Tamowanie pożaru w polach metanowych z zastosowaniem tam przeciwwybuchowych.

W celu ograniczenia skutków ewentualnego wybuchu gazów palnych ( zwłaszcza metanu ) w czasie tamowania pożaru , a przede wszystkim dla zabezpieczenia ludzi zatrudnionych w akcji pożarowej , wykonuje się zwykle tamy przeciwwybuchowe . Zadaniem tamy przeciwwyb. Jest przejęcie i zatrzymanie fali wybuchu gazów w polu pożarowym i niedopuszczenie do przeniesienia skutków wybuchu poza tamę . Ważniejsze rodzaje tam przeciwwyb. omówiono w rozdziale 11.2. Czas ukończania budowy tam przeciwyb. musi być krótszy od czasu τ , tj. czasu ewentualnego utworzenia się w tamowanym polu pożarowym roztworu wybuchowego gazów palnych . Zasadnicze znaczenie przy budowie tam przeciwwyb. ma szybkość ich wykonania . Dlatego tamy te nie są zbyt szczelne i ssą tamami tymczasowymi . Kolejność budowy i zamykania tam pożarowych w polach metanowych przy zwykłym tamowaniu ( bez stosowania gazów obojętnych ) może być następująca :

-tamy ostateczne buduje się jednocześnie z wykonywaniem tam przeciwwyb. , po ukończeniu budowy tam zamyka się równocześnie klapy oraz drzwi w tamach przeciwwyb. i ostatecznych zarówno po stronie dopływu jak i wypływu powietrza ze strefy objętej pożarem.

-tamy ostateczne buduje się po wykonaniu tam przeciwwyb. , natychmiast po ich zamknięciu (w przypadku bardzo wytrzymałych tam przeciwwyb. )

-tamy ostateczne buduje się po wykonaniu tam przeciwwyb. , po ich zamknięciu ( równocześnie na dopływie i wypływie powietrza ) oraz po odczekaniu czasu , w którym może nastąpić wybuch w polu pożarowym poza zamkniętymi tamami przeciwwyb. ; czas ten może być różny i wynosi zwykle od 8 do 24 h .

W wielu przypadkach tamy przeciwwyb. , jeśli są wykonane dokładnie i z odpowiednim wrębem mogą pełnić jednocześnie funkcję tam ostatecznych . dotyczy to zwłaszcza tam podsadzkowych i gipsowych . Każda tama przeciwwyb. powinna być zabezpieczona 200 - metrową strefą opylania lub zraszania oraz zaporą przeciwwybuchową ( pyłową lub wodną ) z co najmniej 400 kg pyłu kamiennego lub wody na 1 m² pola przekroju poprzecznego wyrobiska z zaporą

11.5 Tamowanie pożaru z zastosowaniem gazów obojętnych

Tamowanie pożaru z zastosowaniem gazów obojętnych jest stosowane wówczas , gdy chce się uniknąć niebezpieczeństwa wybuchu gazów palnych w tamowanej przestrzeni . Sposób ten może być stosowany tylko wtedy , gdy ilość gazu obojętnego , którą dysponujemy , jest wystarczająca do obniżenia stężenia tlenu w izolowanym polu do granic bezpiecznych ( tj. do około 10% przy CH₄ ), i to w czasie krótszym od czasu , w którym może nastąpić nagromadzenie się gazów palnych o stężeniu powyżej dolnej granicy wybuchowości . Jako gazy obojętne stosowane są : CO₂ , azot , lub zneutralizowane gazy spalinowe . Dobre efekty uzyskuje się przy stosowaniu gazów spalinowych z parą wodną , wytwarzanych za pomocą generatorów gazotwórczych o dużej wydajności ( rozdz. 10.7) .Ilość CO₂ niezbędnego do obniżenia stężenia tlenu do wartości granicznej , przy której nie zachodzi możliwość wybuchu gazów pożarowych oblicza się ze wzoru V_CO2=V(100-CO₂)/100*O₂gdzie:

