Babylon 5 jest serialem dość nietypowym. Jeśli ogląda się go po raz pierwszy, nie można puścić sobie losowo wybranego odcinka z nadzieją, że będzie wiadomo, o co chodzi.
Twórca serialu - J. Michael Straczynski - określa swoje dzieło mianem "telewizyjnej powieści". I tak rzeczywiście jest - każda seria to osobny tom, podzielony na dwadzieścia dwa rozdziały. Wszystkie są ze sobą mniej lub bardziej powiązane - historia opowiedziana w serialu stanowi jedną, zamkniętą całość, dlatego też serial należy oglądać w ściśle określonej kolejności. Czyli od początku do końca :)
Osobom, które stykają się z Babylon 5 po raz pierwszy, zapewne przydatna może okazać się poniżej przedstawiona lista filmów i odcinków w ZALECANEJ kolejności oglądania. Przestrzeganie jej zapewnić powinno bezstresowe zrozumienie wszystkich wątków :)
Pilot
Babylon 5: The Gathering - to jest właśnie pilot serialu. Dostępny w Polsce na kasetach wideo w wersji pierwotnej i na DVD w wersji specjalnej. Po Internecie krąży chyba tylko ta druga wersja (ze zmienioną muzyką i drobnymi zmianami w treści).
Teoretycznie, znajomość pilota NIE JEST niezbędna do zrozumienia dalszego ciągu serialu, a że pilot bywa nudnawy, wiele osób go sobie odpuszczało. Jednakże mimo wszystko warto go obejrzeć - to przecież prolog.
Sezon Pierwszy - Signs and Portents
Należy obejrzeć wszystkie odcinki po kolei. Najważniejsze są 1x01 Midnight on the Firing Line, 1x06 Mind War, 1x08 And the Sky Full of Stars, 1x13 Signs and Portents, 1x18/1x19 A Voice in the Wilderness, 1x20 Babylon Squared, 1x22 Chrysalis. Te odcinki należy obejrzeć KONIECZNIE, aby zrozumieć kolejne sezony, jednakże najlepiej oglądać wszystko, nawet te nudniejsze odcinki, które się w pierwszej serii zdarzały.
Sezony Drugi (The Coming of Shadows) i Trzeci (Point of No Return)
Należy obejrzeć całość. W sezonie drugim praktycznie nie ma już odcinków, których wpływ na całokształt fabuły serialu byłby znikomy, zaś sezon trzeci to już całkowita ciągłość fabularna.
Sezon Czwarty - No Surrender, No Retreat
Należy obejrzeć pierwsze sześć odcinków. Od 4x01 The Hour of the Wolf do 4x06 Into the Fire. Potem można zrobić sobie przerwę na dwa filmy (patrz niżej) lub oglądać sezon czwarty dalej (patrz jeszcze niżej ;)
Film numer 1
Babylon 5: In the Beginning - film ten można określić mianem "prequela", gdyż akcję osadzono dziesięć lat przed akcją serialu. Tytuł filmu może być bardzo mylący i skłaniać do obejrzenia go na początku, przed serialem. NIE NALEŻY TEGO ROBIĆ. Film zdradza bardzo wiele na temat przyszłych wydarzeń i po obejrzeniu go, pierwsze dwa sezony nie mają już aż takiej aury tajemniczości. Film ten został wydany w Polsce na DVD - z KOSZMARNYM tłumaczeniem. Lepsze znajdziecie na tej stronie ;)
UWAGA: Istnieje opinia, że film In the Beginning można obejrzeć w zasadzie już po drugim sezonie. Rzeczywiście - wtedy niemal wszystkie wątki, które film mógłby zdradzić, są już zakończone lub wyjaśnione, można więc zaryzykować (chociaż moim zdaniem, przy oglądaniu go później robi większe wrażenie). Jeszcze raz podkreślam, że NIE NALEŻY oglądać go nie znając PRZYNAJMNIEJ dwóch pierwszych sezonów.
Film numer 2
Babylon 5: Thirdspace - film ten można obejrzeć w zasadzie w dowolnym momencie PO odcinku 4x06 Into the Fire. Umieściłem go w tym miejscu, gdyż właśnie w tym punkcie linii czasowej umieszczono jego akcję (w okolicach odcinka 4x07). Film ten stanowi odosobnione dzieło - umieszczone jest w konkretnym momencie akcji z serialu, ale nie ma praktycznie żadnego wpływu na serial. Film ten nie został wydany w Polsce, ale na mojej stronie znajdziesz napisy do wersji dostępnej w Internecie.
