KARTA NAROZDÓW ZJEDNOCZONYCH - 26.06.1945r, San Francisco

Stanowi statut ONZ. Uważana za konstytucję prawa międzynarodowego. Gwarantuje podstawowe wolności i prawa człowieka, ich poszanowanie i przestrzeganie.

KOMISJA PRAW CZŁOWIEKA - powołana w 1946r. przez Radę Gospodarczo-Społeczną,

to ona kodyfikowała prawa człowieka, ustanawia, że na kartę Praw Człowieka będzie się składać Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, Pakt Praw Człowieka i środki wprowadzające.

POWSZECHNA DEKLARACJA PRAW CZŁOWIEKA - przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne 10.12.1948r. w Paryżu. Nie jest umową międzynarodową. Zawiera prawa polityczne, gospodarcze, kulturalne i społeczne).

MIĘDZYNARODOWY PAKT PRAW GOSPODARCZYCH, SPOŁECZNYCH I KULTURALNYCH - 3.01.1976r.

MIĘDZYNARODOWY PAKT PRAW OBYWATELSKICH I POLITYCZNYCH - 23.03.1976r.

Drugi protokół fakultatywny do MPPOiP 15.12.1989r. w sprawie zniesienia kary śmierci.

Protokół fakultatywny do MPPGSiK 10.12.2008r.

STRUKTURA PAKTÓW:

Wstęp - prawie jednakowy;

Część I - poświęcona jest prawu narodów do samostanowienia;

Część II - postanowienia ogólne,

• W pakcie MPPOiP niektóre prawa mogę podlegać derogacji, gdy bezpieczeństwo publiczne zagraża życiu narodu,

• W pakcie MPPGSiK nie ma klauzuli derogacyjnej, jest jedynie imitacyjna;

Część III- katalogi praw chronionych;

Część IV- mechanizmy kontroli międzynarodowej dotyczące przestrzegania umów w formie sprawozdań z realizacji zaciągniętych zobowiązań.

• Skarga indywidualna oraz skarga międzypaństwowa - mają charakter fakultatywny.

Organem kontroli jest Rada Praw Człowieka.

PROTOKÓŁ FAKULTATYWNY DO PAKTU PRAW GOSPODARCZYCH - 10.12.2009r., pozwala ona na przyjmowanie i badanie skarg oraz na prowadzenie niezależnego śledztwa przez Komitet ds. Gospodarczych, społecznych i kulturalnych.

NIEWOLNICTWO

Konwencja w sprawie niewolnictwa - Genewa 25.09.1926r.

Konwencja o zakazie handlu ludźmi i wykorzystywaniu prostytucji innych osób - 2.12.1949r.

Protokół zmieniający do Konwencji Genewskiej w sprawie niewolnictwa - 23.09.1953r.

Uzupełniająca Konwencja w sprawie zniesienia niewolnictwa, handlu niewolnikami oraz instytucji i praktyk zbliżonych do niewolnictwa - 7.09.1956r.

Konwencja w sprawie nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania - Nowy Jork 10.12.84r

Międzynarodowa Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej - Nowy Jork 7.03.1966r.

Konwencja UNESCO w sprawie zwalczania dyskryminacji w dziedzinie oświaty - 14.12.1960r.

Konwencja o prawach politycznych kobiet 20.12.1952r.

KONWENCJA PRAW DZIECKA 20.11.1989r. (organem kontrolnym jest Komitet Praw Dziecka - bada on sprawozdania państwa-stron)

Światowa konferencja Praw Człwieka - Teheran 1968r.

Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności - 4.11.1950r. Rzym - chorni prawa I generacji i niektóre II generacji.

Europejska Karta społeczna - Turyn 18.10.1961r.

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI

Główny organ sądowy z siedzibą w Luksemburgu. Składa się z 27 sędziów i 8 orzeczników generalnych. Rozpatruje skargi i odesłania prejudycjalne oraz odwołania od wyroków Sądu I Instancji.

SĄD I INSTANCJI

Działa od 1989r. przy ETS w celu odciążenia głównego organu sądowego. W składzie 27 sędziów. Rozpatruje skargi wnoszone przez osoby prywatne i państwa członkowskie, których nie zastrzeżono dla ETS.

EUROPEJSKI OMBUDSMAN - powstał na mocy Traktatu z Maastricht z 1992r. jest organem mediacyjnym.

KOMITET PRAW CZŁOWIEKA - rola kontrolno-implementacyjna w systemie MPPOiP.

W składzie 18 członków na 4 lata - reelekcja. Nie jest organem decyzyjnym . Do jego zadań należy:

• Analiza obowiązkowych sprawozdań państw-stron;

• Formułowanie tzw. uwag ogólnych;

• Rozpatrywanie skarg międzypaństwowych - funkcja mediacyjna;

• Rozpatrywanie skarg indywidualnych od os. Fizycznych, w trybie tzn. Protokołu Fakultatywnego do MPPOiP z 1966r.

KOMITET PRAW GOSPODARCZYCH, SPOŁECZNYCH I KULTURALNYCH

W składzie 18 niezależnych ekspertów z państw-stron.

• Formułowanie uwag ogólnych

• Rozpatrywanie skarg indywidualnych

EUROPEJSKA KOMISJA PRAW CZŁOWIEKA

Organ kolegialny złożony z liczby członków równej liczbie państw-stron EKPC, wybierani na 6 lat - reelekcja. Kompetencje kontrolne. Zdania:

• Rozpatrywanie dopuszczalności skargi;

• Po przyjęciu skargi prowadzenie postępowania ustalającego fakty.

