Uchwała nr 19 w sprawie Zasad Etyki Zawodu Architekta
Zjazd działając na podstawie Art. 31 pkt 10 Ustawy z dnia 15 grudnia 2000r o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz. U. z 2001 r. Nr 5, poz. 42 i Dz. U. z 2002 r. Nr 23, poz. 221), wiedząc, że praca architekta odzwierciedla i utrwala charakter epoki, pozwalając przetrwać podstawowym wartościom, mając świadomość że praca architekta kształtuje warunki życia i działalności człowieka, mając świadomość obowiązku tworzenia dzieł wzbogacających i chroniących dziedzictwo natury i kultury narodowej,mając świadomość wynikającej stąd odpowiedzialności architektów wobec, światowego środowiska i kultury, wobec minionych, obecnych i przyszłych pokoleń, mając świadomość obowiązków architektów względem całego społeczeństwa i wspólnot lokalnych, mając świadomość obowiązku szanowania i ochrony słusznych interesów zamawiających, chcąc sprawić aby wykonywanie naszego zawodu oparte było na uczciwości, niezależności i koleżeńskich relacjach pomiędzy architektami, i w końcu chcąc tworzyć godne warunki wykonywania zawodu, po zasięgnięciu opinii Stowarzyszenia Architektów Polskich, uchwala niniejsze
ZASADY ETYKI ZAWODU ARCHITEKTA
będące przypomnieniem i uporządkowaniem systemu wartości i dobrych zasad postępowania tworzonych i doskonalonych w ciągu dziesięcioleci przez środowiska i kręgi zajmujące się architektonicznym i inżynierskim kształtowaniem środowiska.
ROZDZIAŁ I
POSTANOWIENIA OGÓLNE
Art. 1
Zasady Etyki Zawodu Architekta, zwane dalej Zasadami Etyki, wynikają z ogólnych norm moralnych, z uwzględnieniem właściwości i powołania zawodu architekta, warunków jego wykonywania a także jego statusu zawodu zaufania publicznego.
Art. 2
1. Każdy architekt będący członkiem Izby Architektów, zwany dalej architektem, przestrzega Zasad Etyki i w miarę możliwości propaguje zawarte w nich ustalenia w środowiskach związanych z działalnością Izby oraz w kontaktach zawodowych z innych uczestnikami procesów budowlanych.
2. Naruszanie niniejszych Zasad Etyki jest podstawą do wszczęcia postępowania dyscyplinarnego i jest zagrożone karami określonymi w Ustawie z dnia 15 grudnia 2000r o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz. U. z 2001 r. Nr 5, poz. 42 i Dz. U. z 2002 r. Nr 23, poz. 221), zwanej dalej ustawą, w formie upomnienia, nagany, zawieszenia w prawach członka Izby i skreślenia z listy członków Izby (art.54).
3. W przypadkach nie uregulowanych w Zasadach Etyki architekt kieruje się zasadami ustalonymi w innych dokumentach Izby, w jej orzecznictwie dyscyplinarnym oraz zwyczajowymi normami właściwego postępowania przyjętymi przez środowisko architektów.
Art. 3
Architekt jest zobowiązany do utrzymywania i doskonalenia poziomu wiedzy o architekturze jako nauce i sztuce, do szanowania dorobku architektury i przyczyniania się do jej rozwoju. Stale podnosi swoje umiejętności i kwalifikacje zawodowe i poszerza swoją wiedzę we wszystkich dziedzinach związanych z wykonywaniem zawodu.
Art. 4
1. Architekt działa na rzecz: podnoszenia standardów estetycznych, kształcenia, nauki i jakości praktyki w dziedzinie architektury
2. Architekt w miarę możliwości promuje sztuki pokrewne i przyczynia się do rozwoju wiedzy i zawodów związanych z budownictwem
ROZDZIAŁ II
OBOWIĄZKI ARCHITEKTA WOBEC KRAJU I SPOŁECZEŃSTWA
Art. 5
Architekt w swojej działalności zawodowej, w interesie kraju i społeczeństwa, które korzysta z jego pracy, powinien doskonalić środowisko i jakość życia w nim.
