ROZDZIAŁ V. PROKURATURA , INNE ORGANY ŚCIGANIA KARNEGO

/. UWAGI WPROWADZAJĄCE

stanowiska lub funkcji, nie dotyczy to sędziów, którzy w tym zakresie podlegają sądownictwu dyscyplinarnemu.

Prawomocne orzeczenie Sądu stwierdzające fakt złożenia przez osobę lu­strowaną niezgodnego z prawdą oświadczenia powoduje pozbawienie jej na lat 10 biernego prawa wyborczego na urząd Prezydenta.

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNA

- 148 -

1. UWAGI WPROWADZAJĄCE

1. Ochronę, prawną w państwie prawa sprawują zarówno sądy, trybunały, jak i konstytucyjne oraz pozakonstytucyjne niesądowe organy ochrony prawnej. Należą do nich: Najwyższa Izba Kontroli, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, a także rzecznicy interesu publicznego oraz organy pomocy i obsługi prawnej, a ponadto organy ścigania karnego.

Uzupełnieniem listy organów ochrony prawnej są tzw. organy wspomagają­ce ochronę prawną, czyli służby, straże i inspekcje oraz urzędy wyodrębnione. Zaliczenie tych właśnie organów (straży, inspekcji, służb i urzędów wyodręb­nionych) do organów wspomagających ochronę prawną spowodowane jest szero­kim rozumieniem pojęcia ochrony prawnej.

Ochronę prawną stanowi, bowiem każda forma strzeżenia praworządności, zapewnienia bezpieczeństwa i porządku prawnego oraz wspomagająca ład spo­łeczny i poczucie opieki prawnej.

Organy wspomagające ochronę prawną wszelako są organami utworzonymi dla ochrony określonej sfery porządku publicznego, co nie oznacza, że nie speł­niają zadań w zakresie ochrony prawnej.

2. Lista organów wspomagających ochronę prawną jest obszerna. Zaliczyć trzeba do tej grupy tzw. straże, których jest wiele, ale których cechą wspólną jest strzeżenie porządku w określonym zakresie. Są to zazwyczaj umundurowa­ne i nierzadko uzbrojone formacje. Zaliczyć do tej grupy wypada również tzw. służby, które mogą być wydzielone jako służby funkcjonalno-organizacyjne, czy jako służby po prostu funkcjonalno-prewencyjne. Do wskazanej grupy organów ochrony prawa zaliczyć trzeba również inspekcje wyodrębnione organizacyjnie, które wykonują określone czynności kontrolno-sprawdzające. Wreszcie trzeba tutaj uwzględnić specjalne urzędy, które również wykonują czynności nadzor­cze, kontrolne i w pewnym stopniu - władczo-korygujące.

3. W odniesieniu do wspomnianych urzędów wyodrębnionych należy uwzględnić, że sprawują one ochronę prawną. Każdy w wymienionym profilu

-149-

ROZDZIAŁ VJ. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ

2. URZĘDY WYODRĘBNIONE

działania i określonym zakresie. Zadaniem ich jest albo ochrona konsumentów i uczciwości konkurencyjnej, albo prawidłowość i jakość usług pocztowych i usług telekomunikacyjnych. Obie te płaszczyzny ochrony są przedmiotem dzia­łania dwóch wyodrębnionych, centralnych urzędów w państwie, które zostaną kolejno przedstawione.

4. Funkcje kontrolne i sprawdzające wykonują również wyodrębnione inspek­cje, których uruchomiono kilka w odniesieniu do różnych dziedzin życia, takich jak: handel, budownictwo, stan sanitarny, transport, finanse, środowisko, żegluga, rybo­łówstwo. Wszystkie te płaszczyzny ochrony będą kolejno przedstawione.

5. Prezentując problematykę organów wspomagających ochronę prawną i omawiając zadania, jakie one spełniają w zakresie ochrony prawnej, trzeba uwzględnić, że stanowią one kontynuację tych czynności, które wzmacniają instytucjonalnie organy ścigania karnego.

6. Ochronę prawną wspomagają również tzw. służby.

Pośród licznych służb możemy wyodrębnić służby funkcjonalno-organizacyjne oraz służby funkcjonalno-prewencyjne.

W tej grupie znajduje się m.in. służba celna, która jest ponadto organem ścigania tzw. administracyjnej proweniencji, bo przecież jej funkcjonariusze mogą prowadzić dochodzenia w sprawach o przestępstwa skarbowe. Wymie­nić tutaj należy również służbę więzienna, której zadania odnoszą się do spraw penitencjarnych.

Innego rodzaju działanie prowadzą służby wykonujące zadania w zakresie ra­townictwa morskiego czy w zakresie geodezji i kartografii. Czynności funkcjonal­no-prewencyjne wykonują określone służby w zakresie ochrony przyrody, gospo­darki leśnej, bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony zdrowia. Odnośne służby służą ochronie prawa w podanych zakresach, które kolejno zostaną przedstawione.

7. Do organów wspomagających ochronę prawna zaliczyć można różne straże
wyspecjalizowane, a wśród nich: Straż Graniczną. W odniesieniu do tego orga­nu trzeba wszelako zaznaczyć, że jest to w gruncie rzeczy resortowy organ
ścigania. Podobnie do organów ścigania trzeba zaliczyć Straż Leśną czy Straż
Rybacką oraz Straż Łowiecka, bo są to organy ścigania o proweniencji admini­stracyjnej. Natomiast Straż Ochrony Kolei oraz Straże Gminne nie mają takiego
przymiotu i zaliczyć trzeba te organy do wyspecjalizowanych straży ochrony
porządku i bezpieczeństwa.

2. URZĘDY WYODRĘBNIONE

A. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów stanowi ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 244, poz.2080 z póź. zm.).

2. Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów zarządza Prezes Urzędu. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest centralnym organem ad­ministracji rządowej właściwym w sprawach ochrony konkurencji i konsumentów Prezes Rady Ministrów sprawuje nadzór nad działalnością Prezesa Urzędu..

3. Do zakresu działania Prezesa Urzędu należy: 1) sprawowanie kontroli
przestrzegania przez przedsiębiorców przepisów ustawy o ochronie konku­rencji i konsumentów; 2) wydawanie decyzji w sprawach przeciwdziałania
praktykom ograniczającym konkurencję, w sprawach koncentracji lub po­
działu przedsiębiorców oraz przeciwdziałania praktykom naruszającym zbio­rowe interesy konsumentów, a także decyzji w sprawach kar pieniężnych; 3)
prowadzenie badań stanu koncentracji gospodarki oraz zachowań rynkowych
przedsiębiorców; 4) przygotowywanie projektów rządowych programów roz­woju konkurencji oraz projektów rządowej polityki konsumenckiej; 5) nad­zorowanie pomocy publicznej udzielanej przedsiębiorcom; 6) dokonywanie
oceny skuteczności oraz efektywności pomocy publicznej udzielonej przed­siębiorcom, a także skutków udzielonej pomocy w sferze konkurencji; 6a) współpraca z innymi organami, do których zakresu działania należy ochrona konkurencji i konsumentów; 7) współpraca z zagranicznymi i międzynarodowymi organizacjami i organami w zakresie ochrony konkurencji; 7a) wykonywanie zadań i kompetencji organu ochrony konkurencji państwa członkowskiego Unii Europejskiej określonych w rozporządzeniach nr 1/2003/WE i 139/2004/WE; 8) opracowywanie i przedkładanie Radzie Ministrów projektów aktów prawnych dotyczących praktyk ograniczających konkurencję, rozwoju konkurencji lub warunków jej powstawania, a także ochrony interesów konsumentów; 9) opiniowanie projektów aktów praw­nych dotyczących praktyk ograniczających konkurencję, rozwoju konkuren­cji lub warunków jej powstawania, a także ochrony interesów konsumentów; 10) przedkładanie Radzie Ministrów określonych sprawozdań z realizacji rządowych programów rozwoju konkurencji i polityki konsumenckiej; 11) występowanie do przedsiębiorców i związków przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów;

-150-

-151 -

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ

2. URZĘDY WYODRĘBNIONE

12) podejmowanie czynności wyni­kających z przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz przepisów dotyczących niedozwolonych postanowień umownych; 13) występo
wanie do wyspecjalizowanych jednostek i odpowiednich organów kontroli państwowej o wykonanie badań przestrzegania praw konsumentów; 14) nad­zór nad ogólnym bezpieczeństwem produktów przeznaczonych dla konsu­mentów w zakresie wynikającym z przepisów o ogólnym bezpieczeństwie produktów; 14a) monitorowanie systemu kontroli wyrobów wprowadzonych do obrotu w zakresie ich zgodności z zasadniczymi wymaganiami, zgodnie z ustawą z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz.U. z 2004 r. Nr.204, poz.2087 i Dz.U z 2005 r. Nr.64, poz.565); 15) współpraca z organami samorządu terytorialnego oraz z kra­jowymi i zagranicznymi organizacjami społecznymi i innymi instytucjami, do których zadań statutowych należy ochrona interesów konsumentów; 16) udzie­lanie pomocy organom samorządu województwa i powiatu oraz organiza­cjom, do których zadań statutowych należy ochrona interesów konsumen­tów, w zakresie wynikającym z rządowej polityki konsumenckiej; 17) inicjo­wanie badań towarów i usług, wykonywanych przez organizacje konsumenc­kie; 18) opracowywanie i wydawanie publikacji oraz programów edukacyj­nych popularyzujących wiedzę o prawach konsumentów; 19) realizacja zo­bowiązań międzynarodowych Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie współ­pracy i wymiany informacji w sprawach ochrony konkurencji i pomocy pu­blicznej udzielanej przedsiębiorcom; 20) gromadzenie i upowszechnianie orzecznictwa w sprawach z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów.

4. Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów powołuje na okres 5 lat Prezes Rady Ministrów spośród osób należących do państwowego zasobu kadrowego. Prezes Urzędu wyłaniany jest w drodze konkur­su spośród osób posiadających wykształcenie wyższe, w szczególności z za­kresu prawa, ekonomii lub zarządzania, i wyróżniających się wiedzą teore­tyczną i doświadczeniem z zakresu gospodarki rynkowej oraz ochrony konku­rencji i konsumentów.

5. W skład Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wchodzi Centrala w Warszawie oraz delegatury Urzędu w Bydgoszczy, w Gdańsku, w Katowicach, w Krakowie, w Lublinie, w Lodzi, w Poznaniu, w Warszawie i we Wrocławiu.

6. Delegaturami Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kierują dy­rektorzy. Delegatury oprócz spraw należących do ich właściwości mogą zała­twiać inne sprawy przekazane im przez Prezesa Urzędu. W szczególnie uzasad­nionych przypadkach Prezes może sprawę należącą do właściwości delegatury przejąć lub przekazać do załatwienia innej delegaturze albo sprawę należącą do swojej właściwości przekazać do załatwienia wskazanej delegaturze.

7. Organizację Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów określa sta­tut nadany, w drodze zarządzenia, przez Prezesa Rady Ministrów.

-152-B. Urząd Regulacji Telekomunikacji i Poczt (obecnie: Urząd Komunikacji Elektronicznej)

1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania Urzędu Regulacji Tele­komunikacji i Poczt stanowi ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Z 2004 r. Nr 171, poz. 1800). Ustawa zmienia nazwę wyżej wspomnianego urzędu na: Urząd Komunikacji Elektronicznej.

2. Urzędem Komunikacji Elektronicznej zarządza Prezes UKE, który jest organem regulacyjnym w dziedzinie usług telekomunikacyjnych i pocztowych. Prezes UKE jest organem wyspecjalizowanym w rozumieniu ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności w zakresie aparatury, w tym telekomunikacyjnych urządzeń końcowych i urządzeń radiowych, ponadto w zakresie gospodarki częstotliwościowej oraz kontroli spełniania wymagań dotyczących kompatybilności elektromagnetycznej.

3. Prezes UKE jest centralnym organem administracji rządowej. Prezesa UKE powołuje Prezes Rady Ministrów, spośród osób należących do państwowego zasobu kadrowego, zaproponowanych przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji. Prezes Rady Ministrów odwołuje Prezesa UKE. Prezes UKE jest organem egzekucyjnym w zakresie administracyjnej egzekucji obowiązków niepieniężnych.

Minister właściwy do spraw łączności, na wniosek Prezesa UKE, powołuje zastępcę Prezesa UKE spośród osób należących do państwowego zasobu kadrowego. Minister właściwy do spraw łączności odwołuje zastępcę Prezesa UKE.

4. Do zakresu działania Prezesa UKE należy w szczególności:

1) wykonywanie zadań z zakresu regulacji i kontroli rynków usług telekomunikacyjnych, gospodarki w zakresie zasobów częstotliwości, zasobów orbitalnych i zasobów numeracji oraz kontroli spełniania wymagań dotyczących kompatybilności elektromagnetycznej;

2) wykonywanie zadań z zakresu regula­cji działalności pocztowej, określonych w ustawie z dnia 12 czerwca 2003 r. - Prawo pocztowe (Dz.U. Nr 130, poz.1188 oraz Dz.U. z 2004 r. Nr 69, poz. 627 i Nr 96, poz. 959);

3) opracowywanie wskazanych przez ministra wła­ściwego do spraw łączności projektów aktów prawnych w zakresie łączności;

4) analiza i ocena funkcjonowania rynku usług telekomunikacyjnych i poczto­wych;

5) podejmowanie interwencji, a także decyzji w sprawach dotyczących funkcjono­wania rynku usług telekomunikacyjnych i pocztowych oraz rynku aparatury, w rym rynku urządzeń telekomunikacyjnych, z własnej inicjatywy lub wniesio­nych przez zainteresowane podmioty, w szczególności użytkowników i przedsiębiorców telekomunikacyjnych;

6) rozstrzyganie sporów między przedsiębiorcami telekomuni-kacyjnymi w zakresie właściwości Prezesa UKE;

7) rozstrzyganie w sprawach uprawnień zawodowych w dziedzinie

-153-

telekomunikacji, określonych w przepisach odrębnych;

8) tworzenie warunków dla rozwoju krajowych służb radiokomunikacyj­nych przez zapewnianie Rzeczypospolitej Polskiej niezbędnych przydziałów czę­stotliwości oraz dostępu do zasobów orbitalnych;

9) wykonywanie obowiązków na rzecz obronności, bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego;

10) prowadzenie rejestrów w zakresie ujętym w ustawie;

11) koordynacja rezerwacji częstotliwości w zakresach częstotliwości przeznaczonych dla podmiotów, o których mowa w art. 4 (m.in. organy podległe Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Ministrowi Obrony Narodowej) w szczególności w zakresach częstotliwości przez nich zwalnianych lub dla nich nowo udostępnianych albo współ-wykorzystywanych z innymi użytkownikami;

12) inicjowanie oraz wspieranie badań naukowych i prac badawczo-rozwojowych w zakresie łączności;

13) współpraca z krajowymi i międzynarodowymi organizacjami telekomunikacyjnymi i pocztowymi oraz właściwymi organami innych państw, w zakresie właściwości Prezesa UKE;

14) współpraca z Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawach dotyczących przestrzegania praw podmiotów korzystających z usług pocztowych i telekomunikacyjnych, przeciwdziałania praktykom ograniczającym konkurencję oraz antykonkurencyjnym koncentracjom operatorów pocztowych, przedsiębiorców telekomunikacyjnych i ich związków;

15) współpraca z Krajową Radą Radiofonii i Telewizji w zakresie określonym ustawą i przepisami odrębnymi;

16) wykonywanie zadań w sprawach międzynarodowej i wspólnotowej polityki telekomunikacyjnej z upoważnienia ministra właściwego do spraw łączności;

17) współpraca z Komisją Europejską i instytucjami wspólnotowymi oraz organami regulacyjnymi innych państw członkowskich;

18) przedstawianie Komisji Europejskiej i organom regulacyjnym innych państw informacji z zakresu telekomunikacji, w tym wykonywanie obowiązków notyfikacyjnych, oraz informacji o przedsiębiorcach telekomunikacyjnych, którzy zostali uznani za posiadających znaczącą pozycję rynkową, świadczących usługę powszechną i realizujących połączenia sieci telekomunikacyjnych oraz nałożonych na nich obowiązkach;

19) przeprowadzanie konsultacji środowiskowych z zainteresowanymi podmiotami, w szczególności z operatorami, dostawcami usług, użytkownikami, konsumentami oraz producentami, w sprawach związanych z zasięgiem, dostępnością oraz jakością usług telekomunikacyjnych;

20) przedstawianie Komisji Europejskiej informacji z zakresu poczty, w tym danych dotyczących operatora świadczącego powszechne usługi pocztowe, informacji o sposobie udostępniania korzystającym z powszechnych usług pocztowych szczegółowych i aktualnych informacji

- 153 A -

dotyczących charakteru oferowanych usług, warunków dostępu, cen i wskaźników terminowości doręczeń, informacji o systemie rachunku kosztów stosowanym przez operatora świadczącego powszechne usługi pocztowe, a na żądanie Komisji Europejskiej - informacji o przyjętych wskaźnikach terminowości doręczeń dla powszechnych usług pocztowych w obrocie krajowym.

