PRAWO KARNE `98 Obowiązywanie ustawy karnej w czasie Na podstawie przepisów ustawy karnej mogą być sądzone tylko te przestępstwa, które zostały popełnione podczas jej obowiązywania (ustawa nie działa wstecz, wyjątek ustawa o wymiarze kary dla zbrodniarzy hitlerowskich). Zasada lex retro non agit jest stosowana także przy zmianie przepisów, jeżeli czyn został popełniony pod rządami starej ustawy, kara jest wymierzana według ustawy, która jest względniejsza dla przestępcy. Obowiązywanie ustawy karnej w przestrzeni Polskie przepisy karne stosuję się do wszystkich osób, które popełniły przestępstwo na terytorium Polski oraz na polskim statku wodnym lub powietrznym. Nie podlegają polskim przepisom ani orzecznictwu polskich sądów: a) szefowie przestawicielstw państw obcych uwierzytelnieni w Polsce (ambasador, poseł nadzw., minister pełnomocny); b) osoby należące do personelu dyplomatycznego tych przedstawicielstw; c) osoby należące do personelu admininstracyjnego i		karalne na tych samych zasdach, co za dokonanie przestępstwa, 4) dokonanie - działanie sprawcy doprowadza do sukcesu. Formy udziału w przestępstwie 1) sprawstwo - sprawcą jest ten, kto dopuszcza się czynu zabronionego przez jeden z przepisów szczególnych kodeksu karnego, współsprawstwo ma miejsce jeżeli kilka osób uczestniczy w dokonaniu czynu przestępnego. 2) przygotowanie - wykonywane czynności stwarzających warunki ku popełnieniu przestępstwa, z reguły nie karalne 3) podżeganie - nakłanianie drugiej osoby do popełnienia określonego przestepstwa, może być wyrażone w formie namowy, 4) pomocnictwo - pomocnik albo chce popełnić przestępstwo, albo się na nie godzi (ułatwia), 5) usiłowanie - sprawca bezpośrednio zmierza do dokonania przestępstwa, które jednak nie następuje (udolne i nieudolne) Podżegacz i pomocnik ponoszą odpowiedzialność w granicach swego zamiaru, ich odpowiedzialność jest niezależna od odpowiedzialności sprawcy		szeroko rozumianym interesem społecznym. Zbieg przestępstw występuje wówczas, gdy sprawca dopuści się kilku czynów przestępnych, za które jest następnie sądzony łącznie, na jednej rozprawie. Sąd orzeka karę łączną, biorąc za podstawę kary wymierzone za zbiegające się przestępstwa. Kara łączna nie może być być wyższa od sumy kar łącznych i nie może przekroczyć górnej granicy danego rodzaju kary. 1) zbieg jednorodny - sprawca popełnia kilka przestępstw tego samego rodzaju 2) zbieg różnorodny - sprawca popełnia kilka przestępstw różnego rodzaju Zbieg przepisu ustawy ma miejsce wtedy, gdy czyn wyczerpuje jednocześnie znamiona kilku przestępstw. Sąd wymierz karę zasadniczą na podstawie tego przepisu, który przewiduje najsurowszą karę. Przestępstwo ciągłe - sprawca popełnia szereg podobnych przestępstw na szkodę tej samej osoby, w jednym miejscu, zazwyczaj w ramach pewnego stosunku prawnego lub życiowego. Przestępstwo powtórzone - kilka podobnych czynów, popęłnionych kolejno na szkodę różnych osób. Kara Środek przymusu państwowego, stosowany przez sądy wobec sprawców przestępstwa i polegający na sprowadzeniu pewnej dolegliwości.		Przedawnienie wyrokowania - biegnie wówczas, gdy postępowanie karne zostało wszczęte, lecz nie doszło do wydania wyroku. Przestępstwo przedawnia się jeżeli od czasu jego popełnienia mineło 30 lat, gdy czyn stanowi zbrodnię, 20 lat, gdy czyn stanowi występek zagrożony karą przekraczającą 3 lata, 10 lat, gdy chodzi o występki (kara <3lat), 5 lat, reszta (grzrywny, ogr. wolności) 3 lata. Przedawnienie wykonania kary - biegnie wówczas, gdy postępowanie karne zakończyło się prawomocnym wyrokiem, ale kara nie została wykonana. Okres przedawnienia wynosi 30 lat, w razie skazania na 5 lat lub surowszą karę, 15 lat, w razie skazania na karę do 5 lat, 10 lat, w razie skazania na inną karę. Zatarcie skazania - następuje po upływie 10 lat z mocy prawa, jeżeli wyrokiem była kara pozbawienia wolności (również na 25 lat), na wniosek skazanego jeżeli kara była niższa niż 3 lata zatarcie może nastąpić po 5 latach, za kary dodatkowe zatarcie następuje po 5 latach. W przypadku dożywocia zatarcie następuje po 10 latach od momentu
