POJĘCIE ETYKI - wywodzi się z filozofii i języka greckiego. Etyka bazuje na moralności.

Różne definicje etyki:

- wąska - to ogół zasad i norm postępowania obowiązującego w danej epoce i w danym środowisku

- szeroka - to ogół refleksji nad moralnością, wartościami, normami, ocenami etycznymi.

W etyce zawierają się, więc:

- poczucie moralne

- opis natury człowieka

- badanie nad moralnością

MORALNOŚĆ - jest pojęciem węższym od etyki. Występują 2 sfery:

- moralność opisowa - dominujące przekonanie, ze jakieś postępowanie jest moralne, dobre lub złe

- moralność wartościująca - dotyczy postulatów dotyczących tego „co powinno być - np. pomagaj starszym

ETYKA a MORALNOŚĆ

1. Sądy etyczne - mają charakter normatywny i wiążą się z sankcją; twarde normy. Sądy moralne - formułują zasady bardzo obszernie, sądy moralne są bardziej miękkie. Mają bezwarunkowy i imperatywny charakter (nie oczekują nic w zamian za stosowanie norm).

2. Normy etyczne - są tetyczne, czyli powstają w wyniku ustanowienia; heteronomiczne, czyli adresat musi się im podporządkować. Normy moralne są ewolucyjne i autonomiczne - nikt ich nie ustanowił, są kształtowane w świadomości ludzi

ETYKA NORMATYWNA - formułuje i uzasadnia reguły postępowania oraz warunki, które muszą być spełnione aby takie postępowania były uznane za etyczne.

METAETYKA - to logiczna analiza języka, którym posługuje się etyka np. pojęcia dobro-zło, sprawiedliwość

IMMANUEL CANT - opowiedział się za:

1. skrajnym absolutyzmem - w etyce (pryncypializm) istnieją uniwersalne normy, bo źródłem norm etycznych jest rozum

2. skrajnym relatywizmem - każda sytuacja jest niepowtarzalna, więc tylko wiara, intuicja, może nam podpowiedzieć i być miernikiem

3. proporcjonalizm - takie sytuacje, gdzie występują normy o charakterze powszechnym i znanym uniwersalnie

ETOS - pewne ideały, kryteria będące osią zachowania pewnej grupy

DEONTOLOGIA - to dział etyki zajmujący się obowiązkami wyodrębnionej grypy, są to etyczne standardy wykonywania pewnego zawodu.

KODEKSY ETYCZNE - sformalizowanie, dotyczące wykonywania określonego zawodu; są to zbiory zasad etyki, są podejmowane w drodze uchwał zarządów organu. Naruszenie norm tego kodeksu wiąże się z odpowiedzialnością dyscyplinarną. Poprzez wytyczne Kodeksy pozwalają stosować prawo analogii. Najwięcej kodeksów etycznych mają wole zawody. Obecnie brak kodeksu etyki pracowników administracji. Występuje jednak „Prawo do przyjaznej i dobrej administracji” - jest to jedno z podstawowych praw obywatela na podstawie art. 41 Karty praw podstawowych UE z 2000 r. (Nicea. Prawo to ma postać dwuczłonową:

1. uprawnienie obywatela, czyli żądanie - rozpatrzenia sprawy przez organ; zagwarantowanie obywatelowi, że będzie mógł przedstawić instytucji swoją opinię zanim rozstrzygnięcie zostanie podjęte. Zwłaszcza przy decyzjach, które mogą mieć negatywny skutek dla obywatela; prawo obywatela do rozpatrzenia sprawy zgodnie z prawem, bezstronnie (dotyczy interpretacji stanu prawnego). Dokonanie rozpoznania bez zbędnej zwłoki.

2. obowiązek instytucji

Europejski Kodeks Dobrej Administracji (2001 r.) uchwalony przez Parlament Europejski na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich Unii. Nie jest prawem bezwzględnie obowiązującym. Jest to zalecenie, ale może przydać się w sytuacji konfliktowej.

Komitet Rady Ministrów Rady Europu wydał w 1980 r.:

- rekomendacja co do wykonywania kompetencji dyskrecjonalnych respektowanie: równości obywateli wobec prawa; proporcjonalności interesów gdy jest ich konflikt, dążenie do eliminowania stanu niepewności, obiektywizm i stabilność decyzyjna, możliwe precyzyjne określenie odstępstwa od zasady,

- rekomendacja o dostępie do informacji będącej w posiadaniu władzy publicznej, której celem jest zmusić, nakazać urzędnikom szczegółowo uzasadniać decyzje o odmowie.