5. Prezes UKE wydaje Dziennik Urzędowy Urzędu Komunikacji Elektronicznej, w którym ogłasza się w szczególności: zarządzenia, przepisy międzynarodowe, ogłoszenia, obwieszczenia i komunikaty.

6. Prezes UKE składa ministrowi właściwemu do spraw łączności coroczne, pisemne sprawozdanie ze swojej działalności za rok poprzedni.

Na podstawie informacji uzyskanych od przedsiębiorców telekomunikacyjnych Prezes UKE w terminie do dnia 30 kwietnia ogłasza raport o stanie rynku telekomunikacyjnego za rok ubiegły, uwzględniający działania na rzecz ochrony interesów użytkowników telekomunikacyjnych oraz przedstawia cele działalności regulacyjnej w danym roku. Raport publikuje się w Biuletynie UKE i zamieszcza na stronach internetowych UKE.

7. Prezes UKE wykonuje zadania przy pomocy UKE.

Minister właściwy do spraw łączności, w drodze zarządzenia, nadaje statut UKE, określając jego komórki organizacyjne. Statut określa siedziby oddziałów okręgo­wych, ich właściwość rzeczową oraz miejscową; z uwzględnieniem zasadnicze­go podziału terytorialnego państwa.

Oddziałem okręgowym kieruje dyrektor oddziału okręgowego. Dyrektorów oddziałów okręgowych powołuje i odwołuje Prezes UKE.

8. Prezes UKE wydaje Biuletyn UKE.

W Biuletynie UKE zamieszcza wymagane ustawą informacje i rozstrzygnięcia, w tym:

1) zalecenia dotyczące stosowania norm lub wymagań technicznych;

2) roczne raporty o jakości usługi powszechnej świadczonej przez przedsiębiorców wyznaczonych;

3) roczne raporty o stanie rynku telekomunikacyjnego i ochronie interesów użytkowników telekomunikacji;

4) dane dotyczące wyników kalkulacji kosztów stosowanych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych, na których został nałożony taki obowiązek;

5) sprawozdania oraz wyniki kalkulacji kosztów, wraz z raportem określającym ich zgodność z określonymi zasadami przygotowanymi przez podmiot przeprowadzający badanie;

- 153 B -

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ

6) wykaz przedsiębiorców telekomunikacyjnych o znaczącej pozycji rynkowej oraz decyzje w których zostały nałożone na nich obowiązki;

7) informacje dotyczące praw i obowiązków abonentów publicznie dostępnych usług telefonicznych, w tym usługi powszechnej;

8) informacje i ogłoszenia dotyczące kompatybilności elektromagnetycznej i wykorzystania zasobów częstotliwości;

9) publikacje popularyzujące zagadnienia z zakresu łączności.

9.Na Prezesa UKE oraz jego zastępcę może być powołana osoba posiada­jąca wyłącznie obywatelstwo polskie, stale zamieszkująca na terytorium Rze­czypospolitej Polskiej, posiadająca wykształcenie wyższe oraz doświadczenie w zakresie działalności telekomunikacyjnej lub pocztowej.

3. INSPEKCJE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE

3. INSPEKCJE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE

A. Inspekcja Farmaceutyczna

1. Podstawę prawną organizacji i działania Inspekcji Farmaceutycznej stano­wi ustawa z dnia 6 września 2001 r. prawo farmaceutyczne (tekst jednolity Dz.U. z 2004 r. Nr53, poz.533, z póź. zm.)

2. Do zadań Inspekcji Farmaceutycznej ustawodawca zaliczył w szczegól­ności: 1) kontrolowanie warunków wytwarzania produktów leczniczych oraz
warunków transportu, przeładunku i przechowywania produktów leczniczych i
wyrobów medycznych, 2) sprawowanie nadzoru nad jakością produktów leczni­czych i wyrobów medycznych, będących przedmiotem obrotu, 3) kontrolowanie
aptek i innych jednostek prowadzących obrót detaliczny i hurtowy produktami
leczniczymi i wyrobami medycznymi, 4) kontrolowanie jakości leków receptu­rowych i aptecznych sporządzonych w aptekach, 5) kontrolowanie właściwego
oznakowania i reklamy produktów leczniczych oraz właściwego oznakowania
wyrobów medycznych, 6) kontrolowanie obrotu środkami odurzającymi, sub­stancjami psychotropowymi i prekursorami grupy I-R, 7) współpracę ze specja­listycznym zespołem konsultantów do spraw farmacji, 8) opiniowanie przydat­ności lokalu przeznaczonego na aptekę lub hurtownię oraz placówkę obrotu pozaaptecznego, 9) współpracę z samorządem aptekarskim i innymi samorząda­mi, 10) prowadzenie rejestru aptek ogólnodostępnych i szpitalnych oraz punk­tów aptecznych, 11) prowadzenie Rejestru Hurtowni Farmaceutycznych oraz
Wytwórni Farmaceutycznych, 12) wydawanie opinii dotyczącej aptek, w któ­rych może być odbywany staż;

3. Inspekcją Farmaceutyczną kieruje Główny Inspektor Farmaceutyczny.
Nadzór nad Głównym Inspektorem Farmaceutycznym sprawuje minister

właściwy do spraw zdrowia.

Główny Inspektor Farmaceutyczny jest powoływany przez Prezesa Rady Ministrów, spośród osób należących do państwowego zasobu kadrowego, na wniosek ministra właściwego do spraw zdrowia. Prezes Rady Ministrów odwołuje Głównego Inspektora Farmaceutycznego.

4, Zadania Inspekcji Farmaceutycznej wykonują następujące organy: 1)
Główny Inspektor Farmaceutyczny, jako centralny organ administracji rządo­wej, przy pomocy Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego, 2) wojewoda przy

-154-

-155-

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNA

3. INSPEKCJE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE

pomocy wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego jako kierownika woje­wódzkiej inspekcji farmaceutycznej, wchodzącej w skład zespolonej admini­stracji wojewódzkiej.

W sprawach związanych z wykonywaniem zadań i kompetencji Inspekcji Farmaceutycznej, organem pierwszej instancji jest wojewódzki inspektor farmaceutyczny, a jako organ odwoławczy - Główny Inspektor Farmaceutyczny.

Organizację Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego określa statut nadany przez ministra właściwego do spraw zdrowia w drodze rozporządzenia.

5. Organy Inspekcji Farmaceutycznej wydają decyzje w zakresie: 1) wstrzy­mania lub wycofania z obrotu lub stosowania w zakładach opieki zdrowotnej produktów leczniczych w przypadku podejrzenia lub stwierdzenia, że dany pro­dukt lub wyrób nie jest dopuszczony do obrotu w Polsce; 2) wstrzymania lub wycofania z obrotu lub stosowania w zakładach opieki zdrowotnej produktów leczniczych w przypadku podejrzenia lub stwierdzenia, że dany produkt lub wyrób nie odpowiada ustalonym dla niego wymaganiom jakościowym; 3) wstrzy­mania lub wycofania z aptek ogólnodostępnych i hurtowni farmaceutycznych towarów, którymi obrót jest niedozwolony; 4) udzielenia, zmiany, cofnięcia łub odmowy udzielenia zezwolenia: a)na prowadzenie apteki; b)na wytwarzanie produktów leczniczych; c)na obrót hurtowy produktami leczniczymi i wyroba­mi medycznymi; 5) skierowania produktu leczniczego dopuszczonego do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do badań jakościowych.

B. Państwowa Inspekcja Pracy

1. Podstawę prawną organizacji i działania Państwowej Inspekcji Pracy sta­nowi ustawa z dnia 6 marca 1981 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (tekst jednolity Dz. U. z 2001 r. Nr 124 poz. 1362 z póź. zm.).

2. Państwowa Inspekcja Pracy jest organem powołanym do nadzoru i kon­troli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bezpieczeń­stwa i higieny pracy. Podlega ona Sejmowi, a nadzór nad nią sprawuje Rada Ochrony Pracy.

Państwową Inspekcję Pracy tworzą: Główny Inspektorat Pracy i okręgowe inspektoraty pracy oraz działający w ramach terytorialnej, właściwości okręgo­wych inspektoratów pracy - inspektorzy pracy.

Głównego Inspektora Pracy po­wołuje i odwołuje Marszałek Sejmu po zasięgnięciu opinii Rady Ochrony Pracy.

Główny Inspektor Pracy kieruje Państwową Inspekcją Pracy przy pomocy zastępców.

3. Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Pracy należą w szczególności:

1) nadzór i kontrola przestrzegania przez pracodawców prawa pracy, w szczegól­ności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów

-156-

dotyczących stosunku pracy, wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń wynikających ze sto­sunku pracy, czasu pracy, urlopów, uprawnień pracowników związanych z rodzi­cielstwem, zatrudniania młodocianych i osób niepełnosprawnych, oraz inicjowa­nie przedsięwzięć w sprawach ochrony pracy w rolnictwie indywidualnym;

2) kontrola przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy przy projekto­waniu budowy, przebudowy i modernizacji zakładów pracy oraz stanowiących ich wyposażenie maszyn i innych urządzeń technicznych oraz technologii,

3) uczest­niczenie w przejmowaniu do eksploatacji wybudowanych lub przebudowanych za­kładów pracy albo ich części;

4) nadzór i kontrola przestrzegania przez pracodaw­ców wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy przy konstruowaniu i produkcji maszyn, urządzeń oraz narzędzi pracy,

5) nadzór i kontrola przestrzegania wyma­gań bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji wyrobów i opakowań, których użytkowanie mogłoby spowodować zagrożenie dla zdrowia i życia,

6) kontrola nad wyrobami wprowadzonymi do obrotu podlegającymi ocenie zgodności, w zakre­sie spełniania przez nie zasadniczych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i hi­gieny pracy,

7) analizowanie przyczyn wypadków przy pracy i chorób zawodo­wych, kontrola stosowania środków zapobiegających tym wypadkom i chorobom oraz udział w badaniu okoliczności wypadków przy pracy, na zasadach określo­nych w przepisach prawa pracy;

8) współdziałanie z organami ochrony środowiska w kontroli przestrzegania przez pracodawców przepisów o przeciwdziałaniu za­grożeniom dla środowiska;

9) kontrola przestrzegania wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy wskazanych w ustawie z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych (Dz.U. Nr76, poz.811);

10) ściganie wykroczeń przeciwko prawom pra­cownika określonych w kodeksie pracy, a także innych wykroczeń związanych z wykonywaniem pracy zarobkowej, oraz udział w postępowaniu w sprawach wy­kroczeń w charakterze oskarżyciela publicznego,

11) opiniowanie projektów ak­tów prawnych z zakresu prawa pracy oraz inicjowanie prac legislacyjnych w tej dziedzinie,

12) inicjowanie przedsięwzięć oraz prac badawczych w dziedzinie prze­strzegania prawa pracy, a w szczególności bezpieczeństwa i higieny pracy,

13) udzielanie porad i informacji technicznych w zakresie eliminowania zagrożeń dla życia i zdrowia pracowników oraz porad i informacji w zakresie przestrzegania prawa pracy,

14) wnoszenie powództw, a za zgodą zainteresowanej osoby - uczest­niczenie w postępowaniu przed sądem pracy, o ustalenie istnienia stosunku pracy, jeżeli łączący strony stosunek prawny, wbrew zawartej miedzy nimi umowie, ma cechy stosunku

-157-

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ

3. INSPEKCJE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE

pracy;

15) wydanie zezwolenia i cofniecie wydanego zezwolenia w przypadkach, o których mowa w art. 304 5 Kodeksu pracy,

16) realizowanie zadań instytucji właściwej do informowania, na pisemny wniosek, o minimalnych wa­runkach zatrudnienia pracowników,.

Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Pracy należy ponadto: 1) nad­zór i kontrola zapewnienia przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pra­codawcę, 2) nadzór i kontrola zapewnienia przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków zajęć odbywanych na jego terenie przez studentów i uczniów nie będących pracownikami, 3) nadzór i kontrola zapewnienia bez­piecznych i higienicznych warunków pracy przez jednostki organizujące pracę wykonywaną przez osoby fizyczne na innej podstawie niż stosunek pracy, w ramach prac społecznie użytecznych, 4) nadzór i kontrola zapewnienia bez­piecznych i higienicznych warunków pracy przez pracodawcę przy wykonywa­niu pracy na terenie zakładu pracy lub w miejscu wyznaczonym przez praco­dawcę przez osoby przebywające w zakładach karnych i w zakładach popraw­czych oraz zadań i prac wykonywanych przez żołnierzy w czynnej służbie.

4. Pracownicy Państwowej Inspekcji Pracy wykonujący lub nadzorujący czyn­ności kontrolne mają prawo przeprowadzania czynności kontrolnych wobec pod­miotów, na rzecz, których jest wykonywana praca przez osoby fizyczne, bez względu na podstawę świadczenia tej pracy.

5. Nadzorem i kontrolą Państwowej Inspekcji Pracy są objęci wszyscy pracodaw­cy oraz inne podmioty, na rzecz, których jest świadczona praca przez osoby fizyczne.

6. Państwowa Inspekcja Pracy w zakresie swego działania współdziała ze związkami zawodowymi, organizacjami pracodawców, organami samorządu za­łogi oraz ze społeczną inspekcją pracy.

7. Państwowa Inspekcja Pracy może, na wniosek związków zawodowych, prowadzić szkolenie i instruktaż oraz udzielać pomocy w szkoleniu społecznych inspektorów pracy, a także podejmować działania na rzecz doskonalenia i zwięk­szenia skuteczności działania społecznej inspekcji pracy.

