Okres odnowienia wg Polansky'ego :
Dugo** okresu odnowienia zaley od gatunku drzewa oraz od miejscowych warunków siedliskowych i d- stanowych. Na przykad w d - stanach sosnowych odpowiedni jest krótki okres - do 10 lat, gdy nalot sosny szybko ronie i wymaga wczesnego odsonicia ( zasadniczo nie wymaga ochrony d - stanu macierzystego), a cinka i zrywka czyni w nim due szkody. W d - stanach w lub Bk, a zwaszcza jodowych okres odnowienia musi by o wiele duszy ( 10 - 15 lat ) a nawet wicej, poniewa nalot tych gat. Rozwija si powoli. Na siedliskach, gdzie samosiew jest zagroony przez chwasty i mróz, okres odnowienia musi by* duszy ni w miejscach, gdzie tego niebezpiecze*stwa nie ma. Rzadko jednak okres odnowienia w rbni czciowej trwa duej ni 20 lat. Samosiew naley odsoni* wtedy, gdy nie potrzebuje ju ochrony d - stanu macierzystego i odnowienie poprowadzi w sposób nie grocy stratami w produkcji.
Hartig zaleca odsania* nalot buka po 4 - 6 latach, gdy osiga wzrost 0,4 - 0,6 m, a stary d- stan usuwa* , gdy podrost ma 1 - 2 m. Jod odsania* po 4 - 6 latach a ciecie uprztajce gdy osignie 0,5 - 1,5 m , w wierczynach odsania po 3 - 4 latach, a uprztajce gdy osignie 0,5 m.
Okres odnowienia wg Puchalskiego :
Okres odnowienia moe by* krótki ( nie > 10 lat), *redni ( 10-20- 25), dugi (25-30-40 )albo b.dugi (> 40 lat ). Im bardziej dany gatunek drzewa wraliwy jest w modoci na przymrozki, wysokie temperatury, przyguszenie przez chwasty, im lepiej znosi ocienienie - tym duej moe trwa czstkowy okres odnowienia. Wynosi on dla Jd ok. 10 - 20 lat, Bk 8-12, *w 6-10, Db 4- 7 (max 10-12),za dla So 2-3 lata. Ogólny okres odnowienia dla rbni czciowych wynosi ok. 10-20 lat. W tym czasie las wykazuje budow dwupitrowa ( starodrzew, modnik), która z czasem zanika. W rbni czciowej pasowej i smugowej czas trwania pierwszego i trzeciego stadium odnowienia ulega znacznemu skróceniu, w skutek czego czstkowy okres odnowienia wynosi tylko 8 - 10 lat, a ogólny okres odnowienia wynosi wielokrotno** tych liczb, zalenie od liczby smug. Czstkowy okres odnowienia na gniazdach jest jeszcze krótszy i wynosi dla jednego gniazda ok. 6 - 8 lat. Gdy odnowieniem objty jest cay d - stan to czstkowy i ogólny okres odnowienia pokrywaj si ze sob w czasie, moe te równa* si sumie czstkowych okresów z kilku czci, bd gdy w d - stanie istnieje równocze*nie wiele powierzchni odnowieniowych i ich czstkowe okresy si przecinaj to ogólny okres jest wówczas odpowiednio mniejszy od sumy czstkowych okresów odnowienia.
Szeroko** zrbów zupenych pasowych i smugowych wg niemieckich le*ników i innych :
Wg Wiedemann'a - zrb szeroko*ci ok. 70 m na E *cianie d- stanu ( granica dolna 40m - poniej których sosna jest w osabionej kondycji, górna 80m - powyej zaznaczaj si szkodliwe strony duego zrbu). ( zgadza si z MARTINEM, i PFEIL'EM )
OelkerS - przestrzega przed wyznaczaniem zrbów wierkowych szerokoci wikszej ni 50 - 60 m, poniewa prowadzi to do wikszych, jednorodnych d - stanów równowiekowych i zakwaszenia gleby.
Wg Blechschmidta, EISENREICHA i NEBEGO - szeroko** zrbów zupenych w obszarze naturalnego rozsiedlenia *wierka nie powinna przekracza* 40 m.
Wg ZHL 40-60 m , pow. do 4 ha dla Ib, i 60-80 m, pow. do6 ha - dla Ia ; w górach mona stosowa* zrby smugowe szer 15 - 30 m i pow. do 2ha
ÓCIAK wskazuje na konieczno** powizania szerokoci zrbów z kierunkiem ci*
W Saksonii zrbom zupenym na obszarze lasów w nadaje si szeroko 10 - 20 m.
Optimum szerokoci jest wzgldne i uzalenione od pooenia i warunków klimatyczno - glebowych. Niemniej odpowiedni dla wikszoci przypadków „zoty *rodek”, który zaleca PFEIL ley, zdaniem Puchalskiego w granicach 50 - 70 m dla sosny i 20 - 40 m dla *wierka.
