Budowa RNA, typy, transkrypcja i translacja.
BUDOWA RNA-U organizmów mających jądro komórkowe olbrzymia większość DNA znajduje się w jądrze.Białka nie powstają jednak w jądrze,lecz w cytoplazmie(na rybosomach).To oznacza,że białko zapisane jest w jednym miejscu,a powstaje w innym.Pośrednikiem jest tu cząsteczka kwasu rybonukleinowego-RNA.RNA jest jednoniciowe i składa się z 4 nukleotydów połączonych ze sobą wiązaniami fosfodiesrtowymi,ale zamiast tyminy występuje ty uracyl.Cząsteczki RNA mają bardzo różne długości,od kilkudziesięciu do wielu tysięcy nukleotydów są więc krótsze od DNA.Nuklrotydy składają się z reszty fosforanowej,zasad azotowych,a zamiast cukru deoksyrybozy w nukleotydach znajduje się ryboza.
TYPY RNA I ICH FUNKCJE-RNA występuje w jądrze kom. I w cytoplazmie.Pełni funkcje związane z procesem biosyntezy białek.
Dzieli się na:
mRNA(pośrednik w przekazywaniu informacji genetycznej z DNA jądrowego do rybosomów,w których odbywa się biosynteza białka),
tRNA(jest czytnikiem i transportuje aminokwasy podczas biosyntezy),
rRNA(razem z białkami jest elemantem budulcowym rybosomów).
TRANSKRYPCJA-jest to I etap biosyntezy białek.Polega na przepisaniu informacji o budowie jednego białka z genu,który jest odcinkiem DNA matrycowego na kopię roboczą czyli mRNA według której w cytoplazmie w rybosomach zostanie zbudowana jedna cząstka białka.
PRZEBIEG TRANSKRYPCJI-DNA organizmów posiadających jądro komórkowe składa się z odcinków,w których jest zawarta zakodowana informacja o aminokwasach,z których będzie budowane białko i są to tzw.eksony.W tym DNA znajdują się również odcinki trójek nie kodujące aminokwasów zwane intronami.Transkrypcja polega tutaj na przepisaniu z nici matrycowej DNA całej sekwencji nukleotydów(łącznie z intronami) na mRNA.Przepisywanie odbywa się według zasady komplementarności,w wyniku czego powstaje pierwotna,niestabilna nic mRNA.Następnie nić ta w jądrze komórkowych ulega obróbce posttranskrypcyjnej polegającej na wycinaniu intronów i sklejaniu pozostałych eksonów w jedną całość za pomocą specjalnych enzymów.Tak otrzymane końcowe mRNA może być użyte jako pełna i właściwa informacja do dalszych etapów biosyntezy białka.
CZYNNOŚCI WARUNKUJĄCE PROCES TRANSLACJI:*wytworzenie w procesie transkrypcji kopii roboczej mRNA*dostarczenie dużej ilości energii(ATP) *przygotowanie zapsu aminokwasów*odpowiednie zorientowanie podjednostek rybosomu w celu sprawnego przeprowadzenia procesu biosyntezy*zapewniene udziału tRNA,którego zadaniem będzie transport aminokwasów,odczytywanie kodonów na mRNA i dostawianie tych aminokwasów do budowanego łańcucha białkowego.
BUDOWA I CECHY tRNA:zbudowany jest z ok90 nukleotydów,które tworzą 4 ramiona w kształcie liścia koniczyny.Jedno z ramion tworzy pętlę antykodonową,na której znajduje się specjalna trójka nukleotydów zwana antykodonem,której zadaniem jest odczytywanie kodonów na nici mRNA,które kodują konkretnie aminokwasy.Na wolnym końcu tRNA znajduje się miejsce,w którym są przyłączane i odłączane aminokwasy.
PRZEBIEG TRANSLACJI:W fazie początkowej mRNA podłącza się do rybosomu i ustawia w pozycji takiej,że tzw.trójka startowa AUG umożliwi rozpoczęcie biosyntezy.Jako pierwszy zawsze jest dostawiany aminokwas metionina kodowany przez AUG.Następnie trwa proces przyłączania kolejnych aminokwasów zgodnie z informacją zawartą w mRNA,oraz budowanie wiązań peptydowych pomiędzy aminokwasami.Proces ten trwa do pojawienia się tzw.kodonu nonsensownego(np.UAA),który oznacza zakończenie budowy łańcucha białkowego.