Załącznik 1

NAZEWNICTWO UROLOGICZNE

PRAWIDŁOWE ODDAWANIE MOCZU

• Człowiek dorosły oddaje 1,5-2 l moczu na dobę w 4-6 porcjach, wyjątkowo w nocy.

• Parcie odczuwane jest po wypełnieniu pęcherza powyżej 250 ml

WIELOMOCZ /POLYURIA/

Nadmierne wydalanie moczu, po przewodnieniu lub w niektórych chorobach (np. przewlekła niewydolność nerek )

SKĄPOMOCZ /OLIGURIA/

Może być fizjologiczną reakcją organizmu lub stanem patologicznym związanym z niedostateczną podażą płynów lub nadmierną ich utratą

BEZMOCZ /ANURIA/

Stan, w którym chory nie wydala moczu w ogóle lub nie więcej niż 20 ml na godzinę

CZĘSTOMOCZ /POLLAKISURIA/

Częste oddawanie moczu, bez trudności, np. w stanach zapalnych pęcherza

ROPOMOCZ /PYURIA/

Obecność leukocytów w moczu, związana najczęściej ze stanem zapalnym dróg moczowych

KRWIOMOCZ /HAEMATURIA/

Obecność krwi w moczu.

Załącznik 2

RODZAJE CEWNIKÓW

Przekrój narzędzi urologicznych podaje się w skali Charriera, w której jeden stopień równa się 1/3 milimerta. Określa się to skrótem Charr.

15 Charr = średnicy 5 mm

Podany w tej skali przekrój określa średnicę zewnętrzną.

Zamiast określenia Charr można spotkać skrót Fr. (French).

Najczęściej stosowane rodzaje cewników:

1. Nelatona;

2. Couvelaire'a;

3. Tiemanna;

4. Malecota;

5. Pezzera;

6. Foley'a

CEWNIK NELATONA jest jednym z najczęściej stosowanych prosto zakończonych cewników, posiada jeden boczny otwór na końcu. Wykonany jest z gumy lub miękkich mas plastycznych. Używany jest do jednorazowego cewnikowania, może być utrzymywany przez kilka dni w pęcherzu, ale należy go wtedy przymocować do skóry prącia lub sromu (u kobiet

CEWNIK COUVELAIRE'A jest prosty z otworem na końcu i na boku. Często stosowany jest u chorych z krwiomoczem, ponieważ jego budowa pozwala na swobodny odpływ moczu nawet ze skrzepami krwi. Z powodu jego budowy pozwalającej na lepszy niż inne cewniki odpływ moczu, jest bardzo przydatny do płukania pęcherza.

CEWNIK TIEMANNA posiada zagiętą końcówkę i stożkowate zakończenie, używa się go u mężczyzn z powiększonym gruczołem sterczowym (prostatą) lub u osób ze zwężoną cewką moczową. Polecany jest w przypadkach kiedy wprowadzenie prostego cewnika do pęcherza jest utrudnione.

CEWNIKI MALECOTA I PEZZERA

używane są w celu zabezpieczenia prawidłowego odprowadzenia moczu u osób po zabiegach chirurgicznych. Wprowadzone przez ranę operacyjną służą do stałego drenażu moczu, który ułatwia właściwe gojenie.

U kobiet można te cewniki wprowadzić przez cewkę

CEWNIK FOLEY'A jest najwygodniejszym samoutrzymującym się cewnikiem służącym do długotrwałego drenowania pęcherza moczowego. Jest to cewnik prosty z dwoma bocznymi otworami oraz balonikiem, który zabezpiecza cewnik przez wysunięciem się z pęcherza. Balonik umieszczony jest powyżej otworu bocznego cewnika, do środka wstrzykuje się jałowy płyn, najlepiej wodę do wstrzyknięć (roztwór NaCl nie nadaje się do tego - sól może się krystalizować uniemożliwiając tym samym usunięcie roztworu, a przez to wyciągnięcie cewnika z pęcherza). Zawór do napełniania balonika znajduje się obok wylotu cewnika.
Cewnik Foley'a najczęściej wykonany jest z lateksu lub silikonu, może być też pokryty warstwą silikonową. Często stosuje się go u chorych po niektórych zabiegach chirurgicznych lub u osób w ciężkim stanie na oddziale intensywnej terapii w celu monitorowania pracy nerek.