V - strumień objętości powietrza wpływającego do tamowanego pola pożarowego lub przesączającego się przez zamknięte tamy pożarowe [m³/min] ;O₂ - stężenie tlenu w tym powietrzu. Jeśli przez pole pożarowe przepływa strumień objętości powietrza V , to dla wyparcia tlenu z tego powietrza do granicy bezpiecznej należy doprowadzić CO₂ w ilości obliczonej ze wzoru: V_CO2=5VΔO₂/100 gdzie : ΔO₂ - różnica między stężeniem tlenu w powietrzu przed zamknięciem tam pożarowych a stężeniem granicznym , przy którym nie zachodzi możliwość wybuchu gazów palnych w otamowanej przestrzeni [%] .Podawanie gazów obojętnych do tamowanego pola może nastąpić po wybudowaniu zwykłych tam tymczasowych wówczas , gdy nie ma możliwości odwrócenia się prądów powietrza w tym polu lub po wybudowaniu tam przeciwwybuchowych z włazami , gdy istnieje możliwość odwrócenia się prądów powietrza w tamowanej przestrzeni . Po utworzeniu się w tamowanym polu atmosfery obojętnej przystępuje się do budowy ostatecznych tam pożarowych . CO₂ jest bardziej skutecznym gazem obojętnym od azotu . Dla zobojętnienia pod względem wybuchowym mieszaniny metanowo- powietrznej konieczne jest doprowadzenie do niej 1,875 razy więcej azotu niż CO₂ . Najlepsze efekty zobojętniania atmosfery w izolowanej przestrzeni osiąga się przy otamowanych wlotach powietrza do pola pożarowego i otwartych włazach w tamach wylotowych . Skuteczność stosowania gazów obojętnych zależy od szczelności otamowania pola pożarowego i technologii podawania gazów obojętnych . Podawanie gazów obojętnych powinno zapewnić wypełnienie pola pożarowego nimi , oraz utrzymanie tego stanu do czasu zobojętnienia atmosfery w polu .Tamy wylotowe można zamknąć wtedy , gdy stężenie tlenu w otamowanej przestrzeni obniży się do 8÷10% . Wtłaczanie gazów obojętnych do zamkniętego pola pożarowego kontynuuje się aż do ustalenia się składu chemicznego atmosfery w tym polu .Potem przerywa się proces wtłaczania gazów obojętnych . Wznawia się go gdy skład chemiczny gazów w polu pożarowym wskazuje , że do pola tego dopływa powietrze ( wznowienie pożaru ).Stosowanie gazów obojętnych obniża temperaturę gazów i skał w polu pożarowym .

11.6 Kombinowane sposoby gaszenia pożarów podziemnych

Kombinowane gaszenie pożarów polega na tym , że jednocześnie z tamowaniem pożaru stosuje się środki do aktywnego gaszenia pożarów lub środki obniżające stężenie tlenu albo temperaturę w polu pożarowym . Stosuje się je gdy :

-nieskuteczne jest stosowanie wyłącznie aktywnego lub pasywnego sposobu gaszenia pożaru podziemnego

-konieczne jest zwiększenie bezpieczeństwa załogi zatrudnionej przy aktywnym lub pasywnym gaszeniu pożaru

-przewiduje się przyspieszone otwarcie pola pożarowego dla odzyskania otamowanych wyrobisk i ich wyposażenia