Art. 6
Architekt w miarę możliwości angażuje się w działania publiczne propagując znaczenie ładu przestrzennego.
Art. 7
Architekt jest osobą godną zaufania publicznego we wszystkich działaniach prowadzonych w ramach wykonywania zawodu jak i poza nimi.
Art. 8
1. Architekt w swojej działalności zawodowej przestrzega obowiązującego prawa, zarówno w kraju jak i w granicach wszelkiej innej jurysdykcji, w ramach której świadczy swoje usługi zawodowe.
2. Zgodność czynności zawodowych architekta z prawem nie wyklucza jego odpowiedzialności dyscyplinarnej, jeśli czynności te zostały dokonane z naruszeniem Zasad Etyki.
Art. 9
Architekt szanuje własność intelektualną przedstawicieli innych profesji.
ROZDZIAŁ III
OBOWIĄZKI ARCHITEKTA WOBEC ZAWODU
Art. 10
Priorytety
1. Architekt swoim postępowaniem i działalnością przyczynia się do utrzymania i podnoszenia godności zawodu architekta.
2. Podstawowe zasady, którymi kieruje się architekt to: uczciwość, rzetelność, niezależność, bezstronność i zachowanie tajemnicy zawodowej.
Art. 11
Uczciwość zawodowa
1. Architekt unika sytuacji mogących wzbudzać wątpliwości, co do uczciwości jego działania. Wszystkie rodzaje działalności związane z jego aktywnością zawodową, wynikające z nich powiązania personalne i koneksje rodzinne powinny być przez architekta ujawniane.
2. Architekt w celu wykonania powierzonego mu zadania nie zatrudnia pracownika instytucji publicznej mającej bezpośredni wpływ na wykonanie tego zadania, nie wynagradza osób nie zatrudnionych przez niego, ani nie uzyskuje od nich dodatkowych korzyści.
3. Architekt nie przyjmuje w związku z wykonywaniem zawodu jakichkolwiek dotacji, prowizji oraz innych korzyści, które nie zostały określone w umowie jako wynagrodzenie za wykonane prace.
4. Architekt potwierdza swoją pieczęcią i podpisem jedynie te dokumenty związane z działalnością zawodową, które sporządził osobiście, we współpracy z innymi architektami lub z innymi osobami pracującymi pod jego kierunkiem.
Art. 12
Rzetelność zawodowa
1. Architekt wykonuje powierzone mu zadania zawodowe zgodnie z najlepszą wolą, wiedzą i umiejętnościami.
2. Architekt posiada znajomość sztuki budowlanej i prawodawstwa budowlanego w zakresie niezbędnym do wiarygodnego i bezpiecznego prowadzenia działalności zawodowej.Architekt dokłada wszelkich starań aby rozpoczęte zadanie projektowe doprowadzić do końca.
3. Architekt przyjmuje zamówienie lub je kontynuuje tylko wtedy, jeżeli jego realizacja nie stoi w sprzeczności z obowiązującym prawem, Zasadami Etyki i regulacjami wynikającymi z zapisów dotyczących jego członkostwa w Izbie Architektów.
Art. 13
Niezależność oraz bezstronność zawodowa
1. Architekt odmawia wykonania powierzonego mu zadania, jeśli godzi ono w interes społeczny, narusza prawa osób trzecich lub koliduje z zasadami etyki zawodowej.
2. Architekt unika sprzeczności interesów wobec osoby lub podmiotu, dla którego wykonuje prace projektowe, kieruje robotami lub pełni funkcje inwestorskie.
3. Architekt nie łączy czynności projektowania i zatwierdzania własnego projektu.
Art. 14
Architekt pracobiorca
1. Architekt pracobiorca wykonujący swój zawód w warunkach zależności służbowej, tj. zatrudniony w instytucji albo u innego architekta, wykonuje swój zawód, jeśli pracodawca nie przeszkadza mu w wypełnianiu obowiązków członka Izby Architektów. Zabiega, aby mieć to zagwarantowane w umowie o pracę.
