rodziny/ przyrządzanie posiłków, naprawa odzieży, dbałość o czystość osobistą i mieszkania.

2. Opiekuńczo-zabezpieczająca .

Materialne i fizyczne zabezpieczenie członków rodziny małej lub dużej pozbawionych całkowicie środków do życia albo fizycznie niesprawnych /wymagających opieki/ pielęgnacja niemowląt, dzieci, osób starszych, pomoc materialna dla ludzi starszych, fizyczna opieka nad zniedołężniałymi ludźmi.

3. Prokreacyjna .

Zaspokajanie rodzicielskich, emocjonalnych potrzeb współmałżonków /ojcostwo, macierzyństwo/ ,reprodukcyjnych potrzeb społeczeństwa.

4.Seksualna.

Małżeństwo jest społecznie akceptowaną formą współżycia płciowego. W społeczeństwie ludzkim istnieje system zakazów i nakazów regulujący zaspokajanie potrzeb seksualnych.

5.Legalizacyjno-kontrolna

Sankcjonowanie szeregu zachowań i działań uznanych za niewłaściwe poza rodziną, nadzorowanie postępowania przez członka rodziny przez pozostałych członków rodziny w celu zapobiegania ewentualnym odstępstwom od norm i wzorów przyjętych w rodzinie za obowiązujące / wzajemna kontrola współmałżonków, rodziców względem dzieci/.

Rodzina legalizuje współżycie płciowe, wspólną egzystencję w ramach jednego gospodarstwa domowego, posiadanie dzieci, nadaje status prawny wspólnocie majątkowej.

Istnieje legalizacja prawna, obyczajowa, moralna, religijna.

6. Socjalizacyjna.

Wprowadzenie dziecka w świat kultury danego społeczeństwa, przygotowanie do samodzielnego pełnienia ról społecznych oraz interakcja osobowości małżonków.

Wychowanie wewnątrzrodzinne-świadomie zamierzone zaplanowane, socjalizacyjne oddziaływanie.

Rodzina, jako mikrośrodowisko wpływa na dziecko spontanicznie,

Osobowość dziecka kształtuje się przez:

-świadomie wypowiedziany przez matkę nakaz/ np. ustąpienia młodszemu braciszkowi/

-niezaplanowana kłótnia małżeńska

Spontaniczną socjalizację można nazwać za J.Chałasińskim „wychowaniem przez życie”.

W ramach socjalizacji potomstwa odbywa się:

-przekazywanie wiedzy o świecie przyrody i świecie społecznym

-przekazywanie umiejętności instrumentalnych /posługiwania się przedmiotami , wpajanie wzorów zachowania, internalizacja norm i wzorów społecznego zachowania/

-wprowadzenie w kulturę / zapoznanie z wytworami sztuki, nauki, techniki, religii/

-wdrażanie określonego systemu wartości, który wytycza cele działania, zachowania, postępowania, stymuluje motywację działania, wytycza cele indywidualne i społeczne, podsuwa środki ich realizacji.

Socjalizacyjna funkcja rodziny jest bardzo ważna dla społeczeństwa.

Od określonych postaw i wysiłków rodziców zależy kształt osobowości i postępowanie jednostek następnego pokolenia. Ważne jest dla społeczeństwa, żeby rodzina dobrze wypełniała swe zadania socjalizacyjne w stosunku do potomstwa.

Ma ona również aspekt prywatny.

Kształtowanie osobowości dziecka ma istotne znaczenie dla samej jednostki.

Osobiste losy dziecka, jego droga życiowa, sukcesy zależą od tego jak zostało ono ukształtowane i przygotowane do życia przez rodzinę, jak rodzina troszczyła się o jego przyszłość.

Rodzina nie jest jedyną instytucją socjalizującą dzieci i młodzież, jednak ze wzgl. Na siłę i charakter oddziaływania spełnia kluczową rolę w tym procesie.

7.Klasowa.