Europejski Kodeks Dobrej Administracji + dwie rekomendacje:

- wyznaczają standardy postępowania dla całej administracji, (bo KPA nie jest stosowany we wszystkich sprawach); KDA obejmuje różne formy administracji np. zaświadczenia; KDA odnosi się również do czynności cywilnoprawnych udziałem administracji np. zawieranie umowy na obsługę urzędu (przetarg).

KDA - składa się z 27 artykułów:

1. definicje - urzędnika, instytucji, zasad działania

2. powinności urzędników - zasady podstawowe takie jak praworządność, niedyskryminowanie, współmierność, zakaz nadużywania uprawnień, bezstronność, niezależność, obiektywizm, uczciwość, uprzejmość; zasady techniczne takie jak odpowiedzi na pisma w języku obywatela, potwierdzenie odbioru pisma i podanie nazwiska odpowiadającego urzędnika, przekazanie sprawy do właściwej jednostki organizacyjnej, stosowanie terminów podjęcia decyzji, informacje o możliwości odwołania się, przekazanie odpowiedniej decyzji do adresata, ochrona danych osobowych, rejestracja dokumentów, konsekwentne działanie, doradztwo i uwzględnianie żądanych z prawem oczekiwań; zasady takie jak prawo obywatela do wysłuchania i złożenia oświadczenia, otrzymywanie informacji, dostęp do publicznych dokumentów

Zgodnie z art. 43 Karty Praw Podstawowych UE daje każdemu obywatelowi, każdej osobie fizycznej i prawnej prawo do przedstawienia RPO UE przykładów na skargę na działalność administracji.

Zasady z KDA są generalnie zgodne z Kodeksami Etycznymi w Polsce.

DEMOKYT uznał, że najwyższym dobrem jest zadowolenie, które jest zadowoleniem stanu rozumu i można je odnaleźć w umiarze. Rozumność prowadzi do umiaru. Racjonalizm - rozum panuje nad emocjami, rozkosze umysłowe mają dominację nad emocjami. Chodzi o harmonizację racjonalizmu.

SOKRATES spośród zalet człowieka wyodrębnił cnoty moralne, które, mimo, że nie są pisane to są trwalsze od prawa, przepisów prawa bo wywodzą się z natury i dotyczą każdego człowieka. Cechuje je uniwersalizm. Owe cnoty są przedmiotem etyki, gdyż je spostrzegamy i odpowiednio klasyfikujemy oraz należy powiązać je z wiedzą i z pożytkiem. Pożytek - tu możemy mieć 2 a nawet 3 rodzaje pożytków:

- sama korzyść, że przestrzegamy zasad

- osobisty pożytek, który jest nosicielem dóbr moralnych

- pożytek o charakterze zbiorowym np. szerzenie dobra

Wiedza - nie chodzi o wszelką wiedzę a jedynie o wiedzę o dobrach moralnych np. wiedza o sprawiedliwości, o odwadze, o rozsądku, o męstwie.

Wg Sokratesa cnoty są: uniwersalne, każdy może być ich posiadaczem, pożytek i wiedzę z racjonalizmem można połączyć, co buduje etykę, którą nazywamy intelektualizmem etycznym.

PLATON uczeń Sokratesa, uznał, że cnoty nie zależą tylko od wiedzy, ale również od wyboru idealnego celu. Aktywność jest dokładnie ukierunkowana. Cel ma być idealny i doskonały. Idee są doskonałe, niezmienne a więc idea jest dobrym celem. Celem może być samo dobro a więc cnota może być celem. Wg Platona etyka może być uniwersalna. Jednostka ma zobowiązanie wobec innych; nie tylko człowiek ma być etyczny, ale też jego całe otocznie. Zaczyna się nurt budowania etyki w państwie.

ARYSTOTELES dowiódł, że etyka jest nauką o zasadach słusznego postępowania z wykorzystaniem wiedzy przedmówników. To, co wpływa na słuszność postępowania to nie tylko teoria, ale również działanie. Arystoteles zachęca do korzystania z zasady dobrego środka. Umiarkowanie, kompromis, które powinny mieć walor uniwersalny, gdzie należy odrzucić minimalizm, ale też czasami trzeba odrzucić maksymalizm. Wg Arystotelesa celem jest szczęście a dobra moralne są jedynie środkiem do uzyskania celu, jednak szczęście nie oznacza permanentnej euforii. Tylko cnoty warunkują szczęście. Arystoteles uważał, że jesteśmy społecznikami i korzystamy z obcowania w grupie, więc powinniśmy przestrzegać zasad etycznych.

