ASTMA OSKRZELOWA-
leki rozkurczajace-
B-adrenomimetyki- gl selektywne B2-mimetyki, które w dawkach terapeut nie dzialaja na serce, tj salbutamol(Serevent), Fenoterol(berotec).
Stos się je tylko w czasie napadu astmy, i.v,s.c,i.m,p.o,wziewnie.
DzN: tachykardia, zaburz rytmu, drzenia miesniowe, zaburz metabol (wzrost gluk, insuliny,spadek K)
Leki cholinolityczne- bromek ipratropium blokuje rec muskar,nie zwieksza lepkosci sluzu, nie ham jego transportu w oskrzelach. Może być podawany w nebulizacji, razem z B-adrenomim lub jako lek dodatkowy w napadach nocnych( Berodual-bromek+fenoterol).
DzN: paradoskalny skurcz oskrzeli, suchosc w ustach, kaszel.
Metyloksantyny- teofilina- dzialanie rozkurczajace, immunomodulacyjne, nie rozkurcza mięśni u osob zdrowych (hm fosfodiesteraze, prow do nagromadzenia CAMP i CGMP),wplywa na rec adenozynowe (adenozyna jest jednym z fizjol mediatorow kurczacych),dziala posrednio-uwalnia histamine i leukotrieny z mastocytow dr oddech,zapobiega poadenozynowemu skurczowi oskrzeli.
Dzial niepoz- zaburz zol-jelit, drzenia mies, bole,zawroty glowy, zaburz rytmu serca,niedotlenienie OUN, drgawki.
Interakcje-leki zmniejsz stez teofiliny- nasenne, p/padacz,ryfampicyna; leki zwieksz stez teofiliny-erytromycyna, cymetydyna,fluorochinolony, DŚA, allopurinol.
Leki ham alergiczne zap-
Kromony- kromoglikan disodowy(intal), nedokromil(Tilade), ketotifen (Pozitan) -ham degranul mastocytow, w wyniku r-cii antygen- p/cialo nie dochodzido uwal mediatorow r-cji alerg. Leki te powiine być podawane przed zetknieciem się z czynn wyw dusznosc (alergie okresowe) Lek nieskuteczny w czasie napadu.
DzN: kaszel, dusznosc.
GKS- odbud prawidl nabl,ham aktyw fibroblastow zmniej procesy wytworcze, ham przepuszcz nacz, zmniej wytwarz sluzu. Podajemy do drzewa oskrzel (Budesonid, Beklometazon, Flutikazon)-zak grzyb, chrypka,kaszel, suchosc, alergia kontaktowa,lub p.o.(prednizon)-w ciezkiej astmie, lacznie z wziewnymi,lub pozajelitowo (Polbursztynian hydrokortyzonu)- w stanie astmatycznym.
Leki p/leukotrienowe-montelukast(singular), zafirlukast- ham synteze LTC4,LTD4,LTE4 lub blok rec CysLT1).
Leczenie stanu astmatycznego-
GKS i.v. (0,1-0,2 g HK lub 0,02 g prednizonu co 4-6h);
B-mimetyki i.v.(Salbutamol 5mikrog/min) lub w nebulizacji (salbut w dawce 2,5-5mg);
teofilina i.v.(4-5mg/kg);
bromek ipratropium w nebul;
nawodnienie i leki mukolit (pozajelit lub plukanie osrzeli),
potas,
antybiotyki,
tlen.
POCHP- rzucic palenie;
a)zwalczanie zakażenia- cefalosporynyIII gen ,amoksycylina ,
b)usuwanie plwociny(cwiczenia oddech, jodek potasu w opłatku 400-500mg /3xdz, Bromoheksyna, ACC),
c)leki rozrzerz oskrzela (Aminophilinum prolongatum 200-350mg 2xdz, Salbutamol prolongatum),
d)wtórna alergizacja- Encorton 40mg/dobe
e)leczenie niewydolności krążenia- B-blokery (atenolol 25-50 mg/dobę), almitryna(jeśli hipoksemia), tlenoterapia.