C. Społeczna Inspekcja Pracy

1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania stanowi ustawa z dnia 24 czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy.(Dz. U. Nr 35, poz. 163 z póz. zm.).

2. Społeczna inspekcja pracy jest służbą społeczną pełnioną przez pracow­ników, mającą na celu zapewnienie przez zakłady pracy bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz ochronę uprawnień pracowniczych, określonych w przepisach prawa pracy. Społeczna inspekcja reprezentuje interesy wszystkich pracowników w zakładach pracy i jest kierowana przez zakładowe organizacje związkowe.

3. Społeczną inspekcję pracy w zakładzie pracy tworzą: 1) zakładowy społecz­ny inspektor pracy - dla całego zakładu pracy, 2) oddziałowi (wydziałowi) społeczni
inspektorzy pracy - dla poszczególnych oddziałów (wydziałów), 3) grupowi spo­łeczni inspektorzy pracy - dla komórek organizacyjnych oddziałów (wydziałów).

Zakładowe organizacje związkowe dostosowują organizację społecznej In­spekcji pracy do potrzeb wynikających ze struktury zakładu pracy.

4. Społeczni inspektorzy pracy mają prawo: l)kontrolować stan budynków,
maszyn, urządzeń technicznych i sanitarnych oraz procesy technologiczne z punktu
widzenia bezpieczeństwa i higieny pracy, 2) kontrolować przestrzeganie przepisów
prawa pracy, w tym postanowień układów zbiorowych i regulaminów pracy, w szcze­gólności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, uprawnień pracowników zwią­zanych z rodzicielstwem, młodocianych i osób niepełnosprawnych, urlopów i czasu
pracy, świadczeń z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, 3) uczestni­czyć w kontroli przestrzegania w zakładzie pracy przepisów dotyczących ochrony
środowiska naturalnego, 4) brać udział w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypad­ków przy pracy, zgodnie z przepisami prawa pracy, 5) brać udział w analizowaniu
przyczyn powstawania wypadków przy pracy, zachorowań na choroby zawodowe i
inne schorzenia wywołane warunkami środowiska pracy oraz kontrolować stosowa­nie przez zakłady pracy właściwych środków zapobiegawczych, 6) uczestniczyć w
przeprowadzaniu społecznych przeglądów warunków pracy, 7) opiniować projekty
planów poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy i planów rehabilitacji
zawodowej oraz kontrolować realizację tych planów, 8) podejmować działania na
rzecz aktywnego udziału pracowników zakładów pracy w kształtowaniu właściwych
warunków bezpieczeństwa i higieny pracy oraz oddziaływać na przestrzeganie przez
pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

5. Społecznych inspektorów pracy wybierają i odwołują pracownicy zakładu pracy na okres 4 lat. Społecznym inspektorem pracy może być pracownik danego zakładu pracy, który jest członkiem związku zawodowego i nie zajmuje stanowiska kierownika zakładu pracy lub stanowiska kierowniczego bezpośrednio podległego kierownikowi zakładu. Zakładowy społeczny inspektor pracy powinien posiadać co najmniej pięcioletni staż pracy w branży, do której zakład należy, i co najmniej dwuletni staż pracy w danym zakładzie.

-158-

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ

3. INSPEKCJE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE

D. Inspekcja Handlowa

1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania inspekcji handlowej sta­nowi ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej (Dz. U. z 2001 r. Nr 4, poz. 25 z póź zm.).

2. Inspekcja Handlowa jest wyspecjalizowanym organem kontroli powołanym do ochrony interesów i praw konsumentów oraz interesów gospodarczych państwa.

Do zadań Inspekcji należy: 1) kontrola legalności i rzetelności działania przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów odrębnych w zakresie produkcji, handlu i usług, 2) kontrola produktów, wprowa­dzonych do obrotu w zakresie zgodności z zasadniczymi wymaganiami określony­mi w przepisach odrębnych z wyłączeniem produktów podlegających nadzorowi innych właściwych organów, 3) kontrola produktów w rozumieniu ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz.U. Nr 229, poz. 2275) w zakresie spełniania ogólnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa; 4) kontrola produk­tów znajdujących się w obrocie handlowym lub przeznaczonych do wprowadzenia do takiego obrotu, w tym w zakresie oznakowania i zafałszowań, oraz kontrola usług, 5) kontrola przestrzegania przez sprzedawców detalicznych i sprzedawców hurtowych przepisów art. 41 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 180, poz. 1495); 6) podejmowanie mediacji w celu ochrony interesów i praw konsumentów, 7) organizowanie i prowadzenie stałych polubownych sądów konsumenckich, 8) prowadzenie poradnictwa konsumenckiego, 8) wykonywanie innych zadań określonych w ustawie lub przepisach odrębnych.

3. Zadania Inspekcji wykonują następujące organy: 1) Główny Inspektor Inspekcji Handlowej, 2) wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora in­spekcji handlowej jako kierownika wojewódzkiej inspekcji handlowej wchodzą­cej w skład zespolonej administracji rządowej w województwie.

4. Inspekcja podlega Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumen­tów. Głównego Inspektora powołuje i odwołuje Prezes Urzędu Ochrony Konku­rencji i Konsumentów.

Zastępców Głównego Inspektora, na wniosek Głównego Inspektora, powo­łuje i odwołuje Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Wojewódzkiego inspektora powołuje i odwołuje wojewoda za zgodą Głównego Inspektora.

Główny Inspektor kieruje działalnością Inspekcji przy pomocy Głównego Inspektoratu Inspekcji Handlowej. Organizację Głównego Inspektoratu określa statut nadany, w drodze rozporządzenia, przez Prezesa Rady Ministrów.

Pracownicy Inspekcji w związku z wykonywaniem czynności kontrol­nych korzystają z ochrony przewidzianej w kodeksie karnym dla funkcjonariu­szy publicznych.

E. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego

1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego oraz organów nadzoru budowlanego stanowi ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity. Dz. U. z 2006 r. Nr156, poz. 1118 z póź. zm).

2. Uczestnikami procesu budowlanego, w rozumieniu ustawy, są: 1) inwestor; 2) inspektor nadzoru inwestorskiego; 3) projektant; 4) kierownik budowy lub kierownik robót.

Do podstawowych obowiązków inspektora nadzoru inwestorskiego nale­ży: 1) reprezentowanie inwestora na budowie przez sprawowanie kontroli zgod­ności jej realizacji z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisami oraz zasa­dami wiedzy technicznej; 2) sprawdzanie jakości wykonywanych robót i wbudo­wanych wyrobów budowlanych, a w szczególności zapobiegnie zastosowaniu wyrobów budowlanych wadliwych i niedopuszczonych do stosowania w budow­nictwie; 3) sprawdzanie i odbiór robót budowlanych ulegających zakryciu lub zanikających, uczestniczenie w próbach i odbiorach technicznych instalacji, urzą­dzeń technicznych i przewodów kominowych oraz przygotowanie i udział w czynnościach odbioru gotowych obiektów budowlanych i przekazywanie ich do użytkowania; 4) potwierdzanie faktycznie wykonanych robót oraz usunięcia wad, a także, na żądanie inwestora, kontrolowanie rozliczeń budowy.

3. Zadania administracji architektoniczno-budowlanej wykonują następują­ce organy: 1) starosta, 2) wojewoda oraz 3) Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego.

4. Zadania nadzoru budowlanego wykonują: powiatowy inspektor nadzoru budowlanego, wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora nadzoru bu­dowlanego jako kierownika wojewódzkiego nadzoru budowlanego, wchodzące­go w skład zespolonej administracji wojewódzkiej oraz Główny Inspektor Nad­zoru Budowlanego.

5. Do podstawowych obowiązków organów administracji architektoniczno-
budowlanej i nadzoru budowlanego należy: 1) nadzór i kontrola nad przestrze­ganiem przepisów prawa budowlanego, a w szczególności: a) zgodności zago­spodarowania terenu z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego oraz wymaganiami ochrony środowiska, b) warunków bezpieczeństwa ludzi i mienia w rozwiązaniach przyjętych w projektach budowlanych, przy wykony­waniu robót budowlanych oraz utrzymywaniu obiektów budowlanych, c) zgod­ności rozwiązań architektoniczno-budowlanych z przepisami techniczno-budowlanymi oraz zasadami wiedzy technicznej, d) właściwego wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, e) wprowadzania do obro­tu i stosowania wyrobów budowlanych dopuszczonych do powszechnego lub
jednostkowego stosowania w budownictwie, 2) wydawanie decyzji administra­cyjnych w sprawach określonych ustawą.

6. Do zadań organów nadzoru budowlanego należy: 1) kontrola przestrze­gania i stosowania przepisów prawa budowlanego; 2) kontrola działania organów admini-

-160- -161-

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNA

3. INSPEKCJE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE

stracji architektoniczno-budowlanej; 3) badanie przyczyn powstawania katastrof budowlanych; 4) współdziałanie z organami kontroli państwowej.

7. 
   
   Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego wykonuje zadania określone przepisami prawa budowlanego, a w szczególności: 1) pełni funkcję organu wyższego stopnia w stosunku do: a) wojewodów i wojewódzkich inspektorów nadzoru budowlanego oraz sprawuje nadzór nad ich działalnością, b.) organów samorządu zawodowego w sprawach nadawania uprawnień budowlanych oraz odpowiedzialności zawodowej w budownictwie; 2) kontroluje działanie orga­nów administracji architektoniczno budowlanej i nadzoru budowlanego; 3) pro­wadzi centralne rejestry osób posiadających uprawnienia budowlane oraz rze­czoznawców budowlanych.

8. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego jest centralnym organem administracji rządowej w sprawach administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego. Jest on organem właściwym w sprawach indywidual­nych, rozstrzyganych w drodze postępowania administracyjnego, w zakresie wynikającym z przepisów prawa budowlanego.

Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego wykonuje swoje zadania przy pomocy Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego.

9.Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego jest powoływany przez Prezesa Rady Ministrów, spośród osób należących do państwowego zasobu kadrowego, na wniosek ministra właściwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej. Prezes Rady Ministrów odwołuje Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Kadencja Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego trwa 5 lat.

F. Państwowa Inspekcja Sanitarna

1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania Inspekcji sanitarnej za­wierają przepisy ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitar­nej (tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. Nr122, poz. 851 z póź. zm.).

2. Państwowa Inspekcja Sanitarna jest organem powołanym do realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego, w szczególności poprzez sprawowanie nadzoru nad warunkami: 1) higieny środowiska, 2) higieny pracy w zakładach pracy, 3) higieny radiacyjnej, 4) higieny procesów nauczania i wychowania, 5) higieny wypoczynku i rekreacji, 6) zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku, 7) higienicz­no- sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomiesz­czenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne - w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowisko­wych, zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych.

-162-

3. Wykonywanie zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej polega na sprawowaniu zapobiegawczego i bieżą­cego nadzoru sanitarnego oraz prowadzeniu działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób zakaźnych i innych chorób powodowanych wa­runkami środowiska, a także na prowadzeniu działalności oświatowo-zdrowotnej.

4. Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie zapo­biegawczego nadzoru sanitarnego należy w szczególności: l) uzgadnianie pro­jektów planów zagospodarowania przestrzennego województwa, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz ustalanie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych, 2) uzgadnianie dokumentacji projektowej pod względem wymagań higienicz­nych i zdrowotnych dotyczących: a) budowy oraz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych, statków morskich, żeglugi śródlądowej i powietrznych, b) nowych materiałów i procesów technologicznych przed ich zastosowaniem w produkcji lub budownictwie, 3) uczestniczenie w dopuszczeniu do użytku obiek­tów budowlanych, statków morskich, żeglugi śródlądowej i powietrznych oraz środków komunikacji lądowej, 4) inicjowanie przedsięwzięć oraz prac badaw­czych w dziedzinie zapobiegania negatywnym wpływom czynników i zjawisk fizycznych, chemicznych i biologicznych na zdrowie ludzi.

5. Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie bie­żącego nadzoru sanitarnego należy kontrola przestrzegania przepisów określa­jących wymagania higieniczne i zdrowotne, w szczególności dotyczących: 1) higieny środowiska, a zwłaszcza wody do spożycia, czystości powietrza atmos­ferycznego, gleby, wód i innych elementów środowiska w zakresie ustalonym w odrębnych przepisach, 2) utrzymania należytego stanu higienicznego nierucho­mości, zakładów pracy, instytucji, obiektów i urządzeń użyteczności publicz­nej, dróg, ulic oraz osobowego i towarowego transportu kolejowego, drogowe­go, lotniczego i morskiego, 3) warunków produkcji, transportu, przechowywa­nia i sprzedaży żywności oraz warunków żywienia zbiorowego, 4) warunków zdrowotnych produkcji i obrotu przedmiotami użytku, materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością, kosmetykami oraz innymi wyrobami mogącymi mieć wpływ na zdrowie łudzi, 5) warunków zdrowotnych środowiska pracy, a zwłaszcza zapobiegania powstawaniu chorób zawodowych i innych cho­rób związanych z warunkami pracy, 6) higieny pomieszczeń i wymagań w sto­sunku do sprzętu używanego w szkołach i innych placówkach oświatowo-wy­chowawczych, szkołach wyższych oraz w ośrodkach wypoczynku, 7) higieny procesów nauczania, 8) przestrzegania przez osoby wprowadzające substancje lub preparaty chemiczne do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz przez użytkowników substancji lub preparatów chemicznych obowiązków wynikających z ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach

-163-

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ

3. INSPEKCJE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE

i preparatach che­micznych ( Dz.U. z 2001 r. Nr 11, poz. 84, z późn. zm.); 9) przestrzegania przez podmioty w prowadzające do obrotu prekursory kategorii 2 i 3 obowiązków wynikających z ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485).

6. Do zakresu działania Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie bieżącego nadzo­ru sanitarnego należy również kontrola przestrzegania przepisów dotyczących wprowadzania do obrotu produktów biobójczych i substancji czynnych oraz ich stosowania w działalności zawodowej.

7. Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie zapo­biegania i zwalczania chorób, należy: 1) dokonywanie analiz i ocen epidemiolo­gicznych, 2) opracowywanie programów i planów działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej, przekazywanie ich do realizacji zakładom opieki zdro­wotnej oraz kontrola realizacji tych programów i planów, 3) ustalanie zakresów i terminów szczepień ochronnych oraz sprawowanie nadzoru w tym zakresie, 4) wydawanie zarządzeń i decyzji lub występowanie do innych organów o ich wy­danie - w wypadkach określonych w przepisach o zwalczaniu chorób zakaźnych, 5) wydawanie decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej lub decyzji o braku podstaw do jej stwierdzenia, 6) planowanie i organizowanie sanitarnego zabez­pieczenia granic państwa, 7) nadzór sanitarny nad ruchem pasażerskim i towa­rowym w morskich i lotniczych portach oraz przystaniach, 8) udzielanie porad­nictwa w zakresie spraw sanitarno - epidemiologicznych lekarzom okrętowym i personelowi pomocniczo-lekarskiemu, zatrudnionemu na statkach morskich, żeglugi śródlądowej i powietrznych, 9) kierowanie akcją sanitarna przy maso­wych przemieszczeniach ludności, zjazdach i zgromadzeniach.