Często stosuje się kombinowane gaszenie pożaru z zastosowaniem wody jako środka gaśniczego , przy czym woda może być podawana do zaognionej przestrzeni w czasie tamowania pożaru lub po otamowaniu pola pożarowego . Innym kombinowanym sposobem jest zatapianie pól pożarowych , po oprzednim wykonaniu odpowiednio wytrzymałych tam wodnych . Zatapianie przeprowadza się po wycofaniu załogi z miejsc zagrożonych , przy czym konieczne jest kontrolowanie przepływu wody jak i poziomu wody w zatopionym polu pożarowym . Używa się wody z rurociągów przeciwpożarowych , podsadzkowych , węży pożarniczych itp. .W kopalniach stosujących podsadzkę hydrauliczną pole pożarowe podsadza się podsadzką hydrauliczną .Podsadzanie przeprowadza się przez jednorazowe doprowadzenie podsadzki hydraulicznej do pola pożarowego lub etapami przez skracanie odpowiednio rurociągu podsadzkowego . Przy kombinowanych sposobach gaszenia pożarów podziemnych często są stosowane gazy obojętne , które mają zapobiegać wybuchom metanu lub gazów pożarowych , jak również przyspieszać gaszenie pożaru . Metoda ta wymaga stosowania odpowiednich technologii budowy tam oraz transportu i podawania gazów obojętnych . W przypadku małych przestrzeni zaognionych stosuje się gaz obojętny ( CO₂ , N₂ ) sprowadzony na dół kopalni w butlach . Gdy pole pożarowe zajmuje przestrzeń 1000 do 5000 m³ można stosować ciekły azot podawany do pola pożarowego rurociągiem z przewoźnych zbiorników dołowych lub z powierzchni . W przypadku dużych pól pożarowych , powyżej 10000 m³ do kombinowanego gaszenia pożarów podziemnych potrzeba dużych ilości gazów obojętnych .W tym celu używane są specjalne generatory gazów obojętnych o dużych wydajnościach , np. GAG . Do wygaszania pożaru w otamowanej przestrzeni mogą być wykorzystane gazy pożarowe wytwarzane w polu pożarowym . Wprowadzenie tych gazów do pola pożarowego od strony tam wlotowych powoduje obniżenie stężenia tlenu w tej części pola , z której ognisko pożaru czerpie tlen do procesu spalania . Sposób ten wymaga połączenia strony wylotowej pola pożarowego ze stroną wlotową szczelnym lutniociągiem wyposażonym w wentylator lutniowy wprowadzający w ruch zneutralizowane gazy pożarowe (tzn. zawierające poniżej 5 % tlenu ) . W pewnych przypadkach w kopalniach metanowych stosuje się metan do skrócenia okresu występowania w polach pożarowych mieszanin wybuchowych . Wypełnienie metanem zaognionych przestrzeni odbywa się pod wpływem ciśnienia złożowego lub przez wtłaczanie go za pomocą specjalnej instalacji . Pobór metanu odbywa się z rurociągów odmetanowania . W metodzie tej tamy pożarowe muszą być wykonane jako tamy przeciwwybuchowe , uniemożliwiające przeniesienie się ewentualnego wybuchu z pola pożarowego do czynnych wyrobisk górniczych.

