Czy Trybunał Konstytucyjny w swoim wyroku zakwestionował obecność i działalność ASESORÓW również w sądach administracyjnych?

Wyrok (postanowienie S3/06) Trybunału Konstytucyjnego dotyczy wyłącznie asesorów w sądach powszechnych.

Jednak w opinii prezesa NSA prof. Janusza Trzcińskiego (wywiad dla Rzeczpospolitej z 27.10.2008): „Można by uznać, że wyrok TK, który odnosi się do asesorów w sądach powszechnych, nie dotyczy sądownictwa administracyjnego, ale byłaby to sytuacja niezrozumiała”. Jeśli więc nie dojdzie do regulacji ustawowej i do ustawy o ustroju sądów administracyjnych nie zostaną dodane przepisy o likwidacji instytucji asesora (oraz przepisy przejściowe dla asesorów, którzy pozostaną), prezes NSA twierdzi, że będzie musiał cofnąć asesorom sądów administracyjnych prawo do orzekania.

ZASADY PRAWNE w orzecznictwie Sądu Najwyższego.

Ustawa o Sądzie Najwyższym z dn. 23 listopada 2002

Zgodnie z art.1 pkt.1 ustawy, Sąd Najwyższy jest organem władzy sądowniczej powołanym do wymiaru sprawiedliwości. Jednym z podstawowych zadań SN w tym zakresie jest podejmowanie uchwał rozstrzygających zagadnienia prawne. Art.59 stanowi, iż jeśli rozpoznając kasację lub inny środek odwoławczy SN będzie miał wątpliwości co do wykładni prawa, to może odroczyć rozpoznanie sprawy i przedstawić zagadnienie prawne do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów tego Sądu. Skład siedmiu sędziów orzeka również w przypadku, gdy w orzecznictwie sądów powszechnych, wojskowych lub Sądu Najwyższego ujawnią się rozbieżności w wykładni prawa (por. art.1 pkt.1: SN ma zapewniać w ramach nadzoru zgodność z prawem oraz jednolitość orzecznictwa sądów powszechnych i wojskowych). Art. 61 §2 głosi, że w przypadku, gdy znaczenie dla praktyki sądowej lub powaga występujących wątpliwości to uzasadniają, skład siedmiu sędziów może zagadnienie prawne przedstawić składowi całej izby, a izba - składowi kilku izb, albo pełnemu składowi Sądu Najwyższego. Stąd art.61 §6 brzmi: „Uchwały pełnego składu SN, składu połączonych izb oraz składu całej izby z chwilą ich podjęcia uzyskują moc zasad prawnych. Skład siedmiu sędziów może postanowić o nadaniu uchwale mocy zasady prawnej”.

Zasady prawne są formalnie i prawnie wiążące dla wszystkich składów i izb Sądu Najwyższego. Pełnią one ważną, pozytywną rolę w orzecznictwie, gdyż warunkują jego ujednolicenie. Choć zasady prawne nie wiążą formalnie sądów powszechnych i wojskowych (nie ma przepisu, który nakładałby obowiązek orzekania zgodnie z tymi zasadami), to uchwały podejmowane przez SN oddziałują na orzecznictwo sądów niższych. Wynika to z wysokiej judykatury Sądu Najwyższego.

Dlaczego w Konstytucji RP z 1997 roku występuję rozróżnienie na sądy i trybunały?

Art. 10 ust.2 :

Do organów władzy sądowniczej zaliczamy: Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy wojskowe i sądy administracyjne, a także Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu. Są to w pełni samodzielne i niezależne organy konstytucyjne.

Władza sądownicza obejmuje dwa odrębne, niezależne ogniwa. Po pierwsze, sprawujące wymiar sprawiedliwości - sądy, które tworzą system wzajemnie powiązanych, pozostających w relacjach kompetencyjnych organów, oraz po drugie, nie sprawujące wymiaru sprawiedliwości trybunały, które są wydzielone poza system sądów i pozostają niezależne względem siebie. Przy wielu podobieństwach, wynikających z jednorodności władzy sądowniczej, trybunały różnią się od sądów trybem kreowania składów i braku konstytucyjnego wymogu co najmniej dwuinstancyjnego postępowania, zaś Trybunał Konstytucyjny ponadto - skupieniem swoich działań na kontroli konstytucyjności prawa, a Trybunał Stanu na egzekwowaniu odpowiedzialności konstytucyjnej.

na podstawie

G. Kuca, Zasada podziału i równowagi władz a inne organy państwowe [w:] Ustroje, doktryny, instytucje polityczne…, red. R. Mitoraj, Kraków 2007

---