8. Państwowa Inspekcja Sanitarna inicjuje, organizuje, prowadzi, koor­dynuje i nadzoruje działalność oświatowo-zdrowotną w celu ukształtowania odpowiednich postaw i zachowań zdrowotnych, a w szczególności: 1) inicjuje i wytycza kierunki przedsięwzięć zmierzających do zaznajamiania społeczeń­stwa z czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, popularyzowania zasad higieny i racjonalnego żywienia, metod zapobiegania chorobom oraz umiejętności udzielania pierwszej pomocy, 2) pobudza aktywność społeczną do działań na rzecz własnego zdrowia, 3) udziela porad i informacji w zakresie zapobiega­nia i eliminowania negatywnego wpływu czynników i zjawisk fizycznych, chemicznych i biologicznych na zdrowie ludzi, 4) ocenia działalność oświa­towo-zdrowotną prowadzoną przez szkoły i inne placówki oświatowo-wy­chowawcze, szkoły wyższe oraz środki masowego przekazywania, zakłady opieki zdrowotnej, inne zakłady, instytucje i organizacje oraz udziela im pomocy w prowadzeniu tej działalności.

9. Do zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej należy również wydawanie opinii, co do zgodności z warunkami sanitarnymi określonymi przepisami Unii

-164- Europejskiej przedsięwzięć i zrealizowanych inwestycji, których realizacja jest
wspomagana przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ze środ­ków pochodzących z funduszy Unii Europejskiej.

10. Państwowa Inspekcja Sanitarna pod­lega ministrowi właściwemu do spraw zdrowia, a kieruje nią Główny Inspek­tor Sanitarny jako centralny organ administracji rządowej, również podległy ministrowi do spraw zdrowia. Głównego Inspektora Sanitarnego powołuje Prezes Rady Ministrów, spośród osób należących do państwowego zasobu kadrowego, na wniosek ministra właściwego do spraw zdrowia. Prezes Rady Ministrów odwołuje Głównego Inspektora Sanitarnego. Zastępców Głównego Inspektora Sanitarnego w liczbie dwóch powołuje, spośród osób należących do państwowego zasobu kadrowego, minister właściwy do spraw zdrowia, na wniosek Głównego Inspektora Sanitarnego. Główny Inspektor Sanitarny zadania wykonuje przy pomocy Głównego Inspektoratu Sanitarnego.

Organem doradczym i opiniodawczym Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawach objętych zakresem działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest Rada Sanitarno-Epidemiologiczna, powoływana na okres trzech lat.

11. Zadania Państwowej Inspekcji Sanitarnej wykonują następujące organy: 1) Główny Inspektor Sanitarny, 2) państwowy wojewódzki inspektor sanitarny, 3) państwowy powiatowy inspektor sanitarny, 4) państwowy graniczny inspektor sanitarny dla obszarów przejść granicznych drogowych, kolejowych, lotniczych, rzecznych i morskich, portów lotniczych i morskich oraz jednostek pływających na obszarze wód terytorialnych.

G. Inspekcja Weterynaryjna

1. Podstawę organizacji i funkcjonowania Inspekcji Weterynaryjnej stanowi ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 2004 r. Nr 33, poz. 287).

2. Inspekcja Weterynaryjna jest organem powołanym dla realizacji zadań z zakresu ochrony zdrowia zwierząt oraz bezpieczeństwa produktów pochodzenia zwierzęcego, w celu zapewnienia ochrony zdrowia publicznego.

Inspekcja wykonuje swoje zadania w szczególności przez: 1) zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt, w tym chorób odzwierzęcych; 2) badania kontrolne zakażeń zwierząt; 3) monitorowanie chorób odzwierzęcych i odzwierzęcych czynników chorobotwórczych oraz związanej z nimi oporności na środki przeciw-drobnoustrojowe u zwierząt, w produktach pochodzenia zwierzęcego i środkach żywienia zwierząt; 4) badanie zwierząt rzeźnych i produktów pochodzenia zwierzęcego; 5) przeprowadzanie: a) weterynaryjnej kontroli granicznej, b) kontroli weterynaryjnej w handlu i wywozie zwierząt

-165-

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNA

3. INSPEKCJE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE

oraz produk­tów w rozumieniu przepisów o kontroli weterynaryjnej w handlu; 6) sprawowa­nie nadzoru nad: a) bezpieczeństwem produktów pochodzenia zwierzęcego, w rym nad wymaganiami weterynaryjnymi przy ich produkcji, umieszczaniu na rynku oraz sprzedaży bezpośredniej, b) wprowadzaniem na rynek zwierząt i ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego, c) wytwarzaniem, obrotem i stosowaniem środków żywienia zwierząt, d) zdrowiem zwierząt przeznaczo­nych do rozrodu oraz jakością zdrowotna materiału biologicznego, jaj wylęgowych drobiu i produktów akwakultury, e) obrotem produktami leczniczymi weterynaryjnymi, wyrobami medycznymi przeznaczo­nymi dla zwierząt oraz warunkami ich wytwarzania, f) wytwarzaniem i stosowa­niem pasz leczniczych, g) przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt, h) przestrzeganiem zasad identyfikacji i rejestracji zwierząt oraz przemieszcza­niem zwierząt, i) przestrzeganiem wymagań weterynaryjnych w gospodarstwach utrzymujących zwierzęta gospodarskie; j) utrzymywaniem, hodowlą, prowadzeniem ewidencji zwierząt doświadczalnych w jednostkach doświadczalnych, hodowlanych i u dostawców; 7) prowadzenie monitorowania substan­cji niedozwolonych, pozostałości chemicznych, biologicznych, produktów lecz­niczych i skażeń promieniotwórczych u zwierząt, w ich wydzielinach i wydalinach, w tkankach lub narządach zwierząt, w produktach pochodzenia zwierzęcego, w wodzie przeznaczonej do pojenia zwierząt i środkach żywienia zwierząt; 7) prowadzenie wymiany informacji w ramach systemów wymiany informacji, wskazanych w przepisach Unii Europejskiej.

4. Na terenach i w stosunku do jednostek organizacyjnych podległych i
nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej oraz jednostek wojsk obcych
przebywających na tych terenach zadania Inspekcji Weterynaryjnej wykonuje
Szef Służby Weterynaryjnej - Inspektor Weterynaryjny Wojska Polskiego.

Szef Służby Weterynaryjnej - Inspektor Weterynaryjny Wojska Polskiego wykonuje swoje zadania przy pomocy Wojskowej Inspekcji Weterynaryjnej.

Szef Służby Weterynaryjnej - Inspektor Weterynaryjny Wojska Polskiego lub osoba przez niego upoważniona może uczestniczyć w prowadzonej przez organy Inspekcji: 1) weterynaryjnej kontroli granicznej środków transportu, w tym okrętów i statków powietrznych wykorzystywanych do przewozu zwierząt tub produktów pochodzenia zwierzęcego na potrzeby Sił Zbrojnych Rzeczypo­spolitej Polskiej oraz wojsk obcych; 2) kontroli zakładów zaopatrujących lub ubiegających się o zaopatrywanie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w produkty pochodzenia zwierzęcego.

5. Organy Inspekcji Weterynaryjnej, przy wykonywaniu swoich zadań, współ­pracują z właściwymi organami administracji rządowej i jednostkami samorzą­du terytorialnego oraz organami samorządu lekarsko - weterynaryjnego

6. Organami Inspekcji Weterynaryjnej są: 1) Główny Lekarz Weterynarii; 2) wojewódzki lekarz weterynarii, jako kierownik wojewódzkiej inspekcji weterynaryjnej wchodzącej w skład zespolonej administracji rządowej w woje-

wództwie; 3) powiatowy lekarz weterynarii, jako kierownik powiatowej inspekcji weterynaryjnej wchodzącej w skład niezespolonej administracji rządowej; 4) graniczny lekarz weterynarii.

Zadania organów Inspekcji Weterynaryjnej wykonują: 1) lekarze wetery­narii i inne osoby zatrudnione w Inspekcji oraz lekarze weterynarii wyznaczeni do wykonywania określonych czynności; 2) osoby nie będące lekarzami weterynarii wyznaczone do wykonywania określonych czynności o charakterze pomocniczym 3) osoby nie będące pracownikami Inspekcji, które ukończyły studia wyższe na jednym z kierunków: weterynaria, zootechnika albo rolnictwo albo posiadają tytuł technika weterynarii, wyznaczone do przeprowadzania na miejscu w siedzibie stada kontroli dotyczących oznakowania i rejestracji zwierząt gospodarskich, wypełniania obowiązku prowadzenia księgi rejestracji tych zwierząt i zaopatrzenia bydła w paszporty.

7. Inspekcją kieruje Główny Lekarz Weterynarii będący centralnym organem administracji rządowej. Podlega on ministrowi właściwemu do spraw rolnictwa. Główny Lekarz Weterynarii jest powoływany przez Prezesa Rady Ministrów, spośród osób należących do państwowego zasobu kadrowego, na wniosek ministra właściwego do spraw rolnictwa. Prezes Rady Ministrów odwołuje Głównego Lekarza Weterynarii.

9. Pracownicy Inspekcji w zakresie wykonywania czynności określonych w
ustawie podlegają ochronie prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.

H. Generalny Inspektor Informacji Finansowej

1. Podstawą organizacji i funkcjonowania Generalnego Inspektora Informa­cji Finansowej jest ustawa z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu wpro­wadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z niele­galnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terro­ryzmu (tekst jednolity Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz.1505 z póź. zm.).

2. Organami administracji rządowej właściwymi w sprawach zapobiegania wprowadzaniu do obro­tu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujaw­nionych źródeł oraz przeciwdziałania finansowaniu terroryzmu są: l) minister właściwy do spraw instytucji finansowych, jako naczelny organ informacji Fi­nansowej; 2) Generalny Inspektor Informacji Finansowej.

3. Generalnego Inspektora powołuje i odwołuje na wniosek ministra właści­wego do spraw instytucji finansowych Prezes Rady Ministrów.

-166-

-167-

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJACE OCHRONĘ PRAWNĄ

3, INSPEKCJE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE

4. Do zadań Generalnego Inspektora należy uzyskiwanie, gromadzenie, prze­twarzanie i analizowanie informacji oraz podejmowanie działań w celu przeciw­działania wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzą­cych z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł i przeciwdziałania finansowaniu terroryzmu, a w szczególności: 1) badanie przebiegu transakcji, co do których Generalny Inspektor powziął uzasadnione podejrzenia; 2) przeprowadzanie procedury wstrzymania transakcji lub blokady rachunku; 3) przekazywanie instytucjom obowiązanym in­formacji o podmiotach, co do których zachodzi uzasadnione podejrzenie, że mają one związek z popełnianiem aktów terrorystycznych; 4) opracowywanie i przeka­zywanie uprawnionym organom dokumentów uzasadniających podejrzenie popeł­nienia przestępstwa; 5) inicjowanie i podejmowanie innych działań obejmujących przeciwdziałanie wykorzystywaniu polskiego systemu finansowego do legalizacji dochodów pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł, w tym szko­lenie pracowników instytucji obowiązanych w zakresie zadań nałożonych na te instytucje; 6) sprawowanie kontroli przestrzegania przepisów ustawy, 7) współpraca z za­granicznymi instytucjami zajmującymi się zapobieganiem wprowadzaniu do obro­tu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych łub nieujaw­nionych źródeł lub przeciwdziałaniem finansowaniu terroryzmu.

I. Inspekcja Transportu Drogowego

1. Podstawą prawną organizacji i funkcjonowania Głównej Inspekcji Trans­portu Drogowego stanowi ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogo­wym (tekst jednolity Dz. U. z 2004 r. Nr 204 poz. 2088 z póź. zm.).

2. Inspekcja Transportu Drogowego jest organem powołanym do kontroli przestrzegania przepisów w zakresie transportu drogowego i niezarobkowego krajowego i międzynarodowego przewozu drogowego wykonywanego pojazda­mi samochodowymi.

3. Do zadań Inspekcji należy kontrola: 1) dokumentów związanych z wyko­nywaniem transportu drogowego lub przewozów na potrzeby własne oraz prze­strzegania warunków w nich określonych, 2) dokumentów przewozowych zwią­zanych z wykonywaniem transportu drogowego lub przewozów na potrzeby wła­sne, 3) ruchu drogowego w zakresie transportu, w tym stanu technicznego po­jazdów, 4) przestrzegania przepisów dotyczących okresów prowadzenia pojazdu i obowiązkowych przerw oraz czasu odpoczynku kierowcy, 5) przestrzegania szczegółowych zasad i warunków transportu zwierząt, 6) przestrzegania zasad i warunków dotyczących przewozu drogowego towarów niebezpiecznych; 7) wprowadzonych do obrotu ciśnieniowych urządzeń transportowych pod względem zgodności z wymaganiami technicznymi, dokumentacją techniczną i prawidłowością ich oznakowania w zakresie określonym w ustawie z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz.U. Nr 199, poz. 1671); 8) kontrola rodzaju używanego paliwa przez pobranie próbek paliwa ze zbiornika pojazdu mechanicznego.

-168-

4. Zadania Inspekcji Transportu Drogowego określone w niniejszym rozdziale wykonują następujące organy: 1) Główny Inspektor Transportu Drogowego; 2)) wojewoda działający za pośrednictwem wojewódzkiego inspektora transportu drogowego, jako kierownika wojewódzkiej inspekcji transportu drogowego wchodzącej w skład wojewódzkiej administracji zespolonej.

Główny Inspektor Transportu Drogowego koordynuje, nadzoruje i kontroluje działalność wojewódzkich inspektorów transportu drogowego. Wojewódzki inspektor transportu drogowego kieruje działalnością wojewódzkiego inspektoratu transportu drogowego. Czynności związane z realizacją wymienionych w ustawie zadań wykonują inspektorzy wojewódzkich inspektoratów transportu drogowego.

5. Główny Inspektor kieruje Inspekcją przy pomocy podległego mu Głów­nego Inspektoratu Transportu Drogowego. Główny Inspektor jest centralnym organem administracji rządowej podległym ministrowi właściwemu do spraw transportu. Główny Inspektor jest powoływany przez Prezesa Rady Ministrów, spośród osób należących do państwowego zasobu kadrowego, na wniosek ministra właściwego do spraw transportu. Prezes Rady Ministrów odwołuje Głównego Inspektora.

6. Inspektor wykonując zadania ma prawo m.in. do: 1) wstępu do pojazdu; 2) kontroli dokumentów; 3) kontroli zainstalowanych w pojeździe urządzeń pomiarowo-kontrolnych lub tachografu cyfrowego; 4) stosowania środków przymusu bezpośredniego, 5) używania broni palnej, 6) nakładania i pobierania kar pieniężnych. Inspektor może stosować również kolczatkę drogową lub inne urządzenia techniczne umożli­wiające unieruchomienie pojazdu. Zastrzeżenia wymaga fakt, że użycie broni palnej przez inspektora może nastąpić wyłącznie w celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na jego życie lub zdrowie.

8. Kontroli podlegają kierowcy wykonujący transport drogowy lub niezarobkowy krajowy i międzynarodowy przewóz drogowy oraz przedsiębiorcy wy­konujący działalność gospodarczą w zakresie transportu drogowego lub nieza­robkowego krajowego i międzynarodowego przewozu drogowego.

