1. Porównanie:

Różnice morfologiczne i biologiczne
Morfologiczne
	ARGASIDAE	IXODIDAE
Gnatosoma Tarczka grzbiet. Głaszczki Człon Wierzch. Pola porowate Otw. Płciow. Dymorfizm Stad. Nimfalne Oczy	Str. Brzuszna - Wyodrębnione Wid. Od str. Grzbiet. - Na wys. 2-3 pary Słaby 2-3 -	Str. Grzbiet. + 2 i 3 zespolone Wid. Od str. Brzusz. + Na wys. 3 pary Wyraźny 1 +
Biologiczne
Liczba jaj Długość żeru Długość życia Grupa ekol.	150 (kilka razy) Krótko (0,5-2h) Wiele lat (nawet 20) Kleszcze gniazdowe	1k -20k (jeden raz) Długo (do 2 tygodni) Kilka mies. (do 3 lat) Kleszcze pozagniazd.

2. Patogeny:

- Pediculus humanus: ricketsia prowazekii (dur plamisty), ricketsia Guintana (gorączka Okopowa), borrelia recurrentis (dur powrotny endemiczny)

- Xenopsylla cheopis: yersinia pestis (dżuma), ricketsia pestis (gorączka tyfucu endemmicznego), salmonella sp, tularemia, dur wysypkowy szczurzy, gorączka Gór Skalistych, bacillus sp, hymenolepis nana & diminuta

- Ixodes ricinus: TBE - odkleszczowe zapalenie mózgu, borelioza, tularemia, erlichioza, babusia microli (babeszjoza), pałeczki durowe, riketsje Coxiella brunetii, Borelia brugdorferi

- Pthirus pubis: nie odgrywają roli epidemiologicznej

- Pulex irritans: yersinia pestis (dżuma), francisella tularensis (tularemia), gorączka tyfusowa endemiczna, zapelenie płuc, Diphylidium caninum, hymenolepis nana & diminuta

3. Pasożyty człowieka:

Stałe - jest to organizm który w ciągu całego swojego życia, we wszystkich stadiach rozwojowy prowadzi pasożytniczy tryb życia, np. sarcoptes scabiei, demodex folliculorum

Czasowe - wykorzystujące żywiciela okresowo, np. podczas pobierania pokarmu (kleszcze) lub w stadiach larwalnych (gzy), np. ixodes ricinus, argas reflexus

Okresowe - pasożytujące na żywicielu tylko w pewnych okresach cyklu życiowego, np. gzy, muchy

Przygodne - pasożytniczy tryb życia występuje tylko w pewnych warunkach i nie ma uzależnienia pasożyta od żywiciela.

Bezwarunkowe - pasożyty prowadzą pasożytniczy tryb życia w ciągu całego cyklu rozwojowego lub w jego części i występuje duże uzależnienie od żywiciela. Parazytyzm jest koniecznością życiową.

Telmofag - uszkadza naczynia, rozlewa do tkanek i dopiero wypija, np. Simulium ornatum, Simulium damno sum, Tunga penetrans

Solenofag - rani nieznacznie, wypija wszystko, nie rozlewa, np. Cemex lecturalius, ornithonyssus bacoti

Euryfagiczny - szeroki zakres tolerancji co do spożywanego pokarmu, np. Strongyloides stercoralis, Taenia saginata, Musca domestica

Stenofagiczny - wąski zakres tolerancji co do spożywanego pokarmu, np. Culex pipiens, Argas reflexus, Ixodes ricinus

Homokseniczny - potrzebuje do zamknięcia cyklu rozwojowego tylko 1 żywiciela, np. ascaris lumbricoides, giargia lamblia, trichomonas vaginalis

Heterokseniczny - pasożyt mający więcej niż 1 żywiciela. Czyli ma żywiciela ostatecznego i przynajmniej jednego pośredniego, np. fasciola hepatica, fasciolopsis buski

Stenokseniczne - mogą pasożytować u niewielkiej ilości żywicieli, np. pediculus humanus, pthirus pubis

4. Żywiciele:

Ostateczny (definitywny)- organizm w którym pasożyt osiąga dojrzałość płciową i zdolność wytwarzania komórek płciowych

Pośredni - organizm w którym występują postacie młodociane pasożyta, zanim będą mogły odbyć swój rozwój w żywicielu ostatecznym