11.8.Wyrównywanie potencjałów aerodynamicznych wokół pola pożarowego

Dysypację energii (J/m³) w dowolnej bocznicy sieci wentylacyjnej, w tym również w polu pożarowym, oblicza się wzorem l_fv=R_nV_n² gdzie :R_n- opór normalny pola pożarowego(kg/m⁷),V_n- strumień objętości normalnej powietrza przepływającego przez pole pożarowe(m³/s).Z zależności wynika że strumień objętości powietrza jest określany wzorem V_n=
I_fv/R_n Z tego wynika, że strumień ten a zatem również i ilość tlenu w polu pożarowym, jest tym mniejsza ,im większy jest opór R_npola pożarowego lub im mniejsza jest dysypacja energii. W ogólnym przypadku w aktywnej bocznicy sieci wentylacyjnej występują: spadek potencjału aerodynamicznego∂φ(J/kg),dysypacja energii l_f(J/kg) oraz depresja naturalna (cieplna) l_n(j/kg).Miedzy wielkościami zachodzi związek ∂φ=l_f-l_n, zgodnie z pracą ∂φ=φ_d-φ_w, w której φ_d,φ_w oznaczaja odpowiednio potencjał aerodynamiczny w przekroju krańcowym dopływu(d) i wypływu(w) wyrobiska. Gdy wyrównamy potencjały,tzn. gdy φ_d≈φ_w wówczas nastąpi wstrzymanie dopływu powietrza kopalnianego do pola pożarowego. Gdy strumień objętości V_n powietrza kopalnianego równa się zero (V_n=0),wtedy stopniowo maleje zapas tlenu wewnątrz tego pola i ogień gaśnie.Tak więc, jeśli dla pola pożarowego w którym występuje depresja cieplna,φ_d≈φ_w i l_n≈l_tp, to strumień objętości V_n→0 i wtedy występują dogodne warunki gaszenia ogniska pożaru w otamowanej przestrzeni. Depresję naturalną (cieplną) ln można obliczyć ze wzoru przybliżonego l_n = (kν_o)/(k-1)[p_w(p_o /p)^1/k-p_d(p_o/p_d)^1/k]-0,5(ν_d+ν_w)(p_w-p_d),gdzie: p_w, p_d i ν_d, ν_w oznaczają odpowiednio ciśnienia statyczne, bezwzględne (Pa) w przekroju dopływu i wypływu oraz objętości właściwej powietrza w tych przekrojach. Dysypację energii boliczamy według wzoru l_f = -0,5(ν_d+ν_w)(p_w-p_d) - 0,5(w_w²-w_d²) - g(z_w- z_d) Niekiedy jednak do pomiaru dysypacji energii (energii rozproszenia) stosowane są mikromanomery pochyłe i węże grubościenne. Stosując tę metodę zakłada się, że sieć wentylacyjna kopalni jest siecią pasywna, w której w wyrobiskach górniczych za wyjątkiem pola pożarowego, nie są generowane depresje naturalne (cieplne).Jeśli rozpatruje się pole pożarowe, w którym występuje depresja pożaru l_np., to często depresję wyznacza się w następujący sposób. Dla zamkniętego oczka sieci wentylacyjnej skład którego wchodzi bocznica sieci obejmująca pole pożarowe 1-d-2-c-1,układa się równanie oczkowe w następującej postaci ∂φ_1-2=l_mT1+l_mT2+l_fa-b-l_np. gdzie:l_mT1,l_mT2-odpowiednio dysypacje energii w wlotowej (T₁)i wylotowej (T₂) tamie pożarowej ,l_fa-b-dysypacja energii zachodząca wewnątrz pola pożarowego między tymi tamami.

11.8.1.Wyrównanie potencjałów aerodynamicznych za pomocą bocznicy gaszącej i tamy gaszącej.

W kopalni przedstawionej na rysunku (a, b) tama dławiąca (regulacyjna)TR₁ powoduje, ze przez wdechowe tamy pożarowe przy węzłach 3,4,5 powietrze wpływa do pola pożarowego, podczas gdy tamy przy węzłach 6,7,8,9 są wydechowe większy jest spadek potencjału aerodynamicznego w tamie TR₁, tym więcej powietrza wpływa do pola pożarowego . W celu zmniejszenia strumienia powietrza wpływającego do tego pola, a zatem przyspieszenia ugaszenia pożaru w otamowanym polu pożarowym, należy zlikwidować tamę dławiącą TR₁, zbudować natomiast tamę dławiącą TR₂ w bocznicy 2-3 rys.(c, d) lub tamę TR₃ w bocznicy 9-10 rys (e ,f).Lepszym rozwiązaniem jest zbudowanie tamy TR₂ w bocznicy 2-3 rys(c) gdyż w razie pożaru w bocznicy 3-4-5-6-7-8-9-10 gazy pożarowe będą miały zapewniony swobodny odpływ do szybu wentylacyjnego. Gdy w tamie TR₂ występuje duży spadek potencjału aerodynamicznego, wyrobisko 2-3 znajduje się natomiast w rozgniecionym węglu skłonnym do samozapalenia, buduje się tamę TR₃ w wyrobisku kamiennym 9-10 rys(e)