Okres przygotowawczy wg Polansky'ego :
Celem okresu przygotowawczego jest stworzenie warunków do odnowienia, a w szczególnoci zwikszy* urodzaj nasion podanych gatunków drzew i ksztatowa *rodowisko wewntrzne lasu ( warunki mikroklimatyczne i glebowe ) w sposób sprzyjajcy kiekowaniu nasion. Ciecia przygotowawcze s potrzebne w silnie zwartych, niedostatecznie pielgnowanych d -stanach, w których przewanie wystpuje gruba warstwa surowej próchnicy. Jej rozkadowi sprzyja zwikszony dostp *wiata, ciepa i opadów. Zwaszcza w d - stanach w, w - Jd, a czsto i Bk umiarkowane przerwanie zwarcia cieciem przygotowawczym powoduje szybszy rozkad cióki, a próchnica surowa staje si „sodka” ( przechodzi w próchnic mulow)W ten sposób gleba zostaje przygotowan do przyjcia nasion. W ciciach przygotowawczych usuwa si niepodane gatunki w celu niedopuszczenia do ich obsiewu, a nastpnie wszelkie drzewa przestarzae, sabe, o zej jakoci Przez to zarówno polepsza si warunki rozwoju poszczególnych drzew, jak i wzmaga si intensywnos* obradzania.
W d- stanach So i Db cicia przygotowawcze przeprowadza si na krótko przed przystpieniem do ci* obsiewnych, bd w ogóle si ich nie wykonuje. W d - stanach Jd, Bk, Jd-Bk-w okres miedzy tymi dwoma rodzajami ciec jest duszy W d - stanach dobrze przygotowanych do odnowienia przez racjonalne trzebierze, w których nieraz po trzebieach zjawia si samosiew, cicia przygotowawcze a nawet obsiewne staja si zbdne.
W cieciach przygotowawczych nastpuje umiarkowane przerwanie zwarcia. Lepiej jest cicie powtórzy, ni nagle przerwa* zwarcie. Brzegi d - stanu w wikszym zwarciu, oszczdza* d- stan podrzdny i podrost.
Okres przygotowawczy wg Puchalskiego :
Okres przygotowawczy zmierza do takiego przysposobienia powierzchni gleby, aby korzonki kieków mogy przenikn* do poziomu mineralnego ju w pierwszym roku. Przerzedzenie d - stanu pobudza drzewa do obfitego owocowania, wzmaga rozkad *cióki i oywia dziaalno** organizmów glebowych, przez zwikszony dostp *wiata, ciepa, i opadów do dna lasu.
W d- stanach regularnie pielgnowanych cicia przygotowawcze staj si zbdne , poniewa s one automatyczn kontynuacja silniejszych trzebiey pónych. Nie ma tez zasadniczej rónicy jako*ciowej w wyborze drzew przeznaczonych do wyrbu, i w okresie przygotowawczym wycina si podobnie jak w trzebiey osobniki chore, le uksztatowane, z wtymi koronami, sabo przyrastajce, usuwa si take nadmiar niepodanych gatunków jak brzoza, osika, grab itp.
W d- stanach prawidowo trzebionych nie zachodzi potrzeba prowadzenia ci* przygotowawczych. Nie s one potrzebne take przy odnowieniu Db i So.
Bardzo gste, sabo trzebione lite d- stany rosnce w wilgotnym klimacie i na mao czynnych glebach wymagaj specjalnego przygotowania. Zaniedbania w pielgnacji mog by* odrobione za pomoc kilku cie* przygotowawczych, powtarzajcych si co 2 - 3 lata ( umiarkowane). W zych warunkach siedliskowych i niepielegnowanych d - stanach stadium przygotowawcze moe trwa* 10 i wicej lat. Heyer - Hess zaleca usuwa* w ciciach przygotowawczych 10 - 15 % istniejcej masy, Mayr 1/3 do 1/2 liczby rosncych drzew, Gayer nie podaje adnej liczby. Cicia przygotowawcze powinny by* przeprowadzane powoli i by* kontynuacja trzebiey.
Ocena rbni zupenej wg Puchalskiego
Zaletami tej rbni s przede wszystkim prostota organizacji, i przejrzysto gospodarstwa, atwo wykonywania wszystkich czynnoci jak cinka, pomiar, wywóz drewna, uprawa gleby i jej nawoenie, szybsze i tasze odnowienie, uatwione zwalczanie chwastów i szkodników, atwiejsza kontrola i utrzymanie porzdku, skoncentrowanie prac. Do szczególnie mocno akcentowanych zalet rbni zupenej mona zaliczy atwo stosowania tak zwanej kompleksowej mechanizacji prac. Szkody od zrywki w rbni zupenej nie istniej. Mode drzewka korzystaj z penego wiata, rosn prawie zawsze szybciej ni pod oson.