2. Architekt pracobiorca, w przypadku zaistnienia okoliczności uniemożliwiających mu wypełnianie obowiązków członka Izby lub postępowanie zgodne z Zasadami Etyki, składa pisemne oświadczenie o utrudnieniach na ręce Przewodniczącego Rady Okręgowej, jeśli jego interwencja u pracodawcy nie doprowadzi do zmiany tej sytuacji. Oświadczenie to może zostać ujawnione przez Przewodniczącego po wyrażeniu zgody przez architekta, który je zgłosił.
Art. 15
Przestrzeganie tajemnicy zawodowej
1. Architekt dochowuje tajemnicy zawodowej odnoszącej się do osób i spraw związanych z prowadzoną przez niego działalnością zawodową. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej może być uchylony jedynie przez ww. osoby lub przepisy prawa. Architekt dba również o to, aby obowiązek ten był przestrzegany przez jego współpracowników i pracowników. Tajemnica powinna być dochowana również po ustaniu członkostwa w Izbie.
2. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie dotyczy przypadku, gdy architekt otrzyma informację o czynach lub zamiarach tych osób, które naruszają lub mogą naruszyć obowiązujące przepisy prawa, Zasady Etyki lub wewnętrzne regulacje Izby. Architekt ujawnia ją w formie pisemnej Przewodniczącemu Rady Okręgowej Izby.
ROZDZIAŁ IV
OBOWIĄZKI ARCHITEKTA WOBEC ZAMAWIAJĄCEGO
Art. 16
Relacje architekt- zamawiający
Architekt dąży do tego, aby relacje między nim a zamawiającym opierały się na wzajemnym zaufaniu, poszanowaniu prawa zamawiającego do wolnego wyboru architekta i prawa architekta do własnej postawy twórczej.
Art. 17
Priorytety
1. Architekt realizuje powierzone mu zadanie kierując się dobrem zamawiającego, szanując interes publiczny i uzasadnione interesy osób trzecich.
2. Architekt zapewnia zamawiającemu możliwie najwyższą jakość i terminowość powierzonego do wykonania zadania, zgodnie z określonymi przez niego wymaganiami, prawem i interesem publicznym.
Art. 18
Kwalifikacje architekta
1. Architekt w chwili przyjmowania zamówienia, posiada możliwości wykonawcze zapewniające należyte i terminowe wykonanie powierzanego zadania lub ma wiarygodną gwarancję ich osiągnięcia w czasie nie zagrażającym jakości i terminowości prac.
2. Architekt przekazuje zamawiającemu wyłącznie prawdziwe informacje o swoich kwalifikacjach i możliwościach wykonawczych.
3. Gdy architekt jest odpowiedzialny za wykonanie prac wykraczających poza posiadane przez niego uprawnienia zatrudnia osobę z właściwymi uprawnieniami.
Art. 19
Umowa
1. Architekt zawiera z zamawiającym umowę w formie pisemnej; wszelkie zmiany w umowie, porozumienia dodatkowe do umowy muszą mieć także formę pisemną.
2. Architekt ustala w umowie warunki i środki organizacyjno-techniczne, wysokość wynagrodzenia i warunki finansowania, zapewniające należyte, kompleksowe i terminowe wykonanie powierzonego przez zamawiającego zadania. Posługuje się przy tym Regulaminem honorariów architekta oraz innymi uregulowaniami Izby.
3. Architekt dąży do wprowadzenia do umowy warunku sprawowania przez siebie nadzoru autorskiego nad obiektami realizowanymi na podstawie sporządzonej przez siebie dokumentacji. O fakcie odmowy zamówienia nadzoru autorskiego informuje okręgową radę izby.
Art. 20
Honorarium
1. Architekt za wykonanie powierzonego zadania otrzymuje jedynie wynagrodzenie ustalone w pisemnej umowie zgodnie z obowiązującymi w tej mierze uchwałami Krajowego Zjazdu Izby.
2. Architekt wykonujący na rzecz klienta usługi inne niż zawarte w Regulaminie honorariów architekta wylicza odrębnie wynagrodzenie za ich świadczenie.
