Wprowadzenie do makroekonomii

Materiały do ćwiczeń

Model ekonomiczny

Świadome uproszczenie rzeczywistości, dzięki któremu możemy wyodrębnić kluczowe elementy problemu i myśleć o nich w uporządkowany sposób (BFD, 17)

Ekonomia pozytywna i normatywna

Ekonomia pozytywna jedynie opisuje gospodarkę; odpowiada na pytanie: jak?

Ekonomia normatywna stara się rozwiązywać problemy, daje wskazówki dla polityki gospodarczej; odpowiada na pytania: co zrobić? co się stanie?

(BW, 29)

Makroekonomia

• zajmuje się strukturą, osiągnięciami i zachowaniem gospodarki jako całości (SVW, 11)

• głównym jej przedmiotem jest analiza zmierzająca do zrozumienia podstawowych czynników wyznaczających tendencje występujące w skali całej gospodarki w zakresie produkcji dóbr i usług, bezrobocia, inflacji i bilansu płatniczego (SVW, 11)

• jest blisko związana z polityką gospodarczą

Trzy najważniejsze problemy, którymi zajmuje się makroekonomia

1. wzrost gospodarczy

2. bezrobocie

3. inflacja

(BFD, 18)

Roczna stopa inflacji

Procentowy przyrost przeciętnego poziomu cen dóbr i usług w ciągu roku

(BFD, 17).

Bezrobocie

Liczba osób zarejestrowanych jako poszukujące pracy i jednocześnie nie mających zatrudnienia (BFD, 18)

Siła robocza

Liczba ludzi pracujących lub poszukujących pracy (BFD, 18)

Stopa bezrobocia

Odsetek siły roboczej pozostającej bez pracy (BFD, 18)

Bezrobotnych

Stopa bezrobocia = ---------------------

Siła robocza

Cele polityki makroekonomicznej

1. wzrost gospodarczy (zwiększenie realnego PKB)

2. pełne zatrudnienie (czyli utrzymanie bezrobocia na bardzo niskim poziomie)

3. stabilność wewnętrzna (utrzymanie stabilnego poziomu cen)

4. stabilność zewnętrzna (utrzymanie równowagi bilansu płatniczego i stabilnego kursu walutowego)

5. sprawiedliwość (podziału dochodu narodowego)

Należy również pamiętać o ekologii (ochronie środowiska naturalnego przed degradacją).

Wzrost gospodarczy

Przyrost realnego PKB w ciągu jakiego okresu czasu (BFD, 18)

Gospodarka zamknięta

Gospodarka, w której nie występują związki z zagranicą. Jej przeciwieństwem jest gospodarka otwarta. (BFD, 26)

Czynniki wytwórcze (produkcji)

1. praca (i w tym przedsiębiorczość)

2. kapitał (i w tym ziemia)

(BW, 20)

Celem rachunku dochodu narodowego jest dostarczenie logicznego i spójnego zestawu definicji i mierników wytworzonej w kraju produkcji.

Produkt krajowy brutto - PKB

Miara wielkości produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórczej zlokalizowane na terytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem. (BFD, 25)

Produkt narodowy brutto - PNB

Miara całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju, niezależnie od od miejsca (kraju) świadczenia usług przez czynniki produkcji. (BFD, 38; BW, 38)

Wartość dodana

Przyrost wartości dóbr w wyniku określonego procesu produkcji. (BFD, 26)

Dobra finalne

Dobra nabyte przez ostatecznego użytkownika. (BFD, 26)

Dobra pośrednie

Dobra częściowo przetworzone, które stanowią nakład w procesie produkcji w innych przedsiębiorstwach, gdzie są zużywane do wytworzenia innego produktu. (BFD, 26)

Dobra kapitałowe

Są do dobra które służą do produkcji innych dóbr i nie zużywają się w jednym cyklu produkcyjnym. W rachunku PKB przyjmujemy, że są one dobrami finalnymi. (BFD, 26)

Sposoby liczenia PKB

• poprzez wartość dodaną

• poprzez wydatki na dobra i usługi

• poprzez dochody z czynników produkcji

(BFD, 22; BW, 37)

Podstawowy wzór na PKB:

Y = C + I + G + (X-Z)

(jest to wzór na PKB liczony poprzez wydatki)

Bardzo często zamiennie ze skrótem „PKB” stosuje się symbol „Y” oraz słowo „produkcja”

Zapasy

Dobra trzymane obecnie w przedsiębiorstwie na potrzeby przyszłej produkcji lub sprzedaży i nie będące dobrami kapitałowymi.

• w mikroekonomii są one nazywane „kapitałem obrotowym”

• jeśli na koniec okresu w przedsiębiorstwie pozostają pewne zapasy, to są one w obliczeniach traktowane jako inwestycje.

(BFD, 32)

Inwestycje

zakupy nowych dóbr kapitałowych przez przedsiębiorstwa. (BFD, 29)

Oszczędności

część dochodu , która nie została wydana na zakup dóbr i usług. (BFD, 26)

Podatki bezpośrednie

Podatki płacone z określonego tytułu: uzyskania dochodu, posiadania majątku itp. (PIT, CIT, od nieruchomości, od spadków, rolny itd.)

