Przekrwienie mózgu:

Schorzenie polega na zwiekszeniu wypelnienia naczyn krwionośnych, może być czynne lub bierne. Przyczyny: zapalenia mózgu zwłaszcza krwotoczne, przekrwienie czynne niezapalne- udar , przegrzanie przy transporcie lub w miejscach o intensywnym nasłonecznienieu. Bierne- utrudniony odplyw zylny na skutek ucisku przez ropnie, guzy lub przez niewydolność krążenia.

Objawy: zależą od charakteru i rodzaju zaburzeń w ukrwieniu. P. czynne- nadczynność ruchowa, pobudzenie, tętno i oddechy przyspieszone, objawy choroby pierwotnej; bierne-apatia, obniżona świadomość, lekka niezborność, niechęć do poruszania się

Zmiany anapat: przekrwienie, obrzęk, zwiększona ilość płynu M-R, głownie opona miękka

Rokowanie: w zależności od szybkości rozpoznania i podjetego leczenia od pomyślnego do niepomyslnego.

Leczenie: p. czynne- chłodne, dobrze wentylowane pomieszczenie, zacieniony wybieg, zimne okłady, zlanie głowy i szyi zimna wodą, p. zastoinowe na tle niedomogi serca- lanacard, vit C, preparaty wapniowe

Niedokrwienie mózgu:

Zmniejszenie dopływu krwi do mózgu

Przyczyny: utrata krwi, przemieszczenie krwi do naczyn trzewnych po zbyt szybkim upuście płynów z jak ciała, gazów, wstrząs i niewydolność naczyniowa, niewydolność serca, silne podniety, niedokrwistość, ucisk tętnicy szyjnej lub głównej przez guz lub powiększone ww.chł

Patogeneza: niedotlenienie tk nerwowej, gwałtowne lub szybko narastajace niedokrwienie prowadzi do obrzęku, zaburzenia funkcjonowania CUN i całego organizmu. Przy zaburzeniach ze strony ukł oddechowego i krążenia rozwija się kwasica pogłębiająca niedotlenienie tk nerwowej

Objawy: zaburzenia świadomości, zaburzenia ruchowe, ataksja, utrata świadomości, omdlenia, niechęć do ruchu, upadanie zwierząt. Tętno przyspieszone, nitkowate, niemiarowe. Oddechy szybkie, płytkie, niedostatecznea wymiana gazowa, niedotlenienie, śmierć porzedzona śpiączka i drgawkami.

Zmiany anapat: zależą od choroby podstawowej, bladość bł śluz, obrzęk mózgu

Rokowanie: zależy od choroby podstawowej, znaczne niedokrwienie-niepomyslne

Leczenie: omdlenie- głowa nisko, s.c lub i.v coffeinum natrium benzoicum 5-20 ml lub cardiamidum 10-20, niewydolność naczyniowa- sc lub iv adrenalina 0,1% 2-8 ml, zatrzymanie krwotoku- adrenalina 0,001%. Niedokrwistość pokrwotoczna- transfuzja lub dekstran 6% 1000-2000ml iv z szybkością 500ml/10-15 min

Wylew krwi do mózgu:

Przeważnie nagle, polega na wynaczynieniu krwi do mózgu i opon,

Przyczyny: uraz czaszki podczas transportu, upadku, wypadku, inne przyczyny: spadek krzepliwości, choroby zakaźne, ropnie i nowotwory, niedobór wit A

Patogeneza: wynaczyniona krew gromadzi się nad lub pod oponą twardą i uciska tk nerwową, nastepnie zniszczona tk nerwowa jest usuwana i zastepowana przez tk glejową, głownie charakter ogniskowy

Objawy: uzależnione od przyczyny, niewielkie wynaczynienia nie dają obj lub sa one związane z choroba podstawowa, większe wylew daja gwałtowne i ciężkie objawy: utrata swiadomości, naprzemienne stany podniecenia i otepienia, niezborność, niechęć do ruchu, skurcze mięśni, niedowłady porażenia, ruchy maneżowe związane z wynaczynieniami do komór, zejście smiertelne poprzedzone spiączka, postać przewlekła- objawy utrzymuja się