technicznego tych przedstawicielstw; d) członkowie rodzin w/w osób, jeżeli pozostają z nimi we wspólnocie domowej; e) inne osoby korzystające z immunitetu dyplomatycznego. Przestępstwo uważa się za dokonane w miejscu, gdzie a) sprawca dopuścił się czynu, b) nastąpił skutek, c) skutek miał nastąpić. Karę wykonaną za granicą zalicza się w przypadku skazania osoby w Polsce. Ustawę karną stosuję się do cudzoziemców, którzy popełnili przestępstwo za granicą, jeżeli w miejscu popełnienia przestępstwa czyn był uznany za przestępny. Niezależnie od przepisów każe się cudzoziemców za przestępstwa przeciwko istotnym interesom politycznym lub gospodarczym Polski, przestępstwa ścigane na mocy umów międzynarodowych (handel narkotykami, niewolnikami, kobietami i dziećmi, piractwo). Przestępstwo jest to czyn człowieka, społecznie niebezpieczny, zabroniony pod groźbą kary. Każde przestępstwo ma charakterystyczne cechy, są to znamiona. W każdym przestępstwie występują następujące		przestępstwa. Nie podlegają karze jeżeli dobrowolnie zapobiegli zbrodni. Jeżeli sprawca, wbrew namowom podżegacza, nie dokonal przestępstwa, sąd może nadzwyczajnie złagodzić karę wobec podżegacza. Wina Na ogół przez winę rozumie się określony psychicznie stosunek sprawcy do popełnionego czynu. 1) wina umyślna a) zamiar bezpośredni - sprawca chcę popełnić czyn zabroniony, b) zamiar ewentualny - sprawca przewiduję możliwość popełnienia przestępstwa i godzi się na to. 2) wina nieumyślna a) lekkomyślność - sprawca przewiduję możliwość popełnienia przestępstwa, lecz bezpodstawnie przypuszcza, że zdoła go uniknąć, b) niedbalstwo - sprawca nie przewiduję możliwości popełnienia czynu zabronionego, choć powinien i może przewidzieć.		Przestępstwo trwałe - składa się z czynu oraz utrzymującego przez czas bezprawnego skutku. 1) Kara śmierci - jest to kara wyjątkowa i przewidziana tylko za najcięższe przestępstwa. W każdym przypadku sąd może wymierzyć karę dożywotniego pozbawienia wolności albo karę 25 lat pozbawienia wolności. Nie stosuje się w stosunku do osób, które w momencie popełnienia czynu nie miały 18 lat oraz kobiet w ciąży, 2) Kara pozbawienia wolności - trwa najmniej 1 mies., najwyżej 15 lat. Wymierza się ją w pełnych latach i pełnych miesiącach. Odmianami tej kary są kara dożywocia i 25 lat pozbawienia wolności. Karę pozbawienia wolności wykonuje się w zakładach karnych: dla młodocianych, dla odbywających karę po raz pierwszy, dla recydywistów penitencjarnych, dla skazanych wymagających stosowania szczególnych środków leczniczo-wychowawczych, dla odbywających karę aresztu wojskowego, 3) Kara ograniczenia wolności - trwa 1-12mies. Polega na pozbawieniu skazanego niektórych praw, jakie normalnie		wykonania, darowania lub przedawnienia wykonana kary. Zatarcie poprzednich skazań może nastąpić dopiero po zatarciu ostatniego skazania, po zatarciu przestępstwo uważa się za niebyłe. Przęstępstwa przeciwko instytucjom państwowym i społecznym 1) czynna napaść przeciwko funkcjonariuszowi - od roku do 10 lat, 2) przemoc lub groźba - zmuszanie funkcjonariusza do zaniechania działań służbowych, pozbawienie wolności do lat 3 3) znieważenia funkcjonariusza - pozbawienia wolności do 3 lat, 4) sprzedajność (korupcja) - pozbawienie wolności do 8 lat, w przypadku szczególnej wagi od 2 do 12 lat, 5) przekupstwo - pozbawienie wolności do 5 lat, za przek. kwalifikowane od 6 miesięcy do 8 lat, 6) opłacona protekcja - pozbawienie wolności od 1 roku do 3 lat, 7) niedopełnienie obowiązku - polega na przekroczeniu uprawnień lub niedopełnieniu obowiązku przez funkcjonariusza, pozbawienie wolności od 6 miesięcy do 3 lat.
elementy: 1) podmiot przestępstwa - sprawca lub sprawcy, 2) przedmiot przestępstwa - dobro przeciwko któremu przestępstwo było skierowane, 3) strona przedmiotowa przestępstwa - sposób popełnienia czynu i okoliczności w jakich do niego doszło, 4) strona podmiotowa przestępstwa - subiektywne okoliczności sprawy związane z psychiką sprawcy. Rodzaje przestępstw Zbrodnia to czyn zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 3 lat albo karą surowszą. Występek to czyn, za który grozi kara przekraczająca miesiąc pozbawienia wolności, ograniczenie wolności lub grzywna. Przestępstwa dzielą się na: a) skutkowe (mterialne) - składa się na nie działanie sprawcy i skutek tego działania, b) bezskutkowe (formalne) - działanie sprawcy bez względu na skutek jest czynem przestępnym,		Okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną (kontratypy) 1) okoliczności wyłączające winę: a) niepoczytalność - stan psychiczny człowieka, polegający na tym, że nie rozpoznaje on znaczenia swoich czynów lub nie może kierować swoim postępowaniem. Jest to choroba intelektu, albo woli. Uniemożliwia to przypisanie sprawcy winy. Niepoczytalność nie zwalnia od odpowiedzialności, jeżeli zostła przez sprawcę zawiniona (upojenie alkoholowe), b) błąd - dopuszczenie się przestępstwa od wpływem błędu co do okoliczności stanowiących znamię czynu zabronionego (błąd faktyczny), lub nieświadomość, że popełniany o czyn jest zabroniony (błąd prawny). 2) okoliczności wyłączające bezprawność czynu: a) obrona konieczna - działanie człowieka, które zmierza do odparcia bezpośredniego (trwającego w chwili podjęcia obrony koniecznej), bezprawnego zamachu na jakiekolwiek dobro społeczne lub jakiekowiek dobro jednostki. Zastosowanie zbyt gwałtownej metody obrony jest		przysługują obywatelowi, oraz na obciążeniu go dodatkowymi obowiązkami. W szczególności skazany nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu, jest obowiązany do wykonywania nieodpłatnej, dozorowanej pracy na cele publiczne (20 do 50 godzin miesięcznie), jest pozbawiony prawa do sprawowania funkcji w organizacjach społecznych. Sąd może również zobowiązać skazanego do naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem oraz do przeproszenia poszkodowanego, 10) grzywna (min. 10zł*10 stawek dziennych, max. 2000zł.*360 stawek dziennych) Środki karne 4) pozbawienie praw publicznych - utrata czynnego i biernego prawa wyborczego, utrata prawa do pełnienia funkcji w wymiarze sprawiedliwości, utrata posiadanego stopnia wojskowego oraz odznaczeń, 5) pozbawienie praw rodzicielskich lub opiekuńczych - jest orzekana, gdy sprawca popełnił przestępstwo na szkodę małoletniego lub współdziałając z małoletnim, lub popełnione przestępstwo		Przestępstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwości 1) fałszywe zeznania - pozbawienie wolności do 3 lat, 2) fałszywe oskarżenie - grzywna, kara ograniczenia wolności lub pozbawienie wolności do 2 lat, 3) tworzenie fałszywych dowodów, 4) poplecznictwo - polega na utrudnianiu prowadzenia śledztwa, pozbawienie wolności do 5 lat (wyjątek ukrywanie osoby najbliższej), 5) uwolnienie więźnia - pozbawienie wolności do 3 lat. Przestępstwa przeciwko dokumentom Są to fałszerstwo (grzywna, kara ograniczenia wolności lub kara pozbawienia wolności od 3 mies. do 5 lat): podrobienie i przerobienie, poświadczenie nieprawdy (pozb. woln. od 3 mies. do 5 lat, gdy działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej 6 mies. do 8 lat), wyłudzenie poświadczenia nieprawdy (do 3 lat), przest. przeciwko dowodom tożsamości (do lat 2), zniszczenie dokumentu (do 2 lat), zniszczenie znaków granicznych (do 2 lat).