PNN-
okres utajony i wyrownany- lecz nadRR(ACE-inh,blok kanalow Ca),ograniczenie bialka w diecie, zwalczanie infekcji, wyrownanie gosp wodno-elektr,z walczanie hiperlipidemii(statyny), unikanie lekow nefrotoksycznych; okres niewyrownany- to co wczesniej+erytropoetyna (s.c.); okres schylkowy -lecz nefrozastepcze.
ONN- zwalczanie choroby podstawowej, dokładne prowadzenie bilansu wodnego, podawanie furosemidu, prawidłowe odżywianie, prawidłowe dawkowanie leków uwzględniające funkcję nerek, dializoterapia.
LEKI P/WYMIOTNE:
1.Antagonista rec. Dopaminergicznych
a) Metoklopramid mech. Pobudza czynność skurczową górneg odcinka przew. Pok. Bez pobudzenia wydzielania , zamyka zwieracz wpustu , zwiększa napiecie i amplitude skurczu żołądka , rozkurcza odzwiernik.
Dział. Niep. Niepokój ,senność , zmeczenie bóle głowy , wysypka ,nudności hiperprolaktynemia.
B) Cizaprid
c) Domperidon
2.Neuroleptyki
a) Chlorpromazyna - mech.dział. - dopaminolityczne stosowane w mocznicy , choroba popromienna , polekowa , nieżyty przew pok.
B) Prochlorperazyna
c) Tietylperazyna.
3. Anagoniści rec. H1
a) Avomarin - stosowany w chorobie lokomocyjnej.
B) chloropiramina
c) Prometazyna
4. Leki cholinolityczne
a) skopolamina - ch. Lokomocyjna
5. antagoniści rec. 5HT3
a) Ondansetron - stosowany w chemio i radioterapii nowotworowej i wymiotach pooperacyjnych.
Dział. Niep.-bóle i zawroty głowy , zaparcia.
Leki pobudzające wydzielanie soku żołądkowego -
1. Histamina
2 . kofeina
3. Alk. Etylowy
4. Gorycze
5 . Kwas solny
FARMAKOTER CH WRZODOWEJ-
1.Leki neutralizujące . mech dzał. - zmniejszają kwaśność soku żołądkowego poprzez chemiczne wiązanie kwasu solnego
a) Związki glinu / Algeldrat , Zasadowy węglan glinu , dwuzasadowy węglan glinowo - sodowy /
b) Związki magnezu- / Tlenek , wodorotlenek , węglan , rrójkrzemian- magnezu. , węglan wapnia , Magaldrat / Wskazania - ch. Wrzodowa
2. Leki osłaniające -
a) nieselektywne .mech dział.- zdolność nie wybiórczego osłaniania całej błony śluzowej żołądka . Preparaty - Kaolin , Agar , Żelatyna.
B) selektywne - Mech . dział. -działają wyłącznie miejscowo , mają powinowactwo do uszkodzonej zapalnie błony śluzowej. Prep.-Koloidalne związki bizmutu / Cytrynian potasowo- bizmutowy / Dział. Niep. -barwi kał na czarno , jezyk i protezy dentystyczne , dyskomfort w nadbrzuszu , encefaloptie. / Sukralfat/ dział niep - zaparcia , nudności , suchość w jamie ustnej.
3. Antagonisci rec H2
a) Ranitydyna
b) Famotydyna
c) Cimetydyna
Dział. Niep- zakażenia bakteryjne , perforacja wrodu , bóle i zawroty głowy , zmeczenie , zaparcia lub biegunki , ginekomastie , mlekotok , omamy . śpiączka i majaczenie.
4. L.cholinolityczne
a) Pirenzepina . Mech. Dział.- Antagonista rec. Muskarynowego. Dział. Niep.- zaparcia , biegunki , bóle glowy , wysypki , zab. Oddawania moczu i widzenia , suchość w jamie ustnej.
