PRYWATYZACJA USŁUG KOMUNALNYCH

W GMINIE ZIELONKI

Marek Staszewski

Konsultant LEM PROJEKT sc

1. Cele prac w Gminie Zielonki i jej rezultaty.

Analiza stanu gospodarki komunalnej w gminie Zielonki przedstawiona w tym sprawozdaniu miała na celu rozważenie możliwości zmiany zarządzania sferą komunalną w analizowanej gminie. Przedstawiona analiza została przedstawiona w trzech płaszczyznach: technicznej, finansowej oraz zarządzania.

Konsultanci LEM PROJEKT s.c analizując aspekt techniczny zapoznali się ze stanem istniejącym rozwiązań technicznych w sferze komunalnej. Zespół dokonał także analizy zarządzania skupiając się na obecnej strukturze organizacyjnej Urzędu oraz strukturze podmiotów zarządzających sferą komunalną. W części finansowej natomiast dokonano analizy budżetu Gminy. Skupiono się przy tym na wpływie jaki ma obecny sposób finansowania sfery komunalnej na ten budżet.

W wyniku powyższych analiz zespół LEM PROJEKT s.c przedstawił w dalszej części raportu propozycje zmian w zarządzaniu sferą komunalną w aspekcie: technicznym, finansowym, organizacyjnym.

2. Stan zastany

2.1 Wodociągi i kanalizacja

Zarządzanie siecią wodociągową i kanalizacyjne w Gminie Zielonki jest niejednolite. Wodociąg Grębnice jest obsługiwany przez samych mieszkańców. Dla pozostałych wodociągów, na podstawie umowy z dnia 4 września 1997 r. Gmina powierzyła eksploatację i konserwację urządzeń i instalacji sieci wodociągowej i kanalizacyjnej Zakładowi Wykonywania Instalacji Cieplnych i Wod-Kan, Władysław Czopek. Natomiast zgodnie z umową z dnia 23 grudnia 1996 Gmina Zielonki odprowadza ścieki z miejscowości Dziekanowice i Batowice do MPWiK w Krakowie. Jednostką Urzędu, która nadzoruje działalność w tym zakresie jest Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska.

2.2 Gospodarka mieszkaniowa

Ze względu na małe komunalne zasoby mieszkaniowe Gmina nie posiada w Urzędzie wydzielonego wydziału zajmującego się tą dziedziną. Sprawy te prowadzi Referat Gospodarki komunalnej i Ochrony Środowiska. W praktyce oznacza to, że pracownik tego Referatu przygotowuje umowę najmu, nalicza czynsz a także, na wypadek awarii, organizuje ich usunięcie. Pracownik tek zajmuje się również planowaniem remontów, ich organizacją, odbiorem i rozliczeniem.

2.3 Zieleń miejska

Ze względu na brak zorganizowanej zieleni miejskiej nie występuje potrzeba przypisania tego zagadnienia któremuś z Wydziałów Urzędu.

2.4 Drogi gminne

Nadzorem nad drogami gminnymi zajmuje się Referat Gospodarki komunalnej i Ochrony Środowiska. Remonty nawierzchni tych dróg są realizowane przez wykonawców wyłanianych na drodze przetargów. Zimowe utrzymanie dróg prowadzi również firma wyłoniona na drodze przetargów. We współpracy z Rejonowym Urzędem Pracy ( system dróżnik ) realizuje się bieżące utrzymanie dróg polegające m.in. na : wykaszaniu rowów, przetykaniu przepustów. Również chodnik w Zielonkach jest sprzątany przez zleceniobiorcę. Gmina ma przygotowany projekt oznakowania dróg gminnych, który czeka na wdrożenie.

2.5 Cmentarze

Cmentarze w gminie Zielonki są własnością parafii i z tego tytułu ich zarząd spoczywa na właścicielach.

2.6 Oświetlenie ulic

Na podstawie umowy w imieniu gminy Zielonki eksploatacją oświetlenia ulicznego zajmował się ZE Kraków S.A. Nadzorem z ramienia Urzędu zajmował się Referat Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska.

2.7 Gospodarka Odpadami Komunalnymi

Zarządzanie gospodarką odpadami komunalnymi w gminie Zielonki spoczywało również na Referacie Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska. Usługę wywozu stałych odpadów komunalnych prowadziło Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania Sp. z o.o. w Krakowie..

