PLAN PRACY

instruktora w punkcie nauczania

TEMAT: PRZEZNACZENIE, BUDOWA ORAZ ZASADY POSŁUGIWANIA SIĘ RENTGENORADIOMETREM DP-75.

CZAS: - ......... min.

POTRZEBY MATERIAŁOWE:

-rentgenoradiometr DP-75 -1szt.

PRZEBIEG SZKOLENIA

Lp.	Zagadnienia i czynności instruktora	Czas w min
1	2	3
1.	Podać temat i cel zajęć. CEL: Doskonalić szkolonych w przeznaczeniu, budowie oraz zasadach posługiwania się rentgenoradiometrem DP-75.
2.	a) PRZEZNACZENIE: Rentgenoradiometr DP-75 przeznaczony jest do wykrywania skażenia różnych powierzchni ciałami beta- promieniotwórczymi, wykrywania i pomiaru mocy dawki promieniowania gamma oraz ładowania dozymetrów DKP-50. b) BUDOWA: W skład rentgenoradiometru DP-75 wchodzą: pulpit pomiarowy zawierający układ elektroniczny, sonda połączona z pulpitem przewodem, przedłużacz sondy, futerał, komplet słuchawkowy, kołnierz osłony gniazda ładowania dozymetrów, pokrowiec sondy, pasek nośny futerału, przewód zasilania zewnętrznego, wkrętak elektroniczny, instrukcja obsługi, książka obsługi technicznej. Pulpit pomiarowy składa się z: płyty czołowej, zespołu elektronicznego, obudowy z pojemnikiem baterii. Na płycie czołowej umieszczone są następujące elementy: miernik ze skalą, przycisk „OŚW”- włączający podświetlenie skali, przycisk „KAS” - do kasowania wskazań, potencjometr do regulacji napięcia ładowania dozymetrów DKP-50, przełącznik podzakresów K1, przełącznik kontroli baterii i progów K2, gniazdo słuchawki, wyjście przewodu łączącego pulpit z sondą.
	c) ZASADY POSŁUGIWANIA SIĘ PRZYRZĄDEM: Rentgenoradiometr DP-75 umożliwia pomiar mocy dawki promieniowania gamma od 0,05 mR/h do 500 R/h w siedmiu podzakresach. W celu przygotowania przyrządu do pracy należy: -sprawdzić wzrokowo, czy przyrząd nie jest uszkodzony mechanicznie; -sprawdzić, czy wskazówka miernika odpowiada zerowemu położeniu na skali; -otworzyć pojemnik baterii i umieścić w nim trzy ogniwa R-20; -przełącznik K2 (PROGI) ustawić w położeniu KB, a przełącznik K1 (PODZAKRESY) na zakresie 500 R/h i sprawdzić stan baterii zasilającej. Wskazówka miernika powinna znajdować się w polu oznaczonym łukiem K; -przeprowadzić próbę działania sygnalizacji progów przez przełączenie przełącznika K2 (PROGI) w położenie KP, a przełącznik K1 (PODZAKRESY) w położenie 500 R/h i włączenie słuchawki. Wskazówka miernika powinna wychylić się w prawo i powinna włączyć się sygnalizacja akustyczna i optyczna przekroczenia progów; -przeprowadzić próbę działania przyrządu przez przełączenie przełącznika K1 (PODZAKRESY) w położenie 0,5 mR/h i skasowanie przyciskiem „KAS” ewentualne wychylenie wskazówki miernika. Działanie przyrządu jest poprawne, jeżeli po chwili wskazówka odchyli się do położenia zerowego i w sposób nie okresowy będzie zmieniać swoje położenie. W celu przeprowadzenia indykacji promieniowania beta należy: -ustawić osłonę sondy w położenie indykacja beta (okno sondy otwarte); -zbliżyć okno sondy na odległość 0,5-1 cm od kontrolowanej powierzchni; -przełącznik K1 (PODZAKRESY) ustawić w położenie, w którym wskazania są wyraźne. Wybór położenia przełącznika dokonuje się przełączając kolejno od podzakresu V do VII; -ocenić wielkość tła promieniowania gamma obserwując wskazania miernika przy osłonie sondy w położeniu indykacja beta oraz przy osłonie sondy ustawionej na pomiar promieniowania gamma (okno sondy zamknięte) przy utrzymaniu tej samej odległości sondy od kontrolowanej powierzchni. Różnica wskazań miernika świadczy o występowaniu promieniowania beta. Pomiaru mocy dawki promieniowania gamma dokonuje się w następujący sposób: -osłonę sondy ustawić w położenie pomiar gamma (okno sondy zamknięte); -wybrać właściwy podzakres pomiarowy kolejno od I do VII, aż do uzyskania wskazań miernika, umożliwiających dokładny odczyt; -dokonać 3-krotnego pomiaru w odległości 15-20 m na wysokości 70-100 cm od kontrolowanej powierzchni (pomiar tła) i obliczyć średnią arytmetyczną; -dokonać pomiaru zasadniczego na sprzęcie (w odległości 0,5-1 cm); -od pomiaru na sprzęcie odejmujemy pomiar tła i otrzymujemy moc dawki promieniowania gamma. Ładowanie dozymetrów DKP-50 dokonuje się w następujący sposób: -zdjąć nakrętkę zamykającą otwór gniazda ładowania i na gwintowaną wystającą część nakręcić kołnierz ochronny; -przełącznik K1 ustawić na podzakres I; -pokrętło potencjometru (ŁAD. DKP-50) przekręcić w lewo do wyczuwalnego oporu;
	-odkręcić kapturek dozymetru i umieścić dozymetr w gnieździe ładowania dociskając do wyczucia oporu (w położeniu tym włącza się oświetlenie wewnętrzne gniazda podświetlające skalę dozymetru); -pokrętło potencjometru ładowania obracać powoli w prawo obserwując przez okular dozymetru ruch nici kwarcowej do momentu, kiedy znajdzie się w położeniu „0” podziałki mikroskopu; -wyjąć dozymetr z gniazda ładowania, sprawdzić wskazanie i wkręcić kapturek; -przed wprowadzeniem do gniazda ładowania następnego dozymetru pokrętło potencjometru ustawić w lewe skrajne położenie. Dozymetr DKP-50 składa się z obudowy, mało wymiarowej komory jonizacyjnej, układu wychyłowego, mikroskopu, części załadowczej i uchwytu. Dozymetr ma kształt pióra (długopisu) ze sprężonym uchwytem. Dawkę odczytuje się w rentgenach na podziałce dozymetru (zakres do 50 cGy). Zasada działania dozymetru DKP-50 jest następująca: W naładowanym dozymetrze zgromadzony ładunek elektryczny powoduje, że nić kwarcowa odchyla się o określony kąt i ustawia naprzeciw zerowej działki. Pod wpływem promieniowania gamma w czynnej objętości komory powstaje prąd jonizacyjny, który zmniejsza potencjał kondensatora. Nić kwarcowa przesuwając się wzdłuż podziałki stopniowo przesuwa się do położenia zajmowanego przed naładowaniem. Spadek potencjału, a więc i zmniejszenie się kąta odchylenia nici jest proporcjonalny do pochłoniętej dawki promieniowania.
3.	Omówienie zajęć, odpowiadanie na ewentualne pytania i zadanie zagadnień na naukę własną.

OPRACOWAŁ

..............................................

---