Gównym zarzutem przeciwko rbni zupenej jest to e powoduje ona pogorszenie stanu gleby w okresie miedzy cink drzew a powstaniem zwarcia modego d - stanu., zarzut ten dotyczy przede wszystkim siedlisk yznych - lasowych, nie odnosi si on jednak do siedlisk borowych. Wan rol odgrywa pokrywa gleby, ujemnie na gleb wpywa wrzos i trzcinnik ldowy. Rolinno zielna , która si pojawia na zrbie zupenym nie oznacza pogorszenia gleby, a zwaszcza stanu próchnicy, przeciwnie wskazuje na wzmoenie procesów rozkadu butwiny.
Niesuszny jest take zarzut jakoby zrb zupeny wpywa ujemnie na rozwój drobnoustrojów glebowych . Potwierdzaj to badania Wiedemanna i Krausa.. Hennecke przeprowadzi w pó. Wsch Niemczech badania porównawcze drgowin So powstaych na zrbach zupenych i pod oson. Z 32 par porównawczych obiektów tylko w 5 d- stanach wyhodowanych na zrbach zupenych stwierdzono nieznaczn obnik bonitacji, 8 d - stanów zachowao t sam bonitacj a 19 wykazao nawet wzrost bonitacji. W rzeczywistoci nie oznacza to jednak pozytywnego wpywu zrbu zupenego a wskazuje jedynie na rónic wzrostu modników wywoane ocienieniem. Wg Sucheckiego zrby zupene naley stosowa tam gdzie pokady surowej próchnicy przeszkadzaj w powstawaniu nalotu, w takim przypadku zaoenie zrbu zupenego wpywa dodatnio na rozkad próchnicy i wzbogaca gleb w azot. Due szkody od zrbu zupenego powstaj w górach - erozja gleby, równie w przypadkach w których zabagnienie gleby moe nastpi przez nage usunicie d - stanu. Niekorzystnie wpywa równie na gleby ubogie w próchnic i ulegajce zaszlamowaniu Gówn wad jest to e utrudnia hodowl drzew wraliwych na przymrozki tym samym przeciwdziaa na utrzymanie lasu mieszanego na duych powierzchniach. Zarzuty o zagroeniu lasu przez wiatr, nieg, owady , grzyby jest uzasadniony w d - stanach litych , które wystpuj w miejscu dawnych lasów wielogatunkowych, natomiast w odniesieniu do jednogatunkowych borów So wspomniane zastrzeenie ma nike znaczenie. Tyszkiewicz i Obmiski mówi e o ile jednogatunkowo jest na siedliskach yniejszych zjawiskiem niekorzystnym, to na siedliskach uboszych, jakich mamy najwicej ograniczenie wyboru do So jako gat. gównego jest po prostu narzucona przez przyrod Poniewa przy tym warto Os take i z innych wzgldów jest dla gospodarstwa niewtpliwa, nie mona faktu jej uprzywilejowania wysuwa jako zarzut przeciwko gospodarstwu zrbowemu. Podobnie zarzut jednowiekowoci i jednopitrowoci suszny tylko do zasobnych siedlisk nie moe ich zdaniem dotyczy siedlisk uboszych, zwaszcza suchych i zdolnych wykarmi d - stany tylko jednopitrowe.
W zwartym i dobrze pielgnowanym, jednogatunkowym d - stanie So warto uytkowa drewna jest najwysza, przy jednoczenie dobrych efektach masowych.
Wan wad w rbniach zupenych jest fakt, e usuwamy drzewa grube i cienkie, dojrzae i niedojrzae przez co nie wykorzystujemy w peni zdolnoci przyrostowych d - stanu.
Ocena rbni czciowej wg Puchalskiego
Zaletami rbni czciowej s : staa osona gleby przez d - stan , due wykorzystanie samosiewu górnego i przyrostu z przewietlenia podczas okresu odnowienia, take s wiksze moliwoci pielgnowania zapasu, Heske - Rubne podkrelaj e strefowe odnowienie umoliwia zachowanie cenniejszych partii d - stanu. W miar wyduania procesu odnowienia wzrasta moliwo selekcji i przenoszenia przyrostu z przewietlenia na wartociowe skadniki d - stanu. Rbnia czciowa stwarza dla modych drzewek warunki korzystne i niekorzystne : z jednej strony chroni nalot przed przymrozkami z drugiej ogranicza dostp wiata i nie eliminuje konkurencji korzeniowej starego d - stanu. Rbnia czciowa wielkopowierzchniowa wymaga dobrze rozbudowanego systemu dróg wywozowych i szlaków, poniewa w stadium przygotowawczym drzewa wycigane s z do gstego jeszcze d - stanu , a przy ciciach odsaniajcych powstaj trudne sytuacje z powodu odnowienia które zajmuje due powierzchnie.
