Wspólny plik Zmysły, Dietetyka CM UMK, Fizjologia


Spadek temperatury jest odbierany przez receptory zimna. Wzrost temperatury zaś przez położone głębiej w skórze ciepła.Receptory zimna działają w zakresie 12-35*C, natomiast ciepła 30-50*C.Termody w doświadczeniu muszą mieć skrajne temp 4*C i 50*C, aby bodziec był odbierany tylko przez jeden rodzaj termoreceptorów. Przy temp 25-35*C działają w różnych proporcjach oba rodzaje termoreceptorów. Poniżej 12 *C zostają uruchomione również receptory bólowe.

Pole recepcyjne jest to obszar, na którym znajdują się receptory pobudzające dany neuron czuciowy. Pole recepcyjne może posiadać różny kształt i różną wielkość. Im większe znaczenie danego obszaru, tym więcej neuronów i mniejsze pole recepcyjne. Im mniejsze jest pole recepcyjne, tym mniej receptorów przypada na unerwiające je włókno lub komórkę, a tym samym większa jest zdolność rozróżniania dwóch bliskich przestrzennie bodźców, ponieważ działają one wówczas na dwa różne pola. Pola recepcyjne mogą nakładać się na siebie.

Kodowanie lokalizacji działającego bodźca odbywa się za pomocą połączenia pola recepcyjnego z odpowiednim polem kory mózgowej w której następuje interpretacja na temat lokalizacji. Im mniejsze pole recepcyjne, tym precyzyjniejsze jest kodowanie lokalizacji bodźca - np. w plamce żółtej siatkówki, na opuszkach palców pola recepcyjne są małe przez co lokalizacja bodźca jest precyzyjna, a na plecach i rękach duże - ciężko wyczuć tam precyzyjnie miejsce działania bodźca.


W przypadku substancji kwaśnych uwalniane zostają zawarte w nich jony wodoru (H+), które częściowo wnikają do cytoplazmy komórki smakowej przez specjalne kanały protonowe, a częściowo powodują otwarcie kanałów sodowych, przez co umożliwiają wniknięcie jonów Na+ do komórki, jednocześnie powodując zamknięcie kanałów potasowych, zamykając im możliwość wydostania się z komórki. Powoduje to wzrost liczby kationów w cytoplazmie oraz co za tym idzie depolaryzację błony komórkowej. Substancje słodkie powodują aktywację cyklazy adenylanowej, co powoduje wzrost cAMP w cytoplazmie. Następnie cAMP powoduje zamknięcie kanałów potasowych - hamując wypływ jonów K+ z komórki - wpływa to (tak jak w przypadku działania substancji kwaśnych) na zwiększenie liczby kationów w komórce, co z kolei wpływa na depolaryzację błony komórkowej (powstaje potencjał czynnościowy).

Drogi czucia smaku
neuron 1 rozpoczyna się w dwóch zwojach : kolankowatym dla brodawek grzybowatych oraz czuciowym n.IX dla brodawek okolonych i liściastych. Impulsy docierają do jądra pasma samotnego gdzie kończy się 1 neuron a zaczyna 2. Drugi prowadzi ulega skrzyżowaniu i prowadzi do jąder wzgórza brzusznych tylnych.( PRZYŚRODKOWYCH CZY BOCZNYCH??) Tu kończy się 2 neuron a zaczyna 3 prowadzący do kory smakowej (pole 43 wg Bowmana). W analizie informacji smakowej biorą tez udział zakrety oczodołowe i wyspa. . W zakrętach oczodołowych dochodzi do integracji informacji z receptorów węchu, smaku i dotyku w jamie ustnej. Umożliwia to powstanie i odbieranie złożonych doznań związanych ze spożywaniem pokarmu.


Akomodacja oka, zwana też nastawnością oka, jest to zjawisko polegające na dostosowaniu się oka do oglądania przedmiotów, które znajdują się w różnych odległościach. U człowieka dzieję się to poprzez dostosowanie kształtu soczewki oka do odległości oglądanego przedmiotu. Stopień wypukłości soczewki jest zależny od napięcia więzadeł między soczewką a naczyniówką, które rozciągają soczewkę. Napięcie tych więzadeł zależy z kolei od skurczów mięśnia rzęskowego (który zaopatrywany jest przez neurony przywspółczulne zwoju rzęskowego). W momencie skurczu mięśnia rzęskowego soczewka jest słabiej rozciągana (rozluźniają się więzadła) i przyjmuje kształt zbliżony do kulistego, przez co silniej skupia promienie świetlne, umożliwiając ostre widzenie znajdujących się blisko przedmiotów. Gdy mięsień rzęskowy jest rozluźniony - rozciągnięcie soczewki przez więzadła wzrasta, staje się ona bardziej spłaszczona, a jej siła łamiąca zmniejsza się. Sprzyja to widzeniu ostremu przedmiotów oddalonych.