9. Inspekcja współdziała i prowadzi działalność z Policją, Agencją Bezpie­czeństwa Wewnętrznego, Agencją Wywiadu, Biurem Ochrony Rządu, Żandar­merią Wojskową, Strażą Graniczną, Służbą Celną kontrolą skarbową, Państwową Inspekcją Pracy, Inspekcją Handlową, Inspekcją Ochrony Środowiska, Inspekcją Weterynaryjną i zarządcami dróg - w zakresie bezpieczeństwa i porządku ruchu na drogach publicznych oraz zwalczania przestępstw i wykroczeń drogowych dokonywanych w zakresie transportu drogowego lub w związku z tym transpor­tem, z uwzględnieniem właściwości i kompetencji tych organów oraz zadań In­spekcji, ponadto z organami samorządu terytorialnego, ją również z organizacjami zrze­szającymi przewoźników drogowych.

- 169-

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ

3. INSPEKCJE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE

J. Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa

1. Podstawą prawną organizacji i funkcjonowania Inspekcji Ochrony Roślin
i Nasiennictwa stanowi ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (Dz.U. z 2004 r. Nr 11, poz. 94).

2. Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa to organ powo­łany do realizacji zadań związanych z nadzorem nad zdrowiem roślin, zapo­bieganiem zagrożeniom związanym z obrotem i stosowaniem środków ochrony roślin oraz nadzorem nad wytwarzaniem, oceną i obrotem materiałem siew­nym. Inspekcja powstała w wyniku połączenia Inspekcji Nasiennej oraz In­spekcji Ochrony Roślin.

3. Do zakresu działania Inspekcji w ramach nadzoru nad zdrowiem roślin należą w szczególności następujące urzędowe działania: 1) kontrola fitosanitarna roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów, podłoży i gle­by oraz środków transportu, w miejscach wwozu i na terytorium Rzeczy­pospolitej Polskiej; 2) ocena stanu zagrożenia roślin przez organizmy szko­dliwe oraz prowadzenie ewidencji tych organizmów; 3) wydawanie decyzji w sprawie zwalczania organizmów szkodliwych; 4) ustalanie i doskonale­nie metod oraz terminów zwalczania organizmów szkodliwych, a także zapobieganie ich rozprzestrzenianiu się; 5) wydawanie świadectw fitosani­tarnych, paszportów roślin oraz nadzór nad jednostkami upoważnionymi do wydawania paszportów roślin; 6) kontrola zabiegów oczyszczania, od­każania i przerobu roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów; 7) za­wiadamianie organizacji ochrony roślin państwa, z którego pochodzą ro­śliny, produkty roślinne lub przedmioty, o ich zatrzymaniu lub zniszcze­niu; 8) nadzór nad wprowadzaniem, rozprzestrzenianiem oraz nad pracami z wykorzystaniem organizmów kwarantannowych, roślin, produktów ro­ślinnych lub przedmiotów porażonych przez organizmy kwarantannowe lub niespełniających wymagań specjalnych oraz roślin, produktów roślinnych lub przedmiotów, których wprowadzanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub przemieszczanie jest zakazane; 9) prowadzenie rejestru przed­siębiorców; 10) wydawanie certyfikatów dla producentów stosujących inte­growaną produkcję roślin; 11) badania laboratoryjne roślin, produktów ro­ślinnych lub przedmiotów; 12) wydawanie decyzji w sprawie postępowania z roślinami, produktami roślinnymi lub przedmiotami podlegającymi gra­nicznej kontroli fitosanitarnej.

4. Do zakresu działania Inspekcji w ramach nadzoru nad obrotem i stoso­waniem środków ochrony roślin należą w szczególności następujące urzędowe działania: 1) prowadzenie rejestru oraz kontrolowanie podmiotów prowadzących konfekcjonowanie lub obrót środkami ochrony roślin;2) kontrola jakości środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu; 3) kontrola prawidłowości stosowania środków ochrony roślin; 4) upoważnianie jednostek organizacyj­nych do wykonywania badań sprzętu do stosowania środków ochrony roślin oraz nadzór nad wykonywaniem tych badań i stanem technicznym tego sprzę­tu; 5) upoważnianie jednostek organizacyjnych do prowadzenia szkoleń i nad­zór nad przeprowadzaniem tych szkoleń; 6) nadzór nad jednostkami upoważ­nionymi do przeprowadzania badań skuteczności środków ochrony roślin; 7) monitorowanie zużycia środków ochrony roślin.

5. Do zakresu działania Inspekcji i w ramach nadzoru nad wytwarzaniem, oceną i obrotem materiałem siewnym, należą w szczególności następujące urzędowe działania: 1) ocena polowa, laboratoryjna i cech zewnętrznych ma­teriału siewnego; 2) kontrola tożsamości materiału siewnego; 3) kontrola prze­strzegania zasad i obowiązujących wymagań w zakresie wytwarzania, oceny, przechowywania i obrotu materiałem siewnym, w tym modyfikowanym gene­tycznie; 4) wydawanie akredytacji w zakresie pobierania próbek i oceny mate­riału siewnego oraz kontrola warunków ich przestrzegania; 5) wydawanie urzę­dowych etykiet i plomb oraz nadzór nad jednostkami upoważnionymi do wy­pełniania etykiet; 6) kontrola materiału siewnego wwożonego z państw trze­cich oraz ustalanie stopni kwalifikacji tego materiału; 7) dokonywanie oceny materiału siewnego w przypadku złożenia odwołania od oceny wykonanej przez akredytowane podmioty.

6. Nadzór nad wykonywaniem zadań Inspekcji, sprawuje minister właściwy do spraw rolnictwa.

7. Zadania Inspekcji wykonują następujące organy: 1) Główny Inspektor; 2) wojewoda, przy pomocy wojewódzkiego inspektora jako kierownika wojewódz­kiej inspekcji ochrony roślin i nasiennictwa wchodzącej w skład zespolonej admonistracji wojewódzkiej.

8. Główny Inspektor jest centralnym organem administracji rządowej, pod­ległym ministrowi właściwemu do spraw rolnictwa. Główny Inspektor jest powoływany przez Prezesa Rady Ministrów, spośród osób należących do państwowego zasobu kadrowego, na wniosek ministra właściwego do spraw rolnictwa. Prezes Rady Ministrów odwołuje Głównego Inspektora. Główny Inspektor wykonuje zadania przy pomocy Głównego Inspekto­ratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa.

-170-

-171-

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWĄ

3. INSPEKCJE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE

K. Inspekcja Ochrony Środowiska

1. Podstawa prawna organizacji i funkcjonowania Inspekcji Ochrony Środo­wiska stanowi ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2007 r., Nr 44, poz.287 z póz. zm.).

2. Główny Inspektor Ochrony Środowiska jest centralnym organem admini­stracji rządowej, powołanym do kontroli przestrzegania przepisów o ochronie środowiska oraz badania stanu środowiska, nadzorowanym przez ministra wła­ściwego do spraw środowiska.

3. Do zadań Inspekcji Ochrony Środowiska w szczególności należy: 1) kontrola przestrzegania przepisów o ochronie środowiska i racjonalnym użytkowaniu zasobów przyrody, 2) kontrola przestrzegania decyzji ustalających warunki korzystania ze środowiska oraz zakresu, częstotliwości i sposobu prowadzenia pomiarów wielkości emisji, 2a) kontrola zawartości siarki w ciężkim oleju opałowym stosowanym w instalacjach energetycznego spalania paliw oraz w oleju do silników statków żeglugi śródlądowej, 3) udział w postępowaniu doty­czącym lokalizacji inwestycji, 4) udział w przekazywaniu do użytku obiek­tów lub instalacji realizowanych jako przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko, 5) kontrola eksploatacji instalacji i urządzeń chroniących środowisko przed zanieczyszczeniem, 6) podejmowanie decy­zji wstrzymujących działalność prowadzoną z naruszeniem wymagań zwią­zanych z ochroną środowiska lub naruszeniem warunków korzystania ze środowiska, 7) współdziałanie w zakresie ochrony środowiska z innymi organami kontrolnymi, organami ścigania i wymiaru sprawiedliwości oraz organami administracji państwowej i rządowej, samorządu terytorialnego i obrony cywilnej, a także organizacjami społecznymi i opiekunami społecz­nymi, 8) organizowanie i koordynowanie państwowego monitoringu środo­wiska, prowadzenie badań jakości środowiska, obserwacji i oceny jego sta­nu oraz zachodzących w nim zmian, 9) opracowywanie i wdrażanie metod analityczno-badawczych i kontrolno-pomiarowych, 10) inicjowanie działań tworzących warunki zapobiegania poważnym awariom oraz usuwania ich skutków i przywracania środowiska do stanu właściwego, 11) kontrola prze­strzegania przepisów o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, 12) kontrola przestrzegania przepisów o obowiązkach przedsiębiorców w za­kresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej, 12a) nadzór i kontrola w zakresie postępowania z substancjami kontrolowanymi oraz z produktami, urządzeniami i instalacjami zawierającymi te substancje, 13) kontrola przestrzegania przepisów i uzyskanych na ich podstawie zezwoleń, z wyłączeniem kontroli

-172-

laboratoryjnej, w za­kresie postępowania z organizmami genetycznie zmodyfikowanymi, 14) kontrola wyrobów wprowadzonych do obrotu podlegających ocenie zgodności, w zakresie spełniania przez nie zasadniczych lub innych wymagań dotyczących ochro­ny środowiska, 15) kontrola przestrzegania przepisów o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji.

4. Zwierzchni nadzór nad wykonywaniem zadań Inspekcji sprawuje mini­ster właściwy do spraw środowiska.

5. Organy Inspekcji Ochrony Środowiska są następujące: 1) Główny Inspek­tor Ochrony Środowiska, 2) wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska jako kierownika wojewódzkiej inspekcji ochrony środowi­ska, wchodzącej w skład zespolonej administracji wojewódzkiej.

Wojewódzki inspektor ochrony środowiska wykonuje w imieniu wojewody zadania i kompetencje Inspekcji Ochrony Środowiska

6. Główny Inspektor Ochrony Środowiska kieruje działalnością Inspekcji
Ochrony Środowiska. Głównego Inspektora Ochrony Środowiska powołuje Prezes Rady Ministrów, spośród osób należących do państwowego zasobu kadrowego, na wniosek ministra właściwego do spraw środowiska. Prezes Rady Ministrów odwołuje Głównego Inspektora Ochrony Środowiska.

Główny Inspektor Ochrony Środowiska wykonuje zadania przy pomocy Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.

7. Inspekcja Ochrony Środowiska współdziała w wykonywaniu czynności
kontrolnych z innymi organami kontroli.

L. Inspektorzy żeglugi śródlądowej

1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania inspektorów urzędów żeglu­gi śródlądowej stanowi ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej (tekst jednolity Dz.U. z 2006 r. Nr123, poz.857 z póź. zm.).

2. Organami administracji żeglugi śródlądowej są: 1) minister właściwy do spraw transportu - jako naczelny organ administracji żeglugi śródlądowej, 2) dyrektorzy urzędów żeglugi śródlądowej - jako terenowe organy administracji żeglugi śródlądowej.

Dyrektorzy urzędów żeglugi śródlądowej podlegają ministrowi właściwe­mu do spraw transportu. Dyrektora urzędu żeglugi śródlądowej powołuje i od­wołuje minister właściwy do spraw transportu spośród kandydatów posiadają­cych wiedzę, kwalifikacje zawodowe i doświadczenie w zakresie żeglugi śródlą­dowej i funkcjonowania administracji rządowej.

- 173 -

ROZDZIAŁ VI, ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNA

3. Do właściwości dyrektorów urzędów żeglugi śródlądowej należą sprawy
z zakresu administracji rządowej związane z uprawianiem żeglugi na śródlądo­wych drogach wodnych.

Do właściwości dyrektorów urzędów żeglugi śródlądowej należy: 1) nad­zór nad bezpieczeństwem żeglugi śródlądowej, 2) przeprowadzanie inspekcji statków, 3) weryfikacja ustalonej głębokości tranzytowej na szlaku żeglownym, 4) kontrola przestrzegania przepisów dotyczących żeglugi na śródlądowych dro­gach wodnych, w portach, przystaniach i zimowiskach, 5) kontrola stanu ozna­kowania szlaku żeglownego, śluz, pochylni, mostów, urządzeń nad wodami i wejść do portów, 6) przeprowadzanie postępowania w sprawach wypadków żeglu­gowych, 7) kontrola dokumentów przewozowych i zgodności przewożonego przez statek ładunku z tymi dokumentami, 8) kontrola obcych statków w zakresie zgodności wykonywanych przewozów z postanowieniami umów międzynarodo­wych oraz pozwoleń na te przewozy, 9) współdziałanie z innymi organami w zakresie bezpieczeństwa żeglugi, ochrony środowiska, ochrony portów lub przy­stani, w tym wykonywania zadań obronnych i zadań o charakterze niemilitarnym, w szczególności zapobiegania aktom terroru i likwidacji ich skutków, 10) kontrola dokumentów armatorów dotyczących Funduszu Żeglugi Śródlądowej i Funduszu Rezerwowego.

4. Zadania określone ustawowo, wykonują uprawnieni do inspekcji pracow­nicy urzędów żeglugi śródlądowej.

Inspektor ma prawo wejścia i przebywania na statku, na budowli wodnej służącej żegludze, w porcie, przystani i zimowisku, a także podpływania i cu­mowania statku inspekcyjnego do tych obiektów.

5. W czasie wykonywania zadań służbowych inspektor ma prawo do: 1)
kontrolowania, czy statek jest uprawniony do działalności, jaką uprawia, i czy
żegluga wykonywana jest zgodnie z przepisami prawa i umowami międzynaro­dowymi, 2) kontroli dokumentów dotyczących statku i załogi oraz przewozo­wych, 3) żądania wyjaśnień i podejmowania wszelkich czynności niezbędnych
do przeprowadzenia kontroli na pokładzie, w ładowniach i innych pomieszcze­niach statku, 4) dokonywania wpisów dotyczących przeprowadzonej kontroli w
dzienniku pokładowym statku, 5) nakładania grzywien w drodze mandatu kar­nego za wykroczenia w żegludze śródlądowej.

6. W wypadku stwierdzenia zaniedbania zagrażającego bezpieczeństwu żeglugi, statku lub przebywających na nim osób albo zagrażającego zanieczyszczeniem środowiska, a także ze względu na uchybienia sanitarne, inspektor, na podstawie udzielonego upoważnienia, może, w drodze decyzji administracyjnej, zatrzymać lub skierować statek do najbliższego miejsca postoju oraz zatrzymać świadectwo zdolności żeglugowej i dokument kwalifikacyjny kierownika statku do czasu usunięcia tego zaniedbania lub uchybienia.

3. INSPEKCJE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE

M. Inspektor do Spraw Substancji i Preparatów Chemicznych

1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania Inspektora do Spraw Sub­stancji i Preparatów Chemicznych stanowi ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych. (Dz.U. z 2001 r. Nr. 11 poz.84 z póź. zm.).

2. Inspektor do Spraw Substancji i Preparatów Chemicznych jest central­nym organem administracji rządowej. Inspektor podlega ministrowi właściwe­mu do spraw zdrowia, który go powołuje i odwołuje po zasięgnięciu opinii mi­nistrów właściwych do spraw gospodarki i do spraw środowiska.