atwiejsze jest uytkowanie w rbni czciowej pasowej i smugowej, gdy drzewa obala si do drzewostanu i przez niego wyciga W terenie górskim zrb moe przebiega horyzontalnie lub przebiega po najwikszym spadku. Szkody od cinki i zrywki s na duej powierzchni stosunkowo wiksze ni na maych powierzchniach. Rzadkie owocowanie Bk dla którego rbnia czciowa ma przede wszystkim znaczenie zmusza niejednokrotnie do rozszerzania ci na due przestrzenie. W przypadku udania si samosiewu wynik jest bardzo dobry ale przedstawia si niejednokrotnie w postaci litych d - stanów, jeeli samosiew si nie uda to rozlega powierzchnia manipulacyjna pokrywa si rolinnoci zieln, która utrudnia odnowienie. Przeciwko rbni pasowej i smugowej przemawiaj rzadkie lata nasienne Bk ( 5 - 8 , rzadko 10 - 12 ) Pod wzgldem pielgnowania zapasu omawiana rbnia przedstawia si gorzej w porównaniu z rbnia wielkopowierzchniow. Przyczyna ley w dugoci okresu odnowienia.
Z dotychczasowych rozwaa wynika e na ogó rbnia pasowa i smugowa s w wikszoci przypadków uzasadnione przede wszystkim w górach gdzie du rol odgrywaj szkody od zrywki, ale rzadki dobry urodzaj Bk moe usprawiedliwi w terenie górskim zaoenie wikszych powierzchni. W wyniku klasycznej rbni czciowej powstaj d - stany jednogat. I równowiekowe, co stanowi gówny zarzut tej rbni
Do najwaniejszych ulepsze klasycznej rbni czciowej nale :
1. Odstpienie od prowadzenia cie na duych powierzchniach
2.Ostrone prowadzenie ci, w ciciu obsiewnym dla Bk wskanik zadrzew 0.9
3. Wykorzystanie oprócz obfitych urodzajów take lat nasiennych o czciowym urodzaju
4.Sztuczne wprowadzanie w zakresie odnowienia samosiewnych gat. odnowieniowych
5. Przerzedzenie zwarcia d - stanu nie w sposób równomierny lecz take przez stosowanie ci grupowych (dla Jd - gównie )
Rbnia czciowa pasowa i smugowa w górach (Twaróg) :
Omawiane formy zwaszcza smugowa , s wyranie lepsze od IIa, przy odnawianiu d - stanów *wierkowych. Stosowanie ich nie powoduje wikszego wzrostu zagroenia d - stanów ze strony wywalajcych wiatrów, a równie dla odnowie* podczas *cinki. Znaczna bowiem cz** drzew pada poza odnawian smug i duyce zrywa si przez starodrzew. Przy rbni IIc brzegi d - stanu najkorzystniejsze dla samosiewów wierka obejmuj przewaajc cz** powierzchni ci*. W razie nie udania si samosiewu powtórne odnowienie na smudze jest znacznie atwiejsze ni na rozlegej strefie.
Smugowa forma rbni cz*ciowej bya dotychczas projektowana w górskich wierczynach, gdzie jednak jest rzadziej stosowana ni rbnia II a . W Beskidzie ywieckim obejmowaa okoo 20% powierzchni ci* rbnych. Projektowano j tu w latach 80 - tych w zwartych wierczynach na siedlisku LMG i BMG. Przewidywano cztery etapy ci* po okoo 25 % pocztkowej miszo*ci, nastpujce po sobie co 3 - 5 lat. (przyg, obsiew, ods, uprzt) Okres odnowienia 6- 10 lat, zbyt mao aby mona byo z wyprzedzeniem wprowadzi* w wierku domieszki gat. cienioznonych.
Upowszechnieniu rbni IIc nie sprzyja jej maopowierzchniowy charakter, nie pozwalajcy na zlokalizowanie w planie ci* duych miszoci obliczonego etatu, przy zakazie zakadania w górach wrbów. ZHL zalecaj stosowanie II b i II c na niu przy odnawianiu d- stanów w - So, a w górach d- stanów w, jeli celem hod. jest nadal jednopitrowa wierczyna z nieznaczn domieszk Jd i Bk. (10 -20%). S to przypadki u nas do*c rzadkie. W celu uzyskania w wierczynie wikszego udziau tych gatunków naley odnawia* je z wyprzedzeniem. Etapy ci* w tym przypadku : 1) Zaoenie orodków dla Jd w kpach 5-7 a w przerzedzeniach i lukach oraz przygotowanych celowo gniazdach z lekko przewietlona osona górn. 2)Po 8 - 10 latach cicie b. umiarkowane, w otoczeniach kp Jd wprowadzamy Bk. Nasilenie obydwu etapów ci* nie powinno przekracza* 20% pocztkowego zapasu d - stanu. 3) Po 5-7 latach, w roku nasiennym w, wykonuje si cicie obsiewne na przestrzeni midzy kpami Jd i Bk. Nasilenie ci* tego etapu obejmuje dalsze 20% pocztkowego zapasu. 4) Cicia odsaniajce po5 latach po udanym obsiewie w i co 5 lat, a do cakowitego uprztnicia starodrzewiu.
