MINERAŁY RUDNE I RUDY POLIMINERALNE (wg Piestrzyński A. - „Wybrane materiały do ćwiczeń z petrografii rud”)
Piryt (FeS2)
Makroskopowo: nieprzezroczysty, barwa żółta, połysk metaliczny, rysa czarna, łupliwość dokładna i niedokładna, twardość 6.0 - 6.5. Tworzy idiomorficzne kryształy, skupienia zbite, promienisto - zonalne.
Występowanie: złoża historyczne: Wieściszowice (Dolny Śląsk), Rudki k/Nowej Słupi (góry Świętokrzyskie), jako metal towarzyszący w kopalni „Bolesław” oraz okolice Jasła, Pilzna, Myślenic.
Markasyt (FeS2)
Makroskopowo: nieprzezroczysty, barwa żółta z zielonawym odcieniem, połysk metaliczny, ziemisty, rysa czarna, zielonoczarna, łupliwość niewyraźna, twardość 6.0 - 6.5. Tworzy skupienia zbite, naciekowe, ziemiste i krystaliczne: tabliczkowe i pręcikowe.
Występowanie: złoża historyczne: Rudki. Towarzyszy złożom Zn-Pb obszaru śląsko - krakowskiego.
Chalkopiryt (CuFeS2)
Makroskopowo: nieprzezroczysty, barwa żółta, mosiężnożółta, zielonożółta w zbitych masach, na starych przełamach ciemnożółta, brunatnoczerwona, czarna, połysk metaliczny, rysa czarna, łupliwość niewyraźna, kruchy, twardość 3.5 - 4.0. Zwykle tworzy zbite skupienia drobnokrystaliczne, rzadziej dobrze wykształcone kryształy.
Występowanie: złoża historyczne: Miedzianka i Stara Góra (Sudety), Miedzianka i Miedziana Góra (Góry Świętokrzyskie), monoklina przedsudecka (LGOM - Legnicko-Głogowski Okręg Miedziowy).
Arsenopiryt (FeAsS)
Makroskopowo: nieprzezroczysty, barwa biała, stalowoszara, połysk metaliczny, rysa czarna, łupliwość wyraźna i niewyraźna, kruchy, twardość 5.5 - 6.0. Występuje w skupieniach krystalicznych, pręcikowych, słupkowych oraz posiadających w przekroju kształt rombu.
Występowanie: złoża historyczne: Złoty Stok, Kowary.
Pirotyn (FeS)
Makroskopowo: nieprzezroczysty, barwa żółtobrązowa????, rysa czarna, łupliwość wyraźna i niewyraźna, twardość 4.0, jest magnetyczny. Tworzy skupienia zbite i tabliczkowe kryształy.
Występowanie: znany z wielu wystąpień na Dolnym Śląsku: Kowary, Szklarska Poręba, Złoty Stok.
Galena (PbS)
Makroskopowo: nieprzezroczysty, barwa ołowianoszara, czasami obserwuje się niebieskie zabarwienie powierzchni kryształów, połysk metaliczny, na starym przełamie matowy, rysa szaroczarna, łupliwość doskonała i dokładna, kruchy, twardość 2.5. Tworzy zbite skupienia i dobrze wykształcone kryształy o pokroju sześcianu, ośmiościanu, dwunastościanu i dwudziestoczterościanu.
Występowanie: Olkusz (kopalnia „Pomorzany”), złoże Zn - Pb w Tarnowskich Górach, znana z okolic Kielc i Dolnego Śląska.
Sfaleryt (ZnS)
Makroskopowo: przezroczysty, barwa miodowa, czarna, brunatna, białokremowa, czerwona, połysk diamentowy do ziemistego, rysa jasnobrunatna, łupliwość doskonała, twardość 3.5 - 4.0. Tworzy dobrze wykształcone kryształy oraz skupienia kolomorficzne.
Blenda cynkowa - odmiana kolomorficzna sfelerytu o barwach od białokremowej do ciemnobrunatnej.
Występowanie: w złożach Zn - Pb obszaru śląsko - krakowskiego, pospolicie występuje w złożach miedzi na monoklinie przedsudeckiej.
Bornit (Cu5FeS4)
Makroskopowo: nieprzezroczysty, barwa różowożółta, różowobrązowa, często i szybko pokrywa się granatowoczerwonym nalotem, połysk metaliczny, rysa czarna, posiada łupliwość, kruchy, twardość 3.0. Tworzy skupienia zbite, żyłkowe, rzadko własne kryształy idiomorficzne.
Występowanie: złoża Cu na monoklinie przedsudeckiej i w niecce północnosudeckiej, obecność stwierdzono także w Miedziance, Kletnie (Dolny Śląsk) oraz Miedzianka i Miedziana Góra (Góry Świętokrzyskie).
Kowelin (CuS)
Makroskopowo: nieprzezroczysty, barwa niebieska, granatowa, połysk tłusty, metaliczny, rysa czarna z granatowym odcieniem, łupliwość doskonała, twardość 2.0.
Występowanie: złoża Cu na monoklinie przedsudeckiej i w niecce północnosudeckiej, obecność stwierdzono także w Kowarach, Kletnie, Boguszowie (Dolny Śląsk) oraz Miedzianej Górze (Góry Świętokrzyskie).
Łupek miedzionośny - łupek ilasty zawierający minerały miedzi np. bornit, chalkopiryt.
Malachit (Cu2(CO3)(HO)2)
Makroskopowo: przezroczysty, barwa zielona, połysk szklisty, matowy, rysa zielona, łupliwość wyraźna, twardość 3.5 - 4.0. Tworzy naskorupienia nerkowate, naloty ziemiste, rzadziej kryształy igłowe.
Występowanie: znany głównie z obszaru Gór Świętokrzyskich: Miedzianka, Miedziane Góra.
Azuryt (Cu3[(OH)(CO3)]
Makroskopowo: przezroczysty, barwa ciemnoniebieska, lazurowa, połysk diamentowy, szklisty i ziemisty w odmianach pylastych, rysa niebieska, kruchy, twardość 3.5 - 4.0.
Występowanie: Miedzianka, Miedziana Góra (Góry Świętokrzyskie), Miedziane, Hala Pyszna (Tatry).
Piroluzyt β-MnO2
Makroskopowo: nieprzezroczysty, barwa stalowoszara, połysk metaliczny, matowy, rysa czarna, łupliwość doskonała, twardość 6.0 - 6.5. Tworzy kolomorficzne, promieniste i oolitowe skupienia.
Magnetyt Fe3O4
Makroskopowo: nieprzezroczysty, barwa czarna, połysk metaliczny, rysa czarna, twardość 6.0. Tworzy idiomorficzne kryształy i zbite masy.
Występowanie: złoża historyczne: Kowary, Szklarska Poręba, Miedzianka, Kowary.
Hematyt α-Fe2O3
Makroskopowo: półprzezroczysty, barwa czerwona, brunatna, czarna, stalowoszara, połysk półmetaliczny, rysa wiśniowa, twardość 5.5 - 6.0. Tworzy skupienia zbite, promieniste, naciekowe, ziarniste, rzadko dobrze wykształcone kryształy.
Występowanie: Złoża historyczne: Rudki, Kowary, Wilcza,
Goethyt α-FeOOH
Makroskopowo: półprzezroczysty, barwa brunatna, czarna, żółta, połysk metaliczny, matowy a nawet diamentowy, łupliwość wyraźna, kruchy, twardość 5.0 - 5.5. Tworzy zbite masy i nerkowate, kolomorficzne formy o budowie promienisto - zonalnej.
Występowanie: