Bezkrólewie w Niemczech spowodowało rozluźnienie ziem składowych Rzeszy. Proces ten przebiegał ostro na wchodzie, gdzie różnice kulturowe były większe. Czechy zostają królestwem dzięki Przemysłowi Ottokarowi I, jednocześnie najpotężniejszym księstwem Niemiec o polityce ekspansyjnej. Wymierają posiadacze lenna austriackiego, Babenbergów. Z pretensjami do spadku wychodzą Czesi (spokrewnieni z tą rodziną). Wacław I zdobywa dwa razy Austrię. Za pierwszym traci ją; sprzeciw cesarza. Za drugim musi walczyć z Węgrami. Następca Wacława II, Przemysł Ottokar II podpisał sojusz z Węgrami: Austria przypada Czechom, Styria Węgrom. Szybko złamano pokój i klęską Węgrów, Styria przypada Czechom. W wojnie po stronie Węgrów stanęli Polacy i Rusinu; przeprowadzili dywersję na Morawach. Czesi szukali pomocy u książąt Śląskich. Zwycięstwa czeski spowodowały iż Przemysł Ottokar II zechciał zdobyć więcej ziem. Po śmierci księcia Kartynii i Krainy zagarnął spadek po nim - największe księstwo Rzeszy. Rudolf Habsburg Śmierć Ryszarda z Kornwalii; wybory nowego króla; Przemysł II ubiega się o koronę. Wybór najpotężniejszego nie leżał w interesie książąt Rzeszy. Wybrano uboższego feudała z Alzacji - Rudolfa z Habsburga. Posiadała włości nad Renem i w Aplach. Sądzono, że nie będzie dobrym królem. Rudolf jednak postanowił walczyć, a zaczął od Przemysła II. Czeski król odmówił zwrotu zagarniętych ziem; został zaskoczony atakiem Rudolfa i musiał podpisać wyrzeczenie się wszystkich ziem oprócz Czech i Moraw, w ugodzie wiedeńskiej. Nie pogodzenie się z przegraną: propaganda wśród polskich książąt polskich; pozyskanie Małopolski i Śląska. Walka zakończyła się klęska Czechów pod Suchymi Krutami; śmierć Przemysła II. Rudolf oddaje opiękę nad synem Przemysła, Wacławem margrabiemu brandenburskiemu. Koniec czołowego miejsca Czech w Rzeszy. Kosztem Przemyślidów Rudolf kładzie podwaliny pod władztwo terytorialne swego rodu - uzyskuje Styrię i Austrię jako lenno dla Albrechta i Rudolfa - swoich synów. Nie udało się Albrechtowi otrzymać korony, gdyż możni po śmierci Rudolfa wybrali na króla Adolfa z Nassau, drobnego pana Nadrenii. Albrecht złożył hołd Adolfowi bardzie by zyskać czas - wali z powstaniem w Styrii. Adolf chciał poszerzyć swe zmiemie kosztem Wettinów (Turyngia i Miśnia), co zmobilizowało przeciwko niemu książąt niemieckich i umożliwiło Albrechtowi zmontowanie koalicji antynassauskiej. Zjazd w Moguncji; detronizacja Adolfa; Albrecht Habsburg królem. Rozstrzygnięcie sporu; śmierć Adolfa w bitwie pod Gollhaim. Przeciwko nowemu królowi stał papież Bonifacy VIII, lecz dopiero wspólnych antagonizm do Francji spowodował ich porozumienie, a nawet obietnicę korony cesarskiej - wiosna 1303. Wzrost znaczenia Przemyślidów pod rządami Wacława II. Przemyślidzi ku północy Osłabienie dzielnicowej Polski; roszczenia Wacława II do trony krakowskiego (na podstawie obietnicy Henryka Probusa o przyznaniu księstwa wrocławskiego oraz umowie z Przemysłem II księciem Wielkopolski, który miał się wyrzec praw do Krakowa na rzecz Czechów); kampanie przeciwko Łokietkowi; Małopolska w rękach Czechów. Wacław II koronował się króla Poski, wcześniej probował tego Łokietek, lecz nie ustąpił miejsca Wacławowi; sprzeciw możnych. Przemyślidzi ku Węgrom Upadek dynastii Arpadów; panowie węgierscy ofiarowują