STOICY - cnota jest dobrem, które cechuje samowystarczalność, umożliwia życie zgodne z naturą, rozumem, pozwala być wolnym. To, co jest poza granicami cnoty powinno być dla człowieka obojętne. Wg Stoików, każdy ma szansę być mędrcem, który powinien mieć zdolność właściwej selekcji, wybrać co jest dobre a co obojętne. To, co jest obojętne powinno być zignorowane. Dobra moralne budują w nas silną wolę, która pozwala przetrwać. Wprowadzają pojęcie poczucia moralnego, które wynika z intuicji i duchowości. Ten, kto kieruje się zespołem tych reguł nigdy nie spotka się z problemem nie do rozwiązania. Podkreślali pobudki moralne naszych czynów.

NOWOŻYTNOŚĆ

Nowożytna wiedza to chrześcijaństwo oraz wiara w rozum.

Chrześcijaństwo - nie kwestionuje pojęcia cnoty. Wprowadza czynnik religijny, gdzie cnotą jest miłość. Różnicuje cnoty i wiąże je z Bogiem. Miłosierdzie to instrument do opisania sprawiedliwości.

Grupa ludzi poza chrześcijańskiej, kierujący się rozumem to Kartezjusz, Lock, Hium, którzy uważali, że natura ludzka jest dobra a pomocnikiem dobrych wyborów jest rozum.

To, co przyczynia się do rozwoju ludzkości to użyteczność, co oznacza słuszność przekonanie, że może być przyjemnie. Jest to utylitaryzm a więc etycznym może być egoistyczne zachowanie i indywidualna przyjemność, które jest jednak użyteczne dla zbiorowości.

WIEK XVIII I XIX

Reprezentują marksiści, którzy uważali, że wszelkie dywagacje na temat etyk należy powiązać z bytem człowieka. T grupa dominująca, która narzuca wzorce etyczne, jest silna ekonomicznie.

NURT tzw. Autentyczny lub sceptycyzm etyczny - który mówi, ż nie ma takiego prawa, które odnosi się do wszystkich. Początek dał Gorgiasz. Istnieje dowód, iż w przyrodzie - nie ma nic pewnego. Celem może być wszystko, więc należy kierować się brakiem zasad, tu cel uświęca środki (Machiarelli).

Kolejna grupa krytyków wg, których natura ludzka jest zła a to że się nie zabijamy wynika ze strachu i rozsądku. Wybieramy to, co jest słuszne ze względu na praktycyzm. Zachowanie człowieka jest wielostronne, więc nie może podlegać ocenie.

EGZSTENCJONALIŚCI - którzy mówią, że nie ma pewników moralnych, bo życie jest przypadkowe i zmienne, więc nikt nie może pełnić roli arbitra a więc każdy sam musi dokonywać wyborów, decydować co jest dobre a co złe, co gwarantuje wolność, która często okazuje się bardzo gorzka.

BIOETYKA - nowy rozdział etyki. Kwestionuje dotychczasową etykę, która zbyt mocno powiązana jest z religią, moralizatorstwem. Tu instytucje państwowe przejęły role, których nie powinny np. rozstrzyganie o sprawach życia i śmierci. Przedstawicielem tej grupy jest Peter Singer - a jego tezy to:

- „nie wszystkie istoty należące do gatunku homosapiens są osobami”

- „przynależność do gatunku homosapiens nie jest cechą moralną, która wyróżnia człowieka spośród istot żywych”, „nie każde życie ludzkie ma taką samą wartość”, „każdy człowiek jest odpowiedzialny za konsekwencję swoich decyzji w sprawach życia i śmierci”, „początek nowej istoty nie zawsze jest czymś dobrym”.

Bioetyka koncentruje się na klonowaniu, transplantologii, zapłodnieniu In vitro, problem terapii i opieka nad osobami biednymi.

Pojęcie ETYKI URZĘDNICZEJ obecnie wiąże się z: kategoriami etyki prawniczej, z etyką służb publicznej, etyką obywatelską, etyką biznesu, etyką lobbingu, etyką polityczna. Adresatem etyki jest urzędnik. Definicja urzędnika wg art. 4 ustawy o służbie cywilnej mówi, że kandydat na urzędnika powinien cechować się nieskazitelnym charakterem. Kodeksy Etyczne mają na celu profesjonalizację administracji. Kodeks Etyczny Urzędniczy łączy to, co jest profesjonalne z tym co jest moralne. Art. 153 Konstytucji dotyczy korpusu służby cywilnej, która działa w celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego bezstronnego działania korpusu służby cywilnej i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa w urzędach administracji rządowej. Zwierzchnikiem Korpusu Służby Cywilnej jest Prezes Rady ministrów.