ZESTAW DO CEWNIKOWANIA

• Jałowe narzędzie chwytne w słoju lub opakowaniu jednorazowego użytku,

• 2 jałowe cewniki jednorazowego użytku,

• W jałowym pakiecie: 2 jałowe narzędzia chwytne, gaziki lub waciki

• Jałowy środek poślizgowy lub preparat znieczulający np. Lidokaina 2%

• Jałowe rękawice

• Jałowy płyn aseptyczny do odkażania błon śluzowych

• 2 miski nerkowate,

• Podkłady (gumowy i płócienny) do ochrony łóżka

• Basen,

• Pojemnik na mocz, jeśli zachodzi konieczność pobrania moczu do badania,

• Przy zakładaniu cewnika na stałe dołączyć zestaw do odprowadzenia moczu z urządzeniem do zawieszania oraz jałowy płyn antyseptyczny w strzykawce do uszczelniania cewnika Foleya

Załącznik 3

WYKONANIE ZABIEGU

• Sprawdź zlecenie

• Umyj ręce

• Nałóż rękawiczki

• Przygotuj pacjentkę

• Zapewnij intymność

• Przygotuj zestaw

• Pod pośladki pacjentki włóż płaską, twardą poduszkę

• Ułóż pacjentkę w pozycji płaskiej grzbietowej

• Ustaw sprzęt w okolicy stóp pacjentki

• Podłóż podkłady zabezpieczające łóżko

• W pobliżu krocza postaw miski nerkowate (jedną na odprowadzany mocz, drugą na zużyte materiały i narzędzia)

• Otwórz basen

• Otwórz jałowy pakiet

• Nasącz waciki lub gaziki jałowym środkiem antyseptycznym

• Jałowym narzędziem wyjmij cewnik z opakowania i ułóż na jałowym pakiecie

• Pokryj końcówki cewników 2% Lidokainą

• Nałóż jałowe rękawice

CEWNIKOWANIE KOBIET

• Rozchyl wargi sromowe kciukiem i palcem wskazującym lewej ręki

• Weź w prawą rękę jałowe narzędzie chwytne z pakietu i zmywaj wacikami w kierunku do odbytu:

• Pierwszym i drugim wacikiem wargi sromowe większe

• Trzecim i czwartym wacikiem wargi sromowe mniejsze

• Piątym ujście zewnętrzne cewki moczowej

• Odłóż narzędzie do miski nerkowatej

• Chwyć i wprowadź cewnik ruchem półobrotowym na głębokość 5-6 cm

• Zaprzestań dalszego wprowadzania, jeśli pojawi się mocz

• Trzymaj cewnik lewą ręką między palcem wskazującym a kciukiem

• Odprowadź mocz do miski nerkowatej

• Z chwilą ustania wypływania moczu usuń cewnik delikatnie ruchem półobrotowym

• Zdezynfekuj ponownie ujście zewnętrzne cewki moczowej jałowym wacikiem, posługując się drugim narzędziem chwytnym

• Ułóż wygodnie pacjentkę uporządkuj i zabezpiecz zużyty sprzęt

• Zdezynfekuj i umyj ręce

• Udokumentuj wykonanie zabiegu

CEWNIKOWANIE KOBIET „NA STAŁE”

• Rozchyl wargi sromowe kciukiem i palcem wskazującym lewej ręki

• Weź w prawą rękę jałowe narzędzie chwytne z pakietu i zmywaj wacikami w kierunku do odbytu:

• Pierwszym i drugim wacikiem wargi sromowe większe

• Trzecim i czwartym wacikiem wargi sromowe mniejsze

• Piątym ujście zewnętrzne cewki moczowej

• Odłóż narzędzie do miski nerkowatej

• Chwyć i wprowadź cewnik ruchem półobrotowym na głębokość 5-6 cm

• Zaprzestań dalszego wprowadzania, jeśli pojawi się mocz

• Trzymaj cewnik lewą ręką między palcem wskazującym a kciukiem

• Prawą ręką wprowadź do drugiego wejścia określą ilość jałowego płynu dla danego cewnika, aby ustabilizować cewnik z pęcherzu moczowym

• Odłóż strzykawkę do miski nerkowatej

• Pociągnij delikatnie za cewnik aż wyczujesz opór, który będzie świadczył o ustabilizowaniu cewnika

• Do cewnika dołącz worek na mocz

• Cewnik można ustabilizować przylepcem do uda kobiety

• Worek zawieś przy łóżku pacjentki za odpowiednie uchwyty (worek nie może leżeć na podłodze!)

• Ułóż wygodnie pacjentkę uporządkuj i zabezpiecz zużyty sprzęt

• Zdezynfekuj i umyj ręce

• Udokumentuj wykonanie zabiegu

---