Okres odnowienia wynosi ok. 25 lat, w tym tyle samo dla Jd, ok. 15 lat dla Bk i ok. 10 lat dla w.
Rbnia czciowa gniazdowa II d w górach (wg Twaroga)
Zalecana na niu w d - stanach z panujcym gatunkiem wiatodnym, najczciej sosnowych, z udziaem gat. Cikonasiennych, jak Bk i Db. Drzewostan dzieli si na strefy szerokoci do 150 m. i powierzchni do 6 ha. W pocztkowej fazie ci wyznacza si w pierwszej strefie gniazda, gdzie wystpuje domieszka gat. Cikonasiennych, które zgodnie z celem hodowlanym powinny wej w skad przyszego d - stanu.
W gniazdach cicia czciowe, po osigniciu przez d - stan wysokoci biologicznego zabezpieczenia usuwamy ciciem zupenym starodrzew. Okres odnowienia w strefie wynosi 11- 20 lat.
Rbnia ta nie ma i nie powinna mie w górach zastosowania. Ujemn cech tej formy rbni w warunkach górskich jest ciecie zupene na przewaajcej powierzchni rozlegej strefy.
Rbnia gniazdowo - czciowa II e w górach ( wg Twaroga)
Rbnia ta bya od wielu lat projektowana w nielicznych d - stanach, gównie na Pogórzu Karpackim. Omawiana rbnia powinna znale znacznie szersze ni dotychczas zastosowanie na siedliskach lasów i lasów mieszanych, zarówno wyynnych jak i górskich, zwaszcza przy odnawianiu d - stanów mieszanych, gatunki majce stanowi domieszk wymagajc wyprzedzenia w odnowieniu przed gat. panujcym. Bd to przede wszystkim typy gospodarcze d - stanów : Jd - Bk, Db- Bk , Jd - Db- Bk . Rbnia II e powinna zastpi II a w buczynach górskich ( Bieszczady), gdy lite buczyny zwykle nie bywaj celem hodowlanym. Okres odnowienia w strefie ci, cznie z wyprzedzajcym odnowieniem na gniazdach trwa ok. 30 lat. Inne domieszkowe gatunki wiatodne, zwaszcza Md, wprowadza si po cieciu uprztajcym w trakcie uzupenie na lukach.
Nasienniki ( wg Polansky'ego)
Na nasienniki trzeba wybiera drzewa zdrowe, wyborowej jakoci z dobrze rozwinit korona o najlepszych cechach dziedzicznych. Kilka lat przed zaoeniem zrbu trzeba usun z otoczenia przyszych nasienników najblisze drzewa. Po kilku latach, gdy nasienniki zostay w ten sposób dostosowane do warunków rodowiska na zrbie, zaczn obficie obradza i mog dostatecznie obsia powierzchni zrbu. Nasienniki niektórych dugowiecznych i cennych gatunków mog pozosta w nowym d - stanie na ca kolej rbnoci (So, Db, niekiedy Md). Drzewa nie wszystkich gatunków nadaj si na nasienniki. Najlepsze okazay si nasienniki So , zwaszcza na gbokich glebach piaszczystych.
Sosna jest bardzo odporna na wiatr i insolacj : korona jej po odsoniciu stosunkowo szybko si rozrasta, wzmaga si obradzanie nasion, które ulatuj na due odlegoci. Na glebach yznych i wilgotnych nasienniki So mog by wywracane przez wiatr. w, Jd w duej mierze Bk praktycznie nie wchodz w rachub jako nasienniki. w jest mao odporny na wiatr, Jd ciko znosi nag zmian rodowiska a odnowienie jej na zrbie zupenym jest raczej niemoliwe podobnie jak u Bk, u którego poza tym wystpuje poraenie korzeni. Db w lesie wysokopiennym te nie moe by nasiennikiem, poniewa po nagym odsoniciu pokrywa si wilkami, poza tym cikie odzie niezbyt daleko padaj od drzewa , powoduje to, e trzeba zastosowa b. Du liczb nasienników.
Liczba nasienników przypadajcych na jednostk powierzchni zaley od szerokoci zrbu, waciwoci gat. i samych wybranych drzew. Wg dowiadcze praktycznych na jednym ha pozostawia si od 10 - 40 nasienników. Na maym zrbie nasienniki rozmieszcza si pojedynczo, na duych zrbach pozostawia si grupy 3 - 5 drzew aby umoliwi krzyowe zapylenie.
