Materiał 4	Temat zajęć	Forma pracy	Zaliczenie Egzamin	Materiały
	Regulaminy sprawności zuchowych zespołowych i indywidualnych oraz gwiazdki zuchowe - zapoznanie z regulaminami. Regulaminy sprawności harcerskich - zapoznanie z regulaminami. Praca z sprawnościami indywidualnymi, dobieranie wymagań do indywidualnych potrzeb zuchów/harcerzy. System Zastępowy. Techniki modyfikacji zachowań. Praca z kadrą.	Materiał do przeczytania.	Opinia drużynowego	Regulamin sprawności indywidualnych i zespołowych, książeczki gwiazdek zuchowych. Regulamin sprawności harcerskich, znaków służb.
	Majsterka - omówienie roli majsterki w rozwoju dzieci i młodzieży - rola majsterki w działalności gromady/drużyny - totemy, proporce zastępów, kronika, gazetka, plakietki, itp. wydzieranki, wycinanki, origami	Zajęcia praktyczne w środowisku pracy śródrocznej	Opinia drużynowego	Poradnik drużynowego, książki origami, itp.

GWIAZDKI ZUCHOWE, SPRAWNOŚCI ZUCHOWE

Gwiazdki zuchowe.

1. Gwiazdki zuchowe to kompas dla drużynowego, wskazujący mu, jakie ma wybierać sprawności, czego powinien wymagać od swoich zuchów, jaki wybierać kierunek zabaw. Pomagają drużynowemu, przybocznej w wyrobieniu u zuchów umiejętności pracy nad sobą, kształtowaniu nawyków życzliwego współżycia w grupie rówieśników, kształtowaniu pojęcia mówiącego o znaczeniu człowieka w środowisku naturalnym, rozwijaniu potrzeb społecznych dziecka.

Program gwiazdek jest tak skonstruowany, że realizacja zadań gwiazdkowych zucha pozwala na harmonijne przejście drogi od zucha ochoczego, przez sprawnego, po gospodarnego. Już w samych nazwach gwiazdek zostały zapisane charakterystyczne postawy zucha wynikające z jego indywidualnego rozwoju w grupie.

2. Idea poszczególnych gwiazdek zuchowych:

1. ZUCH OCHOCZY - chętnie garnie się do tego, co robi gromada. Przychodzi na zbiórki, uczestniczy w zabawie, uczy się bawić po zuchowemu. Umie podporządkować się obowiązującym w gromadzie prawom, jest zdyscyplinowany. Wypełnia obowiązki w szkole, domu, gromadzie. Chce być dobrym kolegą, nie kłóci się, nie obraża, nie przezywa innych. Tworzy w gromadzie miejsce dla siebie, na miarę swoich potrzeb i możliwości.

2. ZUCH SPRAWNY - to zuch aktywny. Podejmuje zadania współtworzenia zespołu. Umie już bawić się po zuchowemu. Potrafi zorganizować zabawę w małym zespole /np. szóstce/. Potrafi podjąć decyzję w oparciu o Prawo Zucha. Określa swoje zainteresowania, doskonali się w wybranej dziedzinie. Podejmuje próby zainteresowania innych swoimi osiągnięciami.

3. ZUCH GOSPODARNY - to współgospodarz gromady. Aktywnie bierze udział w rozwiązywaniu spraw gromady. Pomaga zuchom młodszym wejść w życie gromady. Organizuje zabawy dla innych. Doskonali się w wybranej dziedzinie. Poprzez zmianę zadań przygotowuje się do zadań przygotowuje się do pracy w mniejszych grupach, zwiększa swój stopień samodzielności.

3. Program poszczególnych gwiazdek zuchowych stanowi odrębne opracowanie metodyczne.

4. Zasady i tryb zdobywania gwiazdek:

1. Zuchy zdobywają gwiazdki:

• indywidualnie przez realizację zadań zawartych w programie,

• w trakcie normalnej pracy gromady, a nie na specjalnych, w tym celu organizowanych zbiórkach,

• po kolei, niezależnie od wieku zaczynają od pierwszej.

2. W planie pracy gromady muszą się znajdować takie sprawności, które pomogą zuchowi w realizacji programu danej gwiazdki.