koronę Wacławowi II; sprzeciw koalicji zwolenników Karola Roberta Andegaweńskiego do korony węgierskiej i Władysława Łokietka do polskiej; poparcie ich przez Albrechta Habsburskiego; Wacława musi wycofać się z Węgier dla obrony czeskich granic przed Habsburgami; nagła śmierć Wacława II. Spadek po Przemyślidach Krótkie rządy Wacława III; Albrecht chce włączyć Czechy do swego lenna; nadał Czechy swemu synowi Rudolfowi mimo sprzeciwu szwagra zamordowanego Wacława III, Henryka Karynckiego; była to przyczyna walk, które zostały przerwane po śmierci nagłej Albrechta; zmiana kierunku Habsburgów; Koryncki zostaje władcą Czech. Henryk Luksemburski Do korony niemieckiej zabiegali: Filip Piękny króla Francji; nie mógł liczyć na głosy więć wysunął kandydaturę swego brata Karola Walezjusza - bez poparcia elektorów. Poparcie nie uzyskał również Habsburg. Wybrano Henryka hr. Luksemburskiego pochodził z pogranicza niemiecko-francuskiego i był uboższym feudałem, a swe wyniesienie zapewnił mu brat, abp Trewiru. Henryk chce rozszerzyć swe włości; wojna domowa w Czechach i propozycja korony czeskiej zaproponowana synowi Henryka VII, Janowi Luksemburskiemu; propozycja przyjęta; późniejsze walki z rywalem nim osiadł w Pradze. Henryk interesuje się koroną cesarską; Francja zyskuje wyższą pozycję wśród państw Europy Zachodniej. Po wielu trudnościach zostaje koronowany na cesarza. Bezkrólewie 1313 - 14 Niespodziewana śmierć cesarza; upadek znaczenia Rzeszy; brak zgodności co do wyborów nowego króla wśród elektorów; rody Luksemburgów i Habsburgów zbyt potężne być wzbudzić zaufanie wyborców spekulujących na słabość Rzeszy. Doszło do niezgodnej elekcji; Filip Piękny, syn Albrechta Habsburga otrzymał 2 głosy, podczas gdy w drugim dniu jego przeciwnicy w liczbie 4 wypowiedzieli się za Ludwikiem Wittelsbachem - książę górnobawarski; wybuch wojny między elektami; na jej losach zaważyła przegrana Habsburgów w Szwajcarii. Emancypacja kantonów szwajcarskich Wzrost znaczenia Szwajcarii przez poswatanie nowego szlaku do Włoch przez przełęcz św. Gotarda. Cesarz Fryderyk II wyją dwa kantony Uri i Schwyz spod władzy miejscowego landgrafa z Habsburga i uzależnił od siebie. Spowodowało to, że kantony Uri, Schwyz i Unterwalden zawiązali konfederację w celu obrony swych praw. Za bezkrólewia początek walk z wolnymi kantonami; cała ludność chwyta za broń; przeciąganie się walk. Fryderyk Piękny wysyła armie na czele z jego bratem Leopoldem; jego klęska w wąwozie Morgharten; zmuszenie Habsburgów do zaniechanie walk; powolne uwalnianie się kantonów spod jarzma feudalnego. Ludwik Bawarski vs papiestwo Zwycięstwo Szwajcarów - umocnienie pozycji Ludwika Bawarskiego; dalsza walka o tron z Filipem Pięknym; bitwa pod Muhldorfem i wzięcie Pięknego do niewoli dała sukces Bawarczykowi. Sprzeciwienie się papieża Jana XXII który dotychczas wykorzystywał wojne w Niemczech do umocnienia swej pozycji we Włoszech; zażądał on zdania korony Ludwikowi; on odmawia a papież rzuca na niego klątwe. Ludwik zaskarża papieża o herezję do soboru. Ofensywa ideologiczna Marysliusza z Padwy; starał się dostarczyć Ludwikowi argumentów w walce z papieżem w traktacie DEFENSOR PACIS. Papież zdetronizował Ludwika gdyż ten był pod klątwą; pojawienie się pretendenta do korony - Leopolda Habsburga. Ludwik wyprawia się do