Badania morfologiczne
Badania te służą wykrywaniu komórek nowotworowych w różnego typu materiale tkankowym:
plwocina,
płyn z jamy opłucnej,
materiał uzyskany z biopsji przezskórnej płuca,
materiał uzyskany z biopsji wykonanych podczas badań endoskopowych (bronchoskopia, mediastinoskopia, wideotorakoskopia),
materiał z biopsji obwodowych węzłów chłonnych.
Wykorzystanie badań morfologicznych ma też znaczenie w opracowaniu metod wczesnego wykrywania raka płuca. Prowadzone były między innymi badania, na podstawie których uznano, że wykazana metodami immunohistochemicznymi nadekspresja białka p-53 w ogniskach dysplazji, w materiale pobranym z nabłonka oskrzela w trakcie bronchoskopii, może być wykorzystywanym klinicznie markerem wczesnego raka
Triada Becka (ang. Beck's triad) - zespół trzech charakterystycznych objawów klinicznych towarzyszących tamponadzie serca, na który składają się:
nadmierne wypełnienie żył szyjnych powierzchownych,
hipotonia oraz
stłumienie tonów serca
Leczenie niedrobnokomórkowego raka płuca[edytuj]
Metoda leczenia zależy od:
stopnia zaawansowania
stopień I i II - leczenie operacyjne i chemioterapia po operacji
stopień IIIA - leczenie operacyjne oraz ewentualnie chemioterapia lub radioterapia przed operacją
stopień IIIB - radioterapia ewentualnie połączona z chemioterapią
stopień IV - chemioterapia paliatywna lub leczenie objawowe
wydolności narządów organizmu człowieka
ogólnego stanu pacjenta
Leczenie operacyjne[edytuj]
Jest to podstawowa metoda terapii w stopniu I i II zaawansowania oraz w niektórych przypadkach stopnia IIIA (stopień ten stanowi tzw. granicę operacyjności, uważa się, że bardziej zaawansowane stadia choroby w zdecydowanej większości przypadków nie kwalifikują się już do leczenia chirurgicznego). Zabieg operacyjny polega na doszczętnej resekcji guza wraz z otaczającym miąższem płucnym. Wyróżnia się zabiegi operacyjne o różnym zakresie:
lobektomia - usunięcie płata płuca (najczęstszy zabieg),
pneumonektomia - usunięcie całego płuca,
segmentektomia - usunięcie segmentu płuca (wykonywana najrzadziej, głównie u chorych z guzem w stopniu T1 lub T2 i jednocześnie N0).
Ocena stopnia doszczętności resekcji:
R0 - doszczętność makroskopowa oraz mikroskopowa
R1 - brak doszczętności w badaniu mikroskopowym
R2 - brak doszczętności w badaniu makroskopowym
Doszczętność makroskopowa oznacza pewność co do usunięcia całego guza na podstawie oceny dokonanej za pomocą wzroku. Oceny tej dokonuje chirurg w czasie operacji lub patomorfolog podczas wstępnego oglądania materiału operacyjnego. Natomiast doszczętność mikroskopowa oznacza brak stwierdzenia komórek nowotworowych w badaniu histopatologicznym w linii wycięcia usuniętej tkanki z zachowaniem odpowiedniego marginesu tkanki zdrowej między nowotworem a linią cięcia.
Radioterapia
Metoda leczenia u chorych niezakwalifikowanych z różnych względów do operacji. Stosuje się radioterapię radykalną, której celem jest całkowite zniszczenie komórek nowotworowych oraz radioterapię paliatywną służącą zmniejszeniu wymiarów guza, a przez to poprawie komfortu życia pacjenta przez zmniejszenie nasilenia dolegliwości.