2.8 Służba zdrowia

Służbą Zdrowia w gminie Zielonki zajmował się Gminny Zespół Administracyjny Szkół i Służby Zdrowia współpracujący z Gminnym Zespołem Ośrodków Zdrowia. Natomiast Wydział Gospodarki komunalnej i Ochrony Środowiska zajmował się przygotowaniem, realizacją i przeprowadzaniem remontów w obiektach służby zdrowia. Obsługę medyczną mieszkańców , z wyłączeniem stomatologii, gminy Zielonki realizowali lekarze rodzinni. Gminny Zespół Ośrodków Zdrowia składający się z Kierownika i 7 stomatologów realizował obsługę stomatologiczną.

2.9 Oświata

Zarządzanie oświatą odbywało się za pomocą Gminnego Zespołu Administracyjnego Szkół i Służby Zdrowia. Zespół składa się z 4 osób. Rzeczowo Zespół ten poświęca 3/4 czasu obsłudze szkół. Dyrektorzy szkół zostali usamodzielnieni w kwestiach bezpośredniego zarządzania finansami swoich szkół. Nie podlegała im tylko kwestia remontów kapitalnych, którą zajmował się Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska.

2.10 Kultura

Zarządzanie kulturą w Gminie odbywało się za pomocą Samorządowego Ośrodka Kultury. Ośrodek ten składał się z 3 osób pracujących w Urzędzie oraz posiadał 2 i 1/2 etatu do prowadzenia 3 bibliotek znajdujących się na terenie Gminy. Ośrodek zajmował się również prowadzeniem działalności promocyjnej Gminy, wydawał gazetę lokalną pt. „ Wiadomości Lokalne Gminy Zielonki”. Periodyk ten został wyróżniony na II Kongresie Samorządu Terytorialnego - Poznań 94.

2.11 Komunikacja

Na podstawie umowy z dnia 29 grudnia 1995 r. i aneksu z dnia 17 lutego 1997 MPK Sp. z o. o. w Krakowie świadczy na rzecz Gminy usługi komunikacyjne. Nadzorem z ramienia Gminy zajmował się Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska .

3. Zaproponowane zmiany.

3.1 Wstęp

Ze względu na fakt, że Gminy i jej działalności w sferze komunalnej nie można wprost przełożyć na typową działalność gospodarczą przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych Zespół konsultantów podzielił problem funkcjonowania gospodarki komunalnej na cztery kategorie :

a) działalność nie wymagającą zmian,

b) działalność podlegająca ciągłemu monitoringowi,

c) przekształcenie własności,

d) działalność, która musi ulec przekształceniu.

3.2 Propozycje zmian

Kontynuując powyższe kategorie problemów, do pierwszej grupy zaliczyliśmy :

* służbę zdrowia,

* oświatę,

* kulturę.

Były to, zdaniem Zespołu, wzorcowo prowadzone sfery działalności komunalnej, godne polecenia innym Gminom na terenie kraju.

Do drugiej kategorii zaliczyliśmy :

* gospodarkę odpadami komunalnymi,

* komunikację miejską.

Ze względu na to, iż obie działalności miały istotny wpływ na poziom życia mieszkańców zespół zalecił w sposób ciągły prowadzić monitoring usług i reagować na wszelkie niekorzystne zjawiska. Jedną z metod monitoringu mogło być wysyłanie do mieszkańców Gminy listów z zapytaniem co ich zdaniem należy zmienić w tym zakresie. Druga istotna sprawa to fakt, że oba zakresy były wykonywane usługowo przez podmioty prowadzące typową działalność gospodarczą ( spółki prawa handlowego ) a takie firmy muszą liczyć się z uwagami klientów a także być otwarte na negocjacje cenowe. Dodatkowo Zespół uznał, że wdrożenie programu gospodarki odpadami komunalnymi, zgodnie z Uchwałą Rady nie byłoby możliwe bez profesjonalnie przeprowadzonej kampanii informacyjnej i edukacji ekologicznej wśród dzieci, młodzieży i całego społeczeństwa

Do trzeciej grupy zaliczyliśmy działalność w zakresie gospodarki mieszkaniowej.

Zespół zaproponował podjęcie odpowiednich Uchwał w celu sprzedaży mieszkań komunalnych ich aktualnym najemcom. Sądziliśmy, że wprowadzenie systemu daleko idących ulg spowoduje zachęcenie mieszkańców zasobów komunalnych do wykupienia lokali.

