Formy działania administracji publicznej z charakterystyką ustawy o paszportach.
Formy działania administracji publicznej.
Każda forma działania administracji publicznej ma charakter prawny.
Czynności administracyjnoprawne - regulowane przez prawo administracyjne, mają charakter działań władczych. Czynności te mogą wywoływać także skutki prawne w dziedzinie prawa cywilnego, ale nie jest to regułą. Regułą jest natomiast, że obowiązki ustanowione poprzez czynności administracyjnoprawnych mogą być egzekwowane w drodze egzekucji administracyjnej (bez potrzeby występowania do sądu). Administracja. publiczna sama przeprowadza wykonanie aktów administracyjnych oraz gdy jest potrzeba stosuje przymus państwowy (środki egzekucyjne).
Działania administracji z zakresu czynności prawa cywilnego - regulowane przez prawo cywilne, mają charakter działań nie władczych. Stwarzają stosunki prawne, które dla wyegzekwowania w drodze przymusu państwowego wymagają orzeczenia Sądu Powszechnego.
Formy działania administracji można podzielić na:
1) akty zewnętrzne, które mogą być skierowane do wszystkich obywateli i podmiotów nie podporządkowanych organizacyjnie ani nie pozostających w szczególnych stosunkach zależności.
2) akty wewnętrzne, które skierowane są do podmiotów pozostających w stosunku podporządkowania albo do osób pozostających w szczególnym stosunku zależności i poddanych z tego tytułu szczególnym stosunkom prawnym (akty występujące w układzie wewnętrznym).
1) akty generalne (normatywne) w układzie zewnętrznym są to rozporządzenia, zaś w układzie wewnętrznym to instrukcje, zarządzenia wewnętrzne, natomiast w układzie zakładowym to regulaminy.
2) akty indywidualne w układzie zewnętrznym są to przede wszystkim decyzje administracyjne, w układzie wewnętrznym polecenia (rozkazy) służbowe, a w układzie zakładowym to polecenia zakładowe dla pracowników.
Stosując jako kryterium podziału stopień konkretności oznaczenia adresata aktu można wyróżnić pięć grup aktów administracyjnoprawnych:
a) rozporządzenia - określają one zasady postępowania (reguły postępowania, np. "każdy kto - to..." bądź gdy zaistniej sytuacja A to ma nastąpić skutek prawny B).
b) akty planowania - powstają na skutek nakładania przez normę prawną obowiązku wykonania danego planu. Ustawa, uchwała, zarządzenie czy norma powołana lub zawarta w samym planie nakłada obowiązek wykonania pewnego złożonego, ale określonego i jednorazowego zadania. Moc wiążąca takiego aktu kończy się z chwilą wykonania zadania bądź z upływem okresu, na jaki plan został ustalony.
c) akty tworzące sytuacje prawne dla obywateli. Akty te regulują prawnie konkretne, indywidualne sytuacje, ale nie są skierowane do konkretnego adresata, nie stwarzają uprawnień dla danego konkretnego podmiotu. Stwarzają tylko obiektywne, ale konkretne sytuacje na korzyść lub nie korzyść obywatela.
d) akty tworzące uprawnienia lub obowiązek dla oznaczonego adresata (subiektywne). Akty te tworzą normę indywidualną dla określonego adresata bezpośrednio (bez pomocy sądów). Stwarzają one bądź trwały status określonej osoby, bądź regulują jedną konkretną sprawę. Są to akty administracyjne w ścisłym znaczeniu, przeważnie są to decyzje administracyjne, będące kwalifikowaną formą aktu administracyjnego.
e) akty egzekucyjne zalicza się do kategorii aktów administracyjnych, o ile są czynnościami prawnymi. Zadaniem tych aktów jest doprowadzenie do wykonania prawa, a zwłaszcza obowiązku prawnego.
Swoistą kategorię stanowią akty procesowe. Prawa procesowe istnieją we wszystkich działach prawa, służą one do realizacji prawa materialnego. Dla realizacji materialnego prawa administracyjnego podstawowe znaczenie mają kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Charakterystyka ustawy o paszportach
Charakterystykę ustawy o paszportach należy rozpocząć od art. 1 w którym to ustawodawca definiuje pojęcie paszportu. Wynika z niego, że jest to dokument urzędowy uprawniający do przekraczania granicy i pobytu za granicą, który poświadcza obywatelstwo polskie, jak również tożsamość osoby.
Rodzaje paszportów:
1) paszport (zwykły),
2) paszport dyplomatyczny,
3) paszport służbowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych,
4) paszport tymczasowy.
