Podstawy ekonomii

Wykład II

1. System gospodarczy

2. Metody analizy ekonomicznej

3. Rynek

Zalecana lektura: Mikroekonomia (D. Begg,, S. Fischer, R. Dornbusch)

Ekonomia (P. Samuelson)

1. System gospodarczy

System: elementy (wyróżnione na podstawie jakiegoś kryterium) i relacje między elementami

System ekonomiczny: podmioty ekonomiczne i relacje między nimi.

Podmioty ekonomiczne - elementy wybrane według kryterium: podobieństwa funkcji, interesów i podejmowanych decyzji:

• gospodarstwa domowe

• przedsiębiorstwa

• instytucje użyteczności publicznej

• rząd

Decyzje podejmowane są w sposób racjonalny (2 zasady racjonalnego gospodarowania!)

Kryterium podejmowania decyzji

Ograniczenia

Relacje pomiędzy elementami systemu ekonomicznego:

rynkowe - nierynkowe; ich proporcje określają system jako bardziej lub mniej rynkowy

1. Gospodarstwa domowe podejmują decyzje związane z

• podażą pracy (jaka praca, ile pracy i za ile)

• konsumpcją i oszczędzaniem (co, ile dzisiaj, ile jutro)

2. Przedsiębiorstwa podejmują decyzje związane z

produkcją (co, ile, jak, dla kogo, za ile) [„zwykłe” dobra]

3. Instytucje użyteczności publicznej podejmują decyzje związane z:

produkcją (ile, jak, dla kogo, za ile) [wybrane dobra i usługi: pieniądz, ubezpieczenia, ochrona zdrowia, sądownictwo]

4. Rząd podejmuje decyzje związane ze

stanowieniem prawa (ram i reguł gry)

nakładaniem podatków

produkcją (ile, jak, dla kogo, za ile) [wybrane dobra i usługi: bezpieczeństwo, obrona narodowa]

dokonywaniem transferów [zasiłki itp.]

stabilizacją gospodarki

alokacją zasobów (również w sposób niezamierzony)

stymulacją rozwoju gospodarczego

współpracą zagraniczną (zasady współdziałania, wspólne przedsięwzięcia, aktywność finansowa, promocja eksportu, itp.)

Metody analizy ekonomicznej

Teoria ekonomiczna (model): Prawidłowości zachowania się podmiotów ekonomicznych. Skala obserwacji (mikro-mezo-makro), skala czasu (b.krótki okres-krótki okres-długi okres-b.długi okres), skala przestrzeni (lokalne-krajowe-światowe)

Konfrontowanie teorii i rzeczywistości reprezentowanej przez dane

Pomiar w ekonomii, problemy:

• czy dane, którymi dysponujemy są odpowiednie, czy właściwie opisują interesujący nas aspekt rzeczywistości

• sprzeczne wyniki pomiaru, sprzeczne interpretacje

Pożądane cechy: adekwatność, porównywalność, zupełność

ograniczenia: koszt, poufność, szara strefa (np. badanie warunków życia, konsumpcji w czasie i przestrzeni)

Dane empiryczne: szeregi czasowe, dane przekrojowe

Dane o stałej okresowości - dane incydentalne

Dane zupełne, z całej populacji (pełna sprawozdawczość, spisy powszechne)

Dane wycinkowe, dane z próby reprezentacyjnej

Zasoby, strumienie, wskaźniki / parametry

Strumienie S_Xⁱ i zasoby Z_Xⁱ rzeczowe /materialne / fizyczne

Strumienie S_Vⁱ i zasoby Z_Vⁱ wartościowe / pieniężne / finansowe

Agregaty

Konstrukcja zmiennych ekonomicznych: wielkości nominalne - wielkości realne

Wskaźniki (indeksy)

Wskaźniki cen i wolumenu

Wielkości względne: współczynniki: na jednostkę (np. ceny), relacje do zmiennej będącej punktem odniesienia

3. Rynek

Definicja

Rynek to zespół warunków, które doprowadzają do kontaktu między kupującymi i sprzedającymi w procesie wymiany dóbr i usług (BFD)

zorganizowany-niezorganizowany, legalny - nielegalny,

Podmioty: kupujący, sprzedający oraz Niewidzialna ręka

Model rynku:

rynek wyizolowany, standardowe dobro

bardzo dużo sprzedających , bardzo dużo kupujących, swoboda wejścia na rynek

żaden sprzedający i żaden kupujący nie dominuje

pełna, dostępna i natychmiastowa informacja dla wszystkich

POPYT

Popyt to ilość dobra, jaką nabywcy są gotowi zakupić przy różnym poziomie ceny (BFD)

natężenie strumienia kupowanych dóbr (poza pieniądzem)

P = f(C, Cs, Ck, D, M.,.., ε )

- + - + + +/-

Uwaga! Popyt nie jest bezpośrednio obserwowalny!

Analiza ceteris paribus, wykres we współrzędnych odwróconych!

Cena C

Ilość P

Elastyczność cenowa popytu E_C(P) = - (dP/dC)/(P/C)= - (dP/P)/(dC/C)

Interpretacja: o ile procent wzrośnie popyt jeśli cena spadnie o 1%.

a. E_C(P)= 0 Popyt sztywny

b. 0<E_C(P)≤1 Popyt nieelastyczny

c. 1<E_C(P)≤∞ Popyt elastyczny

PODAŻ

Podaż to ilość dobra, którą sprzedawcy są gotowi zaoferować przy różnym poziomie ceny

lub: strumień dostaw na rynek (na ogół produkcja + zapas)

Uwaga! Podaż nie jest bezpośrednio obserwowalna!

Q = g( C, KJ,..,ε)

+ - +/-

Zależność podaży od ceny, odwrócone współrzędne!

Cena C

Ilość Q

Elastyczność cenowa podaży E_C(Q)= (dQ/dC)/(Q/C)= (dQ/Q)/(dC/C)

brak znaku ` - ` bo dodatnie nachylenie

Interpretacja: o ile procent wzrośnie podaż jeśli cena wzrośnie o 1%.

a. E_C(Q)= 0 Podaż sztywna

b. 0<E_C(Q)≤1 Podaż nieelastyczna

3. 1<E_C(Q)≤∞ Podaż elastyczna

a gdzie jest

Niewidzialna ręka ?

Cena C

Ilości

Niewidzialna ręka rynku sprawia, że ceną, po której dokonuje się wymiana jest cena równowagi podaży i popytu.

Niedoskonałość rzeczywistych rynków:

niedoskonała konkurencja po stronie producentów (monopol, oligopol),

dominujący konsument

ograniczenie swobody wejścia na rynek

czas reakcji

niestabilność - dynamika rynku

niepełna, niejednakowo dostępna informacja

Cena C

Ilości

efekt - nierównowaga rynku: nadmiar / niedobór - fluktuacje, oscylacje

System rynkowy

1

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

Obserwacja

Teoria

S_X³

S_X²

S_X¹

Z_x¹

Z_x²

S_V³

S_V²

S_V¹

Z_V¹

Z_V²

c

b

a

b

a

c

Punkt równowagi

Podaż

Cena równowagi

Popyt

Ilość równowagi

Podaż

Popyt

---