Wzmianki o elementach etycznych są w ustawie o Służbie Cywilnej (zakaz łączenia politycznych i administracyjnych), KPA, ustawie o jednostkach samorządu terytorialnego, Ustawie o administracji. Kodeks Etyczny dla pracowników administracji rządowej w urzędzie służby cywilnej obejmuje etyczne regulacje prawne dotyczące etyki urzędniczej.

ORGANY KONTROLNE:

- NIK

- PIP

- Sadownictwo Administracyjne

- Kontrola skarbowa

- kierownictwo niektórych pionów administracji

Odpowiedzialność:

- prawna (administracyjna, porządkowa, karna)

- zawodowa (odpowiedzialność ponoszona przed organami samorządu zawodowego)

- społeczna

KODEKS DOBREJ ADMINISTRACJI - próba połączenia racjonalizacji z etyką. Ma zapewnić rzetelne funkcjonowanie organów administracji oraz przyczynić się do praworządnego działania administracji publicznej i życzliwego odnoszenia się do obywateli. Zawiera definicje - urzędnika, instytucji, zasady, powinności urzędników.

Zasady podstawowe:

- praworządność art. 4 - polega na tym, aby decyzje miały oparcie w prawie. Urzędnik stosuje uregulowania i procedury zapisane w przepisach prawa wspólnot. Urzędnik zwraca uwagę by decyzje posiadały podstawę prawną a ich treść byłą zgodna z obowiązującym prawem. Przepis ten harmonizuje z art. 7 konstytucji.

- niedyskryminowanie art. 5 - zapis, który mówi o obowiązku urzędnika do przestrzegania zasady równego traktowania a nie o staraniu się; mówi, że należy zrobić wszystko a nie tylko sztuka dla sztuki. Osoby, które są w takiej samej sytuacji mają być traktowane w porównywalny sposób. Zasada ta dotyczy treści decyzji jak i postępowania urzędnika. Zasada ta to domniemanie, że urzędnikowi przysługuje jak najwięcej. Oprócz nakazu równego traktowania bez względu na narodowość, płeć, wiek, religię, inwalidztwo, preferencje seksualne, stan majątkowy, rasę, trzeba powstrzymać się od wszelkich form faworyzowania. W przypadku różnic w traktowaniu, urzędnik zapewni, aby to nie równe traktowanie było usprawiedliwione obiektywnymi i istotnymi właściwościami sprawy

- bezstronność i niezależność art. 8 - mówi o konieczności powstrzymania się o wszelkich form faworyzowania bez względu na motywy tego postępowania oraz konieczności powstrzymania się od działań arbitralnych, które mogą mieć negatywny wpływ na sytuacje pojedynczych osób. Na postępowanie urzędnika nie może mieć wpływu interes osobisty, rodzinny, narodowy, presja polityczna

- obiektywizm art. 9 - zakaz należności do partii (urzędnika). Urzędnik powinien być apolityczny. Przy rozstrzyganiu danej sprawy urzędnik nie może sugerować się okolicznościami, które nie są związane z daną sprawą, a więc w toku podejmowania decyzji urzędnik uwzględnia wszystkie istotne czynniki a nie uwzględnia okoliczności nienależących do sprawy

- współmierność art. 6 - jedna z najważniejszych zasad, która stanowi, iż urzędnik zapewni swoim działaniem współmierność, czyli jego działania, czynności będą współmierne do obranego celu a w toku podejmowania decyzji urzędnik zwróci uwagę na stosowne wyważenie spraw osób prywatnych ogólnego interesu publicznego. Urzędnik powinien posiadać zdolność widzenia alternatywy, czyli zdolność wyboru środka do danego celu (wynika z tego zakaz rutyny). Należy szukać kompromisu, gdzie się da, aby jak najszybciej załatwić sprawę. Urzędnik będzie unikać ograniczenia praw obywateli lub nakładania na nich obciążeń, jeżeli ograniczenia te lub obciążenia były niewspółmierne do celu prowadzonych działań.

