Strugarka do drewna, heblarka, obrabiarka skrawająca służąca do strugania drewna za pomocą noży płaskich, tarcz, wałów lub głowic nożowych. W zależności od metody strugania rozróżnia się: strugarki do strugania płaskiego i strugarki do strugania obrotowego (kształtowego).
Struganie, rodzaj obróbki skrawaniem za pomocą noża strugarskiego lub dłutowniczego. Rozróżnia się struganie: pionowe (dłutowanie) i poziome wzdłużne (ruch główny wykonuje przedmiot obrabiany, ruch posuwowy - narzędzie) oraz poprzeczne (narzędzie wykonuje ruch główny, przedmiot obrabiany - okresowy ruch posuwowy).
Odmianą strugarki do drewna jest strugarka grubościowa (grubiarka) przeznaczona do nadawania obrabianym elementom określonej grubości. Rozróżnia się strugarki grubościowe jednostronne oraz dwustronne (obrabiające jednocześnie dwie przeciwległe powierzchnie).
Szlifierka, obrabiarka skrawająca do obróbki ściernej metali lub innych materiałów, np. szkła, tworzyw sztucznych, minerałów
Rozróżnia się szlifierki:
ogólnego przeznaczenia, specjalizowane i specjalne. Do szlifierek ogólnego przeznaczenia zalicza się: szlifierki do wałków (kłowe - wzdłużne, wgłębne i uniwersalne, oraz bezkłowe, o dwóch ściernicach - jednej do szlifowania, a drugiej do obracania i przesuwania przedmiotu), szlifierki do otworów (zwykłe, planetarne i bezkłowe) oraz szlifierki do płaszczyzn (poziome i pionowe). Wśród szlifierek specjalizowanych wyróżnia się m.in.: polerki (do polerowania), docierarki (do docierania), przecinarki (głównie do cięcia kształtowników). Do szlifierek specjalnych należą: ostrzarki (do ostrzenia narzędzi skrawających) , szlifierki do wałów korbowych, do łożysk tocznych itp.
Szlifowanie, obróbka ścierna, sposób obróbki skrawaniem, w którym narzędziem skrawającym jest ściernica, osełka lub taśma ścierna.
Przy szlifowaniu:
ruch roboczy obrotowy wykonuje zawsze ściernica,
ruch posuwowy, prostoliniowy lub obrotowy, wykonuje przedmiot obrabiany lub ściernica (niekiedy ruch ten złożony jest z ruchu ściernicy i przedmiotu).
Szlifowanie stosuje się do obróbki:
stalowych przedmiotów hartowanych (np. narzędzi skrawających),
zdzierania niewielkiej ilości materiału z przedmiotów walcowanych, kutych lub odlewanych
obróbki wykańczającej przedmiotów metalowych (gładzenie, dogładzanie i docieranie).
Obrabiarka wielooperacyjna, centrum obróbkowe,
wielooperacyjna obrabiarka skrawającą ze sterowaniem numerycznym, z urządzeniem do automatycznej wymiany narzędzi, umożliwiającą obróbkę przedmiotu w kilku ustawieniach bez potrzeby zmiany zamocowania obrabianego przedmiotu.
Dłutarka, obrabiarka do dłutowania drewna.
W zależności od zastosowanego dłuta rozróżnia się:
dłutarki zwykłe, z dłutem płaskim poruszającym się ruchem posuwisto-zwrotnym,
dłutarki z dłutem płaskim (narzędzie wykonuje ruch wahadłowo-zwrotny),
dłutarki łańcuszkowe z dłutem łańcuszkowym i inne.
Dłutowanie,
1) obróbka drewna polegająca na wykonywaniu dłutami różnego rodzaju wcięć, w celu uformowania gniazd, czopów, widlic, wczepów, żłobków i innych kształtów połączeniowych.
2) struganie pionowe, struganie, podczas którego narzędzie wykonuje ruch w kierunku pionowym.
3) wyrównywanie powierzchni kamieni dłutami płaskimi.
Wiertarka, obrabiarka skrawającą, służąca do wiercenia, rozwiercania i pogłębiania otworów oraz ich wytaczania i gwintowania.
Wyróżnia się wiertarki:
ręczne, stołowe, słupowe, stojakowe, promieniowe, rewolwerowe, wielowrzecionowe i koordynatowe (współrzędnościowe).
Pilnikarka,
1) ręczna głowica pilnikarska, przenośny przyrząd służący do piłowania przedmiotów metalowych.
Rozróżnia się pilnikarki:
bez wałka giętkiego (złożone z silnika elektrycznego, napędzającego za pośrednictwem przekładni zębatej wał wykorbiony, i z tłoka zakończonego uchwytem, poruszanego przez wał)
pilnikarki z wałkiem giętkim (złożone z wału giętkiego, doprowadzającego napęd, np. od wiertarki, przekładni zębatej, mimośrodu, i napędzanego nim tłoka z uchwytem).
2) obrabiarka służąca do mechanicznego piłowania przedmiotów metalowych.
Rozróżnia się pilnikarki:
pionowe, skrawające za pomocą pilników,
taśmowe, skrawające za pomocą specjalnej taśmy,
obrotowe-tarczowe (budową przypominające szlifierkę ostrzarkę, skrawające pilnikiem tarczowym) i z giętkim wałkiem (składające się z silnika, przekładni do zmiany prędkości obrotowej oraz wałka giętkiego zakończonego uchwytem do mocowania pilników obrotowych).
Przeciągarka, obrabiarka skrawająca służąca do przeciągania (przepychania). Podstawowym elementem przeciągarki jest suwak poruszający się po prowadnicach, ciągnący (pchający) zamocowany do niego przeciągacz (przepychacz).
