Ostry nieżyt oskrzeli bronchitis acuta
Może być wywołane przez zakażenie bakteryjne, wirusowe i mikoplazmatyczne
Zmiany zapalne mogą dotyczyć dróg oddechowych na całej długości, zwykle zajęta jest również tchawica, czasem oskrzeliki.
Wystąpienie ostrego nieżytu oskrzeli jest związane z osłabieniem organizmu, często drażnieniem dróg oddechowych dymem, parą. W okresie nasilenia zachorowań chorują też osoby niepredysponowane do zakażeń.
Objawy:
gorączka lub jej brak
kaszel
skąpe wykrztuszanie
zaostrzenie szmeru pęcherzykowego
świsty i furczenia
zajęcie tchawicy powoduje suchy i nieproduktywny kaszel
zajęcie oskrzelików wywołuje napady podobne do napadu astmy, czemu z reguły towarzyszy sinica
U osób starszych stan ten może wikłać się zapaleniem płuc.
Badania dodatkowe:
OB, leukocytoza
Rozpoznanie: Jeżeli w przebiegu choroby przeziębieniowej pojawi się kaszel, wykrztuszanie, zaostrzenie szmeru pęcherzykowego. Należy go różnicować z grypą, zapaleniem płuc, dychawicą oskrzelową.
Leczenie:
antybiotyk - tetracyklina przez 10 dni
leki rozrzedzające wydzielinę oskrzeli - Mistarbon, Mukosolwan
nawadnianie
leki przeciwkaszlowe
inhalacje
tlenoterapia
Przewlekły nieżyt oskrzeli bronchitis acuta
Charakteryzuje się przewlekłym lub utrzymującym się przez okres kilku miesięcy kaszlem, połączony z wykrztuszaniem plwociny.
W zależności od współistnienia skurczu oskrzeli przewlekły nieżyt oskrzeli dzielimy na :
1. prosty przewlekły nieżyt oskrzeli w którym nie stwierdza się klinicznie cechy skurczu oskrzeli np. kaszel palacza
2. skurczowy przewlekły nieżyt oskrzeli gdzie okresowo lub stale stwierdza się objawy skurczu oskrzeli
3. osmotyczny przewlekły nieżyt oskrzeli gdzie stwierdza się objawy zbliżone do napadu osmotycznego
Przyczyną jest:
Przewlekłe drażnienie przez dymy - papierosy, pary, pyły:
palenie tytoniu
zapylenie w miejscu pracy
szkodliwe substancje w powietrzu
Pewien wpływ ma praca w zimnie i wilgoci. Jest 10x częściej przyczyną śmierci górników niż młynarzy.
W obrazie anatomopatologicznym dominuje przerost gruczołów śluzowych. Wraz z ich rozrostem ubywa komórek nabłonkowych i rzęsek.
Samoczyszczenie oskrzeli jest upośledzone. Występują objawy zaporowej, w zalegającym śluzie zagnieżdżają się drobnoustroje
Patogeneza:
Zaburzenia prawidłowej czynności układu oddechowego polegają na tym, że śluz zalegający w drzewie oskrzelowym powoduje nierównomierną wentylację, co prowadzi do zaburzeń wymiany gazowej, co daje niewydolność oddechową. W płucach dochodzi do spadku prężności tlenu w pęcherzykach i skurczu sąsiadujących z nimi naczyń przedwłosowatych.
Powoduje to nadciśnienie płucne i wtórne przeciążenie prawej komory. Zalegająca wydzielina utrudnia opróżnianie pęcherzyków. Duże grupy pęcherzyków ulegają zniszczeniu: powstaje rozedma płuc.
Zalegająca często ropna wydzielina zatyka oskrzela całkowicie niszczy ich ścianę i sprzyja roztrzeni oskrzeli.
Uporczywy kaszel zaburza napływ krwi do krążenia małego, wzrasta ciśnienie krwi i obarcza prawe serce.
Stan ten prowadzi do destrukcji układu oddechowego oraz niewydolności krążenia i jest przyczyną tzw. serca płucnego. U niektórych chorych dochodzi do kompensacyjnego wzrostu liczby krwinek czerwonych i ich wielkości.
Objawy:
kaszel
wykrztuszanie
duszność wysiłkowa potem spoczynkowa
objawy niewydolności prawej komory
Charakterystyczne jest poranne wykrztuszanie z kaszlem i dusznością.
Czasem chory nie wykrztusza wydzieliny - suchy nieżyt. Zmieniona śluzówka oskrzeli jest nadwrażliwa na zapachy i zimne powietrze.
Badaniem podmiotowym stwierdza się świsty i furczenia. Badania dodatkowe: rtg, ekg
Rozpoznanie na podstawie utrzymującego się kaszlu wykrztuszaniem.