Traktowanie podrostu a) Polanky b) Puchalski :
a) W ciciach przygotowawczych nastpuje umiarkowane przerwanie zwarcia. Lepiej jest cicie powtórzy, ni nagle przerwa zwarcie. Brzegi d - stanu naraonego na dziaanie wiatru naley utrzyma w wikszym zagszczeniu w celu osony wntrza d - stanu. Rozluniajc zwarcie wokó podanych drzew naley oszczdza d - stan podrzdny i podrost.
b) Szans przeycia na zrbach odsonitych podrostów bada GAAS. Obserwujc reakcj odsonitego podrostu, zmian typu igliwia , przyrost na wysoko i grubo GAAS stwierdzi, e podrost gatunków iglastych odznacza si rón zdolnoci przeycia. Przezywaj przede wszystkim drzewka mode nie przekraczajce wieku 15 - 20 lat i wysokoci 0,5 m. Zmiana mikroklimatu po usunici d - stanu wpywa nie tylko na przeycie podrostu, ale i na dalszy jego wzrost. Przyrost wysokoci drzewek 1 - 1,5 m. ulega silnemu zahamowaniu. Dlatego na zrbach naley chroni przede wszystkim podrost nie wyszy ni 0,5 m.
Skd si wzia rbnia Hartiga - Heyera :
Sposób odnowienia naturalnego w rbni czciowej powsta w wyniku obserwacji, e po intensywnych trzebieach w starszych d -stanach zoonych z gat. cienioznonych (Jd, Bk, w) pojawi si samosiew, mimo i zwarcie nie zostao trwale przerwane. Powstay nalot prdzej czy póniej znika po uzyskaniu zwarcia d - stanu a powstawa, gdy zwarcie znów przerwano w wyniku nastpnego zabiegu trzebieowego. Opierajc si na tym spostrzeeniu Hartig w 1791 opracowa wytyczne jak naley postpowa aby utrzyma powstay samosiew, aby sta si zacztkiem nowego d - stanu. Potem Heyer w 1854 wyodrbni poszczególne fazy odnowienia w rbni czciowej na caej powierzchni d - stanu. , dlatego tego rodzaju odnowienie nazywamy sposobem Hartiga - Heyera.
Co sdzi Tyszkiewicz i Obmiski o jednogatunkowoci i jednowiekowoci :
O ile jednogatunkowo jest na siedliskach yniejszych zjawiskiem niekorzystnym, to na siedliskach uboszych, jakich mamy najwicej ograniczenie wyboru do So jako gat. gównego jest po prostu narzucona przez przyrod Poniewa przy tym warto Os take i z innych wzgldów jest dla gospodarstwa niewtpliwa, nie mona faktu jej uprzywilejowania wysuwa jako zarzut przeciwko gospodarstwu zrbowemu. Podobnie zarzut jednowiekowoci i jednopitrowoci suszny tylko do zasobnych siedlisk nie moe ich zdaniem dotyczy siedlisk uboszych, zwaszcza suchych i zdolnych wykarmi d - stany tylko jednopitrowe.
W zwartym i dobrze pielgnowanym, jednogatunkowym d - stanie So warto uytkowa drewna jest najwysza, przy jednoczenie dobrych efektach masowych.
Metoda ci czciowych Koncela 1931r
Uwzgldnia si w niej wymagania poszczególnych gat. drzew oraz miejscowe warunki siedliskowe i d - stanowe. Odnowienie nastpuje zasadniczo w 3 etapach :
1) D- stan dzieli si rozrbami, wytycza kierunki postpu odnowienia w niektórych czciach d - stanu przeprowadza si ciecia przygotowawcze.
2) W miejscach gdzie dokonano cie przygotowawczych przeprowadza si cicia obsiewne a w innych cicia przygotowawcze
3) Obejmuje wszystkie pozostae fazy odnowienia i cicia przygotowawcze prowadzi si w miejscach nie przerzedzonych, cicia obsiewne tam gdzie wystpi urodzaj nasion, a cicia odsaniajce w miar potrzeb nalotu, w miejscach gdzie podrost wymaga cakowitego odsonicia cicia odsaniajce przechodz w cicia uprztajce Drzewa cina si w okrelonym kierunku a zrywk przeprowadza si po przesiekach tak aby unikn szkód.
Uproszczona rbnia Krawczyskiego :
Do odnowienia d - stanów w mieszanych z liciastymi opracowa on koncepcj uproszczonej rbni czciowej W pierwszym cieciu usuwa ok. 50% zapasu, a mianowicie wszystkie liciaste i 25 - 30% iglastych, ten zabieg uwaa za cicia obsiewne. Pozostay d - stan usuwa po upywie 10 lat. Nieudatno odnowienia skonia autora do uprztnicia reszty d - stanu w 2 cieciach, w kadym ciciu po poowie pozostaego zapasu. Tempo odnowienia dostosowa on do warunków siedliskowych z uwzgldnieniem niebezpieczestwa szkód od wiatru. Wg leników radzieckich nie nadaje si do stosowania w krajach Europy rodkowej.