Zdolność rozdzielcza oka polega na ostrym widzeniu dwóch znajdujących się blisko siebie przedmiotów. Właściwość ta zachodzi gdy obrazy tych punktów padają na pola recepcyjne dwóch różnych komórek zwojowych. Zdolność rozdzielcza oka jest największa w obrębie dołka środkowego ponieważ jest tam duże zagęszczenie czopków. Pręciki znajdują się dopiero na obwodzie dołka środkowego oraz w części obwodowej siatkówki. Zdolność rozdzielcza w tej części siatkówki jest znacznie mniejsza, lecz wystarcza do wykrywania ruchu przedmiotów.


Gdy przedmiot znajduje się na wysokości naszej skroni i zaczynamy go przesuwać co raz bardziej w kierunku naszego nosa ( po półkolu) najpierw obraz jest niewidoczny, potem widzimy tylko jego zarys ponieważ oś widzenia pada na pole oddalone od dołka środkowego gdzie znajduje się dużo więcej pręcików( wrażliwych nawet na bardzo słabe swiatło). W miarę jak przesuwać się będzie przedmiot oś widzenia będzie padała na pola położona co raz bliżej dołka środkowego a co za tym idzie na pola o co raz większym zagęszczeniu czopków (odpowiedzialnych za widzenie barw). Dlatego najpierw widzimy tylko zaraz(dzięki pręcikom) a dopiero póżniej kolor( gdzie oś zacznie padać na pola o odpowiednim zagęszczeniu czopków).

W ciemności w cytoplazmie pręcików gromadzi się duża ilośc cAMP(syntetyzowana pod wpływem stale działającej cyklazy guanulanowej). Błona pręcików zawiera wówczas rodopsynę, która jest sprzezona z nieaktywna transducyna .Pod wpływem cAMP kanały sodowe odcinka zew są otwarte i Na+ wnikają do cytoplazmy. Jednoczesnie w części wew działa pompa Na+K+ która czynnie te jony usuwa .(prąd ciemniowy). W efekcie w części zew gromadzi się ładunek dodatni i powstaje depolaryzacja.Pod wpływem światła rodopsyna będąca fotopigmentem pręcików ulega przekształceniu w metarodopsyne II która aktywuje transducyne. Ta zaś uaktywnia fosfodiesteraze unieczynniającą cGMP. W wyniku niedobory cGMP zamykają sie kanały sodowe i jony Na+ przestają wpływać do komórki. Nadal jednak działa pompa sodowa usuwając jony Na+ z wnętrza komórki, prowadząc tym samym do hiperpolaryzacji błony.

W widzeniu fototopowym widzenie odbywa sie z udziałem czopków i jest precyzyjniejsze niz w skototopowe, ponieważ znaczne zagęszczenie czopków w dołku środkowym oraz niski stosunek liczby czopków do liczby komórek zwojowych zapewniają większą rozdzielczość wzroku. w widzeniu skototopowym uczestniczą pręciki. Komórki zwojowe są wtedy pobudzane pośrednio przez komórki amakrynowe. Pozatym jedna komórka zwojowa jest związana z wieloma komórkami recepcyjnymi jest to niekorzystne dla ostrości widzenia ale dzięki sumowaniu efektów możliwe jest orientowanie sie w przestrzeni nawet przy bardzo niewielkim oświetleniu


Plamka ślepa
Plamka ślepa jest to miejsce na siatkówce oka w którym nerw wzrokowy opuszcza gałkę oczną. Skutek padania obrazu na plamkę ślepą uwidacznia się gdy badany przedmiot znajdzie się w odległości 15 stopni bocznie od środka pola widzenia. Obraz przedmiotu pada wówczas na niewrażliwy na światło (nie zawierający pręcików ani czopków) dysk nerwu wzrokowego Jest to jedyny punkt fizjologicznego ubytku w polu widzenia człowieka.