Drużynowy, przyboczna odpowiedzialna za gromadę powinni tak zorganizować zbiórki, aby zuchy w różnym czasie /zgodnie ze swoimi możliwościami/ realizowały zadania.

3. W realizacji zadań mogą zuchom pomóc: "Książeczka zucha ochoczego", "Książeczka zucha sprawnego", "Książeczka zucha gospodarnego".

5. Oznaczenia gwiazdek - nad lewą kieszenią munduru, pod znaczkiem zucha, na prostokątnym filcu koloru białego /o wymiarach 1cm. x 4cm./ zuch nosi odpowiednią liczbę gwiazdek pięcioramiennych koloru czarnego /jednym wierzchołkiem do góry/, rys. 10.

a)
b)
c)

Rysunek 10. Oznaczenia stopni zuchowych. a) Zuch ochoczy. b) Zuch sprawny. c) Zuch gospodarny.

6. Przyznanie gwiazdek zuchowych jest podawane /przyznawane/ rozkazem drużynowego, na wniosek przybocznej odpowiedzialnej za gromadę, po wcześniejszym rozpatrzeniu w Kręgu Rady.

Rys. 2

2.1.Odznaką organizacyjną zuchów jest metalowy znaczek (rys. 2), przedstawiający główkę białego orła i żółtą tarczę wscho­dzącego słońca na niebieskim tle.

Podstawę stanowi prostokąt bar­wy czerwonej z napisem "Zuch".

2.2.Znaczek zucha jest własnością ZHP.

Zuchy otrzymują znaczek po złożeniu Obietnicy Zucha.

Do noszenia znaczka uprawnia wpis do legitymacji zucha.

2.3.W razie zgubienia znaczka zuch może otrzymać go po­nownie w wyniku decyzji drużynowego lub kręgu rady.

2.4.Zuchy noszą znaczek 2 cm nad środkiem lewej górnej kie­szeni munduru.

2.5.Po przyjęciu do drużyny harcerskiej zuch może zatrzymać znaczek zucha, nosząc go na patce prawej kieszeni munduru harcer­skiego jako odznakę pamiątkową.

3. LILIJKA

3.1.Znakiem Związku Harcerstwa Polskiego jest tradycyjna lilijka harcerska z inicjałami hasła filaretów "Ojczy­zna, Nauka, Cnota" (rys. 3).