Włoch; koronacja w Mediolanie koroną Longobardzką; później w Rzymie cesarską. Ludwik uznała Jana XII za pozbawionego tiary i obdarzył nim swego minorytę, którzy przyją imię Mikołaj V. jednocześnie prowadził rozmowy o pojednaniu z papiestwem; bez skutku. Ludwik widzi w tym intrygę francuską i zacieśnia kontakty z Edwardem III królem Anglii. Zwołanie zjazdu elektorów w Rense - uchwała; kandydat na króla zostaje królem po otrzymaniu większości głosów, bez względu na stanowisko papiestwa w tej sprawie. Próby stworzenia potęgi rodowej Wittelsbachów. Ostatnie lata rządów Ludwika Bawarskiego; poszerzanie jego terytoriów; zajęcie Dolnej Bawarii, Tyrol, Holandię. Zelandię, Fryzję i Hennegau; niepokoiło to książąt Rzeszy. W myśl traktatu z 1338 zwołano zjazd elektorów; wybór antykróla w postaci Karola Luksemburskiego; walka pomiędzy rywalami. Nagła śmierć Ludwika na polowaniu; wzmocnienie sytuacji Karola. Rządy Karola IV Czarna Śmierć; zdziesiątkowanie ludności; wzrost cen. Szlachta ratuje swój budżet kosztem chłopów; zastąpienie władzy patrycjatu idącego na rękę szlachcie przez demokratyczne rządy rzemieślników cechowych; stanowiska wrogie szlachcie. Karol IV nie miał wypracowanej w tej sytuacji polityki; całą swoją troskę poświęcał czechom. Nawet wyprawa do Włoch nie miała na celu odbudowy znaczenia cesarstwa, lecz zdobycie tytułu i bogactw; po osiągnięciu celu Karol wraca do Czech. Złota Bulla Karola IV Brak przepisów, w szczególności dotyczących wyboru króla był źródłem licznych problemów wewnętrznych Rzeszy; zwołanie sejmu w Norymberdze; ustanowienie prawa - Złota Bulla (od złotej pieczęci przywieszonej do niego): ustaliła skład kolegium elektorskiego - 7 członków, zkazywała dokonywania elekcji podczas życia króla. Plany dynastyczne Karola IV Zabiegał o zwiększenie posiadłości terytorialnych; złamał Bulle - kazał za życia, elektorom, na króla wybrać swego syna Wacława, objął rządy po śmierci ojca; był złym politykiem. Zatarg z kantonami SCH Walki kantonów z Habsburgami odbijają się echem w innych prowincjach. Szwajcara pokonuje Habsburgów w dwóch bitwach; uznanie niezależności Konfederacji Szwajcarskiej. Chaos w Rzeszy Nieporadność rządów Wacława; jego detronizacja; wybór na króla Ruprecht Wittelsbach, palatynowi reńskiemu. On także nie umiał poradzić sobie z chaosem i szerzącemu się prawu pięści. Zostawił wolna rękę inicjatywie społecznej; przybrała ona postać femy - sądy ludowe ścigające wszystkie przestępstwa pospolite. Zgon Ruprechta wpłynął na pogłębienie chaosu; chęc powrotu Wacława na tron. Kolegium dokonuje podwójnej elekcji; wyjaśnienie sytuacji po roku - zrzeknięcie się praw do tronu Wacława, a wybrany przez większość elektorów margrabia Moraw Jost umiera. Pozostaje tylko jeden kandydat - brac Wacława, Zygmunt Luksemburski. |
1198 - Czechy królestwem
1260 - 2 wojna W - Cz
1253 - dywersja na Morawach
29IX1273 - Habsburg królem
26XVIII1276 - ugoda wiedeńska 26XVII1278 - Suche K.
5V1292 - Adolf królem
23VI1293 - Moguncja 2VII1298 - Gollhaim
1291/92 - walka z Łokietkiem.
1305 - śmierć Wacka
1310 - Jan w Czechach
29VI1312 - cesarz. Rok później śmierć.
14X1314 - elekcja niezgodna
14IX1315 - kleska Morgharten
17I1328 - Ludkim cesarzem
16VI1338 - Rense
1355 - sejm w Norymberdze, 1356 - Złota Bulla
1386 - Sempach 1388 - Nafels 1394 - pokój |