Gruczoły łojowe - należą do gruczołów holokrynowych, czyli takich, gdzie całe komórki przekształcają się w wydzielinę i odłączają się od nabłonka gruczołowego. Doprowadza to do powstawania ubytków w odcinkach wydzielniczych, które muszą być uzupełniane poprzez podziały pozostałych komórek. W związku z tym gruczoły holokrynowe muszą być wielowarstwowe. Komórki gruczołu łojowego przekształcają się w łój skórny.

Charakterystyka:

• wykształcają się ok. 5 miesiąca życia płodowego

• jako pierwsze powstają na głowie

• mogą być zarówno związane z włosem - jak również nie związane.

Część wydzielnicza gruczołów łojowych zbudowana jest ze zrazików, a te z kolei z wielobocznych dużych komórek, jasno zabarwionych, z dużym jądrem i kropelkami lipidów. Ta część gruczołu jest zakotwiczona w skórze właściwej, lub na granicy skóry właściwej i tkanki podskórnej. Powyżej otwiera się światło tych gruczołów.

Gruczoły związane z włosem:

• powstają na skutek uwypuklenia się pochewek zewnętrznych włosa,

• przy jednym włosie jest wiele gruczołów, które mogą oddzielne funkcjonalnie i czynnościowo,

• mogą być także różne w budowie, ale posiadać ten sam przewód.

Gruczoły łojowe nie związane z włosem - powstają po urodzeniu ok. 4-5 roku życia

Wydzielina gruczołów łojowych - skład:

• lipidy

• triglicerydy

• woski złożone

Sebum powstaje na skutek masowego obumierania komórek, podczas którego dochodzi do uwalniania zawartych w nich lipidach do światła przewodu wyprowadzającego, a następnie do przestrzeni powstałej na skutek degradacji pochewki.

Wydzielina gromadzi się między pochewką zewnętrzną, a włosem właściwym. Na powierzchni skóry tworzy się emulsja, która impregnuje naskórek i włosy oraz zapobiega maceracji keratyny włosa.

Gruczoł łojowy + włos → aparat włosowo - łojowy (pilo-sebaceous unit)

Występowanie gruczołów łojowych - całe ciało. Stanowią 90% wszystkich gruczołów naszego ciała.

Najliczniejsze:

• wargi sromowe większe

• odbyt

• skóra otaczająca brodawkę sutkową

• wargi

• policzki

Największe:

• czoło

• kark

• przednia część klatki piersiowej

Najmniejsze:

• kończyny

• tułów

Brak gruczołów łojowych:

• wewnętrzna strona dłoni

• spodnia strona stóp

1

---