Zmiany anapat: stwierdza się krew w obrebie opony twardej, niedokrwienie martwice, wybroczyny w oponie miekkiej jak ch zakaźna

Rokowanie: niepomyslne, przy małych wynaczynieniach ostrożne,

Leczenie: ze wzgl na rokowanie i ekonomie nie leczy się

Wodogłowie (hydrocephalus)

Ograniczona reseorpcja i nadmierne wytwarzanie i gromadzenie płynu M-R w komorach (w. wew) lub przestrzeniach oponowych (w. zew)

Wodogłowie wrodzone: zaburzenie rozwoju przestrzeni płynowych (niedobór wit A, dziedziczne)

Wodogłowie nabyte: zaburzenia w przepływie płynu MR wywołane zapaleniem opon i mózgu

Wodogłowie pierwotne: zastój zylny w obrębie czaszki

Wodogłowie wtórne: zapalenie opon i mózgu, tetniaki, guzy

Objawy: wrodzone- martwe zrebaki lub smierc krtótko po urodzeniu, powiększona czaszka wysklepiona część czołowa, zmniejszenie oczodołów, zaburzenia nerwowe nie zawsze, nie sa charakterystyczne: zaburzenia ruchu, świadomości, zachowania, wzrok nieruchomy bez wyrazu, zaburzenie reakcji postawy i stawiania, niechęć do ruchu, zaburzenia nerwów czaszkowych, bradykardia

Zmiany anapat: wygładzenie zwojów nerwowych kory mózgowej, nadmierne wypełnienie komór mózgowych lub zew przestrzeni płynowych, mózg jak worek z płynem,

Rokowanie: niepomyslne

Leczenie: nie stosuje się

Udar słoneczny i cieplny (apoplexia solaris et thermoplegia s. insolatio)

Przegrzanie tk nerwowej mózgu któremu może towarzyszyć przegrzanie całego organizmu

Przyczyny: długotrwałe i bezpośrednie działanie promieni słonecznych na głowe i okolicę pierwszych kregów szyjnych, w czasie upału na niezacienionych pastwiskach, okólnikach, w czasie przepedzania zwierząt lub transportu. Udar cieplny- nastepstwo przegrzania organizmu przez wysoka temperaturę, opróczy temp także duża wilgotność i brak wiatru (utrudniony odpływ ciepła przez skórę), transport, duze zagęszczenie zwierząt

Patogeneza: zachwianie równowagi cieplnej, przegrzanie tk nerwowej prowadzi do zaburzenia czynności kom nerwowych, uposledzenie lub całkowite wyłączenie ośr termoregulacji, a w konsekwencji do zaburzeń przemiany materii- zwiększenie spalania eglowodanów i tłuszczów, rozpad białek (nasilenie katabolizmu i wzrost temp), towarzyszy temu zachwianie gospodarki W-E, dochodzi do odwodnienie i utraty chlorków, zagęszczenie krwi i utrudniony przepływ przez nerki- oliguria

Objawy: może być gwałtowny przebieg i szybkie zejście, zejście może być poprzedzone obj zwiastunowymi- niepokój, częste oddawanie moczu i nastepnie anuria, towarzyszy temu podniecenie, potem otepienie, zaburzenia równowagi, upadek, śpiączka i drgawki. Inne objawy to zaleganie, temp wew powyżej 42 st C, tetno niemiarowe, nitkowate, przekrwienie błon sluzowych, przyspieszenie oddechów, duszność mieszana, drżenia

Rokowanie: pomyslne jeżeli szybko podjete leczenie, udar cieplny- ostrożne do niepomyślnego

Leczenie: chłodne dobrze wentylowane pomieszczenie, zacieniony wybieg, zimne okłady na głowę i szyje, można zlać zimną wodą plus masaż, zwierzęta leżące- unieść głowę, Solfin iv (odwodnienie) fizjologiczny roztwór NaCl 1000-2500 ml coffeinum natrium benzoicum 10-20 ml (pobudzenie ośr oddechowego)

Wstrząśnienie i stłuczenie mózgu (Commotio et contusio cerebri)