Gwiazdki

Gwiazdki Gwiazdki jako jeden z podstawowych instrumentów metodyki zuchowej powinny żyć w każdej gromadzie własnym niepowtarzalnym życiem. Z gwiazdkami powinno się pracować przez cały rok harcerski, a pod koniec roku lub na koloniach podsumować je i zamknąć próby. Już od początku roku, gdy zuchy poznają Prawo Zucha i przygotowują się do złożenia Obietnicy Zuchowej rozpoczynają swój rozwój, którego nie można zatrzymać do wakacji, jak niestety dzieje się w większości gromad, które nie mając pomysłu na ich realizację zostawiają to sobie na kolonie zuchową. Kiedy i jak rozpocząć? Tuż po Obietnicy Zuchowej powinno się zapoznać zuchy z tym, co to są gwiazdki i dlaczego fajnie je zdobywać. Należy znaleźć na to swój własny niepowtarzalny sposób, który w najlepszym stopniu dotrze d naszych zuchów. Można to na przykład wprowadzić podczas zdobywania sprawności przedstawiających zawody, w których można porównać gwiazdki zuchowe - czyli stopnie zuchowe - do stopni zdobywanych u strażaków, policjantów czy żołnierzy... Należy w ciekawej formie przedstawić dzieciom to, co mają zrobić, aby tą gwiazdkę zamknąć i otrzymać.  Sama próba dla większości zuchów jest pojęciem abstrakcyjnym, należy więc dobrać odpowiednią formę prezentacji zarówno zadań jak i ich realizacji. Zuchy można zachęcić do zdobywania gwiazdek opracowując ciekawą obrzędowość otwarcia gwiazdki i ciekawą formę zaznaczania w widocznym miejscu zuchówki ich postępów, takie działania będą mobilizowały kolejne zuchy do wykonywania zadań. Postępy jednych zuchów motywują inne zuchy do realizacji swoich kart zadań, książeczek sprawności czy realizacji innej przyjętej formy. Co nam pomoże? Z gwiazdkami należy pracować cały rok, można używać gotowych książeczek na gwiazdki, które wręczycie dzieciom podczas otwarcia, ale możecie również przygotować własny projekt takiej książeczki. Pamiętajcie jednak, że należy to systematycznie sprawdzać i podpowiadać dzieciom, co dalej muszą wykonać. Bardzo ważne jest, aby poza książeczkami zostały zrealizowane podstawowe wymagani na poszczególne gwiazdki, a takie zadania możecie wykorzystać jako zadania między zbiórkowe dla dzieci z otwartymi gwiazdkami. Możemy wykorzystać różnego rodzaju tablice postępów i egzekwowanie wykonania zadań: Np. Wprowadzając gwiazdki na przykładzie sprawności strażaka, porównując zuchy do strażaków zdobywających kolejne stopnie dzięki nowym wyzwaniom i akcjom, możemy postępy poszczególnych zuchów prezentować na wspinających się po drabinie strażackiej imionach lub symbolach zuchów zdobywających kolejne gwiazdki. Można tu wyróżnić kolorami poszczególne gwiazdki lub nadać symboliczne kolory dla szczególnie ważnych szczebelków, takich jak: wypełnienie książeczki na gwiazdkę, znajomość gromady, aktywny udział w życiu gromady, czy „zadanie specjalne" - to bardzo ważny punkt, ponieważ jest związany z różnorodnością wymagań na poszczególne gwiazdki, a jednocześnie pozwala nam pamiętać o różnych możliwościach naszych zuchów, powinno to być zadanie dobrane specjalnie dla tego zucha, który je wykonuje. Praca z gwiazdkami na zbiórkach  Pamiętając o wymaganiach i założeniach jakie przyjmiemy do realizacji zadań na gwiazdki przez nasze zuchy nie możemy zapomnieć o tym, że nasi podopieczni to dzieci, dla których podstawowym i ulubionym zajęciem jest zabawa, dlatego musimy im umożliwić zdobycie większości informacji niezbędnych do wypełnienia książeczki, czy zaliczenia biegu podczas kolejnych cyklów sprawnościowych. Dzieci chłoną wiedzę poprzez zabawę z rówieśnikami i samodzielne zdobywanie informacji. Warto więc wykorzystać zwiady i wyjścia gromady do realizacji tych założeń, a także nie można zapomnieć przy planowaniu zbiórek w kolejnych cyklach sprawnościowych, aby w każdej sprawności znalazł się choć jeden element realizujący wymaganie gwiazdkowe. Podsumowanie realizacji próby na gwiazdkę Poza realizacją bardzo ważne jest podsumowanie i uroczyste nadanie gwiazdki. Proponuję organizację biegu na gwiazdkę, podczas którego na poszczególnych punktach sprawdzicie dzieci z podstawowej wiedzy takiej jak: Prawo Zucha, obrzędowość gromady, podstawowe informacje, które dziecko poznało podczas zdobywanych sprawności zespołowych na zbiórkach, a także elementy na poszczególne gwiazdki jak np. * opowiedz o swoim wyjściu/wyjeździe z gromadą, ** zaproponuj zabawę do sprawności, jaką realizowaliśmy ostatnio, czy *** opowiedz o drużynie harcerskiej, do której pójdziesz w przyszłym roku. Taki bieg powinien być w formie gry zuchowej - zuchy muszą się dobrze na nim bawić! Po zakończeniu biegu pamiętajcie, że przyznanie gwiazdki wiąże się z powtórką Obietnicy Zucha. Zuchy lubią, gdy stawiamy przed nimi wyzwania, ale nie możemy zapomnieć o wieku naszych podopiecznych i o dopasowaniu odpowiednich form pracy do realizacji „zuchowych wyzwań". Jako wódz zuchowy to Ty pamiętasz o tym, żeby Twoje zuchy w ciekawy sposób zdobyły nowe umiejętności i mogły się nimi pochwalić. Od tego jak to zaplanujesz będą zależały efekty końcowe - czyli niesamowite przeżycia i wspomnienia Twoich zuchów! Życzę powodzenia w pracy z gwiazdkami! pwd. Nina Malinowska

---