Odnowienie d-stanów md i w wg Puchaskiego w alpach
W alpach bardzo rozpowszechnione s lasy md - w. Dobre wyniki daje naturalne odnowienie md na wskich zrbach z pozostawieniem nasienników. Na podstawie do. Wynika e wystarczy pozostawi 12 - 15 nasienników md na hektarze. Zrby posuwaj si powoli w przeciwnym kierunku do wiatrów. w odnawiamy przez sadzenie 3 - 4 letnich sadzonek domieszk do niego stanowi md z naturalnego odnowienia
Rebni cz. Wielkopo. W lasach BK wg Puchalskiego
Rbnia cz. Wielko. W lasach bk zostaa pod wzgldem techniki ci przystosowana do biologii i ekologii BK i odpowiada istocie gosp. W litych bk w xviii w dalszy rozwój metod odnowienia buczyn w rbni czciowej nastpi g.
Pod wpywem publikacji stumpfa, koniga, hezera
Pogldy niemieckich leników na wprowadzenie w w górach szer. Zrbów
Na obszarze lasów wierkowych Saksonii nadaje si zrbom zupenym szeroko 10 - 20
Oelkers przestrzega przed wyznaczaniem zrbów wierkowych wikszych ni 50 - 60 m. Poniewa prowadzi to do wikszych, jednorodnych d-stanów równowiekowych i zachwaszczenia gleby, które pociga za sob kosztowne poprawki. Z drugiej strony wierki rosnce na
Wskich zrbach podlega ujemnym wpywom ocienienia a wic braku ciepa oraz szkodom od zwierzyny przy duym rozproszeniu prac. Wg Blechschmidta, eisenreicha i nebego szeroko zrbów dla w nie powinna by wiksza ni 40 m. Pfeil zalec zoty rodek 20-40 m.
Cicia brzegowe
Polega na usuwaniu drzew jednorazowo lub czciowo w periodycznych nawrotach wzdu drzewostanu przeznaczonego do odnowienia. Brzeg ten jest zazwyczaj ekologicznie najkorzystniejszy dla uzyskania samosiewu i rozwoju podrostów. S one zalecane dla odnowienia m. In. w. Cicie brzegowe nosi nazw cicia smugowego jeeli jego szeroko nie przekracza pojedynczej wysokoci d-stanu odnawianego. Jego odmian s cicia klinowe i schodkowe .
C. Klinowe- usuwanie drzew w celu uzyskania samosiewnego odnowienia pod oson górn lub boczn. Klin skierowany jest przeciw panujcym wiatrom a w górach w dó stoku
C. Schodkowe - stwarza lepsze warunki ekologiczne dla rozwoju modego pokolenia. Wariantem jest cicie zatokowe w formie zakola
Powierzchnie ekologicznie mae - na które oddziauje w caoci otaczajcy d-stan ,jedna wysoko d-stanu gdy graniczy z jednej strony z d-stanem, dwie wysokoci d-stanu gdy graniczy co najmniej z dwóch stron z
D-stanem / cicia brzegowe , smugi, luki, mae gniazda, rednie gniazda
Powierzchnie ekologicznie due - s to takie powierzchnie na które dziaa tylko czciowo otaczajcy d-stan , s to powierzchnie po wyej jednej wys. D-stanu gdy granicz z jednej strony z drzewostanem lub powyej dwóch wys. D-stanu gdy graniczy co najmniej z dwóch stron z d-stanem / pasy /
Rbnia czciowa wielkopowierzchniowa w wiecie
-dania zastosowanie w buczynach
- Finlandia , Szwecja odnowienie samosiewem sonin
Francja , Jugosawia , Rumunia lasy dbowe
Niemcy czarny las odnowienie jody
W zalenoci od powierzchni manipulacyjnej
Philipp wyróni:
-strefy szer. 120 - 200 m.
- pasy szer. 60 - 120 m.
-smugi szer. Do 60 m.
Zalecenia Puchalskiego do odnowienia drzewostanów Db
Rbnia czciowa wielkopowierzchniowa nadaje si dobrze do odnawiania Db z powodu rzadkiego owocowania i wraliwoci tego gat. Na przymrozki , przy czym wiksze zapotrzebowanie wiata i dosy szybki wzrost w modoci znajduje uzasadnienie w krótkim nawrocie ci odsaniajcych i szybkim uprztniciu d-stanu. We Francji odnawia si t metod / otrzymano dobre wyniki / stosuje si j do dzisiaj
Gdzie stosuje si rbnie zupen gniazdow
Znajduje ona zastosowanie do przebudowy litych d-stanów Brz , os Gb
Stosowny w lasach rogoskich , las dowiadczalne SGGW
Geneza -wprowadzona przez Mortzfelda 1896r Królewiec
Rbnia czciowa wielkopowierzchniowa geneza
1791 r Hartig opracowa wytyczne jak postpowa aby otrzyma odnowienie i aby dao ono pocztek nowemu pokoleniu
Heyer 1845 r wyodrbni poszczególne fazy
Rbnia dzielnicowa - obszar lasu dzieli si na dzielnice, w dzielnicy okres uytkowania równa si okresowi produkcji podzielonej przez liczb dzielnic. Sposób uytkowania jest taki sam jak w rbni przerbowej, kada dzielnica to d-stan rónowiekowy Rbnia ta stanowi form przejciow, midzy rbniami cig i czciow.