Sezon Czwarty (ciąg dalszy)
Czyli odcinki od 4x07, do końca sezonu czwartego (po 4x09 warto jeszcze raz obejrzeć In the Beginning, jeśli ktoś oglądał go dużo wcześniej).
Sezon Piąty (Wheel of Fire)
Nadszedł czas na ostatni sezon serialu i jego wspaniały epilog (5x22 Sleeping in Light - koniecznie przygotować chusteczki).
Film numer 3
Babylon 5: River of Souls - kolejny "oderwany" film, którego akcję umieszczono parę miesięcy po odcinku 5x21 Objects at Rest (dlatego można go obejrzeć PRZED finałem serialu, chociaż można i po). Film ten nie został wydany w Polsce.
Kolejne produkcje można oglądać na dwa sposoby. Albo według chronologii przedstawionego świata, albo według kolejności produkcji. Poniżej podaję wersję według tej drugiej kategorii.
Film numer 4
Babylon 5: A Call to Arms - kolejny "luźny film", będący zarazem pilotem serialu Crusade. Akcja filmu rozgrywa się pięć lat po wydarzeniach z 5x21 Objects at Rest. Film został wydany w Polsce na wideo jako Babylon 5 - Alarm dla Ziemi.
Crusade
Niestety, jest tego jedynie trzynaście odcinków. Serial został skasowany zanim jeszcze rozpoczęto jego emisję (w tym momencie proszę przekląć po trzykroć decydentów ze stacji TNT, którzy tak postanowili). Serial emitowała stacja TVN Siedem jako Kosmiczna krucjata.
Z kolejnością oglądania Crusade wiąże się małe zamieszanie. Otóż stacja TNT dość dowolnie żonglowała sobie odcinkami, zażądała też zrobienia specjalnego odcinka łączącego pilota z serialem...
Chociaż Straczynski mówi, że on puszczałby serial od odcinka Racing the Night (numeru nie podaje celowo - po sieci krążą wersje z różną numeracją), to chyba jednak warto zacząć go od wspomnianego "łącznika" z pilotem. Jest to odcinek War Zone.
Kolejność oglądania kolejnych nie jest szczególnie istotna - serial nie zdążył rozkręcić się na tyle, by miała ona jakąś wagę. Z jednym wyjątkiem - warto obejrzeć odcinek Ruling from the Tomb przed Each Night I Dream of Home, a po nich dopiero odcinek The Rules of the Game (nie trzeba ich oglądać jeden po drugim, ale warto zachować wymienioną kolejność).
film numer 5
Babylon 5: Legend of the Rangers - w zamyśle miał to był pilot nowego serialu (ma nawet podtytuł - To Live and Die in Starlight), ale z serialu nic nie wyszło, został więc sam film. Chronologicznie jego akcja toczy się PRZED Crusade, jednakże chyba nawet lepiej ogląda się go PO Crusade. Film został wydany w Polsce na wideo (bodajże jako Babylon 5: Zwiadowcy), na stronie umieściłem też napisy do różnych wersji krążących po Internecie.
I to już niestety koniec uniwersum Babylonu 5. Przynajmniej jeśli chodzi o produkcje telewizyjne. Osobom dobrze znającym angielski zostają jeszcze książki... Poniżej przedstawiam te kanoniczne, wraz z krótkimi opisami.
To Dream in the City of Sorrows (Kathryn M. Drennan) - opowieść zaczyna się zaraz po końcu pierwszego sezonu serialu, akcja toczy się głównie na Minbarze. Bardzo dobra książka, napisana pod kontrolą JMS przez jego żonę :)
Dark Genesis: The Birth of the Psi Corps (J. Gregory Keyes) - pierwsza część tzw. Trylogii Korpusu. Powieść o początkach Korpusu Telepatów, napisana na bazie skryptu JMS. Nie znajdziemy tu postaci znanych z serialu (no, prawie), a sama książka - zwłaszcza na początku - wchodzi dość ciężko. Potem jest jednak coraz lepiej.
Deadly Relations: Bester Ascendant (J. Gregory Keyes) - druga część trylogii o Korpusie. Jak łatwo się domyślić, tym razem bohaterem powieści jest Bester - jego dzieciństwo, szkolenie w Korpusie, potem początki kariery. Bardzo dobra książka.