Przypadkowy - to taki gatunek, który nie jest zazwyczaj żywicielem danego pasożyta, lecz w bardzo sprzyjających warunkach może się tym pasożytem zarazić

Rezerwuarowy - nie jest konieczny do odbycia pełnego cyklu życiowego pasożyta

Właściwy - najczęściej i w największej liczbie występuje określony pasożyt, w różnych warunkach ekologicznych

Główny - częstość inwazji czyli ekstensywność i intensywność inwazji są największe w danych warunkach środowiskowych

Uboczny - nasilenie inwazji jest małe

Parateniczny - nie jest niezbędny do rozwoju pasożyta; w jego organizmie nie następuje rozwój pasożyta a jedynie kumuluje formy larwalne

5. Zoonozy:

Bezpośrednie - mogą być utrzymane przez 1 gatunek kręgowców,

Cyklozoonozy - utrzymanie czynników chorobotwórczych w przyrodzie jest możliwe przy udziale więcej niż jednego kręgowca,

Metazoonozy - w utrzymaniu czynników chorobotwórczych uczestniczy kręgowiec i bezkręgowiec,

Saprozoonozy - krążenie czynnika zależy od nieożywionego rezerwuaru lub miejsca rozwoju oraz od kręgowca

Antropozoonozy (choroby odzwierzęce) - inwazje, w których pasożyty są przenoszone ze zwierząt do człowieka.

Zooantroponozy - inwazje, w których pasożyty z reguły są przenoszone z jednego na drugiego człowieka, ale mogą być również przenoszone na zwierzęta.

Amfiksenozy - zoonozy, w których czynniki chorobotwórcze są przenoszone z człowieka na niższe kręgowce i odwrotnie.

6. Przenoszone przez łożysko:

Babesia microti, plazmodium falciparum, ovale, vivax, toxoplasma gondii, trypanosoma brucei gambiese, rhodesiense, przez żyłę pępkową: Toxocara canis, Onchocerca volvulus, Ancylostoma duodenale

7. Stawonogi przenoszące pierwotniaki:

Dermacentor reticulates - Babesia sp.

Ixodes ricinus - babesia microti

Anopheles maculipennis - plazmodium

Glossina palpalis - trypanosoma brucei gambiese

Musca domestica - cysty pierwotniaków, trofozoity pełzaków

Rhodnius prolixus - trypanosoma cruzi

Triatoma infestans - trypanosoma cruzi

8. Obrona przed odpowiedzią immunologiczną:

- Mała immunogenność. Nicienie pasożytnicze pokryte są specyficzną warstwą mieszaniny białek i lipidów, która słabo immunizuje. Znaczy to, że przeciwko tej gładkiej warstwie o specyficznym składzie, trudno gospodarzowi wytworzyć przeciwciała.
- Ucieczka do wnętrza. Zarodziec malarii ucieka do wnętrza komórek wątroby lub czerwonych krwinek i tam się usadawia i namnaża.

- Molekularny wyścig zbrojeń. Trypanosoma zmienia na swojej powierzchni średnio co 10 dni białka, więc układ immunologiczny musi cały czas za tymi zmianami nadążać. Genów na te białka ma około 1000.

- Zachowanie środowiska. Komórki zainfekowane dostają sygnał do apoptozy - swej zaprogramowanej śmierci. W interesie patogenu leży zachowanie środowiska, w którym on się namnaża. Jak one się bronią ? Bakteria kiły koduje białko crmA inhibujące pewną kaspazę, przekazującą sygnał do apoptozy.

- Otaczanie się płaszczem z cząsteczek gospodarza.

- Produkcja substancji immunosupresyjnych.

- Wytwarzanie wokół pasożyta substancji, które ukrywają antygeny.

9. Pojęcia:

Prewalencja - określenie częstości występowania danej choroby w ściśle określonym okresie, niezależnie od czasu wystąpienia choroby, w przeliczeniu na 10 000 lub 100 000 osób.

Jajo inwazyjne - jajo, w którym rozwija się larwa, osiągając stadium inwazyjne, np. toxocara cati i canis, enterobius vermicularis, ascaris lumbricoides.