Stan pourazowy związany z uszkodzeniem tk mózgowej lub mikrostruktur kom nerwowych, ośrodkowe krótkotrwałe zaburzenie funkcji mózgu, stłuczenie polega na przemieszczeniu masy mózgowej, a zmiany maja najczęściej charakter ogniskowy

Przyczyny: urazy czaszki prowadzące do otwartych lub zamkniętych ran mózgu niekiedy z przerwaniem ciągłości tk nerwowej i silnym krwotokiem. Urazy spowodowane ostrym/tępym narzędziem, potrąceniem, kopnięciem przez inne zwierzęta, upadki (np.skoki)

Patogeneza: uszkodzenie naczyń włosowatych po str przeciwnej do uderzenia, co powoduje zaburzenia krążenia, zmiany hemodynamiczne i przepuszczalność śródbł, powstaje obrzęk mózgu, może dojść do krwawień i krwotoków, a nastepnie zmian wstecznych i martwicy. Ciężkie uszkodzenia pnia mózgu- zaburzenia ośr życiowych i śmierć

Objawy: utrata przytomności, spadek tetna i oddechów, bezwolne oddewanie moczu i kału, wiotkie mięśnie, brak odruchów, brak reakcji źrenic (są rozszerzone), oczopląs, zaburzenia koordynacji i równowagi,

Rokowanie ostrożne do niepomyslnego

Leczenie: hipowolemia- płyny krwiozastępcze (dextrany), odwadnianie przy wzroście ciś śródczaszkowego- mannitol, furosemid, glukoza 40%, natychmiast po wypadku steryd w wysokich dawkach (hydrokortyzon, prednizolon)

Porażenie prądem (elektroapoplexia)

Przy porażeniu prorażeniu prądem dochodzi do zaburzeń oddechania, migotania komór, śmierci, przy mniejszej ekspozycji koń się przewraca, ma drgawki, ciężko oddycha, po czym wstaje ale jest otępiały, zaburzenia równowagi i świadomości. Najczęściej do porażenia dochodzi od głowy, przechodzi przez mózg serce i kończyny. Objawy przypominaja wstrząśnienie i stłuczenie mózgu. Dochodzi także do oparzeń, śmiertelność wyższa jak niskie napięcie prądu

Leczenie: zatrzymanie akcji serca- dosercowo adrenalina, oszołomienie- pobudzenie ośr oddechowego- kofeina, cardiamid, klenbuterol. Atropina- zmniejsza wpływ nerwu błędnego na serce.

Zapalenie opon mózgowych (meningitis)

Pierwotne i wtórne, ropne i nieropne. Wtórne: choroby górnych dróg oddechowych (np. zołzy, herpes), zapalenie otrzewnej, macicy, płuc.

Objawy: w zależności od czynnika i stadium mogą być bardziej lub mniej wyrażone, apatia, wzrost CTO, zaburzenia równowagi i koordynacji, zaburzenia nerwów czaszkowych, niedowłady, porażenia, niechęć do ruchu, potykanie się, zaburzenia świadomości- od podniecenia i szału po otępienie i śpiączke, rozszerzone źrenice, oczopląs

Rokowanie: ostrożne do niepomyślego

Leczenie: sulfonamidy w wysokich dawkach, przy wzroście ciś śródczaszkowego glukoza 40%, sterydy

Wybrocznica koni Morbus maculosus

Patogeneza: skaza krwotoczna tła alergicznego, zdarza się po zołzach, grypie, piersiówce, powikłaniach bakteryjnych. Histamina- bierze udział w powstawaniu odczynu alergicznego, śródbłonek naczyń ulega skurczowi spastycznemu, zwężeniu i porażeniu, zwiększa się przepuszczalność, tworzą się obrzęki i wylewy w tk podskórnej, mięśniach, bł śluz, dochodzi łatwo do wtórnych zakażeń i martwicy (niedokrwienie)

Zmiany anapat: obrzeki i wynaczynienia w skórze i bł sluz, nacieczenia w tk podskórnej i podśluzowej, zwyrodnienie szkliste, tłuszczow mięśni, także ogniska martwicze i wylewy