EUROPEJSKI TRYBUNAŁ PRAW CZŁOWIEKA

Sąd międzynarodowy, tyle sędziów ile państw-stron, wybierani na 6 lat- reelekcja.

• Jest jedynym właściwym organem do rozpatrywania skarg

• Orzeka o odpowiedzialności i odszkodowaniu

RADA EUROPY - działa od 1949r. założona przez 10 państw. Organami RE są:

• Komitet Ministrów - jest głównym organem decyzyjnym w składzie ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich. Zawiera umowy i przyjmuje wspólną politykę. Spełnia funkcję sankcjonującą w stosunku do państw członkowskich, które narusza prawa.

• Zgromadzenie Parlamentarne - organ deliberujący i konsultacyjny.

SEKRETARZ GENERALNY RADY EUROPY

Powołany przez Zgromadzenie Parlamentarne na 5 lat. Pełni funkcję notyfikacyjną. Może zwrócić się z żądaniem złożenia wyjaśnień w jaki sposób prawo zapewnia skuteczne stosowanie postanowień traktatu.

• Może być angażowany merytorycznie

• Najwyższy urzędnik ONZ

KOMISARZ PRAW CZŁOWIEKA RADY EUROPY

Powstał 1.01.2000r. powołany przez Komitet Ministrów RE. Do jego zadań należy działalność promocyjna na rzecz edukacji praw człowieka oraz pełni rolę monitorującą.

PARLAMENT EUROPEJSKI - wspólnotowe forum demokratycznej debaty, tworzy je 732 parlamentarzystów, wybierani na 5 lat. Pełni funkcję legislacyjną, współpracy i konsultacyjną.

RADA PRAW CZŁOWIEKA powołana na mocy rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr60/251 z dnia 15.03.2006r., przejęła funkcję Komisji Praw Człowieka - jego procedury socjalne.

• Powszechny przegląd okresowy

• Procedura skargowa - reagowanie na przypadki masowych naruszeń praw człowieka.

ZGROMADZENIE OGÓLNE główny organ deliberujący i decyzyjny, w składzie przedstawiciele wszystkich państw członkowskich. Działa w trybie sesyjnym, możliwe sesje nadzwyczajne na wniosek Rady Bezpieczeństwa lub grupy państw członkowskich.

• Firmuje w stosunkach zewnętrznych standardy rangi traktatowej;

• Formułuje zalecenia do państw członkowskich;

• Jego kompetencje dotyczące ochrony praw człowieka przewiduje art.13 ust.1 KARTY NZ.

RADA BEZPIECZEŃSTWA - organ kolegialny. 15 członków, 5 ma status stałych członków (Chiny, Francja, Rosja, Zjednoczone Królestwo, USA).

• Odpowiedzialność za utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa narodowego;

• Możliwość reagowania na skargi (od rekomendacji po dyrektywy);

• Decydowanie o środkach egzekucyjnych;

• Decydowanie o stosowaniu sankcji ekonomicznych i akcji militarnych.

RADA GOSPODARCZA I SPOŁECZNA - 54 członków. Podejmuje i inicjuje studia dotyczące międzynarodowych spraw gospodarczych, społecznych, kulturalnych, zdrowotnych i społecznych. Ma najwięcej zadań związanych z ochroną praw człowieka.

MIĘDZYNARODOWY TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI - główny organ sądowy ONZ z siedzibą w Hadze. 15 sędziów na 9 lat, wybierani przez ZO i RB.

• Rozstrzyganie sporów między państwami;

• Wydawanie opinii doradczych na wniosek ZO lub RB;

• Ochrona praw człowieka - oddziaływanie pośrednie;

RADA PRAW CZŁOWIEKA- 3.04.2006r. stanowi orgn pomocniczy ZO, składa się z 47 członków z siedzibą w Genewie.

• Stanowi forum wzajemnego dialogu państw

• Promocja poszanowania praw człowieka

• Udziela pomocy technicznej

• Przegląda szczegółowe raporty.

URZĄD WYSOKIEGO KOMISARZA ONZ DS. PRAW CZŁOWIEKA - utworzona 20.12.1993r., biuro w Genewie i Nowym Jorku, wybierany na 4 lata przez Sekretarza Generalnego, przed nim odpowiada z realizacji zadań.

• Podstawowy organ promocji i informacji na rzecz ochrony praw człowieka;

• Współpraca z odpowiednimi instytucjami na szczeblu krajowym

• Wspiera edukację praw człowieka

Międzynarodowy Pakt Praw Osobistych i Politycznych 16.12.1966r.

Międzynarodowy Pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych. 12.12.1966r.

Konwencja w sprawie eliminacji wszelkich form dyskryminacji rasowej. 7.03.1966r.

Konwencja w sprawie eliminacji wszelkich form dyskryminacji kobiet. 18.12.1979r.

Konwencja przeciwko torturom oraz innemu okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu. 7.12.1984r.

Konwencja praw dziecka. 20.11.1989r.

Międzynarodowa konwencja o ochronie wszystkich pracowników migracyjnych i członków ich rodzin. 18.12.1989r.

Międzynarodowa konwencja o prawach osób niepełnosprawnych. 13.12.2006r.

PROCEDURY TRAKTATOWE

• Sprawozdania państw

• Mechanizm skargi indywidualnej

• Mechanizm skargi międzypaństwowej

• Niezależne śledztwo

---