Ze względu na charakter pracy rozróżnia się przeciągarki ogólnego przeznaczenia:
do obróbki powierzchni wewnętrznych,
do obróbki powierzchni zewnętrznych i uniwersalne (do obróbki powierzchni wewnętrznych i zewnętrznych
przeciągarki specjalne, przystosowane do produkcji masowej określonych przedmiotów.
Ze względu na położenie narzędzia podczas pracy rozróżnia się przeciągarki poziome i pionowe.
Ze względu na rodzaj napędu rozróżnia się przeciągarki z napędem mechanicznym (stosowane coraz rzadziej z powodu nierównomiernej pracy powodującej drgania) oraz przeciągarki z napędem hydraulicznym, którego praca jest równomierna i niewrażliwa na zmiany obciążenia.
Obrabiarka, maszyna robocza, która nadaje obrabianym przedmiotom odpowiednie kształty, wymiary i gładkość powierzchni.
W zależności od rodzaju obróbki wykonywanej przez obrabiarkę rozróżnia się:
obrabiarki do obróbki plastycznej (np. młoty maszynowe, walcarki, giętarki kuźnicze, prasy),
obrabiarki skrawające do obróbki skrawaniem
obrabiarki erozyjne do oddzielania nadmiaru materiału przy wykorzystaniu zjawisk erozji (obróbka erozyjna).
Obróbka plastyczna, obróbka, przy której kształtowanie lub podzielenie materiału, zmianę własności fizykochemicznych, struktury i gładkości powierzchni osiąga się przez odkształcenie plastyczne.
Rozróżnia się obróbkę plastyczną
na zimno (odkształcenie plastyczne osiągane jest w temperaturze niższej od temperatury rekrystalizacji)
na gorąco (odkształcenie plastyczne osiągane jest w temperaturze wyższej od temperatury rekrystalizacji).
Podstawowe obróbki plastyczne to: kucie, walcowanie, tłoczenie, ciągnienie.
Obróbka erozyjna, obróbka materiału polegająca na usuwaniu określonej części materiału przy wykorzystaniu zjawiska erozji.
Obróbkę erozyjną wykonuje się najczęściej na drążarkach.
Obróbkę erozyjną stosuje się głównie do kształtowania materiałów trudno skrawalnych i nieskrawalnych.
Rozróżnia się obróbkę erozyjną:
elektroerozyjną,
strumieniowoerozyjną (np. obróbka fotonowa, jonowa, elektronowa),
ultradźwiękową.
Obrabiarka skrawająca, maszyna, której praca polega na nadaniu obrabianemu przedmiotowi (z metalu lub innego tworzywa skrawalnego, np. tworzywa sztucznego) żądanego kształtu, wymiarów i jakości powierzchni przez oddzielenie nadmiaru materiału w postaci wiórów.
Wśród obrabiarek skrawających wyróżnia się następujące podstawowe grupy:
tokarki,
frezarki,
wiertarki,
strugarki,
dłutownice,
gwinciarki,
szlifierki
obrabiarki wielooperacyjne.
Tokarka, obrabiarka skrawająca, przeznaczona głównie do toczenia przedmiotów w kształcie brył obrotowych.
Poza toczeniem na tokarce można wykonywać również: wiercenie, rozwiercanie, przecinanie, radełkowanie, gwintowanie, a przy użyciu dodatkowych przyrządów, także frezowanie i szlifowanie.
Podstawowymi zespołami składowymi tokarki są: silnik elektryczny, elementy nośne (łoże, kadłub), wrzeciennik, skrzynka posuwów, suport i urządzenia sterujące.
Toczenie, najbardziej rozpowszechniony sposób obróbki skrawaniem, polegający na tym, że przedmiot obrabiany wykonuje ruch obrotowy, a narzędzie (nóż tokarski) -ruch liniowy.
Podstawowymi odmianami toczenia są:
wzdłużne (kierunek ruchu noża jest równoległy do osi obrotu obrabianego przedmiotu)
zewnętrzne (tzw. obtaczanie)
wewnętrzne (tzw. wytaczanie),
poprzeczne, tzw. planowanie (kierunek ruchu noża jest prostopadły do osi obrotu przedmiotu),
kopiowe (wg wzornika sterującego ruchem posuwowym noża w zasadzie po dowolnej linii)
obwiedniowe.
Frezarka, obrabiarka skrawająca służąca do frezowania płaszczyzn, powierzchni kształtowych, rowków itp. za pomocą frezu.
Ze względu na konstrukcję frezarki dzieli się na:
wspornikowe - poziome (zwykłe i uniwersalne),
pionowe i narzędziowe,
bezwspornikowe - wzdłużne jednostojakowe i wzdłużne bramowe,
• a także frezarki o specjalnym przeznaczeniu, np. frezarki do gwintów, uzębień, frezarko-kopiarki.
Frezowanie, rodzaj obróbki skrawaniem przedmiotów z metalu, drewna, tworzyw sztucznych lub innych materiałów skrawalnych za pomocą wieloostrzowego narzędzia (Frezu) na obrabiarce zwanej frezarką.
Podczas frezowania ruch obrotowy wykonuje narzędzie, zaś ruch posuwowy przedmiot obrabiany (niekiedy również narzędzie). W zależności od położenia osi obrotu freza względem obrabianej powierzchni rozróżnia się frezowanie obwodowe i czołowe.
W zależności od kierunku ruchu posuwowego w stosunku do ruchu roboczego rozróżnia się frezowanie współbieżne i przeciwbieżne.
Szczególnymi odmianami frezowania jest: kopiowe, gwintów, obwiedniowe itp.