Grupa czwarta wymagająca, zdaniem Zespołu, dużych zmian w zakresie przekształceń prawnych i struktury zarządzania. Konsultanci zaproponowali :

a) powołanie Spółki prawa handlowego ( aport rzeczowy Gminy w postaci majątku komunalnego do Spółki ) - pełna struktura organizacyjna, pełne przychody, do prowadzenia działalności w zakresie :

- wodociągów i kanalizacji,

- bieżącego utrzymania dróg,

- remontów bieżących obiektów komunalnych.

- eksploatacji oświetlenia drogowego,

Ze względu na fakt, że trzy pierwsze zakresy działalności miały odbywać się na majątku Gminy i za pomocą majątku Gminy nie będzie kłopotów z ich wprowadzeniem do przyszłej Spółki. Trudności mogą wystąpić jedynie przy zmianie formy zarządzania eksploatacją oświetlenia drogowego. Problemy te mogłyby wystąpić podczas negocjacji warunków udostępnienia przez Zakład Energetyczny Kraków stacji transformatorowych a także kosztów wyłączeń odcinków sieci. Zdaniem zespołu warto było te kłopoty przezwyciężyć ponieważ przykład miasta Wielunia pokazał, że koszty własnej eksploatacji sieci mogą zmniejszyć nawet o 30 % co w przypadku gminy Zielonki stanowi kwotę ok. 13.000 zł rocznie.

b) powołanie Spółki do zarządzania działalnością wymienioną w podpunkcie a ( aport gotówkowy w wysokości 4.000 zł - wysokość minimalna kapitału zakładowego dla Spółek z o.o. na dzień sporządzania raportu ). Spółka ta nie będzie wyposażona w pełne struktury organizacyjne, jej przychodami będą jedynie środki z Gminy za usługowe prowadzenie tej działalności. Podstawą prowadzenia działalności będą umowy z Gminą, w których wyszczególnione będą : zakres usług i ich koszty.

c) powołanie Zakładu budżetowego do prowadzenia działalności wymienionej w podpunkcie a.

3.3 Wnioski końcowe

Zespół przedstawił możliwości prowadzenia działalności komunalnej zgodnej z obowiązującym prawem. Wady i zalety tych rozwiązań przedstawiały się następująco :

Forma podmiotu	Zalety	Wady
Podmiot powstały w oparciu o przepisy ustawy o finansach publicznych	- łatwość tworzenia - łatwość zarządzania ze szczebla gminy ( system bezpośrednich dyrektyw ) - prostota dotowania - uproszczona księgowość, ewidencja i sprawozdawczość - nienaliczanie amortyzacji ( obniżenie kosztów działania ) - brak podatku dochodowego w wypadku środków specjalnych - łatwość dokonywania przekształceń wewnętrznych	- niska racjonalność działania - tendencja do zawyżania kosztów - brak naturalnych mechanizmów kontroli - brak samodzielności prawnej - pełna odpowiedzialność gminy za działalność podmiotu - duża wrażliwość na nieracjonalne działanie gminy - możliwości rozwojowe zależne od decyzji władz gminy - nienaliczanie amortyzacji ( brak środków na odtworzenie, zwiększenie podatku dochodowego )
Podmioty powstałe w oparciu o Kodeks Handlowy	- możliwość pozyskania zewnętrznego kapitału - racjonalność działania wynikająca z prawideł rynku - możliwe zarządzanie na zasadach kontraktu menadżerskiego - możliwe swobodne kształtowanie wewnętrznych procesów gospodarczych - ograniczona odpowiedzialność majątkowa gminy - istnienie naturalnych mechanizmów kontroli - stosunkowo duża łatwość dokonywania przekształceń wewnętrznych dostosowujących do zmiennych warunków gospodarczych	- pełne opodatkowanie - konieczność zapewnienia właścicielom zwrotu tzw. : oprocentowania kapitału - długotrwały proces tworzenia - konieczność pośredniego regulowania stosunków podmiot-gmina - praktycznie brak pozaumownych gwarancji poprawności dzialania

4. Wybrane rozwiązanie.

Konsultanci firmy LEM PROJEKT S.C. zakończyli pracę wskazując na dwa alternatywne rozwiązania ( przy spółce prawa handlowego w kilku wariantach ) przy prowadzeniu działalności komunalnej. Rada Gminy wybrała jedno z nich tj. prowadzenie działalności w ramach spółki prawa handlowego.

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---