Urząd Dozoru Technicznego jest państwową osobą prawną realizującą zadania związane z wykonywaniem dozoru technicznego w zakresie ustalonym w ustawie o dozorze technicznym i aktach wykonawczych do tej ustawy.
Dozór techniczny to działalność zmierzająca do zapewnienia bezpiecznego funkcjonowania urządzeń technicznych, które mogą stwarzać zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, mienia lub środowiska.
Dozorem technicznym objęte są urządzenia techniczne stwarzające zagrożenie poprzez:
rozprężanie gazów znajdujących się pod ciśnieniem różnym od atmosferycznego,
wyzwolenie energii potencjalnej lub kinetycznej przy przemieszczaniu ludzi lub ładunków w ograniczonym zasięgu,
rozprzestrzenianie się materiałów niebezpiecznych o właściwościach trujących lub żrących w czasie ich magazynowania lub transportu w zbiornikach bezciśnieniowych.
Działalność obejmuje fazę wytwarzania i fazę eksploatacji urządzeń. W fazie wytwarzania organa jednostek dozoru technicznego:
uzgadniają dokumentacje projektowe, konstrukcyjno-techniczne łącznie z instrukcjami eksploatacji,
sprawdzają kompetencje wytwórców urządzeń technicznych oraz materiałów i elementów do budowy tych urządzeń,
wykonują badania typu urządzeń przed uruchomieniem produkcji które stanowią podstawę do wydania świadectwa i oznaczenia urządzeń przez wytwórcę:
Wytwórca przez naniesienie znaku na podstawie pozytywnych wyników badań prototypu potwierdza, że urządzenie techniczne spełnia wymagania przepisów dozoru technicznego i norm w zakresie jakości wykonania i bezpieczeństwa oraz jest zgodne z przebadanym typem urządzenia. Wejście w życie przepisów wdrażających tzw. Dyrektywy Nowego Podejście UE ograniczyło zakres dozoru technicznego wobec urządzeń w fazie wytwarzania. Obecnie urzadzenia nie podlegają dozorowi technicznemu na etapie wytwarzania, o ile podlegają kontroli wytwarzania zgodnie z Dyrektywami Nowego Podejścia wykonywanym przez jednostki notyfikowane.
Trwały znak dla urządzeń technicznych: - produkowanych seryjnie na podstawie tej samej dokumentacji i według tej samej technologii; - sprzedawanych w stanie przygotowanym do eksploatacji; - dopuszczonych do obrotu przez organ właściwej jednostki dozoru technicznego. Oznacza to, że dla urządzeń oznaczonych trwałym znakiem nie wydaje się decyzji zezwalającej na eksploatację
W fazie eksploatacji działania dozoru technicznego obejmują:
wykonywanie badań okresowych, nadzwyczajnych i doraźnych urządzeń technicznych u użytkowników (eksploatujących),
wydawanie uprawnień zakładom wykonującym naprawy i modernizacje urządzeń technicznych,
wyrażanie zgody na dokonanie przeróbek urządzenia,
sprawdzanie kwalifikacji osób wytwarzających, obsługujących i konserwujących określone urządzenia,
wykonywanie badań mających na celu określenie przyczyn i wdrożenie działań zapobiegawczych po wystąpieniu niebezpiecznego uszkodzenia lub nieszczęśliwego wypadku.
2