11.8.2.Wyrównywanie potencjałów aerodynamicznych za pomocą tamy dławiącej

Gdy pole pożarowe w systemie wentylacyjnym stanowi bocznicę przekątną , wówczas można wyrównać potencjały aerodynamiczne za pomocą odpowiednio zlokalizowanej tamy dławiącej .Na rysunku (a ) przedstawiono schemat przestrzenny kopalni , w której w nieczynnym przekopie zbudowano tamę dławiącą TR₁. Przez tamę płynie powietrze potrzebne do przewietrzania wydechowych tam pożarowych znajdujących się obok bocznicy 2-6-7-8-9. Dla wyrównania potencjału aerodynamicznego wokół pola pożarowego należy usunąć tamę TR₁ i zbudować tamę TR₂ w bocznicy 8-9 rys (c) .wpływ działania tam TR₁ i TR₂ na rozkład potencjału aerodynamicznego wokół pola pożarowego podając schematy na rys. (b, d)

11.8.3.Wyrównanie potencjałów aerodynamicznych za pomocą wentylatora w tamie regulacyjnej.

Jeżeli nie ma udzielnej drogi , którą płynęłoby powietrze przewietrzające tamy pożarowe bądź jeśli niema możliwości łatwego i szybkiego uzyskania tej drogi , stosuje się wyrównanie potencjałów aerodynamicznych wokół pola pożarowego za pomocą wentylatora w tamie dławiącej. W polu pożarowym otamowanym przy węzłach 2 i 5 w kopalni podanej na rys.(a ) znajdującym się w warunkach potencjalnych przedstawionych na rys. (b) zainstalowano tamę dławiącą TR₁ z wentylatorem ssącym powietrze z przestrzeni między tamą pożarową TP₁ i tama dławiącą TR₁ rys(c).Wentylator pracuje w obiegu zamkniętym powietrza :przestrzeń przed tamąTR₁ - okienko w tamie TR₁ - przestrzeń między tama TR₁ i tama pożarowa TP₁ - wentylator - przestrzeń przed tamą TR₁.Gdy warunki lokalne nie pozwalają zbudować tamy dławiącej TR₁ z wentylatorem ssącym , buduje się tam regulacyjną TR₂ z wentylatorem tłoczącym powietrze do przestrzeni między tamą TR₂ a wydechowa tamą pożarową TP₂.Tama dławiąca TR₁ bądź TR₂ może być wykonana jako tama deskowa lub murowa z drzwiami oraz oknem i zasuwą regulacyjna . W celu kontroli działania instalacji jest konieczne zabudowanie manometru wodnego przed tamą dławiącą, przy czym jedno jego ramie powinno być połączone z przestrzenia za tama pożarowa, drugie natomiast ramie łączy się z przestrzenią między tamą dławiącą i pożarowa. Rys 1 .Najczęściej za pomocą zasuwy regulacyjnej w tamie dławiącej sprowadza się słupki wody w obu ramionach manometru U - rurki do tego samego poziomu. Działanie tamy dławiącej z wentylatorem należy stale kontrolować, gdyż mogą zachodzić zmiany w pracy wentylatora. Jeżeli pole pożarowe jest otamowane dużą liczbą tam pożarowych, należy dążyć do stosowania możliwie jak najmniejszej liczby tam dławiących TR₁ TR₂, z wentylatorami, które obejmują swym działaniem większa liczbę tam pożarowych .