Final Reckoning: The Fate of Bester (J. Gregory Keyes) - ostatnia część trylogii. Akcję osadzono ładnych parę lat po wydarzeniach z serialu. Wojna Telepatów dobiegła końca, Bester jest poszukiwanym zbrodniarzem wojennym, a Garibaldi marzy o tym, by zabić Bestera. Dobra książka.
The Long Night of Centauri Prime (Peter David) - pierwszy tom trylogii "Legions of Fire", zwanej też "Trylogią Centauri". Akcja rozpoczyna się w chwili, gdy Londo Mollari zasiada na cesarskim tronie Republiki Centauri. Początki ponownie dość ciężkostrawne (czyta się to jak trochę dziwne political fiction), ale potem jest już bardzo ciekawie.
Armies of Light and Dark (Peter David) - drugi tom trylogii, którego akcja toczy się mniej więcej w tym samym czasie, co serial Crusade. Dobra książka.
Out of the Darkness (Peter David) - zakończenie trylogii. Akcja toczy się wiele lat później. Z tej książki można się dowiedzieć m.in. co się stało z Davidem Sheridanem :)
Casting Shadows (Jeanne Cavelos) - pierwszy tom trylogii "The Passing of the Techno-Mages". Akcja rozpoczyna się przed "wielką ucieczką" technomagów, głównym bohaterem jest Galen, znany z serialu Crusade. Dość ciekawa powieść, przedstawiająca początki jego technomagicznej kariery.
Summoning Light (Jeanne Cavelos) - drugi tom trylogii, rozgrywający się w okolicach drugiego sezonu serialu. Ta część cyklu przedstawia przygotowania do ucieczki i wyjaśnia związki magów z Cieniami. Dobra książka.
Invoking Darkness (Jeanne Cavelos) - finał trylogii technomagów. Akcję osadzono w trakcie trzeciego sezonu serialu. Nieźle się czyta.
The Shadow Within (Jeanne Cavelos) - najnowsza książka z uniwersum B5. Opowiada o wyprawie Icarusa na Z'ha'dum i jest zarazem swego rodzaju wprowadzeniem do trylogii o technomagach. Bez rewelacji.
Istnieją również nowelizacje filmów pełnometrażowych, które także uważane są za kanoniczne. In the Beginning i Thirdspace napisał Peter David. Ta pierwsza książka warta jest przeczytania, autor dodał nieco interesującego tła do wydarzeń z filmu. Książkowe Thirdspace natomiast nie wnosi praktycznie nic nowego do tematu. Trzecią nowelizacją jest A Call to Arms, napisane przez Roberta Sheckleya.
Kolejną ciekawostką są scenariusze do dwóch odcinków Crusade, które Straczynski zdecydował się upublicznić - można je znaleźć w Internecie. Pierwszy z nich to znakomity scenariusz odcinka z planowanej drugiej połowy pierwszego sezonu - opisuje spotkanie załogi Excalibura z pewnym telepatą, znanym widzom B5. Drugi scenariusz to skrypt do finału pierwszego sezonu, który pokazuje jaki potencjał miał w sobie serial Crusade. Szkoda, że odcinków tych nie zrealizowano.
Jeśli interesują Cię inne dzieła J. Michaela Straczynskiego, zachęcam do rozejrzenia się za nimi. W Polsce dostępne są trzy zbiorcze wydania komiksu Midnight Nation - Plemię Cienia (wydawnictwo Mandragora), które miałem przyjemność tłumaczyć. Nakładem wydawnictwa Fun-Media pojawił się napisany przez Straczynskiego komiks The Amazing Spider-Man (niestety, wydano tylko jeden zeszyt), wydawnictwo Mandragora wydaje też polską wersję dwudziestoczteroodcinkowej serii Straczynskiego zatytułowanej Rising Stars.
Oprócz tego, po Internecie krąży serial telewizyjny Jeremiah, stworzony przez J. Michaela Straczynskiego na podstawie popularnej, europejskiej serii komiksowej (nakręcono dwa sezony).
Trwają też prace nad kolejnym filmem telewizyjnym z uniwersum Babylon 5. Będzie to Babylon 5: The Memory of Shadows. Na razie nie wiadomo o czym film będzie, wiadomo jedynie, że nagła śmierć aktora Richarda Biggsa (dr Franklin z serialu) spowolniła nieco prace nad nim i Straczynski musiał wprowadzić poważne korekty w scenariuszu. Produkcja filmu powinna ruszyć jeszcze w tym roku, więc premiery należy się spodziewać latem 2005.
|