- zakaz nadużywania uprawnień art. 7 - urzędnik może korzystać ze swoich uprawnień tylko do osiągnięcia celów, dla których uprawnienia te zostaną mu nadane mocą przepisów prawa. Zakaz przekazywania osobom postronnym informacji poufnych, do których urzędnik ma dostęp, zakaz wykorzystywania uprawnień dla osiągnięcia celów, dla których brak jest podstawy prawnej lub, które nie mogą być uzasadnione interesem publicznym. Zakaz nadużywania swojego stanowiska i pozycji służbowej. Przepis ten powtarza postanowienia wynikające z zasady praworządności i współmierności. Cel powinien wynikać z podstawy prawnej lub interesu publicznego. Naruszenie tych zasad to nadużycie uprawnień przez urzędnika.

- uprzejmość - urzędnicy powinni pamiętać, że są usługodawcami a ich władza jest kierowana do ludzi i należy pamiętać o godności drugiego człowieka. Urzędnik powinien zachować się właściwie, (jeżeli urzędnik nie jest właściwy w danej sprawie to powinien skierować obywatela do właściwego urzędnika), musi być dostępny, uprzejmy (przypadku popełnienia błędu urzędnik przeprasza i stara się skorygować negatywne skutki błędu). Właściwe zachowanie urzędnika ustalają akty wewnętrzne i powinno ono polegać na udzielaniu największej ilości informacji, bycia pomocnym i otwartym. Petent nie powinien bać się urzędnika

KODEKS DOBREJ ADMINISTRACJI: (zasady techniczne)

- art. 10 - prawo do wysłuchania przez urzędnika i przyjęcia oświadczenia, jakie strona chce złożyć. Urzędnik powinien działać konsekwentnie w ramach swojej praktyki administracyjnej a odejście od tej praktyki jest możliwe o ile istnieją uzasadnione powody, które należy przestawić na piśmie. W razie potrzeby urzędnik służy poradą dotycząca możliwości i sposobu działania

- art. 17 - terminy wydawania decyzji: niezwłoczne, w stosownym terminie, najdłuższym stosowanym terminem jest 60 dni od daty wpływu wniosku lub zażalenia; w Polsce maksymalny termin załatwienia sprawy wynosi 1 miesiąc, jeżeli sprawa nie jest skomplikowana albo strona swoim zachowaniem nie spowodowała przedłużenia jej załatwienia.

- art. 18 - uzasadnienie decyzji - trzeba wyraźnie uzasadnić wydaną decyzję, podaje się fakty, na których oparliśmy swoją decyzje oraz podstawę prawną. Gdy nie jesteśmy w stanie podać uzasadnienia lub gdy decyzja opierałaby się na niepewnych i niewystarczających podstawach prawnych, powinno odstąpić się od wydania decyzji. Uzasadnienie nie może być sztampowe, jeżeli wiele osób wystąpiło z tą samą sprawą.

- art. 19 - pouczenie o możliwości odwołania się od decyzji i termin ach ich wnoszenia (jakie środki odwoławcze przysługują, do kogo można się odwołać). Wskazanie, od którego dnia liczyć termin.

- art. 21 - podstaw prawne dotyczące ochrony danych osobowych. Rozporządzenia z 12.01.2001 r. o ochronie osób fizycznych przy przetwarzaniu danych osobowych przez organizacje i instytucje wspólnoty oraz o swobodnym obrocie tymi danymi określa zasady, w których należy uwzględniać nietykalność obywateli, sferę prywatności i nietykalności osobistej. Urzędnik zaniecha przetwarzania danych osobowych do celów bezprawnych oraz przekazywania osobom nieuprawnionym. Ustawa z 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych oraz ustawa z 06.09.2001 r. o dostępności do informacji publicznej.

- art. 22 - prośba o udzielenie informacji. Odmowa udzielenia informacji musi mieć formę decyzji od której można się odwołać do sądu administracyjnego. Artykuł ten mówi o udostępnianiu informacji osobom bezpośrednio zainteresowanym daną sprawą. Gdy zapytanie o informację wymaga przeprowadzenia postępowania ze względu na skalę trudności, urzędnik sugeruje zgłaszającemu sformułowanie wniosku o udzielenie informacji w formie pisemnej. Odmowa udostępnienia informacji na piśmie może być, gdy informacja ma charakter poufny - taka sytuacja wymaga uzasadnienia. W Polsce odmowa ma formę decyzji, którą można zaskarżyć do sądu administracyjnego. Termin rozpatrzenia sprawy przez sąd wynosi 15 dni.