Pochodzenie z danej rodziny określa pozycję społeczną członków w strukturze społeczeństwa. Przynależność klasowa męża wyznacza przynależność klasową żony i dzieci. Poszczególne klasy i warstwy społeczne mają swoje specyficzne cechy kulturowe , które przekazuję swemu potomstwu. Dziecko nie internalizuje czystej kultury narodowej, lecz chłonie ją przez kulturę klasową tej klasy społecznej, do której należy.

8. Kulturalna

Zapoznanie młodego pokolenia z dziejami kultury danego społeczeństwa oraz jej trwałymi pomnikami, wpojenie norm i skali wartości, przekazywanie dziedzictwa kulturowego, dbałość o przeżycia estetyczne rodziny, nauczanie młodzieży korzystania z treści kulturowych i omawianie ich w gronie rodziny/ np. wspólne oglądanie i komentowanie programu telewizyjnego, dyskusja nad przeczytaną książką/.

9.Rekreacyjno-towarzyska.

Dom rodzinny jako miejsce wypoczynku, dbałość o dobrą atmosferę w rodzinie i o nawiązywanie kontaktów towarzyskich przez wchodzące w jej skład.

Określona przez F. Znawieckiego”potrzeba oddźwięku społecznego” wyraża się w występującej u człowieka dążności do utrzymywania zażyłych, nieformalnych kontaktów z niewielkim kręgiem osób.

Takie kontakty są niezbędne dla utrzymania równowagi psychicznej, dla uniknięcia poczucia osamotnienia, dla psychicznego odprężenia, wypoczynku/ np. odwiedzanie krewnych/,

-chęć urozmaicenia sobie czasu.

Dom rodzinny jest miejscem wypoczynku po obowiązkach.

Spokój, wyłączność domu rodzinnego, spełniają w stosunku do jednostki rolę nazwaną przez socjologów” funkcją psychohigieniczną”.

W domu następuje rozładowanie napięć psychicznych powstałych w życiu pozarodzinnym, co ma istotne znaczenie dla utrzymania równowagi psychicznej człowieka.

10.Emocjonalno-ekspresyjna.

Najistotniejsze potrzeby członków rodziny oraz ich potrzeba wyrażania swojej osobowości.

Potrzeba towarzyska, posiadania kręgu zaprzyjaźnionych osób, znajomych i życzliwych, stwarzających klimat urozmaicenia w trakcie kontaktów z nimi, chcących nas zrozumieć i szukających zrozumienia dla swoich spraw i poglądów. Tych potrzeb nie mogą zaspokoić tylko członkowie rodziny.

Jednak emocjonalno-ekspresyjne potrzeby jednostki związane ze współżyciem rodzinnym są czymś więcej niż potrzebą kontaktów towarzyskich.

Chodzi o uzyskanie całkowicie oddźwięku psychicznego, który jest osiągalny tylko w gronie najbliższej rodziny. /wyjątek: wieloletnie, głębokie przyjaźnie, długotrwałe nieformalne związki erotyczne/

Każdy normalny człowiek odczuwa potrzebę posiadania kręgu najbliższych osób które by kochał i przez które byłby kochanym.

Występujący w pomyślnie ułożonym małżeństwie związek uczuciowy między współmałżonkami , wzajemne związki uczuciowe między rodzicami a dziećmi, rodzeństwem, czy powiązania uczuciowe pokoleń- to są czynniki zaspokajające dążenia do oddźwięku psychicznego, emocjonalnego. Jest jedną z istotnych przesłanek szczęścia osobistego.

Emocjonalna funkcja rodziny zapewnia jej członkom poczucie oparcia i bezpieczeństwa, poczucie wspólnoty intelektualnej. Członek rodziny może liczyć na jej pomoc i solidarność materialną i psychiczną.

Poszczególne funkcje rodziny są jedną z najistotniejszych postaw określenia więzi w rodzinie, a także podstawą określenia więzi rodziny z otoczeniem społecznym.

Tradycyjna amerykańska rodzina podtrzymywana jest przez pięć więzi:

Ekonomiczną, zabezpieczającą, rekreacyjną, wychowawczą, wynikającą ze społecznej tradycji.

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---