Larwa filariopodobna - są dłuższe, mają około 55 i-im, stos gardzieli do jelita 1:1, brak pochewki, na tylnym końcu jest karb, gardziel pozbawiona rozszerzeń charakterystycznych dla larw rabditopodobnych, mogą wnikać aktywnie przez skórę lub ściany wewnętrzne, np. strongyloides stercoralis, ancylostoma duodenale, necator americanus.

Melanodermia - vel Ostuda, jest to choroba barwnikowa skóry o charakterze nabytym, która występuje w większości przypadków u kobiet. Pojawia się zazwyczaj po 30 roku życia. Zmiany skórne są zazwyczaj położone symetryczne i mogą występować na czole, policzkach a także nad górną wargą. Plamy mają nieregularny kształt i kolor od jasno- do ciemnobrązowego. W ich obrębie stwierdzono podwyższoną ilość melaniny a także zwiększoną syntezę tyrozynazy.

Zespół larwy wędrującej - larva migrans visceralis, trzewna, powodowana przez Toxocara cati i canis, ogniska zapalne w narządach zarażonych, leukocytoza, gorączka, eozynofilia, powiększenie wątroby. Larva migrans cutanea, skórna, wysypka wędrująca, wywoływany przez Strongyloides stercoralis, jest następstwem przypadkowej obecności inwazyjnej postaci larwalnej nicieni w warstwie rozrodczej naskórka człowieka. Larwa wędruje od kilku mm do kilku cm na dobę i pozostawia pozakręcane, uniesione ponad powierzchnię skóry tunele, powoduje bardzo uporczywy świąd skóry.

Parazytoza pierwotna - objawy pojawiają się od razu po wniknięciu pasożyta do żywiciela.

Parazytoza wtórna - objawy pojawiają się po jakimś czasie od wniknięcia pasożyta.

Muszyca - inwazja larw much na żywą tkankę, pierwotna - w miejscu nie zarażonym, wtórna - w miejscu gdzie są już zmiany.

Riszta - robak medyński, samice Dracunculus medinensis pasożytujące pod skórą człowieka.

Guzki robacze - zabłąkane, otorbione larwy Ascaris lumbricoides, umiejscowione np. w oku, uchu, mózgu, wątrobie, śledzionie.

Opuchlizna kalabarska - obrzęki skórne wielkości nawet kurzego jaja, wywoływane ruchem Loa loa pod skórą, zanikające po paru dniach. Pojawiają się zwykle w okolicach stawów i są bolesne.

Blok bakteryjny - Występuje u kleszczy i pcheł. Bakterie i patogeny bytujące w przewodzie pokarmowym stawonoga (np. dżumy) wytwarzają duże ilości włóknika i zaczynają blokować drożność jelita. W momencie kiedy pasożyt zaczyna pić krew żywiciela, zablokowany przewód pokarmowy doprowadza do torsji i powoduje powrót pobranej krwi do organizmu żywiciela, przy czym krew zostaje wymieszana z patogenami z jelita pasożyta. Dochodzi do zarażenia żywiciela, natomiast stawonóg, jako, że nie może pobrać pokarmu, ginie z głodu. I dobrze mu tak.

Zatrucie jatrogenne - (jatrogenne - pochodzące od lekarza) zatrucie w skutek opacznie zrozumianych słów lekarza lub błędnych informacji od niego otrzymanych.

10. Pasożyty od zwierząt w Polsce:

- T. saginata

- T. multiceps

- E. granulosus

- Toxoplasma gondii

- Toxocara canis

- Ctenocephalides canis

- Leptopsylla segnis

- Gasterophilus intestinalis

11. Znaczenie medyczne roztoczy kurzu domowego:

- czynnik alergenny

- astma oskrzelowa

- alergie oddechowe i skórne

- nieżyt nosa i dróg oddechowych

- biorą udział w wywoływaniu choroby Kawasaki

12. Skutki działania kleszczy:

- Bezpośrednie: zaczerwienienia, odczyn alergiczny, obrzęki.