- art. 20 - przekazanie podjętej decyzji - decyzja podjęta przez urzędnika zostanie przekazana osobie zainteresowanej. Jest tu obowiązek doręczenia decyzji jej adresatowi. Od dnia doręczenia decyzji lub jej ogłoszenia, organ jest nią związany. Decyzje niedoręczone nie mają mocy wiążącej. W Polsce tego przepisu nie można stosować w stosunku d stron o sprzecznych interesach.

- art. 23 - wnioski o umożliwienie dostępu do publicznych dokumentów. Urzędnik rozpatruje wnioski o umożliwienie dostępu do publicznych dokumentów. Jeżeli urzędnik nie może spełnić ustnej prośby o umożliwieniu dostępu do publicznych dokumentów to sugeruje stronie sformułowanie przez nią wniosku na piśmie.

- art. 13 - zasada odpowiadania na pisma w języku obywatela. Każdy kto zwróci się na piśmie do instytucji w jednym z języków traktatu otrzyma odpowiedź w tym samym języku. Zasada ta obowiązuje w odniesieniu do osób prawnych, stowarzyszeń, organizacji pozarządowych podmiotów gospodarczych.

- art. 14 - potwierdzenie odbioru i podanie nazwiska właściwego urzędnika. W terminie 2 tygodni wydaje się potwierdzenie odbioru każdego pisma skierowanego do instytucji, chyba, że w tym terminie możliwe jest merytoryczne przekazanie uzasadnionej odpowiedzi. W odpowiedzi lub potwierdzeniu odbioru podaje się nazwisko i numer telefonu urzędnika zajmującego się daną sprawą oraz stanowisko służbowe. Nie ma konieczności przekazywania potwierdzenia odbioru ani odpowiedzi w przypadku, w którym pisma lub zażalenia spełniają znamiona nadużycia ze względu na ich nadmierną ilość, ciągłe powtarzanie lub bezsensowny charakter.

- art. 16 - prawo wysłuchania i złożenia wyjaśnień. Urzędnik ma zapewnić prawo do obrony na każdym etapie postępowania. Osoba (strona) ma prawo przed podjęciem decyzji przedstawić na piśmie swoje uwagi oraz w razie potrzeby przedstawić ustnie swoje spostrzeżenia. Artykuł ten ma zagwarantować stronom możliwość uczestniczenia w toku postępowania wyjaśniająco-dowodowego poprzedzającego wydawanie decyzji w sprawie. Organ ma obowiązek udostępnienia stronie przeglądanie akt sprawy oraz sporządzanie z nich notatek odpisów.

- art. 24 - prowadzenie rejestrów. Wydziały instytucji zobowiązane są do prowadzenia rejestrów poczty wchodzącej i wchodzącej przekazywanych im dokumentów i podjętych przez nią działań.

KODEKS ETYKI SŁUŻBY CYWILNEJ:

Problemy administracji (urzędnika):

- niskie wynagrodzenie

- nadmierna ilość pracy, którą są obciążeni spowodowana złą organizacja pracy, przyczynia się do tego biurokracja,

- wadliwa jakość prawa - zbyt częste zmiany prawa, luki w przepisach prawa, problem z wykładnia i interpretacja

- różnego rodzaju naciski na wykonywaną prace (naciski polityczne)

Korupcja, nepotyzm, kumoterstwo - to sprawy, które występują w administracji marginalnie. Jednak 90% badanych petentów ocenia administrację jako korupcjogenne.

Korupcja - możliwości ograniczenia korupcji:

- trzeba być uczciwym z natury

- zmiana procedur postępowania w pracy (oddzielenie petenta od osoby ostatecznie podejmującej decyzje; decyzje podejmowane powinny być, co najmniej dwu osobowo; próba oddzielenia kontaktu bezpośredniego petenta i urzędnika; monitorowanie przebiegu sprawy).

Kumoterstwo i nepotyzm - pojawia się przy przyjmowaniu do pracy lub przy zwalnianiu. Przeciwdziałanie:

- zmienić procedury przy przyjmowaniu do pracy

- wprowadzić większą liczbę etapów selekcji przy zatrudnianiu,

- ogłoszenie w prasie, Internecie - o pracy,

- w procedurze zatrudniania powinno uczestniczyć kilka osób,

- organizowanie testów dla kandydatów do pracy,

- nagrywanie rozmowy kwalifikacyjnej

Zachowania, które wg urzędników nie są nie etyczne:

- forma kontaktów w postaci szkoleń, wkładów udzielanych przez urzędników odpłatnie. Często wykłady takie organizowane są za przyzwoleniem przełożonych i w godzinach pracy. Ze względu na niskie zarobki, traktują to jako dodatkowe źródło utrzymania i dlatego nie odmawiają prowadzenia takich szkoleń. Sprzedają wiadomości nie tylko zdobyte podczas studiów ale też takie, które są ściśle związane z wykonywaną pracą zawodową.

