KINEZYTERAPIA 6
* Ćwiczenia oddechowe
Ćwiczenia oddechowe mogą mieć charakter :
Leczniczy - stosowany w przewlekłych chorobach układu oddechowego mają za zadanie usprawnienie chorego lub kompensację istniejących zaburzeń
Zapobiegawczy - stosowane w sytuacjach kiedy pacjent będzie , jest lub był unieruchomiony przez dłuższy czas pozycji leżącej w łóżku. Po zabiegach operacyjnych udarze mózgu , mają za zadanie nie dopuszczenie do zaburzeń czynności układu oddechowego wynikających z ograniczenia aktywności ruchowej
Rozluźniająco-uspakajający - wykonywany podczas ćwiczeń leczniczych
Cel:
- nauka poprawnego oddychania
-zwiększenie wydolności ukł oddechowego
-utrzymanie prawidłowej wentylacji Płuc
-utrzymanie prawidłowego rozwoju klatki piersiowej u dzieci i młodzieży
-zwiększenie siły mięśni oddechowych
- pobudzenie do efektywnego kaszlu
-zmniejszenie rozmiaru zmian inwolucyjnych w obrębie ukł oddechowego u osób starszych
Przeciwwskazania
- niewydolność oddechowa
- niedawny krwotok płucny
- ostry okres chorób ukł oddechowego i krążenia
- inne ustalone przez lekarza
Podział ćwiczeń oddechowych :
1 ćw oddechowe bierne - bez udziału chorego
2 ćw czynno- bierne -wykonywane przez chorego przy biernych ruchach kkg i kkd wykonywanych przez terapeutę
3 ćw czynne wolne
Statyczne - wywołanie prawidłowego oddechu w najbardziej dogodnych pozycjach
Dynamiczne - wspomagane ruchami kkg i kkd
4 ćw z oporem - w czasie wdechu lub obu faz oddychania
Opór można stworzyć poprzez pozycję ułożeniową , środowisko , ręką terapeuty , przybory typu woreczki , zmniejszenie drogi wdechowej np. wdech przez rurkę .
Ćwiczenia specjalne - pozycje drenażowe , ćw odksztuszania i efektywnego kaszlu .
Obszar oddziaływania tych ćwiczeń jest bardzo rozległy . Trudno zaszeregować je w systematyce ćwiczeń.
Podczas przeprowadzania ćw relaksacyjnych ważna jest pozycja wyjściowa , stabilna z dobrym podparciem tułowia :
Pozycja leżąc tyłem kkg i kkd odwiedzone w stawach kolanowych ugięte
Pozycja na boku
Podwieszenie pełne ciała na podwieszkach leżąc tyłem
Pozycja półleżąc , półsiedząc
Ćwiczenia relaksacyjne
Wskazania :
- stany wymagające odpoczynku miejscowego i ogólnego
- mogą być prowadzone w każdej grupie wiekowej zew względu na mały procent mięśni pracujących podczas ich wykonywania
Przeciwwskazania :
- praktycznie nie ma
Metodyka :
- na początku uczymy przyjmowania właściwych pozycji wyjściowych
- po opanowaniu ułożeń przechodzi się do nauki prawidłowych ruchów . Ruchy oparte są na prostych koordynacyjnie czynnościach , naprzemiennych napięciach i rozluźnieniach żądanych grup mięśniowych
Tempo ćw wolne
- komendy podawane głosem spokojnym sugestywnym precyzyjnie podając polecenie
- działanie ćwiczeń powinno być wspomagane zabiegami z fizykoterapii z grupy ciepłolecznictwa i masażu klasycznego bądź wirowego .
Poizometryczna relaksacja mięśni
Poizometryczna relaksacja mięśni stosunkowo często zamiast relaksacji po okresach unieruchomienia w opatrunku gipsowym. Dotyczy przykurczów mięśniowych.
Technika wykonywania zabiegu :
- mięsień zostaje rozciągnięty tylko w takim zakresie , który jest możliwy do wykonywania bez żadnego oporu
- w tej pozycji przykładamy lekki równomierny opór przeciwko poprzedniemu rozciągnięciu mięśnia jednocześnie pacjent wykonuje wdech.