5. Inhibitory pompy protonowej . Mech dział. - Hamuja ATP-azę zalezna od jonu potasowego i wodorowego
a) Omeprazol
b) Lanzoprazol - dział. Niep. - nudności , wymioty , bóle głowy , osłabienie , zaburzenie widzenia i głuchota.
LEKI PRZECZYSZCZAJACE
1.Środki zwiększające ilośc mas kałowych a) Błonnik b) Pektyna c) Hemiceluloza d) Lignina e) Otręby pszenne.
Mech działania - zawierają włóknik.
Dział niep. Wzdęcia , pełność w nadbrzuszu.
2. Osmotyczne .
Mech dział- zwiększają ciśnienie osmotyczne treeści jelitowej i nie wchłaniane zatrzymują wodę w świetle jelita proporcjonalnie do dawki. Woda gromadzona w świetle jelit upłynnia masy kałowe i zwiększa ich objętość. Rozciągnięcie ściany jelita prowadzi do skurczu i defekacji.
A) Siarczan magnezu b) Siarczan i Fosforan sodu c ) Laktuloza .
Dział. Niep.- wzdęcia , odbijanie , dyskomfort i ból w nadbrzuszu , nudności , wymioty , hipernatremia z odwodnieniem i hipokaliemia.
3. Środki zmiękczające kał-
a) Olej parafinowy . Dział. Niep.- Świąd odbytu , zapalenie węzłów chłonnych.
B) Dokusat - Dział. Niep.- gorzki smak i nudnośći.
4. Olej rycynowy - Dział. Niep.- przekrwienie narządów jamy brzusznej i miednicy mniejszej , poronienia.
5. Środki kontaktowe - Mech. Dział- wzrost przepuszczalności nabłonka jelitowego dla wody oraz zmniejszają wchłanianie wody i elektrolitów Prep.
A) Glkozydy antrachinonowe b) Aloes .
6 . Pochodne difenylometanu- a) Bisakodyl - Dział niep.- pieczenie w odbycie i bóle kurczowe.
LEKI ZAPIERAJACE -
1. Środki ściągające
a) Garbniki roślinne b) Zw. Bizmutawe -
Mech . dział- Powodują denaturację śluzu i białek na pow. Błony śluzowej , powoduje to utrudnienie i zwolnienie wymiany płynów poprzez zdenaturowaną warstwę , a więc zmniejszenie wysięku i przesięku i utrudnienie działania subst. Zawartych w treści pokarmowej.
2. Srodki absorpcyjne
a) Węgiel leczniczy b) Pektyna c) Związki wapnia
Mech. Dział.- Wiążą w przewodzie pok m.in. związki nasilające perystaltykę i przechodzenie płynów do światła jelita oraz toksyny bakteryjne
3. Środki wpływające na mięśniówkę
a)Difenoksylat b) Loperamid . Dział. Niep. - powodują euforie
Leki wpływające na czynność zewnątrzwydzielniczą trzustki
1. L. Żółciotwórcze
a) Glikocholan sodowy b) Fellogen c) Kwas dehydrocholowy .
Wskazanie - niedobór endogennych kwasów żółciowych.
Dział. Niep.- zaburzenie krążenia , spadek ciśnienia , uszkodzenie nerek , wątroby i serca .
2. Leki żółciopędne-
a) Raphaholin b) Solaren c) Terpichol d) cholegran e) Osalmid .
Dział. Niep.- zapalenie dróg żółciowych i uszkodzenie wątroby.