- część urzędników jest członkiem Rady nadzorczej w Spółce, za co otrzymują wynagrodzenie. Czas posiedzenia RN przypada na godziny pracy urzędnika administracji.

- przyjmowanie korzyści w związku z prowadzoną sprawą. W 95% badanych jest to naganne. Jednak zależy to od kontekstu. Jeżeli jest to przyjęcie korzyści przed załatwieniem sprawy to jest to naganne, ale jeżeli dzieje się to po załatwieniu sprawy to jest dopuszczalne.

- Wykorzystywanie infrastruktury urzędu (ksero, długopisy telefony) nie są postrzegane przez urzędników jak infrastruktura urzędu

Zarządzenie nr 14 Prezesa rady ministrów z 11.10.2002 r. - KORPUSY SŁUŻBY CYWILNEJ działają w celu zapewnienia zawodowego (profesjonalnego) - urzędnik powinien dbać o własne kompetencje:

- rozwija wiedze zawodowa,

- utrzymuje stan pełnej znajomości aktów prawnych i wszystkich okoliczności związanych z dana sprawą

- korzysta z wiedzy innych osób

- jest przygotowany do ewentualnego stałego uzasadniania swych decyzji.

- jeżeli w sprawie występują zróżnicowane decyzje, zawodowstwo polega na dążeniu do próby ich uzgodnienia za pomocą rzeczowej argumentacji

- zapobieganie napięciom w pracy rzetelnego w razie ich wystąpienia do szybkiego ich rozwiązania

rzetelnego - urzędnika powinno odznaczać sumienność, wnikliwość, rozważność, podejście do zawodu w sposób twórczy, umiejętność należytego gospodarowania majątkiem i środkami publicznymi oraz ogólna znajomość interesu publicznego rzetelnego jego ochrony, nie uchylanie się od odpowiedzialności za trudne rozstrzygnięcia a w razie potrzeby umiejętność szybkiego działania, dotrzymywanie zobowiązań, przyznawanie się do błędu i jego naprawienie, zdolność do przyjmowania krytyki i wyciągania z niej konstruktywnych wniosków, lojalność wobec urzędu i wobec osób zatrudnionych (wykonywanie poleceń służbowych), powściągliwość w wypowiadaniu się o pracy organów państwa i urzędu, panowanie nad emocjami

bezstronnego: aby być bezstronnym trzeba być przygotowanym na wiele przedsięwzięć. Można tu wyróżnić:

działania prewencyjne - urzędnik nie dopuszcza do związku między interesem prywatnym a publicznym; wystrzega się okazji do promowania jakichkolwiek grup interesu; nie demonstruje zażyłości z osobami publicznymi; świadomość urzędnika, że w przyszłości powinno go spotkać wiele ograniczeń takich jak np; podjęcie konkretnej pracy po zakończeniu pracy w urzędzie, ograniczenia dotyczącego ujawnienia pewnych informacji, zakaz zajęć kolidujących z pracami urzędniczymi, zakaz przyjmowania korzyści materialnych i osobistych, zakaz pobierania wynagrodzeń za publiczne wystąpienia związane z zajęciami służbowymi, zakaz przyjmowania na siebie zobowiązań wynikających z pokrewieństwa, znajomości, pracy lub wszelkiej przynależności, równe traktowanie wszystkich uczestników postępowania i szanowanie prawa obywateli do informacji przy zastrzeżeniu, że przepisy wprowadzają wyjątki poufności, zakaz nieulegania wpływom o charakterze politycznym

politycznie neutralnego: aby być neutralnym politycznie urzędnika musi cechować: lojalność wobec aktualnego rządku, jego program i strategii; udziela swoim zwierzchnikom obiektywnych porad zgodnych z najlepszą wolą i wiedzą porad i opinii; zakaz uczestniczenia w strajkach i akcjach protestacyjnych, ale tylko tych, które zakłócałyby funkcjonowanie urzędu; zakaz poddawania się wpływom politycznym i absolutne eliminowanie takich wpływów przy rekrutacji i przy awansach; dbałość urzędnika o jasność i przejrzystość sytuacji z osobami pełniącymi funkcje publiczne; otwarte dystansowanie się od wszelkich wpływów i nacisków; zakaz angażowania się w działania, które mogłyby służyć celom politycznym; zakaz należności, zakładania partii politycznych oraz publicznego ujawniania swoich poglądów politycznych oraz sympatii politycznych.

