Prawo bilansowe. Komitet Standardów Rachunkowości
Kosztowny, ale jednak potrzebny
Koszty funkcjonowania Komitetu Standardów Rachunkowości w 2004 r. wyniosły ponad 220 tysięcy złotych, czyli około 70 proc. środków przyznanych przez ministra finansów z budżetu. Dotychczas komitet przyjął tylko dwa krajowe standardy rachunkowości.
Funkcjonujący na podstawie rozporządzenia ministra finansów z 28 listopada 2001 r. (Dz.U. nr 140, poz. 1580 z późn. zm.) Komitet Standardów Rachunkowości liczy 18 członków. W jego skład wchodzą specjaliści z zakresu rachunkowości, przedstawiciele ministerstw: Finansów oraz Skarbu Państwa, NBP, Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, Krajowej Izby Biegłych Rewidentów oraz środowiska naukowego i audytorskiego. Skład komitetu powoływany jest na dwuletnią kadencję.
Dotychczas komitet wydał dwa krajowe standardy rachunkowości: „Rachunek przepływów pieniężnych” i „Podatek dochodowy”. Obecnie trwają prace nad standardami: „Umowy budowlane i montażowe”, „Utrata wartości aktywów”, „Restrukturyzacja jednostek i rachunkowość w procesie sanacji”, „Rezerwy i zobowiązania warunkowe” oraz „Leasing”. Kiedy jednak można spodziewać się projektów tych standardów - na razie nie wiadomo. Prace nad oczekiwanym przez przedsiębiorców standardem „Rachunkowość małych i średnich przedsiębiorstw” zostały zawieszone. Komitet oczekuje opracowania przez Radę MSR wstępnych propozycji projektów międzynarodowych standardów dla małych i średnich przedsiębiorstw.
Środki na pokrycie kosztów działania komitetu zapewnia minister finansów. Jak informuje MF, roczne koszty funkcjonowania komitetu w 2004 r. wyniosły 220 821,65 zł, z czego 44 446,37 stanowią zagraniczne podróże służbowe członków komitetu. Podczas pierwszej kadencji w latach 2002 - 2004 odbyło się 15 posiedzeń. Od 21 kwietnia 2004 r. rozpoczął prace komitet drugiej kadencji, który dotychczas odbył 12 posiedzeń. Członek komitetu otrzymuje 1200 zł (brutto) za jedno posiedzenie (na podstawie decyzji ministra finansów nr 2/DR/2004 r.). Dużo to, czy mało? Patrząc na wymierne korzyści dla przedsiębiorców w postaci tylko dwóch standardów, można stwierdzić, że koszty utrzymania komitetu nie są adekwatne do korzyści płynących z jego istnienia.
Jednak działania komitetu nie koncentrują się tylko na standardach. Współpracuje on z licznymi organizacjami międzynarodowymi, m.in.: Radą Międzynarodowych Standardów Rachunkowości, Międzynarodową Federacją Księgowych oraz Europejskim Stowarzyszeniem Księgowych. Komitety takie działają w wielu krajach, także tych, w których podstawowym źródłem stanowienia zasad rachunkowości są przepisy prawa, np. Niemcy, Francja.
Rola komitetu wzrosła po wprowadzeniu obowiązku stosowania w Polsce Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (MSR). Jak podkreśla prof. Zbigniew Messner, przewodniczący Komitetu Standardów Rachunkowości, rośnie rola i znaczenie komitetu na arenie międzynarodowej. Komitet jest postrzegany jako aktywny i prężnie działający organ z rejonu Europy Południowo-Wschodniej. Szczególnym wyrazem uznania był wybór prof. Alicji Jarugi-Nowackiej na wiceprzewodniczącą XXI Sesji Międzyrządowej Grupy Roboczej Ekspertów ds. Międzynarodowych Standardów Rachunkowości i Sprawozdawczości w Genewie. Komitet zacieśnił współpracę z Europejskim Stowarzyszeniem Księgowych i nawiązał także współpracę z Europejską Grupą Doradczą ds. Sprawozdawczości Finansowej EFRAG.
Członkowie komitetu wysyłają komentarze do organizacji międzynarodowych odpowiedzialnych za stanowienie standardów. Hołdując zasadzie „nic o nas bez nas”, zabierają głos na arenie międzynarodowej w kwestiach istotnych dla użytkowników standardów. Komitet zamierza też wydawać stanowiska w kwestiach budzących najwięcej wątpliwości.
Nowa interpretacja do MSR 32
Zakres obowiązujących również polskie spółki międzynarodowych standardów rachunkowości został powiększony o nową interpretacje do MSR nr 32. Przynosi ona rozwiązania w zakresie rozliczania udziałów członkowskich w spółdzielniach i podobnych instrumentów.
W Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej opublikowane zostało rozporządzenie Komisji (WE) nr 1073/2005 z dnia 7 lipca 2005 r. Zmienia ono rozporządzenie nr 1725/2003 przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady. Rozporządzenie włącza do zakresu obowiązujących standardów interpretację KIMSF-2 „Udziały członkowskie w spółdzielniach i podobne instrumenty”. Tekst tej interpretacji został zamieszczony w załączniku do rozporządzenia.
Interpretacja prezentuje rozwiązania w zakresie rozliczania udziałów członkowskich w spółdzielniach. Interpretacja wyjaśnia, kiedy instrumenty finansowe zaklasyfikować jako zobowiązanie, a kiedy jako kapitał własny. Przyjęto stanowisko, że umowne prawo posiadacza instrumentu finansowego nie stanowi o tym, że ten instrument należy zaklasyfikować jako zobowiązanie finansowe. Jednostka powinna na dzień klasyfikacji instrumentu rozważyć wszystkie okoliczności, uwzględniając lokalne przepisy prawa, a także status jednostki. Udziały członkowskie stanowią kapitał własny, jeśli jednostka nimi dysponująca posiada bezwarunkowe prawo odmowy wykupu tych udziałów. Natomiast depozyty płatne na żądanie, w tym rachunki bieżące, depozyty terminowe oraz podobne kontrakty powstające w sytuacji, kiedy członkowie spółdzielni występują w charakterze klientów, są zobowiązaniami finansowymi jednostki (spółdzielni).
Interpretacja ma zastosowanie do rocznych okresów obrotowych rozpoczynających się po 1 stycznia 2005 r. Może jednak zastosować ją do okresów wcześniejszych, pod warunkiem ujawnienia tego faktu w sprawozdaniu.
www.stiudent.pl