Różnicować należy z:
nowotworem płuc, ciałem obcym, niewydolnością krążenia, zaburzeniem połykania, przetoką oskrzelową, gruźlicą, zapaleniem krtani, tchawicy.
Leczenie:
usunąć przyczynę
nawadnianie
leki rozrzedzające wydzielinę
fizjoterapia
antybiotyki
leki rozszerzające oskrzela
leki nasenne, moczopędne
Rozszerzenie oskrzeli bronchiectases
Jest odmianą przewlekłego nieżytu oskrzeli, w którym zmianom zapalnym towarzyszą trwałe zmiany anatomiczne w postaci poszerzenia światła oskrzeli.
Sprzyja to zakażeniu wydzieliny oskrzeli. Mogą być następstwem przewlekłych zmian zapalnych oskrzeli lub zmian włóknistych tkanki płucnej i opłucnej.
Klinicznie choroba objawia się:
kaszlem
odkrztuszaniem plwociny
uporczywie utrzymującymi się rzężeniami
Rozszerzenie oskrzeli powstaje w wyniku procesu obturacji oskrzela - niedodma - roztrzeń. Skutkiem niedodmy są rostrzenie oskrzeli, które później po usunięciu przyczyny mogą się cofać.
Przez zamknięte oskrzela nie ustaje od razu produkcja śluzu. Śluz ten rozpycha uszkodzenie ściany oskrzela.
Roztrzenie powstają więc jako skutek zmian zapalnych i nagromadzania śluzu, które prowadzi do niedodmy. Jest to jeden mechanizm.
Drugi to procesy włókniste, zarówno w płucach jak i opłucnej, które pociągają tk. płucną w różne strony i rozciągają oskrzela.
Objawy:
jak w przewlekłym nieżycie
wykrztuszanie ropnej plwociny pełnymi ustami
czasami krwioplucie
stany podgorączkowe
palce pałeczkowate
sinica
Najbardziej charakterystycznym objawem jest występowanie rzęzień drobno, średnio, grubobańkowych. Czasem są dźwięczne, czasem ze szmerem oskrzelowym. Przy marskości płuca może dojść do zapadania płuc.
Badania dodatkowe: OB, leukocytoza, rtg, bronchografia
Różnicowanie:
z nieżytem, mukowiscydozą, ropniem, rakiem
Leczenie:
przeciwbakteryjne, wykrztuśne, fizjoterapia, masaż, oklepywanie, drenaż
Dychawica oddechowa astmma bronchinale
To choroba alergiczna. Cechuje się dusznością napadową spowodowaną skurczem oskrzeli, chorują młodzi ludzie, częściej kobiety.
Przez długi czas choroba ma mechanizm zupełnie czynnościowy, potem dochodzi do utrwalonych zmian w oskrzelach i rozedmy płuc.
Różne związki organiczne, chemiczne i nieorganiczne mogą stać się alergenami.
Odczyn alergiczny oskrzeli to dychawica.
Najczęstsze alergeny to:
1. substancje lotne - związki chemiczne, kur, pyłki kwiatów
2. substancje wprowadzane przez przewód pokarmowy - białka zwierzęce, rośliny
W organiźmie alergen łączy się z przeciwciałem i to zjawisko wyzwala szereg reakcji alergicznych. Komórki tuczne wydzielają chemiczne mediatory np. histaminę, których obecność wywołuje gwałtowny skurcz błony mięśniowej oskrzeli, przekrwienie błony śluzowej oskrzeli i wydalenie gęstego lepkiego śluzu. To powoduje zwężenie światła oskrzeli i napad duszności z utrudnieniem i przedłużeniem wydechu.
Napady występują w nocy. Chory budzi się z uczuciem duszności, odruchowo siada lub wstaje, rękami opiera się o podłoże, bo to ułatwia oddech. Słyszymy głośny świszczący oddech. Skóra jest sina głównie na twarzy, twarz obrzęknięta.
Żyły szyjne rozszerzone, napad kończy się kaszlem i odkrztuszaniem gęstej lepkiej wydzieliny. W miarę trwania choroby napady są coraz dłuższe i uporczywsze.
Utrwalają je zaburzenia wentylacji, dochodzi do niewydolności krążeniowo-oddechowej.