- Pośrednie: zarażenie patogenami - odkleszczowe zapalenie mózgu, borelioza, tularemia, erlichioza, babesia microli (babeszjoza), pałeczki durowe, riketsje Coxiella brunetii, Borelia brugdorferi

13. Roztocza synantropijne (przy osiedlach ludzkich); postać inwazyjna; cykl:

- Acarus siro; postać dorosła; jajo-larwa-protonimfa-deutonimfa i deutonimfa heteromorficzna-postać dorosła

- Dermanyssus galinae; postać dorosła, protonimfa, deutonimfa; jajo-larwa-protonimfa-deutonimfa-postać dorosła

- Ornithonyssus bacoti; postać dorosła, protonimfa; jajo-larwa-protonimfa-deutonimfy-postać dorosła

14. Sarcoptes scabiei (świerzbowiec ludzki), różnice m/ż:

- Samica: na stopach I i II pary odnóży - przylgi, duża, odnóża II i IV pary po stronie brzusznej, wypukła od strony grzbietowej, ciało owalne, narządy gębowe zrośnięte w postaci stożka, na grzbiecie: fałdy i bruzdy, w części środkowej: łuski, otwór płciowy w postaci poprzecznej szczeliny po stronie brzusznej.

- Samiec: mniejszy, na stopach I, II i IV pary nóg - przylgi, blisko końca ciała: bursa copularis, na II parze nóg - szczecinki.

15. Przykłady pasożytów w:

- Bioptatach tkanek (płyny ustrojowe): strongyloides stercoralis, naegleria fowlei, toxoplasma gonidii

- Krwi: Brugia malayi, Loa loa, Mansonemma ozzardi

16. Można zarazić się w:

- Afryce: Ancylostoma duodenale, Ascaris lumbricoides, Dracunculus medinensis, Loa loa, Necator americanus, Onchocerca vulvulus, Strongyloides stercoralis, Toxocara canis I cati, Trichostrongylus sp., Trichnella spiralis, Trichuirs trichiura, Wuchereria bancrofti.

- Azji:Ancylostoma duodenale, Ascaris lumbricoides, Anisakis Simplex, Brugia malayi, Dracunculus medinensis, Enterobius vermicularis, Necator americanus, Strongyloides stercoralis, Toxocara canis I cati, Trichostrongylus sp., Trichnella spiralis, Trichuris trichiura, Wuchereria bankrofti.

17. Negatywne oddziaływanie Diphyllobothrium latum:

Chudnięcie, osłabienie, wymioty, niedokrwistość (brak wit. B12), anemia.

18. Pasożyty węzłów chłonnych:

Leishmania brazilensis, tropica i donovani, Plasmodium falciparum, Brugia malayi, Wuchereria bankrofti.

19. Porównanie:

Cecha	Loa loa	Wuchereria bankrofti
Występowanie Forma inwazyjna Droga inwazji Lokalizacja Żywiciel pośredni Diagnostyka Objawy	Afryka Mikrofilaria Krew Dorosłe: pod skórą i oko; mikrofilarie: krew Ślepaki z gatunku Chryspos Krew pobrana w godzinach od świtu do 10 i od 16 do zmierzchu, wydobycie pasożytów spod skóry Obrzęk kalabarski, wysypka, świąd, zapalenie mózgu, oko: zapalenie spojówki, łzawienie.	Afryka, Ameryka środkowa i południowa, Azja, Płd Europa, wyspy Pacyfiku Mikrofilaria Krew Dorosłe: narządy jamy brzusznej, węzły chłonne, oko; mikrofilarie: krew Komary Culex, Anopheles Krew pobrana w godzinach 22 - 2, wycinki z węzłów chłonnych i narządów wewnętrznych Zaczopowanie naczyń chłonnych, zgrubienie kończyn

20. Ilość nimf u:

- Argas reflexus - 2

- Pthirus pubis - 3

- Sarcoptes scabieri - 2

- Triatoma infestans - 5

21. Tasiemce z żywicielami:

1ym - Hymenolepis nana.

2ma - Dipylidium caninum, Echinococus granulosus I multilocularis, Hymenolepis diminuta I nana, Taenia multiceps, saginata, solium.

3ma - Bothriocephalus scorpii, Diphyllobothrium latum.

22. Objawy włośnicy:

Faza jelitowa - biegunka, bole brzucha, nudności, wymioty

Faza układowa - odczyn zapalny w tkance mięśniowej, gorączka, bóle mięśni, trudności w oddychaniu, nadmierne pocenie się (!), symetryczny obrzęk powiek, twarzy, krwawe wybroczyny w spojówkach i pod paznokciami.

---