3. Leki wpływające na miąższ wątroby
a) Ornityna- Hepa Merz b) Sylimaryna c) Hepakom d) intron A e) Roferon A
4. Pankreartyna .
Wskazania - Mukowiscydoza , niewydolność trzustki , przewlekłe zap. trzustki
ERADYKACJA H PYLORI
1. Omeprazol ( Losec 20mg 1*/d)
2. Klarytromycyna (Klacid 500mg co 8h przez 7-14dni)
3. Amoksycylina ( Duomox 500mg co 8h przez 7-14dni)
4. Metronidazol 250mg co 8h.
BIEGUNKI - Zasady leczenia
1. Wyrównanie elekrolitów - Gastrolit
2 . Wyrównanie flory bakt.- Lakcid
3 . Enzymy trzustkowe -Kreon .
Jeśli biegunka bakteryjna antybiotyk - Colistin / E. Coli/ , Erytromycyna / Campylobacter/ , Biseptol / Salmonella , Shigella.
Oste zapalenie dróg żółciowych 1. Metronidazol 2 . Ampicylina 3. NO-SPA 4 . Cholamid 5. Sylimarol
Biegunka bakt. 1. Carbo medicinalis + 2. Smecta + 3. Sulfaguanidyna + 4. Colistin
Kamica Żółciowa 1 . Chenodezoksycholowy 2. Kwas Ursodezoksycholowy 3. Rowachol 4. t-butylometyloeter
COLITIS ULCEROSA Należy unikać salicylanów, ponieważ mogą nasilać biegunkę
a)napady łagodne - bez objawów ukł. ograniczaja się zwykle do esicy i prostnicy i mogą być leczone ambulatoryjnie. Stosuje się: sulfasalazynę(zwykle doustnie), miejscowo kortykosteroidy(prednizolon) w postaci czopków 2 razy dz. Lub jako wlewy doodbytnicze. Jeśli to leczenie jest nieskuteczne można stosowaćprednizolon doustnie w dawce dz. 40 mg.
b)napady średio ciężkie, którym towarzyszą pewne obj.układowe, leczenie szpitalne. Stosuje się: prednizolon(doustnie, 40 mg./dz.), uzupełnić płyny i elektrolity, a jeśli zachodzi potrzeba żelazo i krew, jeśli brak poprawy stosuje się dożylnie hydrokortyzon. Jeśli wystąpi poprawa należy zmniejszać dawki prednizolonu i rozpocząć miejscowe podawanie kortykosteroidów i sulfasalazyny.
c)napady ciężkie, z silnie zaznaczonymi obj.układowymi i jelitowymi. Stosuje się: fosforan 21-prednizolonu i.v w dawce 60 mg./dz., hemibursztynian hydrokortyzonu i.v 300-400 mg./dz. lub doustnie prednizolon, uzupełnić płyny i elektrolity i krew, włączyć żywienie pozajelitowe, leczenie w oparciu o współoracę z chirurgami
d)objawy układowe zapalenie stawów: zapalenie stawu krzyżowo-biodrowego, zesztywniające zap.kręgosłupa; rumień guzowaty; ropowica zgorzelinowa skóry; zap.tęczówki; zapalenie cewki moczowej; przewlekłe czynne zap.wątroby. Należy stosować kortykoterapię
CHOROBA CRONA
a)napad ostry -reżim łóżkowy, fosforan kodeiny, w stanie ciężkim lub braku reakcji na w/w postępowanie doustnie 40-60 mg. prednizolonu. Lek ten jest szczególnie skuteczny jeśli zmiany dotycza jelita cienkieggo -sulfasalazyna działa korzystnie w ostrych stanach choroby ze zmianami w obrębie jelita grubego
b)zapobieganie nawrotom i leczenie w okresach remisji Można stosować: sulfasalazynę, azatioprynę, merkaptopurynę, cyklosporynę, metotreksat, cholestyramine(przy zap.j.grubego pod wpływem kwasów żółciowych), jeśli występuje ból to stosujemy leki przeciwbólowe.