Podatki pośrednie

Podatki nakładane na wydatki (czyli płacone przez podatników w cenach kupowanych towarów - np. VAT, akcyza)

Płatności transferowe ( = transfery)

Wypłaty, które nie wiążą się z dostarczeniem w zamian jakichkolwiek dóbr czy usług (np. emerytury, zasiłki dla bezrobotnych, subwencje dla przedsiębiorstw, a także pomoc międzynarodowa dla państw biednych - tzw. transfery międzynarodowe).

Służą redystrybucji już istniejących dochodów i siły nabywczej. (BFD, 33)

Strumienie a zasoby

Strumienie są zawsze określone dla jakiegoś przedziału czasu (wczoraj w ciągu popołudnia, w drugim kwartale roku 1999, w przyszłym roku)

Zasoby są zawsze określone dla jakiegoś momentu (o piątej po południu, 1 czerwca 1999, na koniec przyszłego roku).

(BW, 36)

PKB w cenach rynkowych

Miara produkcji krajowej łącznie z podatkami pośrednimi na dobra i usługi, ale bez subsydiów publicznych do dóbr i usług. (BFD, 33)

PKB w cenach czynników wytwórczych

Miara produkcji krajowej z pominięciem podatków pośrednich na dobra i usługi, ale razem z subsydiami publicznymi do dóbr i usług.. (BFD, 33)

Amortyzacja

Zużycie kapitału trwałego - miara szybkości zmniejszania się wartości istniejącego zasobu kapitału w danym okresie, będącego wynikiem jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia. (BFD, 38)

Dochód narodowy

Produkt narodowy netto w cenach czynników produkcji.

Ilość pieniędzy, jaką dysponuje gospodarka na wydatki na dobra i usługi, po odłożeniu odpowiedniej ilości pieniędzy wystarczającej do sfinansowania amortyzacji (BFD, 38)

Rozporządzalne dochody osobiste

Dochody gospodarstw domowych po uwzględnieniu podatków bezpośrednich i płatności transferowych. Wielkość ta informuje o tym, ile gospodarstwa domowe mogą przeznaczyć na wydatki i oszczędności. (BFD, 34)

Rachunek dochodu narodowego

Produkt Krajowy Brutto (w cenach rynkowych)

+ saldo dochodów z tytułu własności za granicą

= Produkt Narodowy Brutto (w cenach rynkowych)

- amortyzacja

= Produkt Narodowy Netto (w cenach rynkowych)

- podatki pośrednie

+ subsydia do dóbr i usług

= Produkt Narodowy Netto (w cenach czynników wytwórczych)

= Dochód Narodowy (DN)

- składki na ubezpieczenia społeczne

- nierozdzielone zyski spółek akcyjnych

+ transfery od sektora publicznego

= Dochody Osobiste

- podatki bezpośrednie

= Rozporządzalne Dochody Osobiste (RDO):

• konsumpcja

• oszczędności

Nominalny PKB - PKB w cenach bieżących, czyli istniejących w momencie wytworzenia towaru (BFD, 41)

Realny PKB ( = PKB w cenach stałych)

Wielkość nominalnego PKB skorygowana o skutki inflacji, wyrażona w cenach z pewnego okresu (określanego jako rok bazowy). (BFD, 41)

Deflator PKB

Stosunek nominalnego PNB do realnego PNB

Jest to wskaźnik określający zmiany cen dóbr i usług na przestrzeni jakiegoś czasu (czyli jest to stopa inflacji na przestrzeni tego czasu) (BFD, 41)

PKB per capita - PKB podzielony przez liczbę mieszkańców.

Ilość wytworzonej w ciągu roku produkcji na jednego mieszkańca. (BFD, 42)

PKB jest niedoskonałym miernikiem aktywności gospodarczej ludzi ponieważ nie ujmuje:

1. nierejestrowanej działalności gospodarczej:

• szarej strefy

• produkcji dóbr i usług, które nie są przedmiotem transakcji na rynku

2. niektórych negatywnych efektów ubocznych działalności człowieka (np. szkodliwość dla środowiska, hałasu)

(BFD, 43)

Przyczyny istnienia szarej strefy:

1. pewne towary są nielegalne

2. unikanie podatków

Pytania do kolokwium - ale to nie są dosłownie pytania które się pojawią!

PYTANIA OPISOWE - proszę napisał kilka logicznie łączących się ze sobą zdań

1. Co to jest model ekonomiczny? Po co budujemy modele ekonomiczne?

2. Czym makroekonomia różni się od mikroekonomii?

3. Dlaczego PKB (i PNB) są niedoskonałymi miernikami aktywności gospodarczej ludzi?

4. Na jakie trzy sposoby można policzyć PKB (lub PNB)? Czy są one sobie zawsze równe? Dlaczego?

5. Wymień pięć celów polityki --> [Author:JzK] makroekonomicznej i opisz, co one oznaczają.

PYTANIA KRÓTKIE - proszę odpowiedzieć jednym zdaniem

1. Dlaczego większość ekonomistów przy porównaniach różnych państw unika stosowania miary PNN lub PKN, a używa miar PNB i PKB? ______________________________________________