Zależność pomiędzy odpowiednim skupianiem soczewki dla obiektów bliskich i dalszych

opisuje tzw. równanie soczewki. Przy założeniu że x to odległość obiektu od soczewki, a f to ogniskowa soczewki (ok. 22 mm) to jedyną nieznaną odległością będzie y czyli odległość obrazu przedmiotu od soczewki. Im dalej znajduje się przedmiot tym soczewka staje się bardziej płaska,

0x01 graphic
a odległość obrazowania przedmiotu jest mniejsza, co sprawia że przedmiot

wydaje się zmniejszać. W przypadku zbliżania przedmiotu do oka (soczewki) odległość obrazowania

przedmiotu się zwiększa co powoduję że przedmiot wydaje się "rosnąć".(1/x+ 1/y=1/f)

Przebieg fali akustycznej w uchu wewnętrznym:

• drania strzemiączka przenoszone są na błonę pokrywającą okienko owalne

• wywołuje to oscylacyjne zmiany ciśnienia płynu w kanale spiralnym

• błona okienka okrągłego wykonuje odwrotnie skierowane ruchy w celu skompensowania tego ciśnienia

• drgania przenoszone są na błonę podstawną -na niej powstaje fala wędrująca


Błona ma właściwości rezonansowe, dlatego fale o różnej częstotliwości powodują maksymalne drgania w różnych częściach błony podstawnej. Fale o niskiej częstotliwości (poniżej 500 Hz) powodują maksymalne drgania w odcinku końcowym błony podstawnej, fale o wysokiej częstotliwości (powyżej 10 000 Hz) powodują takie drgania w odcinku początkowym, a fale o pośredniej częstotliwości w obrębie części środkowej błony . Receptory słuchowe są pobudzane w najsilniej drgającym miejscu błony.
Komórki włoskowate zewnętrzne także posiadają właściwości rezonansowe - wchodząc w rezonans z drganiami błony wykonują ruchu oscylacyjne, które wzmagają drgania błony dokładnie w obrębie szczytu fali wędrującej.

Transdukcja sygnału w komórkach włosowatych wew.


Drgania błony podstawnej przenoszą się na osadzone w niej filary, które swoimi drugimi końcami łączą się z błoną siatkowatą . To powoduje, że poruszane są też włoski .Włoski komórek kontaktują się z nieruchomą błoną pokrywającą i są one rytmicznie przeginane w takt drgań akustycznych, poprzecznie względem błony podstawnej. Włoski są zanurzone w śródchłonce, a ich części podstawne w „trzeciej chłonce”. Gdy włoski są wyprostowane, niewielka ilość jonów K+ stale wnika ze śródchłonki do komórki, przyczyniając się do utrzymania jej potencjału spoczynkowego. Gdy włoski zginają się w kierunku zewnętrznej ściany przewodu ślimakowatego, odkształcenie ich błony powoduje otwarcie kanałów potasowych. Znaczna ilość jonów K+ wnika do komórki, powodując depolaryzację jej wnętrza. Ruch tych jonów jest zgodny z gradientem stężeń i gradientem elektrochemicznym( potencjał elektryczny śródchłonki jest o 80 mV wyższy niż potencjał przychłonki---TRZECIEJ CHŁONKI???). Następnie jony K+ zgodnie z gradientem stężeń i gradientem elektrochemicznym wydostają się z komórki i wracają do prążka naczyniowego przez cytoplazmę komórek podporowych i błony podstawnej oraz przez złącza szczelinowe między tymi komórkami. Zgięcie włosków w przeciwnym kierunku powoduje uszczelnienie kanałów potasowych i hiperpolaryzację komórki.

Adaptacja
Adaptacja zachodzi pod wpływem bodźców dźwiękowych o tych samych cechach, powtarzalnych z tą samą częstotliwością, co skutkuje stopniowym zmniejszaniem się reakcji receptorów słuchowych do momentu, aż bodziec nie wywoła patologicznego zmęczenia. Ten sam bodziec zastosowany po krótkiej przerwie ma zdolność generowania prawidłowej reakcji receptorów słuchowych, z czym nie można się spotkać, gdy dochodzi do nadmiernego zmęczenia komórek słuchowych, wymagających niezwłocznej regeneracji.

Lokalizacja źródła dźwięku
Człowiek może ocenić położenie źródła dźwięku dzięki podkorowym ośrodkom słuchowym. Kierunek z którego dochodzi dźwięk układ nerwowy może wykryć dwoma sposobami:

1. Przy tonach o częstotliwości nie większej niż 1 kHz mierzy czas w jakim informacja z każdego ucha dociera do ośrodków słuchu - analiza różnicy w czasie dokonuje się na postawie informacji otrzymywanych wcześniej z ucha bliższego i później ucha dalszego.