- opór utrzymujemy około 10 s
- następnie zwalniamy opór - wydech
- po rozluźnieniu zwiększamy zakres ruchu
- od 3 do 5 razy
- bez straty każdorazowo uzyskanego rozciągnięcia mięśnia
Ćwiczenia w czynnościach samoobsługi
Przed terapią oceniane są najważniejsze czynności z zakresu samoobsługi. W celu ustalenia rozległości barków wykonuje się proste testy oceniające
1 umiejętności wykonywania różnych chwytów z uwzględnieniem ich podziału
2 z zakresu higieny osobistej ( mycie się , szeroko rozumiana kosmetyka )
3 związane z ubieraniem się i rozbieraniem
4 specjalnych - związanych z nauką u dzieci i młodzieży (umiejętność pisania ) i Ew. pracą zawodową u osób dorosłych
W zależności od stopnia samodzielności wykonywania poszczególnych czynności terapia opiera się na
1 zaopatrzeniem ortopedycznym np. ort ozy - pozwalające na częściowe odzyskanie utraconych sprawności
2 adaptacja przedmiotów codziennego użytku do aktualnych możliwości pacjenta : pogrubienie uchwytów sztućców, ołówków itd. Skrócenie bądź wydłużenie trzonków
3 przybory funkcjonalne ułatwiające wykonywanie potrzebnych życiowo czynności w różnych kształtach rozmiarach np. modyfikacja toalet
Ćwiczenia kinezyterapii ogólno usprawniającej
Dotyczą pacjentów którzy :
Trwale utracili znaczny procent zdrowia głównie w odniesieniu do utylitarnych funkcji ruchowych
Z przyczyn chorobowych przez okres dwóch i więcej tygodni przebywali w pozycji leżącej w łóżku szpitalnym
Przeszli rozległe zabiegi operacyjne, przede wszystkim w obrębie narządu ruchu
Gimnastyka poranna
Cel :
Doprowadzenie do dziennej aktywności czynności narządów i organów pacjenta spowolnionych zgodnie z fizjologią przez odpoczynek nocny
Sen powoduje :
- zwolnienie częstotliwości Skórczów serca i oddechów
- zmniejszenie się aktywności procesów nerwowych
- obniżenie napięcia mięśniowego
- spowolnienie perystaltyki jelit
- zmniejszenie przemiany materii , metabolizmu komórkowego, ciepłoty ciała
Metodyka :
- gimnastykę poranną prowadzimy ze wszystkimi pacjentami, którzy nie mają przeciwwskazań
- miejsce ćwiczeń- sala chorych, sala gimnastyczna, korytarze oddziałowe, teren
- pomieszczenie dokładnie wywietrzone
- strój do ćwiczeń
- zajęcia prowadzone są przed poranną toaletą i przed śniadaniem
- czas zajęć 15-20 min
- chorzy sprawniejsi i doświadczeni mogą współprowadzić zajęcia i pomagać innym
- można prowadzić zajęcia przy muzyce
Zasady doboru ćwiczeń :
- ćwiczenia oddechowe prowadzone torem przeponowym
- ćwiczenia prowadzone są od dystalnych części ciała do proksymalnych
- tempo ćwiczeń wolne , ruchy prowadzone w pełnym zakresie oparte na ćwiczeniach kształtujących
- nie stosujemy ćwiczeń oporowych
- ćwiczenia prowadzone są z uwzględnieniem rodzaju i umiejscowienie schorzenia
Ćwiczenia ogólno usprawniające
Cel:
Podniesienie ogólnej sprawności ustroju
Zajęcia prowadzone są w grupach, w których pacjenci dobrani są pod względem
-wiek
- pki
- rodzaju schorzenia
- ogólnej wydolności organizmu
Ćwiczenia prowadzone sa według toku lekcyjnego
1 część wstępna - 5-10 min (rozgrzewka )
2 część główna - ok. 25 min (realizacja postawionych celów )
3 część końcowa - ok. 10-15 min ( wyciszenie , uspokojenie organizmu przywrócenie wszystkich parametrów do stanu wyjściowego ): ćw. Oddechowe, rozluźniające, uspakajające
Największa intensywność wysiłku powinna wystąpić w części głównej ( krzywa intensywności wysiłku)
Przeciwwskazania :
- ogólne złe samopoczucie