c) umyślne - umyślna wina sprawcy, d) nieumyślne - popełniane z winy nieumyślnej (niedbalstwo lub zaniedbanie), e) popełnione przez działanie, f) popełnione przez zaniechanie, g) przestępstwo uprzywilejowane (jest mniej groźne niż zasadnicze) - zasadnicze - kwalifikowane (jest groźniejsze od zasadniczego), h) ścigane z urzędu lub z oskarżenia prywatnego, i) pospolite i polityczne. Stadia czynu przestępnego 1) zamiar - nie jest karalny, 2) czynności przygotowawcze - są to wszystkie czynności mające na celu przygotowanie gruntu pod przyszłe przestępstwo, nie podlegają karze z wyjątkiem niektórych wymienionych przez przepisy, 3) usiłowanie - sprawca podejmuje działanie zmierzające do dokonania przestępstwa, ale nie udaje mu się to, usiłowanie udolne to takie, które było możliwe do zrealizowania, lecz sprawcy coś staneło na przeszkodzie, usiłowanie nieudolne wogóle nie było możliwe do zrealizowania, usiłowanie jest		przekroczeniem granic obrony koniecznej, b) stan wyższej konieczności - poświęcenie cudzego dobra w celu zapobieżenia bezpośredniemu niebezpieczeństwu, grożącemu jakiemukolwiek dobru społecznemu lub dobru jednostki, c) rozkaz przełożonego - w przypadku, gdy wykonujący rozkaz nie wie, że jest on zabroniony odpowiedzialność ponosi tylko osoba, która wydała rozkaz, d) zgoda pokrzywdzonego - okoliczność wyłączająca bezprawność czynu tylko w przypadku tych przestępstw, które są skierowane wyłącznie przeciwko jednostce, zgoda pokrzywdzonego nie wyłącza odpowiedzialności przy takich przestępstwach jak zabójstwo, uszkodzenie ciała itp. e) działanie w granicach uprawnień lub obowiązku prawnego - nie jest bezprawne działanie osób, które dopuszczają się czynów, w innych warunkach zabronionych, realizując ciążący na nich obowiązek urzędowy, zawodowy lub wychowawczy, f) ryzyko nowatorstwa - osoba, ma prawo podjąć ryzyko wystąpienia skutków przestępnych, jeżeli jest ono uzasadnione		mogło dać gorszący przykład małoletniemu, 6) zakaz zajmowania określonych stanowisk - sąd orzeka jeżeli sprawca nadużył stanowiska lub zawodu, 7) zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych, 8) przepadek rzeczy - kara dodatkowa, 9) podanie wyroku do wiadomości publicznej - jeżeli jest to celowe ze względu na oddziaływanie społeczne lub leży w interesie sprawcy. Recydywa ma miejsce wtedy, gdy sprawca skazany za przestępstwo umyślne na karę pozbawienia wolności po odbyciu co najmniej 6 miesięcy tej kary dopuszcza się ponownie przestępstwa umyślnego, przy czym to nowe przestępstwo jest podobne do poprzedniego. Sąd wymierz w takim przypadku surowszą karę. Przedawnienie ścigania - biegnie, gdy postępowania karnego w ogóle nie wszczęto, karalność przestępstwa ustaje, gdy od czasu jego popełnienia mineło 30 lat gdy, czyn stanowi zbrodnię, 10 lat, gdy czyn stanowi występek zagrożony karą przekraczającą 5 lat, 5 lat, gdy chodzi o pozostałe występki		Przestępstwa przeciwko mieniu Są to kradzież (3 mies. do 5 lat, za kradzież z włamaniem od roku do 10 lat, jeżeli zagrabiono mienie kulturowe od roku do 10 lat), kradzież rozbójnicza (od roku do 10 lat), rozbój (2-12 lat, rozbój kwalifikowany 3-15 lat), przywłaszczenie (do 3 lat pozb. woln.), sprzeniewierzenie (do 5 lat), oszustwo (6 mies. do 8 lat pozb. woln.), przestępstwa komputerowe (3 mies. do 5 lat), wymuszenie (od roku do 10 lat), lichwa, paserstwo (od 3 mies. do 5 lat). Przestępstwa karne skarbowe Są to przestępstwa dewizowe, celne, podatkowe, w zakresie opłat skarbowych, w zakresie rozliczeń z budżetem, w zakresie loterii. Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu wyrządzenia znacznej szkody majątkowej, posługiwanie się fałszem, wyłudzenie odszkodowania, „pranie brudnych pieniędzy”,

wycinać kolumnami!

---