Objawy: wylewy w widocznych bł śluz, otepienie, spadek apetytu, gnilna woń wydychanego powietrza, zmiany w p.pok- kolki, obrzeki w okol glowy, krtani, szyi, przedpiersia, podbrzusza, kończyn, martwica bł sluz ukł oddech powoduje zgorzelinowe zapal płuc, sztywny chód, domieszka ropy w kupie, krew w moczu i białko, zapalenie gałki ocznej, powikłania

Leczenie: vit C calcium gluc. 10-20% 20-40ml, dextran lub transfuzja, starydy, antybiotyki, leki nasercowe

Niewydolność krążenia

Niewydolność naczyniowa (insufficientia vasorum), nieprawidłowe rozmieszczenie krwi w organizmie i zmiana stosunku obietości krwi do pojemności naczyń

Przyczyny:

1)pokrwotoczna- krwotok wew i zew naczyniowy, spadek ciś

2)urazowa- zabiegi, oparzenia, odmrożenia, rany kl piersiowei i brzucha

3)neurogenna- czynniki fiz działają na głowę, powoduje to ogólne rozszerzenie naczyń, niedokrwienie narzadów i mózgu

4)bakteryjna- toksyny bakteryjne, obnizona wydolność serca, spadek ciś i napięcia naczyń,

Niewydolność nieodwracalna- skutek niewydolności naczyniowej z dodatkowym obciążeniem wikłajacym np. zakażenie, zabieg operacyjny, kończy się śmiercią

Objawy: zmniejszenie nawet do 40% ilości krwi krążącej, szczególnie ostro przy krwotoku i przesączaniu cieczy z naczyń do obszaru uszkodzonego. Zmniejsza się dopływ krwi zylnej do seca, spadek wydolności seca, spadek ciś. Inne objawy: hipoksja, duszność narastająca, kwasica, anafilaksja, skąpomocz lub anuria, wzrost azotu niebiałkowego w krwi, zapaść

Rokowanie: od pomyślej do niepomyslnej w zależności od czasu rozpoznania i podjęcia leczenia

Leczenie: wyrównanie objętości krwi- transfuzja, calvit, dextran, solfin, glukoza iv 40%, ip sc 5-20%, elektrolity- wyrównanie płynów tkankowych, sterydy. zatrzymanie krwotoku, wyrównanie oddechu, uspokojenie i zmniejszenie odczuwania bólu, utrzymać ciepłotę, unikać przegrzania

Nie podawać leków kurczących naczynia- utrudnia to wydalanie toksyn, produktów przemiany materii, powoduje kwasicę

Przerost mięśnia sercowego hypertrofia musculi cordis

Powiekszenie masy serca wskutek zgrubienia ścian, ilość włókien się nie zmienia!!

Przyczyny: Przerost chorobowy w wyniku wzrostu ciś, dotyczy części lub całego serca, zwężenia naczyć (szczególnie tętnic wychodzących z serca), niedomykalność zastawek, zwężenie ujść przedsionkowo-komorowych, zakrzepy

Objawy: zwiększenie pola opukowego serca, wzmocnienie tonów, tetno duże, twrde, objawy choroby podstawowej, szmery nad zastawkami

Zmiany anapat: serce powiekszone, kuliste, ciężkie

Rokowanie: ostrożne do niepomyślego w zalężności od stadium

Leczenie: eliminacja czynnika pierwotnego, leki z grup naparstnicy- lanacard, deslanosidum plus glukoza 20%, wspomagająco dextran, zalecane dobre warunki utrzymania, żywien ia i odpowiednie użytkowanie

Rozstrzeń Dilatatio musculi cordis

Powiększenie komór i przedsionków z jednoczesnym zcieńczeniem ściany

Przyczyny: jak wyżej, rozstrzeń nastepuje po przeroście

Objawy: ogólne osłabienie, apatia, łatwe męczenie, duszność, sine błony śluzowe, powiększenie pola opukowego, jak wyżej, wzmocnienie tonu skurczowego, osłabienie rozkurczowego, może być rozszczepienie i rozdwojenie tonów, żyły wypełnione, tętno żylne dodatnie, arytmie

Zmiany anapat: powiekszone serce o masie prawidłowej lub mniejszej, ściany cienkie, zmiana kształtu

Leczenie: jak wyżej

---