Pielgnacja zapasu wg Hetera - zabieg ten zmierza przede wszystkim do wyhodowania zapasu o moliwie najwikszej odpornoci przeciwko wszelkiego rodzaju szkodom , a nastpnie do moliwie najwikszego podniesienia wartoci pozostaego zapasu . Cieciami naley obj kadorazowo drzewa najmniej produkt.
Pielgnacja zapasu wg Krutzscha - pod tym pojciem rozumie zasad: najnajpierw uytkowac najgorsze a lepsze pozostawia
Pielgnacja zapasu wg Bauera - to zabiegi pielgnacyjne wyk. W d-stanach dojrzaych po skoczeniu trzebiey , kiedy selekcj pozytywn nie mona ju wpyn zasadniczo na war to d-stanu wraca si wówczas do selekcji negatywnej uytkujc d-wa gorsze.
Rbnia wg Zhl - zasady wyk. Zespou czynnoci z zakresu uytkowania lasu majcych na celu stworzenie najkorzystniejszych warunków do odnowienia , waciwych gat. d-w
I uzyskania waciwej struktury.
Rbnia wg Chodzickiego - sposób prowadzenia ci w uytkowaniu rbnym poczony zazwyczaj ze swoistym sposobem pielgnowania i odnowienia
Rbnia modyfikuje czynniki siedliskowe wpywa na pierwotno d-stanu zapewnia podany skad gat. Form i struktur wiekow.
Natomiast sposób zagospodarowania ksztatuje cay las i nadaje mu podan budow
Prowadnia wg Chodzickiego - obejmuje zespó okrelonych rbni i zabiegów hodowlano pielgnacyjnych zmierzajcych do zachowania lub osignicia podanej struktury wiekowej i budowy d-stanu w przestrzeni i czasie. Wyróniamy 3 prowadnie
1. Prowadnia jednogeneracyjna-bud. 1-pitro.
2. - // - kilkugeneracyjna- - // - wiel-pitr
3. - // - wszechgeneracyjna - // - przerbo
Cicie zupene - polega na jednorazowym usuniciu wszystkich d-w z danej powierzchni
Zrbowy sposób zagospodarowania - jest to sposób gospodarowania który polega na wyciciu wszystkich d-w na pewnej powierzchni, gdzie po przygotowaniu gleby odnawiamy sadzeniem
Rbnia zupena - sposób prowadzenia ci w taki sposób e usuwamy jednym ciciem wszystkie d-w na pow. Rónej wielkoci i ksztatu
Rbnia zupena ocena
Zalety:
- prostota organizacji
- atwo wyk. Czynnoci
- szybsze i tasze odnowienie
- uatwione zwalczanie chwastów
- atwiejsza kontrola
- atwo stosowania kompleksowej mechanizacji
Wady: - pogorszenie stanu gleby po cince
- erozja gleby
Okres odnowienia wg Polaskiego - zaley od gat. D-w oraz od miejscowych warunków siedliskowych i d-stanowych i tak w d-stanach
So nie duszy ni 10 lat, w d-stanach w 10 - 15
Rzadko jednak okres odnowienia w r. Cz . Trwa duej ni 20 lat
Okres odnowienia wg Puchalskiego - ogólnie wynosi 10-20 lat w tym czasie las wykazuje budow dwu- pitrow
Cel i zaoenia rbni badeskiej przedstawi
Siefert w 1907 r
1.zachowanie i podnoszenie produkcyjnoci gleby
2.hodowanie d-stanów rónowiekowych , wielogatunkowych i wielopitrowych z naturalnego odnowienia
3. Wzmoenie wydajnoci przez indywidualn pielgnacj d-stanu i d-w za pomoc trzebiey i ci przewietlajcych podczas dugiego okresu odnowienia.
4. Zrezygnowanie z ci uprztajcych
Jednostki systematyki rbni:
Rodzaj rbni: - jest to sposób prowadzenia ci w uytkowaniu rbnym d-stanu, poczony zazwyczaj ze swoistymi sposobami odnowienia i pielgnowania./ Innymi sowy jest to caoksztat ci i zabiegów wychowawczych w okrelonym d-stanie
Odmiana - jest to pojcie wynikajce z podziau rbni na podstawie rónic osony modego pokolenia lasu w sposobach zrbowych , a w sposobie przerbowym na podstawi rónic w zasadach i przesankach regulowania ci
Forma - zawiera elementy wice si z ciciami i form powierzchni forma w swej nazwie okrela bliej sposób ci wielko i ksztat powierzchni uytkowanej .
Wariant - najmniejsza jednostka podziau rbni uwzgldniajca drobne rónice w ramach formy rbni i wyróniana jest na podstawie kryterium zrónicowania pod wzgldem wzajemnego ukadu zrbów , wielkoci zrbów czy postpowania odnowieniowego.