Organami odpowiedzialnymi za wydawanie oraz dokonywanie zmian w paszportach są w kraju wojewoda, a w określonych przypadkach minister właściwy do spraw administracji publicznej, natomiast za granicą prawo wydawania i dokonywania zmian w paszporcie należy do konsula.
Niewątpliwie ustawa o paszportach jest normą, która tworzy sytuację prawną dla obywateli. Ustawa ta zawiera przepisy regulujące konkretną i indywidualną sytuację, która odnosi się nie do konkretnego obywatela, lecz do ogółu obywateli.
Art. 5. 1. zawiera przesłanki, które ubiegający się o ten dokument musi spełnić w celu jego uzyskania. Konieczne jest przedstawienie odpowiednich dokumentów oraz dokonanie odpowiedniej opłaty.
W art. 6 natomiast ustawodawca enumerycznie wymienia sytuacje, w których paszport może zostać nie wydany obywatelowi:
1) jeżeli osoba ubiegająca się o paszport nie wykonała obowiązku ustawowego, a zachodzi uzasadniona obawa, że wyjazd za granicę osoby zobowiązanej uniemożliwi wykonanie tego obowiązku i niewykonanie obowiązku znajduje potwierdzenie w orzeczeniu sądu lub decyzji uprawnionego organu,
2) w razie prawomocnego skazania osoby ubiegającej się o paszport za przestępstwo popełnione za granicą, o ile czyn podlega w kraju odpowiedzialności karnej,
3) na czas nie dłuższy niż 12 miesięcy, gdy uzyskano, w trybie przewidzianym w umowach międzynarodowych, potwierdzoną informację, że osoba w czasie pobytu za granicą dopuściła się przestępstwa lub wykroczenia z chęci zysku.
Jeżeli istnieją przesłanki, które stwierdzają, że osoba ubiegająca się o paszport ma ważny interes, to wówczas mimo istnienia przesłanek uzasadniających odmowę jego wydania, takiej osobie może być wydany paszport do jednokrotnego wyjazdu za granicę, jeżeli organ wydający paszport wyrazi na to zgodę.
W razie ubiegania się o paszport osoby nie posiadającej zdolności do czynności prawnych, wydanie oraz dokonanie zmiany w paszporcie może nastąpić na wniosek przedstawiciela ustawowego tej osoby. W przypadku ubiegania się osoby małoletniej o wydanie paszportu wymagana jest zgoda obojga rodziców lub opiekunów prawnych, chyba że z orzeczenia sądu wynika, że prawo decydowania w tej sprawie jednemu z rodziców nie przysługuje.
Paszport wydawany jest jednej osobie, jednakże może on obejmować dzieci do lat 16, które wyjeżdżają pod opieką posiadacza paszportu.
Art. 9. Ust. 1 wskazuje termin ważności paszportu, który to wynosi 10 lat od daty jego wydania.
W art. 10 ust 1 ustawodawca przewiduje możliwość unieważnienia paszportu, jeżeli zajdą okoliczności, w których zostaną spełnione powyżej wskazane przesłanki do nie wydania paszportu. Do przesłanek tych należy dodać sytuację, gdy nastąpi utrata obywatelstwa polskiego przez osobę, której wydano paszport. W takich sytuacjach organ wydający paszport wydaje decyzję o unieważnieniu paszportu. Od niej przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw administracji publicznej.
Art. 11 ust 1 określa, że osoba, której została wydana decyzja o unieważnieniu paszportu powinna go zwrócić organowi wydającemu paszport, a jeżeli tego nie dokona, to mogą być stosowane przeciwko niej przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Zapis tego artykułu wskazuje, że administracja działa władczo i dokonuje czynności administracyjno prawnych.
Ustawa o paszportach określa procedurę wydania paszportu. Wskazuje organ kompetentny do tego rodzaju czynności administracyjnej jaka jest wydanie decyzji zezwalającej na uzyskanie paszportu oraz zakres jego uprawnień. Ustawa wskazuje również środki jakimi dysponuje administracja w przypadku nie zastosowania się adresata decyzji do jej treści. Odsyła ona wówczas do przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Takie postępowanie ukazuje władcze działanie administracji. Jest również przykładem realizowania przez administracje publiczną czynności administracyjnych.
Zgodnie z regulaminem serwisu www.bryk.pl prawa autorskie do niniejszego materiału posiada Wydawnictwo GREG. W związku z tym, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody Wydawnictwa GREG podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności.