Ujęcie księgowe a ujęcie finansowe
Poniższy przykład ilustruje różnicę w ujęciu księgowym i finansowym działalności firmy:
Pozycja |
Ujęcie księgowe (koszty i przychody) |
Ujęcie finansowe (wpływy i wydatki) |
Uwagi |
Sprzedaż |
200 |
+100 |
+100 należności |
Koszty |
150 |
-120 |
-30 zobowiązania |
Zysk |
50 |
|
|
Podatek 40% |
20 |
-20 |
|
Zysk netto |
30 |
-40 |
saldo przepływów pieniężnych |
Jeśli firma nie dysponuje odpowiednim zapasem gotówki na początku okresu, to w jego końcu straci wypłacalność. Mimo zysku księgowego będzie jej grozić bankructwo.
Modele rachunkowości
Równanie bilansowe
AKTYWA = ZOBOWIĄZANIA + KAPITAŁ WŁASNY
Równanie rachunku zysków i strat
(PRZYCHODY+ZYSKI) - (NAKŁADY+STRATY) = WYNIK NETTO
Równanie przepływów środków pieniężnych
PRZYCHODY ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH - ROZCHODY ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH = ZMIANA W STANIE ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH
Związek pomiędzy bilansem a rachunkiem zysków i strat
przy założeniu niezmienności kapitału podstawowego (pierwotnego)
KAPITAŁ WŁASNY NA KONIEC OKRESU=KAPITAŁ WŁASNY NA POCZĄTEK OKRESU+ZYSK NETTO OKRESU-WYPŁACONE DYWIDENDY-ZAPŁACONE RATY KAPITAŁOWE I INNE OPŁATY PŁATNE Z ZYSKU
czyli:
KAPITAŁ WŁASNY NA KONIEC OKRESU=KAPITAŁ WŁASNY NA POCZĄTEK OKRESU+ZYSK ZATRZYMANY OKRESU
Koncepcje i zasady rachunkowości
Przyjmuje się cztery koncepcje i dziewięć zasad rachunkowości. Podstawą tworzenia zasad są koncepcje.
Koncepcje:
Kontynuacja działania: Jednostka zakłada, że będzie kontynuowała swoją działalność w przyszłości, wychodząc poza okres użytkowania jej środków i bieżących zobowiązań.
Wyodrębnionej jednostki: Interesy jednostki gospodarczej są wyodrębnione od interesów jej właścicieli.
Stabilnej waluty: Przyjmuje się stałą/stabilną siłę nabywczą pieniądza.
Okresowości: Otoczenie, w którym jednostka działa wymaga, by dostarczano sprawozdań w stosunkowo krótkich okresach. Pomiar wyników w krótkich okresach nie jest dokonywany dokładnie i w konsekwencji muszą być robione szacunki.
Zasady:
Zasada kosztu historycznego: Transakcje - zdarzenia powinny być ewidencjonowane w odpowiedniej do daty zdarzenia wartości.
Zasada obiektywizmu: Zmiany sald kont powinny być możliwie jak najpełniej wsparte obiektywną ewidencją
Zasada realizacji : Przychód powinien być uznany (ewidencjonowany), gdy:
jest mierzalny,
płatność jest racjonalnie pewna,
dobra zostały przekazane. Usługi zostały wykonane i/lub tytuł do dóbr został przeniesiony.
Zasada otwartości: Wszystkie znaczące informacje o jednostce są odpowiednio prezentowane w sprawozdaniach finansowych i w załącznikach do sprawozdań finansowych. Wszystkie liczące się fakty powinny być ujawnione, a ich prezentacja jasna.
Zasada stałości metod: Dla poprawienia porównywalności, jednostka powinna stosować te same metody rachunkowości, technikę i zasady. Są dopuszczalne zmiany, ale ich efekt musi być w pełni ujawniony.
Zasada współmierności: Na koniec okresu rachunkowego powinny zostać dokładnie oddzielone przychody, tak by upewnić się, że w sprawozdaniu są prezentowane przychody właściwego okresu, oraz że do tego samego okresu zaliczane są nakłady poniesione w związku z osiągnięciem tych przychodów (współmierne do osiągniętych przychodów).
Zasada ostrożności: Wszystkie koszty powinny być uwzględnione a przychody - tylko w przypadku ich wystąpienia. Gdy występują dwie lub więcej możliwości ewidencji/prezentacji transakcji lub zdarzenia i jedna jest w mniejszym stopniu rozpoznana niż inna (inne), powinno to znaleźć odzwierciedlenie w niższej wartości netto składnika aktywów, tj. w mniejszej pozycji wyniku netto.
Zasada istotności: Gdy informacja ma niewielkie konsekwencje, nie jest konieczne postępowanie zgodnie ze standardami rachunkowości. Określenie co jest znaczące (istotne) jest przedmiotem oceny specjalistów. Następujące elementy mogą być tutaj brane pod uwagę przy podejmowaniu decyzji:
wydatkowana suma,
przyczyna wystąpienia,
osoba/strona odpowiedzialna.
Zasada modyfikacji - koszt/korzyść i specyfika przemysłu: Jeśli w praktyce przemysłu występują specyficzne metody dla tego przemysłu, wówczas obowiązujące standardy rachunkowości są także specyficzne.