Do zadań Inspektora należy: 1) przyjmowanie zgłoszeń substancji nowych w celu oceny ryzyka stwarzanego przez te substancje, 2) gromadzenie danych dotyczą­cych niebezpiecznych substancji i niebezpiecznych preparatów, 3) udostępnianie danych dotyczących niebezpiecznych substancji i niebezpiecznych preparatów służbom me­dycznym i ratowniczym, 4) wymiana informacji na temat substancji nowych m.in. z Komisją Europejską 5) współpraca z państwami członkowskimi Unii Europejskiej oraz z Komisją Europejską jako właściwym urzędem w rozumieniu przepisów Unii Europejskiej dotyczących oceny ryzyka stwarzanego przez substancje istniejące, 5a) współpraca z państwami członkowskimi Unii Europejskiej oraz z Komisją Europejską jako właściwy urząd wyznaczony do wykonywania zadań administracyjnych określonych w przepisach Unii Europejskiej dotyczących eksportu i importu niebezpiecznych chemikaliów, 6) współpraca z organizacjami międzynarodowymi dotycząca substancji i preparatów chemicznych, 7) przyjmowanie i gromadzenie danych dotyczących prekursorów kategorii 2, określonych w przepisach ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, 8) wyko­nywanie innych zadań nałożonych przez ministra właściwego do spraw zdrowia.

3. Inspektor realizuje swoje zadania przy pomocy Biura do Spraw Substan­cji i Preparatów Chemicznych, którym kieruje i reprezentuje je na zewnątrz.

N. Inspektorzy rybołówstwa morskiego

1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania inspektorów rybołówstwa morskiego stanowi ustawa z dnia 19 luty 2004 r. o rybołówstwie morskim (Dz. U. z 2004 r. Nr 62, poz.574 z póź. zm.).

-174- -175-

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ

3. INSPEKCIE WYODRĘBNIONE ORGANIZACYJNIE

2. Organami administracji rybołówstwa morskiego są: 1) minister właściwy do spraw rybołówstwa; 2) okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego - jako orga


ny administracji niezespolonej. Okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego podlegają ministrowi właściwemu do spraw rybołówstwa. Okręgowych inspektorów rybołówstwa morskiego powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw rybołówstwa, po zasięgnięciu opinii właściwego miejscowo wojewody. Inspektorzy wykonują swoje zadania przy pomocy okręgowych inspektoratów ry­bołówstwa morskiego.

Organy administracji rybołówstwa morskiego działają na terytorium i w wyłącznej strefie ekonomicznej Rzeczypospolitej Polskiej.

3. Nadzór nad przestrzeganiem przepisów o rybołówstwie spra­wują okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego za pośrednictwem inspekto­rów rybołówstwa morskiego.

4. Inspektorzy przy wykonywaniu swoich czynności współdziałają z organami Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Inspekcji Celnej, Inspekcji Weterynaryjnej, Policji, Państwowej Straży Rybackiej, Straży Granicznej oraz z terenowymi organami administracji morskiej.

5. W czasie wykonywania czynności służbowych inspektor jest uprawniony do: 1} zatrzymania statku rybackiego i wejścia na jego pokład, 2) kontroli dokumentów tożsamości, dziennika połowowego, dokumentu przewozowego oraz dokumentów uprawniających do wykonywania rybołówstwa morskiego, prowadzenia skupu lub przetwórstwa na morzu organizmów morskich, połowów organizmów morskich w celach naukowo-badawczych, szkoleniowych albo sportowo-rekreacyjnych, prowadzenia zarybiania oraz chowu lub hodowli ryb i innych organizmów morskich; 3) sprawdzania, czy rybołówstwo wykonywane jest zgodnie z obowiązują­cymi przepisami, w tym z umowami międzynarodowymi, których Rzeczpospolita Polska jest stroną, 4) kontroli narzędzi poło­wowych i złowionych organizmów morskich, 5) kontroli pomieszczeń statków, środków transportu, magazynów, przetwórni i innych pomieszczeń służących do przechowywania or­ganizmów morskich na lądzie, 6) żądania pisemnych lub ustnych wyjaśnień, 7) wykonywania innych czynności niezbędnych do przeprowadzenia kontroli, a w przypadkach uzasadnionego podej­rzenia naruszenia przepisów ustawy - do zatrzymania dokumentów uprawniających do wykonywania rybołówstwa, a także organizmów morskich i narzędzi połowowych oraz ich zabezpieczenia.

O. Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych

1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych stanowi ustawa z dnia z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (tekst jednolity Dz. U z 2005 r. Nr 187, poz.1577).

-176-

2. Wprowadzane do obrotu artykuły rolno-spożywcze powinny spełniać wymagania w zakresie jakości handlowej, jeżeli w przepisach o jakości handlowej zostały określone takie wymagania, oraz dodatkowe wymagania dotyczące tych artykułów, jeżeli ich spełnienie zostało zadeklarowane przez producenta. W celu kontroli przestrzegania powyższej reguły utworzono Inspekcję Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Inspekcja podlega ministrowi właściwemu do spraw rynków rolnych.

3. Do zadań Inspekcji należy: 1) nadzór nad jakością handlową artykułów rolno-spożywczych, a w szczególności: a) kontrola jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych w produkcji i obrocie, w tym wywożonych za granicę, b) kontrola jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych sprowadzanych z za­granicy, w tym kontrola graniczna tych artykułów, c) dokonywanie oceny i wy­dawanie świadectw w zakresie jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, d) powiadamianie podpunktu krajowego punktu kontaktowego w ramach sieci systemu wczesnego ostrzegania o niebezpiecznych produktach żywnościowych i środkach żywienia zwierząt (systemu RASFF) o podjętych decyzjach dotyczą­cych niebezpiecznych artykułów rolno-spożywczych, e) kontrola artykułów rol­no-spożywczych posiadających zarejestrowane, na podstawie odrębnych przepi­sów, chronione oznaczenia geograficzne, oznaczenia pochodzenia albo świa­dectwa dla artykułów rolno-spożywczych o szczególnym charakterze oraz współ­praca z jednostkami sprawującymi taką kontrolę w innych państwach, 2) kontro­la warunków składowania i transportu artykułów rolno-spożywczych, 3) gromadzenie i przetwarzanie informacji o sytuacji na rynkach rolnych, 4) współpraca z właściwymi organami administracji rządowej w województwie, organami in­nych inspekcji, urzędami celnymi, Policją, jednostkami samorządu terytorialne­go oraz państwowymi jednostkami organizacyjnymi realizującymi politykę rolną państwa, 5) współpraca z jednostkami organizacyjnymi pełniącymi funkcję agencji płatniczych w zakresie realizacji Wspólnej Polityki Rolnej, 6) współpraca lub uczestnictwo w międzynarodowych organizacjach zajmujących się jakością han­dlową artykułów rolno-spożywczych oraz międzynarodowym obrotem artykuła­mi rolno-spożywczymi, 7) udzielanie informacji i szkolenie w zakresie przepisów i wymagań dotyczących jakości handlowej lub ustalania klas jakości handlowej oraz metod i badań artykułów rolno-spożywczych; 8) współpraca z urzędowymi jed­nostkami kontrolnymi w innych państwach w zakresie kontroli jakości handlo­wej artykułów rolno-spożywczych, w tym wymienianie informacji lub próbek artykułów rolno-spożywczych; 9) wykonywanie innych zadań określonych w przepisach odrębnych.

4. Kontrola jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych w produkcji może dotyczyć również sposobu żywienia i warunków chowu zwierząt, jeżeli informacja w tym zakresie została zadeklarowana przy wprowadzaniu artykułu rolno-spożywczego do obrotu.

- 177-

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘPMWNĄ

5. Nadzór nad jakością handlową artykułów rolno-spożywczych w obrocie detalicznym sprawuje Inspekcja Handlowa.

6. Zadania Inspekcji wykonują następujące organy: 1) Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, 2) wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, jako kierownika wojewódzkiej inspekcji jakości handlowej artykułów rolno-spożyw­czych, wchodzącej w skład zespolonej administracji wojewódzkiej.

7. Główny Inspektor jest centralnym organem administracji rządowej pod­ległym ministrowi właściwemu do spraw rynków rolnych. Głównego Inspektora powołuje Prezes Rady Ministrów, spośród osób należących do państwowego zasobu kadrowego, na wniosek ministra właściwego do spraw rynków rolnych. Prezes Rady Ministrów odwołuje Głównego Inspektora. Wojewódzkiego inspektora powołuje i odwołuje wojewoda, na wniosek Głównego Inspektora.

8. Główny Inspektor koordynuje i nadzoruje działalność Inspekcji, swoje zadania wykonuje przy pomocy Głównego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.

4. SŁUŻBY SPECJALISTYCZNE

a. Służby funkcjonalno-organizacyjne

A. Służba Celna

1. Podstawę prawna organizacji i funkcjonowania Służby Celnej stanowi usta­wa z dnia 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej (tekst jednolity Dz.U. z 2004 r. Nr156, poz. 1641, z póź. zm).

2. Utworzono jednolitą, umundurowaną Służbę Celną w celu zapewnienia zgodności z prawem przywozu towarów na obszar celny Wspólnoty Europejskiej oraz wywozu towarów z obszaru celnego Wspólnoty Europejskiej, a także wykonywania obowiązków określonych w przepisach odrębnych, w szczególności w zakresie podatku akcyzowego.

3. Do zadań Służby Celnej należy realizacja polityki celnej państwa w czę­ści dotyczącej przywozu i wywozu towarów oraz wykonywanie zadań takich jak: 1) kontrola przestrzegania przepisów prawa celnego oraz innych przepisów związanych z przywozem i wywozem towarów, 2) wykonywanie czynności zwią­zanych z nadawaniem towarom przeznaczenia celnego, 3) wymiar i pobór należ­ności celnych i innych opłat związanych z przywozem i wywozem towarów, 4) wymiar i pobór podatku od towarów i usług z tytułu importu towarów, 5) kon­trola, szczególny nadzór podatkowy, wymiar i pobór podatku akcyzowego, 6) pobór opłaty paliwowej, 7) rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie

-178-

4. SŁUŻBY SPECJALISTYCZNE

przestępstw skarbowych i wykroczeń skarbowych, przestępstw i wykroczeń związanych z przywozem i wywozem towarów oraz ściga­nie ich sprawców, 7a) współdziałanie przy realizacji Wspólnej Polityki Rolnej; 7b) wykonywanie zadań wynikających z przepisów wspólnotowych regulujących statystykę dotyczącą obrotu towarowego pomiędzy państwami członkowskimi Wspólnoty Europejskiej (INTRASTAT); 8) rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie przestępstw i wykroczeń związanych z naruszeniem przepisów dotyczących ochro­ny dóbr kultury oraz ochrony własności intelektualnej, a także przestępstw i wykroczeń związanych z wprowadzaniem na polski obszar celny oraz wyprowa­dzaniem z polskiego obszaru celnego towarów objętych ograniczeniami lub za­kazami, w szczególności takich jak: odpady szkodliwe, substancje chemiczne, materiały jądrowe i promieniotwórcze, środki odurzające i substancje psycho­tropowe oraz broń, amunicja, materiały wybuchowe i technologie objęte kon­trolą międzynarodową, 9) kontrola przestrzegania legalności wykonywania pra­cy przez cudzoziemców; 10) współpraca z organami celnymi innych państw oraz organizacjami międzynarodowymi; 11) współpraca z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych.

4. Funkcjonariusz celny, w związku z pełnieniem obowiązków służbo­wych, korzysta z ochrony przewidzianej w kodeksie karnym dla funkcjonariu­szy publicznych. Dla realizacji zadań ustawowych służba ta podejmuje czynności operacyj­no-rozpoznawcze i kontrolne zgodnie z przepisami kodeksu celnego oraz pro­wadząc postępowanie przygotowawcze zgodnie z przepisami kodeksu postępo­wania karnego i kodeksu karnego skarbowego.

B. Służba Więzienna

1. Podstawę prawna organizacji i funkcjonowania Służby więziennej stano­wi ustawa z dnia 26 kwietnia 1996r. o Służbie Więziennej (tekst jednolity Dz. U. z 2002 | Nr 207, poz. 1761 z póź. zm.) oraz kodeks karny wykonawczy.

2. Służba Więzienna jest umundurowaną i uzbrojoną formacją (apolityczna) podległą Ministrowi Sprawiedliwości, posiadająca własna strukturę organiza­cyjną, realizującą zadania w zakresie wykonywania kar pozbawienia wolności i tymczasowego aresztowania.

3. Do podstawowych zadań Służby Więziennej należy: 1) prowadzenie dzia­łalności resocjalizacyjnej wobec osób skazanych na kary pozbawienia wolności, przede wszystkim przez organizowanie pracy sprzyjającej zdobywaniu kwalifi­kacji zawodowych, nauczania oraz zajęć kulturalno-oświatowych; 2) wykony­wanie tymczasowego aresztowania w sposób zabezpieczający prawidłowy tok postępowania karnego; 3) zapewnienie osobom skazanym na kary pozbawienia wolności lub

-179-

ROZDZIAŁY!. ORGANYWSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ

4. SŁUŻBY SPECJALISTYCZNE

lub tymczasowo aresztowanym przestrzegania ich praw, a zwłaszcza


humanitarnych warunków, poszanowania godności, opieki zdrowotnej i religij­nej; 4) ochrona społeczeństwa przed sprawcami przestępstw osadzonymi w za­kładach karnych i aresztach śledczych; 5) zapewnienie w zakładach karnych i aresztach śledczych porządku i bezpieczeństwa; 6) wykonywanie aresztów za­stosowanych na podstawie innych przepisów oraz pomocy prawnej z tytułu umów międzynarodowych.

4. Służba Więzienna współdziała z organami państwowymi i samorządowy­mi, stowarzyszeniami, organizacjami oraz instytucjami, których celem jest współ­udział w wykonywaniu kary, jak również z kościołami, związkami wyznaniowy­mi, szkołami wyższymi i placówkami naukowymi oraz osobami godnymi zaufa­nia, współpracuje także z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych

5. Z przepisu art. 3 ust. 1 ustawy o Służbie Więziennej wynika, że jednost­kami organizacyjnymi Służby Więziennej są: 1) Centralny Zarząd Służby Wię­ziennej, 2) okręgowe inspektoraty Służby Więziennej; 3) zakłady karne i areszty śledcze; 4) ośrodki szkolenia i ośrodki doskonalenia kadr Służby Więziennej.

Centralnym Zarządem Służby Więziennej oraz podległymi jednostkami or­ganizacyjnymi kieruje Dyrektor Generalny Służby Więziennej podległy Mini­strowi Sprawiedliwości. Dyrektor Generalny Służby Więziennej jest przełożo­nym wszystkich funkcjonariuszy Służby Więziennej. Dyrektora Generalnego Służby Więziennej powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek Ministra Sprawiedliwości.

6. Kierownicy jednostek organizacyjnych: dyrektorzy okręgowi Służby Wię­ziennej, dyrektorzy zakładów karnych i aresztów śledczych oraz komendanci ośrodków szkolenia i ośrodków doskonalenia kadr są przełożonymi funkcjona­riuszy i pracowników tych jednostek. Komendanci ośrodków szkolenia i ośrod­ków doskonalenia kadr są przełożonymi funkcjonariuszy szkolonych w tych ośrod­kach. Przełożonym jest także inny funkcjonariusz lub pracownik kierujący okre­ślonym odcinkiem służby lub działalnością albo wyznaczony przez kierownika jednostki organizacyjnej.