11.8.4.Wyrównanie potencjałów aerodynamicznych za pomocą tamy dławiącej i wentylatora pomocniczego(wtórnego)

Stosuje się je najczęściej wtedy ,gdy pole pożarowe jest odizolowane od reszty kopalni dużą liczba tam pożarowych ,przy czym ze względów ruchowych jest niedopuszczalne zmniejszenie strumienia objętości powietrza w żadnym rejonie wentylacyjnym kopalni. Jeżeli w kopalni z rys. a),ze względu na niekorzystnie ukształtowane pole potencjału aerodynamicznego rys. b),trzeba wyrównać potencjały wokół pola pożarowego, nie można natomiast zmniejszyć strumienia objętości powietrza w bocznicach 2-K₁-6-7-8-9 i 2-3-4-5-K₂-9 ,to należy w bocznicy 2-3 zabudować tamę dławiącą TR₁, w bocznicy 5-K₂-9 zaś zainstalować wentylator pomocniczy W_p rys. c).Opór tamy dławiącej i spiętrzenie wentylatora pomocniczego powinny być odpowiednio dobrane do warunków lokalnych. Pole potencjalne ukształtowane wokół pola pożarowego

Po zastosowaniu tamy dławiącej TR₁ i wentylatora pomocniczego W_p ilustruje schemat potencjalny rys. d). Kontrolę wyrównania potencjałów aerodynamicznych przeprowadza się mierząc dysypacje energii w tamach wdechowych i wydechowych.

11.8.5.Wyrównanie potencjałów aerodynamicznych za pomocą tamy dławiącej i wentylatorów głównych.

Pole pożarowe w kopalni przedstawionej na rysunkach znajduje się w bocznicy przekątnej. Pewne tamy pożarowe są pod wpływem drugiego wentylatora głównego rys. a). Regulację pracy jednego z wentylatorów przeprowadza się zasuwą TR₁ rys. a) i b).Wyrównanie potencjału aerodynamicznego wokół tego pola pożarowego można uzyskać przez usunięcie tamy (zasuwy) TR₁ i zbudowanie tamy TR₂ rys. c) i d). Jeśli zasuwa TR₁ rys. b) w kanale wentylacyjnym jest całkowicie otwarta , to wyrównanie potencjałów aerodynamicznych można uzyskać przez zbudowanie tamy TR₂ oraz odpowiednie dobranie spiętrzenia wentylatorów głównych z uwzględnieniem zapotrzebowania na powietrze w kopalni. W tym przypadku spiętrzenie wentylatorów głównych dobiera się operując zasuwami w kanałach wentylatorów , obrotami wirników, kątami ustawienia łopatek, kierownic, bądż nawet stosując szeregową lub równoległą pracę wentylatorów zainstalowanych przy jednym szybie.

11.8.6.Wyrównanie potencjałów aerodynamicznych za pomocą jednostronnych komór gaszących.

Przyspieszenie likwidacji pól pożarowych usytuowanych między szybem wdechowym a wydechowym rys. a) i b) za pomocą jednostronnych komór gaszących polega na wykonaniu przed wylotową tamą pożarową TP₂ komory , w której będzie wytworzone takie ciśnienie , jakie występuje przed wlotową tamą pożarową TP₁.Komorę gaszącą otrzymujemy przez zbudowanie przed wylotową tamą pożarową TP₂ dodatkowej tamy z okienkiem regulacyjnym TR₂ w celu uzyskania zamkniętego odcinka wyrobiska w postaci komory K rys. b).W komorze gaszącej należy wytworzyć takie ciśnienie , jakie panuje przed tamą pożarową TP₁, uniemożliwi to przepływ powietrza w polu pożarowym. W tym celu komorę gaszącą należy połączyć z atmosferą zewnętrzną za pomocą rurociągu obiegowego R rys. b). Rurociąg obiegowy R, łączy komorę gaszącą z atmosferą zewnętrzną, jest bocznicą wentylacyjną równoległą do bocznicy , którą jest szyb wdechowy. Pole pożarowe natomiast przy zastosowaniu jednostronnej komory gaszącej zmienia swój charakter z bocznicy wentylacyjnej równoległej rys.c) na bocznicę przekątną rys. d). Kierunek przepływu gazów w polu pożarowym zależy wówczas od oporów bocznic sąsiadujących z polem pożarowym. Opory rurociągu obiegowego R i tamy TR₂ rys. b) można zmienić za pomocą zasuwy zainstalowanej w rurociągu R i w tamie TR₂, wobec czego uzyskuje się wyrównanie potencjałów aerodynamicznych wokół pola pożarowego. Pole potencjalne ukształtowane wokół otamowanej przestrzeni przed zastosowaniem jednostronnej komory gaszącej oraz po wykonaniu takiej komory przedstawiono na rys. c) i d). Rurociągi obiegowe, w zależności od długości i przewidywanej szczelności tamt TR₂, mogą być wykonane z rur średnicy 100, 150, 180, 200 mm lub z lutni kołnierzowych średnicy 300, 400, 500, 600, 700 lub 800 mm.