Art. 21
Konflikt interesów
1. Architekt informuje w formie pisemnej zamawiającego o mogącym zaistnieć między nimi konflikcie interesów. W szczególności może to mieć miejsce, gdy:
o powierzone zadanie powiązane jest z inną działalnością architekta wynikająca bezpośrednio z realizacji tego zadania;
o jego pozazawodowe dochody lub inne ekonomiczne interesy mogły by mieć wpływ na jego bezstronność.
2. Architekt rezygnuje z zamówienia lub odstępuje od umowy w przypadku wystąpienia bezspornego konfliktu interesów pomiędzy nim a zamawiającym.
Art. 22
Informowanie zamawiającego
1. Architekt przekazuje zamawiającemu, po zawarciu umowy, wszelkie niezbędne informacje zawodowe dotyczące powierzonego zadania, w zakresie umożliwiającym pełną ocenę świadczonej usługi. W związku z tym architekt na bieżąco informuje zamawiającego o przebiegu wykonywanych dla niego prac i o wszelkich okolicznościach, które mogą mieć wpływ na jakość i terminowość wykonywanego zadania oraz koszty z nim związane.
2. Architekt przed zawarciem umowy powiadamia zamawiającego o istnieniu, działalności Izby, o treści Zasad Etyki oraz innych rozporządzeń Izby i o obowiązku ich przestrzegania. Przy braku akceptacji zamawiającego dla postępowania zgodnie z nimi, odstępuje od zawarcia umowy.
3. Architekt informuje zamawiającego przed podpisaniem umowy o zakresie odpowiedzialności ubezpieczyciela wynikającej z jego polisy.
Art. 23
Przekazanie zadania
1. Architekt w przypadku zaistnienia okoliczności uniemożliwiających należyte lub terminowe wykonania powierzonego mu zadania powiadamia o tym zamawiającego. W przypadku braku możliwości zmiany tej sytuacji na drodze umownej, poleca mu innego architekta dysponującego kwalifikacjami i możliwościami pozwalającymi na wypełnienie zadania lub pomaga w jego zaangażowaniu.
2. Architekt nie przekazuje realizacji powierzonego mu zadania innej osobie bez zgody zamawiającego. Nie dotyczy to współpracowników i podwykonawców architekta.
Art. 24
Publikacja pracy architekta
Architekt może publikować swoje dzieła bez uzgodnienia z zamawiającym z zastrzeżeniem danych, których opublikowanie zostało przez zamawiającego zabronione.
ROZDZIAŁ V
OBOWIĄZKI ARCHITEKTA WOBEC INNYCH ARCHITEKTÓW
Art.25
Architekt przestrzega w stosunku do innych architektów - współpracowników i pracowników zasad uprzejmości, lojalności i koleżeństwa, poszanowania ich aspiracji zawodowych i dorobku zawodowego.
Art.26
Współpracownicy
1. Architekci, nie związani ze sobą stałą współpracą partnerską w formie spółki, przy tworzeniu zespołów autorskich regulują wzajemne relacje w formie pisemnego kontraktu.
2. Architekt związany spółką z innym architektem i jednocześnie wykonujący swój zawód łącznie z innymi rodzajami działalności gospodarczej informuje swojego wspólnika o tych faktach i o zakresie prowadzonej poza spółką działalności.
3. Architekt nie współpracuje w zespole autorskim ani nie współzarządza firmą prowadzącą działalność zawodową w dziedzinie architektury z osobą skreśloną z rejestru okręgowej izby architektów lub zawieszoną w prawach członka izby z powodu nieprzestrzegania Zasad Etyki
4. Architekt nie zatrudnia pracowników innego architekta bez jego zgody.
Art.27
Pracownicy i podwładni
1. Architekt kierujący pracami przydziela zatrudnionym u niego osobom zadania odpowiednie do ich kwalifikacji i w razie potrzeby zapewnia nadzór nad ich działaniem.