7. Funkcjonariusze i pracownicy w postępowaniu wobec osób pozbawio­nych wolności obowiązani są: 1) kierować się zasadami praworządności, bez­stronności oraz humanizmu; 2) szanować ich prawa i godność, 3) dokładać sta­rań, aby wykonanie kary przyczyniało się do przygotowania skazanych do życia w społeczeństwie; 4) pomagać w poszukiwaniu rozwiązania ich problemów; 5) oddziaływać pozytywnie swoim własnym przykładem.

8. Funkcjonariusze i pracownicy nie mogą uczestniczyć w takiej działal­ności, która podważa ich autorytet urzędowy lub, w której wykorzystuje się informacje o charakterze służbowym do celów pozasłużbowych. Funkcjona­riuszom i pracownikom zabrania się w szczególności: 1) utrzymywania innych niż wynikające z obowiązków służbowych kontaktów z osobami pozbawiony­mi wolności, jeżeli może to stanowić zagrożenie dla właściwego przebiegu służby lub jej dobrego imienia; 2) udzielania osobom nieupoważnionym infor­macji dotyczących osób pozbawionych wolności, także po ich zwolnieniu.

9. Funkcjonariusze Służby Więziennej wykonując czynności służbowe mają prawo: 1) legitymowania osób ubiegających się o wstęp oraz opuszc2ających teren jednostek organizacyjnych, dokonywania ich kontroli osobistej, a także przeglądania zawartości bagaży oraz sprawdzania ładunków pojazdów wjeżdża­jących oraz wyjeżdżających; 2) wzywania osób zakłócających spokój i porządek w bezpośrednim sąsiedztwie lub na terenie zakładów karnych i aresztów śled­czych, nawiązujących niedozwolone kontakty z osobami pozbawionymi wolno­ści, jak również usiłujących bez zezwolenia funkcjonariuszy dostarczyć jakie­kolwiek przedmioty na teren jednostki organizacyjnej - do zaniechania takich zachowań; 3) zatrzymania na terenie jednostki organizacyjnej,, celem niezwłocz­nego przekazania Policji, osób, co do których istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary; 4) usunięcia z terenu jednost­ki organizacyjnej osoby, która nie stosuje się do poleceń wydanych na podstawie obowiązujących przepisów; 5) zatrzymania osób pozbawionych wolności, które dokonały ucieczki z aresztu śledczego lub zakładu karnego, a także które na podstawie zezwolenia właściwego organu opuściły areszt śledczy albo zakład kamy i nie powróciły do niego w wyznaczonym terminie; 6) żądania niezbędnej pomocy od funkcjonariuszy Policji, jak również zwracania się w nagłych wy­padkach do każdego obywatela o udzielenie doraźnej pomocy.

10. Funkcjonariusze Służby Więziennej podczas pełnienia obowiązków służbowych są, uprawnieni do stosowania względem osób pozbawionych wol­ności środków przymusu bezpośredniego Jeżeli środki przymusu bezpośred­niego są niewystarczające lub ich użycie ze względu na okoliczności danego zdarzenia nie jest możliwe, funkcjonariusz ma prawo użycia broni palnej lub psa służbowego, jednakże tylko w przypadkach przewidzianych ustawą (np. w celu odparcia niebezpiecznego, bezpośredniego zamachu na obiekty zakładu karnego lub aresztu śledczego czy udaremnienia ucieczki osoby pozbawionej wolności z zakładu karnego zamkniętego lub aresztu śledczego.

-180-

-181-

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ

4. SŁUŻBY SPECJALISTYCZNE

C. Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa

1. Podstawę prawna organizacji i funkcjonowania Morskiej Służby Poszuki­wania i Ratownictwa stanowi ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o bezpieczeństwie morskim, (tekst jednolity Dz.U. z 2006r., Nr 99, poz. 693) oraz przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 24 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowej organi­zacji Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa (Dz. U. Nr 157 poz.1845).

2. Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa tzw. Służba SAR jest pań­stwowa jednostka organizacyjna przeznaczona do wykonywania zadań poszuki­wania i ratowania życia na morzu, zwalczania zagrożeń i zanieczyszczenia na morzu oraz innych zadań związanych z bezpieczeństwem morskim . Służba SAR podlega Ministrowi Infrastruktury właściwemu do spraw gospodarki morskiej. Kieruje nią dyrektor powoływany przez Ministra Infrastruktury

3. W skład Służby SAR wchodzą: 1) Morskie Ratownicze Centrum Koordy­nacyjne - organizujące i koordynujące akcje poszukiwawcze i ratownicze, 2) morskie statki ratownicze, 3) brzegowe stacje ratownicze, w skład których wchodzą ochotnicze drużyny ratownicze.

4. Do zadań Służby SAR należy poszukiwanie i ratowanie każdej osoby znajdującej się. w niebezpieczeństwie na morzu, bez względu na okoliczności, w jakich znalazła się w niebezpieczeństwie, poprzez: 1) utrzymywanie ciągłej gotowości do przyjmowania i analizowania zawiadomień o zagrożeniu życia na morzu, 2) planowanie, prowadzenie i koordynowanie akcji poszukiwawczych i ratowniczych, 3) utrzymywanie w gotowości sil i środków ratownictwa życia na morzu, 4) współdziałanie podczas akcji poszukiwawczych i ratowniczych ze stosownymi jednostkami organizacyjnymi współdziałanie z innymi systemami ratowniczymi funkcjonującymi na obszarze kraju, 6) współdziałanie z odpo­wiednimi służbami innych państw, w szczególności podczas akcji poszukiwaw­czych i ratowniczych.

5. Ze Służbą SAR współdziałają jednostki organizacyjne Marynarki Wojen­nej, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej, Policji, opieki zdrowotnej oraz inne jednostki będące w stanie udzielić pomocy.

6. Przy Ministrze Infrastruktury działa Rada SAR będąca jego organem opiniodawczo- doradczym w sprawach związanych z poszukiwaniem i ratowaniem

życia na morzu. Do zadań Rady SAR należy: 1) opiniowanie propozycji rodzajów oraz ilości sił i środków przydatnych do akcji poszukiwawczych i ratowniczych podejmowanych we współdziałaniu ze Służby SAR oraz opiniowanie projektów Planu SAR, 2) opiniowanie planów rozwoju Służby SAR, 3) inicjowanie przedsię­wzięć zmierzających do podnoszenia efektywności działań Służby SAR.

7. W skład Służby SAR wchodzą: l)pion ogólny - zapewniający obsługę administracyjną, finansowo-księgowa i techniczną, złożony z funkcjonalnych komórek organizacyjnych i samodzielnych stanowisk pracy; pion ogólny podle­ga bezpośrednio dyrektorowi Służby SAR, 2) pion operacyjny - realizujący za­dania poszukiwania i ratowania życia na morzu oraz zwalczania zagrożeń i za­nieczyszczeń środowiska morskiego; pion operacyjny podlega zastępcy dyrekto­ra Służby SAR do spraw operacyjnych.

Pion ogólny obejmuje: Biuro Służb Pracowniczych, Biuro Rachunkowości Finansowej, Biuro Techniki i Zaopatrzenia, Biuro Administracyjne, samodziel­ne stanowiska pracy bezpośrednio podlegle dyrektorowi Służby SAR, w szcze­gólności do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, przetargów publicznych oraz stanowisko radcy prawnego.

Pion operacyjny obejmuje: Morskie Ratownicze Centrum Koordynacyj­ne w Gdyni, w którego skład wchodzi Pomocnicze Centrum Koordynacyjne w Świnoujściu, Wydział Poszukiwania i Ratownictwa Morskiego, w którego skład wchodzą: morskie statki ratownicze i brzegowe stacje ratownicze, Wydział Zwalczania Zagrożeń i Zanieczyszczeń na Morzu, w którego skład wchodzą: specjalne statki morskie do zwalczania zanieczyszczeń, lądowe bazy sprzętowo- magazynowe.

D. Służba Geodezyjna i Kartograficzna

1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania Służby Geodezyjnej i Karto­graficznej stanowi ustawa z dnia ustawa z dnia 24 listopada 2005 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r., Nr 240 poz. 2027 z póź. zm.).

2. Służbę Geodezyjną i Kartograficzną stanowią: 1) organy nadzoru geodezyjnego i kartograficznego: a) Główny Geodeta Kraju, b) wojewoda wykonujący zadania przy pomocy wojewódzkiego inspektora nadzoru geodezyjnego i kar­tograficznego jako kierownika inspekcji geodezyjnej i kartograficznej, wchodzącej w skład zespolonej administracji rządowej w województwie, 2) organy administracji geodezyjnej i kartograficznej: a) marszałek województwa wykonujący zadania przy pomocy geodety województwa wchodzącego w skład urzędu marszałkowskiego, b) starosta wykonujący zadania przy pomocy geodety powiatowego wchodzącego w skład starostwa powiatowego, poziomu merytorycznego i technicznego, wykonywania pełnego zakresu zadań.

- 182-

-183-

ROZDZIAŁ VI, ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ

3. Do zadań Służby Geodezyjnej i Kartograficznej należy w szczególności: 1) realizacja polityki państwa w zakresie geodezji i kartografii, 2) organizowanie i finansowanie prac geodezyjnych i kartograficznych, w tym; a) rejestracji stanów prawnych i faktycznych nieruchomości (kataster), b) pomiarów geodezyjnych i opracowań kartograficznych, c) fotogrametrycznych zdjęć powierzchni kraju i opracowań fotogrametrycznych, d) wydawania urzędowych map i atlasów terytorium Polski, e) prowadzenia krajowego systemu informacji o terenie, 3) administrowanie państwowym zasobem geodezyjnym i kartograficznym i jego aktualizacją, 4) kontrolowanie urzędów, instytucji publicznych i przedsiębiorców w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących geodezji i kartografii, 5) opracowanie wytycznych dotyczących powszechnej taksacji nieruchomości i jej nadzorowanie, 6) prowadzenie państwowego rejestru granic oraz powierzchni jednostek podziału terytorialnego kraju, 7) sporządzanie map topograficznych i tematycznych kraju oraz mapy zasadniczej, 8) nadawanie, do czasu utworzenia odpowiednich samorządów zawodowych, uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i karto­grafii, prowadzenie rejestru osób uprawnionych oraz współpraca z tymi samorządami zawodowymi, 9) współpraca z wyspecjalizowanymi w dziedzinie geodezji i kartografii organizacjami krajowymi, międzynarodowymi i regionalnymi oraz organami i urzędami innych krajów, 10) inicjowanie prac naukowych i badawczo-rozwojowych w zakresie standardów organizacyjno-technicznych oraz zastosowania metod informatycznych, fotogrametrycznych i satelitarnych w dziedzinie geodezji i kartografii oraz w krajowym systemie informacji o terenie, 11) prowadzenie spraw związanych z ochroną informa­cji niejawnych w działalności geodezyjnej i kartograficznej, 12) przygotowanie organizacyjno-techniczne i wdrożenie katastru.

4. Centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach geo­dezji i kartografii jest Główny Geodeta Kraju. Nadzór nad Głównym Geodetą Kraju sprawuje minister właściwy do spraw administracji publicznej. Głównego Geodetę Kraju powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej.

4. SŁUŻBY SPECJALISTYCZNE

II. Służby funkcjonalno - prewencyjne

A. Służba Parków Narodowych

1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania Służby Parków Narodo­wych stanowi ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz. U. z 2004 r. Nr 92 poz. 880 z póź. zm.).

2. Organami w zakresie ochrony przyrody są: 1) minister właściwy do spraw środowiska; 2) wojewoda; 3) starosta; 4) wójt, burmistrz albo prezydent miasta.

W parkach narodowych tworzona jest Służba Parków Narodowych. Do Służby Parków Narodowych zalicza się pracowników zajmujących się zarządza­niem parkami narodowymi, wykonywaniem ochrony przyrody, prowadzeniem gospodarki rezerwatowej, wykonywaniem badań naukowych i działalności dy­daktycznej, a takie ochroną mienia parków narodowych oraz zwalczaniem prze­stępstw i wykroczeń w zakresie ochrony przyrody.

3. Zadania związane z ochroną przyrody, badaniami naukowymi i działalnością edukacyjną, a także ochroną mienia parku narodowego oraz zwalczaniem przestępstw i wykroczeń w zakresie ochrony przyrody na terenie parku narodowego wykonuje Służba Parku Narodowego. Do zadań Służby Parku Narodowego należy: 1) realizacja ustaleń planów ochrony i zadań ochronnych; 2) informowanie i promocja w zakresie ochrony przyrody, w tym prowadzenie muzeum przyrodniczego, ośrodków informacji i edukacji oraz publikowanie materiałów informacyjnych i promocyjnych; 3) prowadzenie badań naukowych w celu określenia metod i sposobów ochrony przyrody, skuteczności działań ochronnych oraz rozpoznawania różnorodności biologicznej; 4) utrzymywanie w należytym stanie infrastruktury technicznej zarządzanej przez park narodowy; 5) udostępnianie parku narodowego do celów naukowych, edukacyjnych, rekreacyjnych, turystycznych i sportowych.

4. Pracownicy Służby Parku Narodowego przy wykonywaniu czynności służbowych korzystają z ochrony prawnej przewidzianej w przepisach prawa karnego dla funkcjonariuszy publicznych.

4. W parkach narodowych zadania związane z ochroną mienia oraz zwalczaniem przestępstw i wykroczeń w zakresie ochrony przyrody wykonują funkcjonariusze Straży Parku zaliczani do Służby Parku Narodowego.

-184-

-185-

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ

4. SŁUŻBY SPECJALISTYCZNE

6. Funkcjonariusz Straży Parku przy wykonywaniu zadań ma prawo do: 1) legitymowania osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia oraz świadków przestępstwa lub wykroczenia, w celu ustalenia ich tożsamości; 2) kontroli dowodów wniesienia opłat, o których mowa w art. 12 ust. 3; 3) zatrzymywania i przekazywania Policji lub innym właściwym organom osób w przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wykroczenia; 4) zatrzymywania i dokonywania kontroli środków transportu w celu sprawdzenia ich ładunku oraz przeglądania zawartości bagaży w razie zaistnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wykroczenia; 5) przeszukiwania pomieszczeń i innych miejsc w przypadkach uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wykroczenia; 6) zabezpieczenia jako dowodów rzeczowych, za pokwitowaniem, przedmiotów pochodzących z przestępstwa lub wykroczenia, a także narzędzi i środków służących do ich popełnienia; 7) kontroli i zatrzymania, za pokwitowaniem, dokumentów w zakresie legalności posiadania tworów lub składników przyrody i obrotu nimi, pochodzących z obszaru parku narodowego; 8) kontroli podmiotów prowadzących działalność gospodarczą na obszarze parku narodowego w zakresie przestrzegania przepisów ustawy.

7. Funkcjonariusz Straży Parku może stosować wobec osób uniemożliwiających wykonywanie przez niego zadań określonych w ustawie następujące środki przymusu bezpośredniego:

1) siłę fizyczną w postaci chwytów obezwładniających oraz podobnych technik obrony lub ataku; 2) kajdanki; 3) pałkę służbową; 4) ręczny miotacz gazu; 5) paralizator elektryczny.

Zastosowanie przez funkcjonariusza Straży Parku środka przymusu bezpośredniego powinno odpowiadać potrzebom wynikającym z zaistniałej sytuacji i zmierzać do podporządkowania się osoby poleceniom wydanym przez funkcjonariusza.