11.8.7.Wyrównanie potencjałów aerodynamicznych za pomocą wielostronnych komór gaszących.

Przyspieszenie likwidacji pól pożarowych za pomocą wielostronnych komór gaszących polega na wykonaniu przed wlotowymi i wylotowymi tamami pożarowymi komór, w których panuje jednakowe ciśnienie powietrza, tzw. komór gaszących. Otrzymujemy je przez zbudowanie przed tamami pożarowymi TP₁ i TP₂ dodatkowych tam TR₁ i TR₂,w celu uzyskania zamkniętych odcinków wyrobisk, tj. komór K₁ i K_2. Długość komór powinna być taka, aby kontaktujące się z polem pożarowym wszystkie szczeliny wokół tam pożarowych TP₁ i TP₂ były objęte daną komorą. W komorach gaszących należy utrzymać takie ciśnienie powietrza, aby nie było przepływu powietrza w polu pożarowym. Dlatego komory gaszące należy połączyć za pomocą rurociągu obiegowego R rys. Rurociąg obiegowy łączący komory gaszące K₁ i K₂ stanowi bocznicę wentylacyjną równoległą do bocznicy P_P, jaką jest pole pożarowe.

12.LIKWIDACJA PODZIEMNYCH PÓL POŻAROWYCH

W przypadku niepowodzenia aktywnego zwalczania pożaru podziemnego zaognioną część kopalni izoluje się od czynnych wyrobisk tamami pożarowymi. W ten sposób powstają otamowane pola pożarowe, które stanowią poważne zagrożenie dla załóg dołowych kopalń, zwłaszcza w razie wyjścia ognia przed tamy pożarowe. Prócz tego w otamowanych polach pożarowych pozostają często znaczne zasoby węgla przygotowane do eksploatacji oraz maszyny i urządzenia. Aby zmniejszyć zagrożenie załóg dołowych od strony pól pożarowych oraz odzyskać uwięzione w tych polach zasoby węgla i urządzenia, konieczne jest możliwie szybkie ugaszenie pożaru w otamowanej przestrzeni, a następnie zlikwidowanie pola pożarowego.

12.1.Ocena stanu pożaru w otamowanej przestrzeni

Po otamowaniu pożaru tamami pożarowymi w miarę upływu czasu zachodzą różne zmiany w atmosferze otamowanej przestrzeni. W początkowym okresie po zamknięciu tam pożarowych w polu pożarowym obserwuje się wzrastanie zawartości dwutlenku węgla CO₂, tlenku węgla CO, wodoru H₂, metanu CH₄, i węglowodorów alifatycznych C_m.H_n oraz zmniejszenie zawartości tlenu O₂.

Po osiągnięciu maksymalnych wartości zmniejsza się zawartość CO, H₂, CH₄, C_m.H_n, wzrasta natomiast stężenie O₂ i CO₂.W otamowanym polu pożarowym obserwuje się również zmiany wartości depresji naturalnej (cieplnej). Systematycznie prowadzone obserwacje wymienionych zmian pozwalają na wyciągnięcie odpowiednich wniosków dotyczących stanu pożaru w otamowanej przestrzeni.

---