2. Co to jest bezrobocie? _________________________________________________________________________________________________

3. Co to jest siła robocza? _________________________________________________________________________________________________

4. Co to jest stopa bezrobocia? ________________________________________________________________________________________

5. Jak można najkrócej określić co to jest „wzrost gospodarczy”? __________________________________

6. Podaj trzy sposoby, jak można policzyć PKB. ___________________________________________

7. Co to jest PKB? ____________________________________________________________________________________________________________

8. Co to jest gospodarka zamknięta? ________________________________________________________________________________

9. Co to jest gospodarka otwarta? ____________________________________________________________________________________

10. Co to jest wartość dodana? ___________________________________________________________________________________________

11. Co to jest dobro finalne? Podaj przykład. _____________________________________________________________________

12. Co to jest dobro pośrednie? Podaj przykład. ________________________________________________________________

13. Co to jest dobro kapitałowe? Podaj przykład. ______________________________________________________________

14. Czy dobro kapitałowe jest dobrem finalnym czy pośrednim? Dlaczego? ___________________

15. Co to są inwestycje (w rozumieniu makroekonomii)? _________________________________________________

16. Czy w rozumieniu makroekonomii zakup akcji przedsiębiorstwa to inwestycje? Dlaczego? _______________________________________________________________________________________________________________________________

17. Co to są oszczędności (w rozumieniu makroekonomii)? ____________________________________________

18. Co to są zapasy (w rozumieniu makroekonomii)? ________________________________________________________

19. Co to są płatności transferowe? A transfery? _______________________________________________________________

20. Czy wielkość transferów uwzględnia się w PNB? Dlaczego? ______________________________________

21. Czym się różnią się podatki pośrednie od bezpośrednich --> [Author:JzK] ?___________________________________________

22. Czym się różni PKB w cenach rynkowych od PKB w cenach czynników wytwórczych? _________________________________________________________________________________________________________________________

23. Co to są rozporządzalne dochody osobiste? _________________________________________________________________

24. Czym różni się PKB od PNB? ______________________________________________________________________________________

25. Co to jest amortyzacja? ________________________________________________________________________________________________

26. Co to jest dochód narodowy? ______________________________________________________________________________________

27. Czym różni się PKB nominalny od realnego? _____________________________________________________________

28. Co to jest deflator PNB? Do czego nam służy? __________________________________________________________

29. Co to jest PNB per capita? ____________________________________________________________________________________________

30. Jakie znasz dwie przyczyny powstawania szarej strefy --> [Author:JzK] ?______________________________________________

PYTANIA ZE ZBIORU ZADAŃ BEGGA-SMITHA

Zadanie 4

W gospodarce zamkniętej działa pięć przedsiębiorstw wytwarzających: stal, gumę, obrabiarki, opony i rowery. Producent rowerów sprzedaje rowery końcowym nabywcom za 80 mln. PLN. W procesie wytwarzania rowerów wykorzystuje opony, które kupuje za 10 mln. PLN, stal za 25 mln. PLN i obrabiarki za 18 mln. PLN. Producent opon nabywa gumę za 6 mln. PLN, a producent obrabiarek zużywa stal za 10 mln. PLN.

a./ Jaki jest wkład przemysłu rowerowego w tworzenie PKB?

b./ oblicz całkowitą wielkość wydatków finalnych

Zadanie 5

W poniższej tabeli podano dane dla pewnej gospodarki. Proszę:

A/ obliczyć całkowite dochody ludności

B/ obliczyć wielkość rozporządzalnych dochodów osobistych

Dochody z pracy najemnej lub prowadzenia własnej firmy	387 315
Dochody z kapitału	57 474
Podatki dochodowe, składki na ubezpieczenia społeczne, itp.	108 554
Podatki od wydatków konsumentów	51 569
Oszczędności konsumentów	39 793
Dochody z transferów	71 411

Zadanie 6

Produkt krajowy brutto Wlk. Brytanii liczony w cenach rynkowych z 1985 r. wyniósł 384 996 mln funtów w 1987 r. i 400 999 mln funtów w 1988 r. Liczony w bieżących cenach rynkowych wyniósł 355 329 mln funtów w 1985 r., 380 623 mln funtów w 1986 r. i 463 933 mln funtów w 1988 r. Deflator PKB wyniósł 103,5 w 1986 r. i 108,5 w 1987 r.

Oblicz roczne stopy wzrostu realnego i nominalnego PKB oraz wskaźniki cen dla lat 1985 - 1988.

Zadanie 7

Poniższa tabela zawiera dane na temat wydatków krajowych i dochodu narodowego pewnego kraju w okresie trzech kolejnych lat. Jaki był stan bilansu handlowego w tym kraju w każdym roku?

	Rok 1	Rok 2	Rok 3
PKB	500	600	700
Wydatki państwa	200	250	200
Wydatki konsumentów	250	300	250
Inwestycje	50	200	200

Nie ma w Beggu, nie ma w pytaniach.

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

Tego nie ma w BFD

Trzeba trochę więcej niż w BFD.

Tego nie ma w BFD

---