- wysokie temperatury
- stany zapalne
Różne formy prowadzenia zajęć :
-Ścisła- najczęstsza
- zabawowa
- gier i zabaw
-trening sportowy
Formy prowadzenia zajęć w zależności od grupy ćwiczącej :
- 4-6 lat - zabawowa: naśladownictwo ruchowe ,opowieść ruchowa 20-30 min
-7-13 lat - gry i zabawy ruchowe , tory przeszkód 30-45 min
- 14-17 lat - gry i zabawy ruchowe ze współzawodnictwem , gry i zabawy sportowe adaptowane do wymagań ogólnego rozwoju fizycznego i choroby 45-90min
-18-60 lat -forma ścisła, gry i zabawy ruchowe i sportowe, elementy treningu sportowego 45-90 min
- od 61 lat - forma ścisła, zadaniowa 30 min
Metodyka :
1 właściwy wybór i kolejność poszczególnych ćwiczeń
2 stopniowanie trudności co zależy od stosowanych możliwości każdego ćwiczącego
3 odpowiednia technika wykonywania poszczególnych ćwiczeń -poprawna demonstracja
4 dobór właściwej formy prowadzenia zajęć e odniesieniu do wieku ćwiczących
5 odpowiednie nazewnictwo czynności
6 przygotowanie konspektu ćwiczeń, sprzętu wykorzystywanego do ćwiczeń
7 dbałość o dyscyplinę i bezpieczeństwo
8zapewnienie asekuracji podczas ćwiczeń trudniejszych
Ćwiczenia w wodzie
Środowisko wodne oddziałuje na organizm poprzez :
1 czynnik termiczny : wyróżniamy wodę
- zimną 8-20 ⁰C
- chłodną 21-27 ⁰C
- letnią 28-33 ⁰C
- ciepłą 34-37 ⁰C
- gorącą 38-42 ⁰C
2 czynniki mechaniczne
Wybór hydrostatyczny
Ciśnienie hydrostatyczne
-ucisk na tkanki miękkie
- wzrost ciśnienia śródbrzusznego
-utrudnienie wdechów
- ułatwienie wdechów
- przesuniecie krwi z części żylnej w kierunku serca
Ciśnienie hydrodynamiczne
Spójność i lepkość wody
Wskazania :
- poprawa wydolności ogólnej przez aktywność układu krążeniowo-oddechowego
- wzmacnianie siły mięśniowej - ruch w wodzie i pływanie angażują niemal wszystkie zespoły dynamiczne organizmu, powodując ich wzmocnienie , opór środowiska wodnego jest wyprost proporcjonalny do sztywności wykonywanego ruchu i głębokości zanurzenia ćwiczonej części ciała
- poprawa wytrzymałości - dzięki dokonywaniu długich dystansów
- rozluźnienie patologicznego napięcia mięściowego- spastyka
- nauka chodzenia w czesnych fazach
Wskazania :
- poprawa koordynacji nerwowo-mięśniowej - związana z rozluźnieniem mięśni i odciążeniem - pozornie utrata masy ciała w wodzie
- pozorna utrata masy ciała pozwala wykonać ruch w pełnym zakresie , nawet przy znacznej utracie siły mięśniowej
- uzyskanie efektów psychoterapeutycznych i relaksacji
Przeciwwskazania :
- niewydolność układu krążeniowo-oddechowego
- schorzenia internistyczne obniżające ogólną wydolność fizyczną
- ostre stany zapalne
- owrzodzenia i otwarte rany
- rozległe odwapnienia kości
- choroby przebiegające z czasową utratą świadomości
Metodyka :
-kryteria doboru grupy - jak w ćw. Ogólno usprawniających
-czas zajęć - 30-45min
-temperatura wody 36-37⁰C -kinezyterapia miejscowa , 24-25⁰C- kinezyterapia ogólna
- ćwiczenia oswajające z wodą -lęk przed wodą, przyjmowanie prawidłowej pozycji ciała otwieranie oczu
- ćwiczenia oddechowe - koordynacja kkg z oddychaniem
- elementy nauki pływania
Pływalnia
- powierzchnia lustra wody 15x6 m
- głębokość nie mniejsza niż 0,75m nie większa niż 1,6 m
- na całym obwodzie basenu powinny znajdować się poręcze
- wygodne wejście do wody , podnośniki
- higiena : obuwie specjalne , wentylacja pomieszczenia , prysznic przed i po zajęciach w wodzie, czepki i strój kąpielowy , dezynfekcja i mycie pomieszczenia