Urzędnik powinien być: wzorem praworządności, bo jego praca ma być służebna; ma szanować godność własną oraz innych osób i przedkładać dobro publiczne nad interesy prywatne i środowiskowe.

Kodeks Dobrej Administracji nie zawiera w sobie sankcji. Nie funkcjonuje system nagradzania, ale funkcjonują tu zwolnienia dyscyplinarne.

EUROPEJSKA KARTA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

Podpisana w 1985 r. w Strasburgu. W Polsce ratyfikowana w 1993 r. Są w niej zawarte wskazania, zobowiązania jak powinien być kształtowany system funkcjonowania samorządu. Z tych zobowiązań wynikają kolejne zobowiązania:

• pracownicy powinni być wysoko kwalifikowani oraz zatrudniani w oparciu o kryterium umiejetności i kompetencji

• konieczność przeprowadzania szkoleń pracowników - odpowiednie zasady

• odpowiednie zasady wynagradzania

• możliwość awansu zawodowego

Ustawa z 23.03.1990 r. o pracownikach samorządu terytorialnego:

• nie wspomina o etyce

• nie ustanawia odpowiednich zasad naboru do służby w administracji państwowej

• nie ustanawia zasad rozwoju osób już zatrudnionych

• brak dyrektyw etycznych preferowanych przy wykonywaniu zadań publicznych

• nie ma tego w statutach, regulaminach organizacyjnych, regulaminach pracy.

W 2003 r. w Polsce postanowiono przestrzegać zasad Europejskiej Karty samorządu Terytorialnego i opracowano projekt programu pod nazwą „Strategia antykorupcyjna” - który nie został wykonany.

System naboru do służby cywilnej postrzegany jest jako bardzo wymagający. Stanowiska urzędnicze obsadzane są w dwojaki sposób: wolne miejsca obsadzane są przez osoby, które doraźnie pełnią obowiązki urzędnicze; przeprowadza się egzamin, który składa się z części zawodowej i językowe.

Regulacje odnoszące się do deontologii oparte są na moralności. Definicje i pojęcia związane są z etyką i moralnością.

Zasady postępowania zawodowego i moralność są ze sobą ściśle powiązane.

Co można osiągnąć dzięki etyce - nie chodzi tylko o nakazy i obowiązki, ale chodzi o obopólne korzyści, zadowolenie, emocje pozytywne.

Kodeksy Odwołują się do określonych uniwersalnych wzorców, są kształtowane pod wpływem tego co się dzieje w społeczeństwie, polityce, są uwarunkowane przez zachodzące zmiany.

Filozof grecki, który dał początek etyce - Didimos był prekursorem etyki. Sformułował pojęcia:

• etyka - to zdolność duszy, przez ćwiczenie której kształtuje się cnota praktyczna

• etyka - to zdolność do wybierania tego co jest piękne wśród przykrości

• charakter - to źródło sposobu bycia

• namiętność - to wzburzenie duszy, to nadmierne dążenie i działanie

• cnoty to - rozumność, sprawiedliwość (wiedza przydzielająca wg wartości temu co się należy), męstwo (to wiedza czego się lękać i nie lękać(, siła ducha, umiarkowanie

• natomiast cnotami nie są radość i śmiałość

• wady - słabość i nieudolność

• nie są wadami - ból i strach

UWAGA!

Studia dzienne miały pytania:

1. zasady etyczne starożytnych

2. zasady niedyskryminacji, nie faworyzowania i zakaz nadużywania uprawnień w KDA.

3. zasada profesjonalizacji (zawodowości) w KDA.

Nasz egzamin 17.05.2006 r. godz. ..... Aula

1. zasady etyki ogólnej (Sokrates, Platon, Arystoteles, Stoicy, Filozofia Grecka, Chrześcijanka; św. Augustyn, Św. Tomasz, Kartezjusz, Makiawelli, Egzystencjonaliści, Bioetyka.

2. Zasada z Karty Dobrej Administracji

3. zasady etyczne funkcjonujące w polskim systemie (Kodeks Służby Cywilnej, KPA, EKST)

7

---