Zastosowanie w leczeniu niedrobnokomórkowego raka płuca mają następujące typy radioterapii radykalnej:
teleradioterapia z zastosowaniem dodatkowych metod
radioterapia konformalna - polega na dopasowaniu za pomocą specjalnych programów komputerowych obszaru napromieniania do kształtu i położenia guza
hiperfrakcjonowanie - podawanie kilku dawek promieniowania w ciągu doby
brachyterapia
Chemioterapia
Starsze leki stosowane w monoterapii lub leczeniu skojarzonym raka płuca to między innymi: cisplatyna, karboplatyna, mitomycyna, ifosfamid, winblastyna, erlotynib.Chemioterapeutyki nowej generacji stosowane w leczeniu niedrobnokomórkowego raka płuca to taksany (paklitaksel oraz docetaksel), winorelbina i gemcytabina. Stosowane nawet w monoterapii wykazują większą siłę działania niż leki starsze podawane w skojarzonych schematach leczenia. Winorelbina oraz gemcytabina są ponadto lepiej tolerowane przez pacjentów. Uważa się, że wzrost skuteczności nowoczesnych leków może wiązać się nie tylko z ich właściwościami, ale również z możliwością indywidualnego doboru programu leczenia w zależności od oceny czynników molekularnych, lepszą niż w przeszłości diagnostyką, dobrym leczeniem wspomagającym[67].
Leczenie skojarzone[edytuj]
Łączy się chemioterapię z radioterapią co wydłuża przeżycie, ale zwiększa toksyczność leczenia. Chemioterapię lub radioterapię można również łączyć z leczeniem operacyjnym (systemowe leczenie nowotworów).
Leczenie przerzutów[edytuj]
przerzuty do kości - napromienianie okolicy guza przerzutowego
przerzuty do mózgu - naświetlanie lub leczenie neurochirurgiczne
zespół żyły głównej górnej - radioterapia
rozsiew nowotworu do wielu narządów drogą krwi - chemioterapia
W każdym przypadku należy pamiętać o stosowaniu leków przeciwbólowych zgodnie z zasadami leczenia bólu nowotworowego.
Leczenie drobnokomórkowego raka płuca[edytuj]
Podstawą leczenia tej najbardziej agresywnej postaci raka płuca jest chemioterapia. Najczęściej stosuje się następujące, silnie działające cytostatyki: cisplatyna, etopozyd, cyklofosfamid, doksorubicyna, winkrystyna. Ważną rolę odgrywa lek pomocniczy - ondansetron który hamując odruchy wymiotne poprawia komfort chorego. W wielu przypadkach konieczne jest podanie czynnika wzrostu granulocytów, celem zwalczenia neutropenii. Chemioterapeutyki zwykle podaje się w skojarzeniu przez kilka miesięcy. Pomimo dobrej odpowiedzi na leczenie rokowanie jest poważne. Wiąże się to ze znacznym stopniem złośliwości nowotworu i działaniem ubocznym cytostatyków, szczególnie ich mielotoksyczności.
Istnieją hipotezy o możliwym, korzystnym wpływie heparyny drobnocząsteczkowej[68] u chorych na drobnokomórkowego raka płuca, przyjmujące taką biologiczną przesłankę, że te leki mogą mieć większą skuteczność przeciwnowotworową w zakresie hamowania angiogenezy i szerzenia się nowotworu na wcześniejszych etapach choroby.
Oceny skuteczności chemioterapii dokonuje się za pomocą systemu RECIST wyróżniając remisję całkowitą, częściową, stabilizację lub progresję choroby:
remisja całkowita - ustąpienie wszystkich zmian nowotworowych,
remisja częściowa - zmniejszenie wymiarów wszystkich zmian nowotworowych o ≥ 30% przez ≥ niż 4 tygodnie,
progresja - powiększenie się przynajmniej jednej zmiany o > 20% lub pojawienie się nowej zmiany,
stabilizacja - wszystkie pozostałe przypadki.
Leczenie postaci ograniczonej[edytuj]
chemioterapia
napromienianie ogniska pierwotnego nowotworu wraz z regionalnymi węzłami chłonnymi
leczenie skojarzone: chemioterapia i radioterapia
profilaktyczne napromienianie mózgu w przypadku remisji całkowitej
Leczenie postaci rozsianej[edytuj]
Stosuje się chemioterapię paliatywną, o ile nie ma przeciwwskazań.