2. Architekt w miarę posiadanych możliwości wspiera podnoszenie kwalifikacji zawodowych i rozwój zatrudnionych przez siebie osób.
3. Architekt stara się o zapewnienie swoim pracownikom możliwie najlepszych warunków pracy i wynagrodzenia odpowiedniego do ich kwalifikacji i rangi wykonywanej pracy.
Art. 28
Uczciwa konkurencja
1. Architekt w stosunku do innych architektów kieruje się zasadami uczciwej konkurencji.
2. Niedopuszczalne jest usiłowanie przywłaszczenia zadania powierzonego innemu architektowi.
3. Architekt poproszony o podjęcie się opracowania, o którym wie, że zostało zlecone przez tego samego zamawiającego innemu architektowi, zawiadamia tego architekta o zaistniałym fakcie (nie dotyczy to przetargów i konkursów ogłoszonych publicznie).
4. Architekt nie uczestniczy w konkursach i przetargach na prace projektowe, w których jedynym kryterium oceny prac jest cena.
Art. 29
Poszanowanie dorobku zawodowego
1. Architekt szanuje i chroni prawa autorskie innych architektów.
2. Architekt otrzymujący zlecenie, którego przedmiotem jest zrealizowane dzieło lub kontynuacja pracy innego architekta porozumiewa się z autorem dzieła.
Art. 30
Reklama
1. Architekt reklamuje swoją pracę jedynie poprzez dzieła swoje lub takie, w których powstanie wniósł znaczący wkład.
2. Architekta obowiązuje zakaz reklamy swoich prac poprzez wartościowanie w porównaniu do pracy innych architektów.
Art. 31
Ocena pracy zawodowej
1. Architekt poproszony o wyrażenie opinii o pracy (projekcie) innego architekta, powiadamia go o tym fakcie przed przystąpieniem do formułowania opinii. Wyjątek stanowi okoliczność, gdy takie powiadomienie może być szkodliwe dla przyszłego lub aktualnie prowadzonego procesu sądowego.
2. W przypadku, gdy opinia o pracy innego architekta ma być przedstawiona publicznie, architekt przekazujący opinię obwarowuje ją gwarancją udzielania autorowi możliwości jednoczesnej wypowiedzi. Powyższe nie dotyczy wyrażania opinii w publikacjach.
3. Niedopuszczalne jest udzielenie dyskredytującej opinii o innym architekcie lub jego pracy bez uzasadnienia jej rzeczową argumentacją.
4. Architekt podejmujący się funkcji oceniającego projekty, prace konkursowe lub oferty nie może:
o być spokrewniony z autorami prac podlegających ocenie;
o być związany stałą współpracą lub umowa o pracę z autorami prac podlegających ocenie;
o brać udziału w opracowaniach podlegających ocenie i w ich następstwie uczestniczyć w zespołach opracowujących dalsze fazy przedsięwzięcia.
Art. 32
Rozwiązywanie konfliktów zawodowych:
Architekt wnosi skargę przeciwko innemu architektowi do sądu powszechnego, dopiero po podjęciu próby rozwiązania konfliktu na drodze polubownej, za pośrednictwem właściwego organu Izby.
ROZDZIAŁ VI
OBOWIĄZKI ARCHITEKTA WOBEC IZBY
Art. 33
1. Pełnienie funkcji w organach Izby Architektów jest prawem i obowiązkiem korporacyjnym każdego architekta. Jedynie ważne przyczyny dają mu prawo odmowy ich przyjęcia.
2. Architekt wybrany do organów Izby pełnieni swoje funkcje i współdziała w realizacji zadań samorządu architektów z najwyższą starannością.
Art. 34
Architekt powiadamia Izbę o wszelkich, związanych z wykonywaniem zawodu architekta, naruszeniach prawa i regulacji Izby dokonanych przez innych architektów, przedstawicieli władz oraz przez inne osoby lub instytucje, z którymi styka się podczas swojej praktyki architektonicznej.
Art. 35
Architekt powiadamia Izbę o wszystkich znaczących faktach dotyczących jego uprawnień do pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie i członkostwa w Izbie.