2. Przy częstotliwości większej niż 1 kHz porównuje natężenie dźwięku słyszanego przez każde ucho - natężenie analizowane jest przez jądro przyśrodkowe ciała czworobocznego.

Odruch kolanowy jest odruchem monosynaptycznym polegającym na skurczu mięśnia czworogłowego uda po uderzeniu w jego ścięgno. Jest o odpowiedzią na nagłe rozciąganie włókien tego mięśnia(odruch miotatyczny dodatni). Rozpoczyna się on pobudzeniem proprioreceptorów mięśniowych( receptorów pierścieniowo-spiralnych) które przekazują sygnał nerwowy dośrodkową drogą afarentną do rogów tylnych rdzenia kręgowego a z nich do rogów przednich rdzenia gdzie impuls przechodzi przez synapsę nerwowo-nerwową. Jest to synapsa pobudzająca i na jej końcu dochodzi do wydzielania acetylocholiny w wyniku czego impuls nerwowy przełączany jest na odśrodkową drogę eferentną. Impuls nerwowy jest przewodzony przez akson komórki motoneuronu alfa do efektora którym jest mięsień czworogłowy uda.

Odruch ze ścięgna Achillesa należy do odruchów dynamicznych i jest dodatnim odruchem miotatycznym - czyli odruchem na rozciąganie. W skutek rozciągnięcia włókien ścięgna Achillesa (przy uderzeniu np. młoteczkiem) zostają pobudzone włókna Ia, których pobudzenie dochodzi do motoneuronów alfa, które unerwiają mięsień. Nagły, szybki i krótkotrwały skurcz jest odruchem dynamicznym, będącym efektem przejścia przez drogę monosynaptyczną bodźca wywołującego skurcz (warunkującą szybkie przejście bodźca). Efektem jest energiczny ruch stopy w stronę podeszwową.( Nie mam pojęcia czy to wystarczy, nie mogę nic nigdzie o nim znaleźć)

Łuk odruchu monosynaptycznego charakteryzuje się tym że w skład drogi jego przewodzenia wchodzi jedna synapsa nerwowa a co się z tym wiąże stanowią go dwa neurony. W jego przypadku okres latencji to znaczy czas zawarty pomiędzy pobudzeniem receptora a efektem jest krótki. Wynika to z tego że występuje w nim tylko jedna synapsa tak więc impuls przekazywany jest z dużą szybkości (czas nie jest tracony na kilkukrotne zmiany charakteru impulsu). W przypadku odruchu polisynaptycznego ilość synaps wchodzących w skład drogi nerwowej jest większa od dwóch. W związku z tym rośnie też ilość neuronów biorących udział w przekazywaniu bodźca. W związku z większą ilością synaps budujących ten łuk odruchowy wydłuża się okres latencji. Tak więc między pobudzeniem a efektem w przypadku odruchu polisynaptycznego minie więcej czasu niż w przypadku odruchu monosynaptycznego.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
fizjologia -zmysły, Dietetyka CM UMK, Fizjologia
1.4Fizjologia egzamin 2008, Dietetyka CM UMK, Fizjologia
NEUROFIZJOLOGIA ćw. 1 - zagadnienia opracowane, Dietetyka CM UMK, Fizjologia
uklad krazenia, Dietetyka CM UMK, Fizjologia
Krew 2, Dietetyka CM UMK, Fizjologia
fizjologia zmys, Dietetyka CM UMK, Fizjologia
gieda - ukad oddechowy, Dietetyka CM UMK, Fizjologia
2011.11.29 - Uklad pokarmowy, Dietetyka CM UMK, Fizjologia
nreka, Dietetyka CM UMK, Fizjologia
Kolokwium Fizjologia ukladu wydalniczego, Dietetyka CM UMK, Fizjologia
egzamin poloznictwo Fizjologia 2010, Dietetyka CM UMK, Fizjologia
Cwiczenia M.O.C.Z, Dietetyka CM UMK, Fizjologia
Zagadnienia kolokwium, Dietetyka CM UMK, Fizjologia
fizjologia 2012 egzamin fizjoterapii, Dietetyka CM UMK, Fizjologia

więcej podobnych podstron