Leczenie:
leki zwiotczające błonę mięśniową oskrzeli - eufilina
leki przeciwalergiczne - calcium
środki przeciwhistaminowe - phenazolina
hormony kory nadnerczy - hydrocortyzon
tlen
spokój
usunąć alergen
leczenie odczulające
Zapalenie płuc pneumonia
Rozróżniamy zapalania
a) bakteryjne - wywołane przez dwoinkę zapalenia płuc, gronkowce, paciorkowce, pałeczki okrężnicy
b) wirusowe - wywołane przez mykowirusy (grypy), adenowirusy, enterowirusy, rynowirusy
c) pierwotniaki
d) grzybicze pneumocystis carinii
e) zachłystowe (aspiracyjne) - wywołane przez ciała obce w drogach oddechowych tj. pokarmy, pyły, ciała stałe
Drobnoustroje wnikają i szerzą się drogą oddechową oraz drogą naczyń krwionośnych i limfatycznych
Proces chorobowy może się toczyć w tkance zrębowej płuc lub w miąższu płucnym czyli pęcherzykach płucnych.
Podział zapaleń płuc:
1. ze zmianami w pęcherzykach płucnych
a) jednoogniskowe, płatowe
b) wieloogniskowe, odoskrzelowe
2. śródmiąższowe
W zapaleniu jednoogniskowym zmiany dotyczą całego płata płuc lub jego segmentu. Towarzyszy im odczyn zapalny ze strony opłucnej. W pęcherzykach płucnych gromadzi się wysięk surowiczo-krwisty, a potem włóknikowaty.
W zapaleniu wieloogniskowym zmiany rozsiane są w całych płucach. W zapaleniu śródmiąższowym zmiany w postaci nacieków z komórek jednojądrowych umiejscowione są śródmiąższowo w tkankach okołosutkowej i ścianie pęcherzyków płucnych
Przebieg kliniczny:
wysoka gorączka
dreszcze
duszność
kaszel początkowo suchy, potem wilgotny
odksztuszanie plwociny
ból w klatce piersiowej
bóle brzucha
niepokój
przyspieszenie oddechów
Rozpoznanie
badanie fizykalne, radiologiczne
wzrost leukocytozy i OB
białkomocz
Leczenie:
antybiotyki
poprawienie wentylacji płuc ( ułożenie, dostarczenie świeżego powietrza, inhalacje, odsączanie wydzieliny)
obniżenie gorączki, uspokajanie
dieta lekkostrawna, płyny, witaminy
Rozedma płuc
Jest stanem zwiększonej objętości przestrzeni powietrznych płuc z destrukcją pęcherzyków płucnych, zanikiem elementów sprężystych i naczyń krwionośnych. Jest to proces zwyrodnieniowy.
Etiologia jest nieznana:
Usposabiają:
1. wzmożony opór dróg oddechowych
2. pierwotne zmiany w pęcherzykach płucnych
3. stany zapalne, środki chemiczne, palenie tytoni.
Niewydolność oddechowa
To stan niedostatecznego dostarczania tlenu do tkanek i odprowadzania od nich dwutlenku węgla z powodu zaburzeń oddychania zewnętrznego.
Wyróżniamy:
1. niewydolność zaporową (obturacyjną) z powodu przeszkody w swobodnym przepływie powietrza
2. niewydolność ograniczająca z powodu ograniczenia ruchomości klatki piersiowej
3. niewydolność dyfuzyjna - utrudnione przechodzenie tlenu, dwutlenku węgla przez pęcherzyk, płucne naczynia włosowate
3. niewydolność peryferyjna - zaburzony przepływ krwi przez płuca
Objawy:
niedotlenienie tkanek
duszność
sinica
zmniejszenie poziomu o2, wzrost co2
Zapalenie opłucnej pleunitis
Rodzaje:
I wysiękowe (zwykłe)
II suche
Etiologia:
schorzenie pierwotne
powikłane zapalenie płuc
chorują młodzi ludzie
ad. II ból w klatce piersiowej, ból w boku
Powikłania: zrosty
Leczenie: leki przeciwbólowe, przeciwzapalne, bańki
ad. II objawy:
podwyższona temperatura
ból
szybsza czynność serca
duszność
chory
W czasie rehabilitacji układamy chorego na boku zdrowym i w ten sposób zmuszamy do zwiększenia ruchomości klatki piersiowej
Rak płuca canceroma pulmari
Ponieważ większość nowotworów płuc zaczyna się rozwijać się od oskrzela szeroko używa się określenia rak oskrzelopodobny. Pojawia się ok. 50-70 r.ż ale średnia przesuwa się ciągle ku młodszemu wiekowi. Choruje ok 300 osób na 100 tys.
Przyczyna:
palenie tytoniu
choroba zawodowa
predyspozycje genetyczne
Rak wzrasta do światła oskrzela, rośnie w jego ścianie, nacieka sąsiadujący miąższ płuca. Rak rosnący w płucach daje objawy:
kaszel
duszność
krwioplucie
nacieki części obwodowych ropą ujawniają się dopiero przerzutami
Rozpoznanie:
badanie rentgenowskie
bronchoskopia
badanie cytologiczne plwociny
Leczenie:
operacyjne
chemioterapia
radioterapia