GLIKOKORTYKOSTEROIDY:
DZIAłANIE: * ↑ zawartość glikogenu w wątrobie, * ↑ ztężenie glukozy we krwii, * ↓ zużycie glukozy, * przyspieszają katabolizm białkowy i puryn, * ↑ wydalanie kw. Moczowego i N z moczem, * ↑ lipolizę, * mają wpływ na gosp. wodno-elektrolit. * działają p/zapalnie, ale nie przyczynowo tylko zmniejszają jedynie objawy zapalenia, * hamują wzrost tk. limfoidalnej i liczbę krążących limfocytów, * po zastosowaniu dużych dawek ↓ reakcji z nadwrażliwością, * p/zapalne w: kolagenozach, RZS, toczeń rumieniowaty, zap. wątroby, * p/uczuleniowo w astmie, wysypkach skóry, immunosupresyjnie w przeszczepach, ch. nowotworowych.
PODZIAŁ GKS: (WG ↑ SILY DZIAŁ.):
* HYDROKORTYZON (Hydrocortisonum) w leczeniu pierwotnej i wtórnej niedoczynności kory nadnerczy, Hydrocortisonum hemisuccinatum iv w ostrej niewyd. Nadnerczy, wstrząsie, ciężkich stanach astmatycznych, a Hydrokortisonum acetale dostawowo p/zapalnie,
* KORTYZON ( Cortison),
* PREDNIZON (Encorton) w onkologii, hematologii, reumatologii, dermatologii, alergologii, okulistyce, transplantologii* gastroenterologii,
* METYLOPREDNIZOLON,
* DEKSAMETAZON p/alergicznie, p/zapalnie,
* MOMETAZON .
P/WSKAZANIA: ostrożnie w ch. wrzodowej, nadciśnieniu tętniczym, niewydolności krążenia, osteoporozie, psychozach, obrzękach, cukrzycy, chorobach zakaźnych, gruźlicy, zap. wirusowych, stwardnieniu tętnic mózgowych, jaskrze, chor. zakrzepowej, ciąży i laktacji.
DZIAŁ. NIEPORZĄDANE: * niekorzystnie na ukł nerwowy, * dział immunosupresyjne i ↓ wytwarzania p/ciał, * maskują objawy zakażenia, * ↑ zawartość glukozy we krwi, * cukrzyca, * nadciśnienie * powstawanie owrzodzeń, * zab psychiczne: bezsenność, zmiany nastroju, psychozy, * hipokaliemie, * osteoporozę, * rozstępy skórne, * jaskra, * uogólnione objawy zesp Cushinga: księżycowata twarz, hirsutyzm, otyłość ograniczona do tułowia, * łamliwość naczyń skórnych, zanik mm szkieletowych, zab miesiączkowania, cukrzyca jawna lub utajona, osteoporoza, hipercholesterolemia, poliglobulia, eozynopatia..
NIEDOCZY. KORY NADNERCZY( ch. Addisona): hydrocortison 20 mg rano i 10 mg wieczorem, rzadko dołączamy fludrokortyzon 0,05- 0,2 mg/d,
OSTRA NIEWYD. NADNERCZY:0,9% NaCl iv., hemibursztynian hydrokortyzolu iv 100 mg co 6h., kortyzol po. 20mg co 6h.,
GKS W ASTMIE: * podawane p.o. w ciężkiej postaci astmy Hydrokortyzon 4mg/kg co 6h, * podawane wziewnie w napadzie astmy Salbutamol 2,5-3 mg przez nebulizator, * w astmie podajemy budezonid, beklometazon, flutikazon.
Działania nieporządane wziewnych GKS: zakarzenia grzybicze, chrypka, kaszel, uszkadzają bł śluzową, alergia kontaktowa, wpływ na wzrost dzieci, rzadko hamowanie osi przysadkowo-nadnerczowej.
GKS W CH. REUMATYCZNYCH: zwłaszcza w gorączce reumatycznej i kolagenozach, najczęściej po. prednizon i prednizolon, dostawowo Depo-Medrol, Diphropos.
GKS W DERMATOLOGII: działają silnie p/zapalnie, stosowane miejscowo w postaci maści (Cortineff), kremów (Oxycort), roztworów i zasypek.