B. Służba Leśna

1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania Służby Leśnej stanowi ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 45 poz. 435 z póź. zm.).

2. W Lasach Państwowych utworzono Służbę Leśną. Do Służby Leśnej zalicza się pracowników zajmujących się: 1) sprawami zarządu lasami będącymi w zarządzie Lasów Państwowych, 2) prowadzeniem gospodarki leśnej i ochrona lasów, 3) zwalczaniem przestępstw i wykroczeń w zakresie szkodnictwa leśnego oraz wykonywaniem innych zadań w zakresie ochrony mienia, 4) sprawami nad­zoru w razie powierzenia takiego nadzoru.

Pracownicy Służby Leśnej przy wykonywaniu czynności służbowych korzy­stają z ochrony prawnej, przewidzianej w przepisach prawa karnego dla funk­cjonariuszy publicznych,

3. Służba Leśna nie ma odrębnej struktury organizacyjnej, gdyż wszyscy jej pracownicy są jednocześnie pracownikami Lasów Państwowych.

4. Wykonywanie kompetencji z zakresu z zakresu ochrony lasów, zwalczanie przestępstw i wykroczeń w zakresie szkodnictwa leśnego przysługuje Straży Leśnej.

C. Służba bezpieczeństwa i higieny pracy

1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania służby bezpieczeństwa i higieny pracy stanowi rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 109, poz. 704).

2. Do zadań służby bhp należy: 1) przeprowadzanie kontroli warunków pra­cy oraz przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy; 2) bieżące informowanie pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach zawodowych, wraz z wnioskami zmierzającymi do usuwania tych zagrożeń; 3) sporządzanie i przedstawianie pracodawcy, co najmniej raz w roku, okresowych analiz stanu bezpieczeństwa i higieny pracy zawierających propozycje przedsięwzięć tech­nicznych i organizacyjnych mających na celu zapobieganie zagrożeniom życia i zdrowia pracowników oraz poprawą warunków pracy; 4) udział w opracowywa-

-186-

- 187-

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ

4. SŁUŻBY SPECJALISTYCZNE

niu planów modernizacji i rozwoju zakładu pracy oraz przedstawianie propozycji dotyczących uwzględnienia w tych planach rozwiązań techniczno-organizacyjnych zapewniających poprawę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy; 5) udział w ocenie założeń i dokumentacji dotyczących modernizacji zakładu pracy albo jego części, a także nowych inwestycji, oraz zgłaszanie wniosków dotyczących uwzględnienia wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy w tych założeniach i dokumentacji; 6) udział w przekazywaniu do użytkowania nowo budowanych lub przebudowywa­nych obiektów budowlanych albo ich części, w których przewiduje się pomiesz­czenia pracy, urządzeń produkcyjnych oraz innych urządzeń mających wpływ na warunki pracy i bezpieczeństwo pracowników; 7) zgłaszanie wniosków dotyczą­cych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy w stosowanych oraz nowo wprowa­dzanych procesach produkcyjnych; 8) przedstawianie pracodawcy wniosków doty­czących zachowania wymagań ergonomii na stanowiskach pracy; 9) udział w opra­cowywaniu zakładowych układów zbiorowych pracy, wewnętrznych zarządzeń, regulaminów i instrukcji ogólnych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w ustalaniu zadań osób kierujących pracownikami w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; 10) opiniowanie szczegółowych instrukcji dotyczących bezpie­czeństwa i higieny pracy na poszczególnych stanowiskach pracy; 11) udział w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz w opracowywaniu wniosków wynikających z badania przyczyn i okoliczności tych wypadków oraz zachorowań na choroby zawodowe, a także kontrola realizacji tych wniosków; 12) prowadzenie rejestrów, kompletowanie i przechowywanie dokumentów dotyczą­cych wypadków przy pracy, stwierdzonych chorób zawodowych i podejrzeń o takie choroby, a także przechowywanie wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, 13) doradztwo w zakresie przepi­sów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy; 14) udział w dokonywaniu oceny ryzyka zawodowego, które wiąże się z wykonaną pracą; 15) doradztwo w zakresie organizacji i metod pracy na stanowiskach pracy, na których występują czynniki niebezpieczne, szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe, oraz doboru najwła­ściwszych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej; 16) współpraca z właści­wymi komórkami organizacyjnymi lub osobami, w szczególności w zakresie or­ganizowania i zapewnienia odpowiedniego poziomu szkoleń w dziedzinie bezpie­czeństwa i higieny pracy oraz zapewnienia właściwej adaptacji zawodowej nowo zatrudnionych pracowników; 17) współpraca z laboratoriami upoważnionymi, zgodnie z odrębnymi przepisami, do dokonywania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia tub warunków uciążliwych, występujących w środowi­sku pracy, w zakresie organizowania tych badań i pomiarów oraz sposobów ochro­ny pracowników przed tymi czynnikami lub warunkami; 18) współpraca z labora­toriami i innymi jednostkami zajmującymi się pomiarami stanu środowiska natu­ralnego, działającymi w systemie państwowego monitoringu środowiska, określo­nego w odrębnego przepisach; 19) współdziałanie z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad

nad pracownikami, a w szczególności przy organizo­waniu okresowych badań lekarskich pracowników; 20) współdziałanie ze spo­łeczną inspekcją pracy oraz z zakładowymi organizacjami związkowymi przy: a) podejmowaniu przez nie działań mających na celu przestrzeganie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, b) podejmowanych przez pracodawcy przed­sięwzięciach mających na celu poprawę warunków pracy; 21) uczestniczenie w pracach, powołanej przez pracodawcy, komisji bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w innych zakładowych komisjach zajmujących się problematyką bezpieczeń­stwa i higieny pracy, w tym zapobieganiem chorobom zawodowym i wypadkom przy pracy; 22) inicjowanie i rozwijanie na terenie zakładu pracy różnych form popularyzacji problematyki bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii.

3. Służba bhp jest uprawniona do: 1) przeprowadzania kontroli stanu bez­pieczeństwa i higieny pracy, a także przestrzegania przepisów oraz zasad w tym zakresie w zakładzie pracy i w każdym innym miejscu wykonywania pracy; 2) występowania do osób kierujących pracownikami z zaleceniami usunięcia stwier­dzonych zagrożeń wypadkowych i szkodliwości zawodowych oraz uchybień w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; 3) występowania do pracodawcy z wnio­skami o nagradzanie pracowników wyróżniających się w działalności na rzecz poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy; 4) występowania do praco­dawcy o zastosowanie kar porządkowych w stosunku do pracowników odpowie­dzialnych za zaniedbanie obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pra­cy; 5) niezwłocznego wstrzymania pracy maszyny lub innego urządzenia tech­nicznego w razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pra­cownika albo innych osób; 6) niezwłocznego odsunięcia od pracy pracownika zatrudnionego przy pracy wzbronionej; 7) niezwłocznego odsunięcia od pracy pracownika, który swoim zachowaniem lub sposobem wykonywania pracy stwa­rza bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia własnego albo innych osób; 8) wnioskowania do pracodawcy o niezwłoczne wstrzymanie pracy w zakładzie pracy, w jego części lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcy do wykonywania pracy, w wypadku stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracowników albo innych osób.

4. Służbę bezpieczeństwa i higieny pracy, stanowią wyodrębnione komórki organizacyjne jednoosobowe lub wieloosobowe.

5. Służba bhp podlega bezpośrednio pracodawcy. U pracodawcy będącego jednostką organizacyjną służby bhp podlega bezpośrednio osobie zarządzającej tą jednostką lub osobie wchodzącej w skład organu zarządzającego, upoważnio­nej przez ten organ do sprawowania nadzoru w sprawach z zakresu bezpieczeń­stwa i higieny pracy.

-188--189-

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ

6. Pracowników służby bhp zatrudnia się na stanowiskach; inspektorów, starszych inspektorów, specjalistów oraz głównych specjalistów do spraw bez­pieczeństwa i higieny pracy.

D. Służba medycyny pracy

1. Podstawą prawną organizacji i funkcjonowania służby medycyny pracy stanowi ustawa z dnia z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy. (tekst jednolity Dz.U. z 2004 Nr 125, poz. 1317).

2. Służba medycyny pracy utworzona została w celu ochrony zdrowia pra­cujących przed wpływem niekorzystnych warunków związanych ze środowi­skiem pracy i sposobem jej wykonywania, a także w celu sprawowania profi­laktycznej opieki zdrowotnej nad pracującymi

3. Jednostkami organizacyjnymi służby medycyny pracy są: 1) jednostki podstawowe: a) zakłady opieki zdrowotnej tworzone i utrzymywane w celu sprawowania profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracującymi, b) jednostki organizacyjne zakładów opieki zdrowotnej wydzielone w celu realizacji profi­laktycznej opieki zdrowotnej nad pracującymi, c) lekarze wykonujący indywi­dualną praktykę lekarską, indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską lub wykonujący zawód w formie grupowej praktyki lekarskiej, 2)wojewódzkie ośrodki medycyny pracy.

4. Zadania służby medycyny pracy wykonują: lekarze, pielęgniarki, psy­cholodzy i inne osoby o kwalifikacjach zawodowych niezbędnych do wykony­wania wielodyscyplinarnych zadań tej służby.

Zadania służby medycyny pracy realizują pielęgniarki wykonujące indy­widualną praktykę pielęgniarska, indywidualną specjalistyczną praktykę pie­lęgniarską, grupową praktykę pielęgniarską, psycholodzy jednostki badaw­czo-rozwojowe i jednostki organizacyjne uczelni medycznych, prowadzące działalność w dziedzinie medycyny pracy.

Osoby realizujące zadania służby medycyny pracy przy wykonywaniu czyn­ności zawodowych są niezależne od pracodawców, pracowników i ich przedstawi­cieli oraz innych podmiotów, na których zlecenie realizują zadania tej służby.

5. Służba medycyny pracy jest właściwa do realizowania zadań z zakre­su: l)ograniczania szkodliwego wpływu pracy na zdrowie, w szczególno­ści przez: a) rozpoznawanie i ocenę czynników występujących w środowi-

4. SŁUŻBY SPECJALISTYCZNE

sku pracy oraz sposobów wykonywania pracy, mogących mieć ujemny wpływ na zdrowie, b) rozpoznawanie i ocenę ryzyka zawodowego w środowisku pracy oraz informowanie pracodawców i pracujących o możliwości wystąpienia niekorzystnych skutków zdrowotnych będących jego następstwem, c) udzielanie pracodawcom i pracującym porad w zakresie organizacji pra­cy, ergonomii, fizjologii i psychologii pracy, 2) sprawowania profilaktycz­nej opieki zdrowotnej nad pracującymi, w szczególności przez: a) wykony­wanie badań wstępnych, okresowych i kontrolnych przewidzianych w ko­deksie pracy, b) orzecznictwo lekarskie do celów przewidzianych w kodek­sie pracy i w przepisach wydanych na jego podstawie, c) ocenę możliwości wykonywania pracy lub pobierania nauki uwzględniającą stan zdrowia i zagrożenia występujące w miejscu pracy lub nauki, d) prowadzenie dzia­łalności konsultacyjnej, diagnostycznej i orzeczniczej w zakresie patologii zawodowej, e) prowadzenie czynnego poradnictwa w stosunku do chorych na choroby zawodowe lub inne choroby związane z wykonywaną pracą, f) wykonywanie szczepień ochronnych, g) monitorowanie stanu zdrowia osób pracujących zaliczanych do grup szczególnego ryzyka, a zwłaszcza osób wykonujących pracy w warunkach przekroczenia normatywów higienicz­nych, młodocianych, niepełnosprawnych oraz kobiet w wieku rozrodczym i ciężarnych, h) wykonywanie badań umożliwiających wczesną diagnosty­kę chorób zawodowych i innych chorób związanych z wykonywaną pracy, 3) prowadzenia ambulatoryjnej rehabilitacji leczniczej, uzasadnionej stwier­dzoną patologia zawodową, 4) organizowania i udzielania pierwszej pomo­cy medycznej w nagłych zachorowaniach i wypadkach, które wystąpiły w miejscu pracy, służby lub pobierania nauki, 5) inicjowania i realizowania promocji zdrowia, a zwłaszcza profilaktycznych programów prozdrowot­nych, wynikających z oceny stanu zdrowia pracujących, 6) inicjowania dzia­łań pracodawców na rzecz ochrony zdrowia pracowników i udzielania po­mocy w ich realizacji, 7) prowadzenia analiz stanu zdrowia pracowników, a zwłaszcza występowania chorób zawodowych i ich przyczyn oraz przy­czyn wypadków przy pracy, 8) gromadzenia, przechowywania i przetwa­rzania informacji o narażeniu zawodowym, ryzyku zawodowym i stanie zdrowia osób objętych profilaktyczną opieką zdrowotną.

6. Osoby realizujące zadania służby medycyny pracy przy wykonywa­niu czynności zawodowych są niezależne od pracodawców, pracowników i ich przedstawicieli oraz innych podmiotów, na których zlecenie realizują zadania tej służby.

-190-

-191-

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ

/. STRAŻE WYSPECJALIZOWANE

5. STRAŻE WYSPECJALIZOWANE

A. Straż Graniczna

1. Podstawę prawna organizacji i funkcjonowania Straży Granicznej stanowi
ustawa z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (tekst jednolity Dz.U. z 2005 r. Nr234, poz,1997 z póź. zm.).

2. Straż Graniczna została powołana o ochrony granicy państwowej na la­dzie i na morzu oraz kontroli ruchu granicznego. Jest ona jednolita umunduro­wana i uzbrojoną formacją.

3. Do zadań Straży Granicznej ustawodawca zaliczył zwłaszcza (poza ochroną granicy państwowej: 1) organizowanie i dokonywanie kontroli ruchu granicznego; 2) wydawanie zezwoleń na przekraczanie granicy państwowej, w tym wiz; 3) rozpo­znawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców, w zakresie właściwości Straży Granicznej, a w szczególności: a) prze­stępstw i wykroczeń dotyczących zgodności przekraczania granicy państwowej z przepisami, związanych z jej oznakowaniem oraz dotyczących wiarygodności doku­mentów uprawniających do przekraczania granicy państwowej, b) przestępstw skar­bowych i wykroczeń skarbowych wymienionych w art. 134 § I pkt.l kodeksu kar­nego skarbowego, c) przestępstw i wykroczeń pozostających w związku z przekra­czaniem granicy państwowej lub przemieszczaniem przez granicę państwową towa­rów oraz przedmiotów określonych w przepisach o oznaczaniu wyrobów znakami skarbowymi akcyzy, o broni i amunicji, o materiałach wybuchowych, o ochronie dóbr kultury, o narodowym zasobie archiwalnym, o przeciwdziałaniu narkomanii oraz o ewidencji ludności i dowodach osobistych, d) przestępstw i wykroczeń okre­ślonych w ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach oraz ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospoli­tej Polskiej, 4) zapewnienie bezpieczeństwa w komunikacji międzynarodowej i po­rządku publicznego w zasięgu terytorialnym przejścia granicznego, a w zakresie właściwości Straży Granicznej - także w strefie nadgranicznej; 5) osadzanie i utrzy­mywanie znaków granicznych na lądzie oraz sporządzanie, aktualizacja i przecho­wywanie granicznej dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej; 6) ochrona niena­ruszalności znaków i urządzeń służących do ochrony granicy państwowej; 7) gromadzenie i przetwarzanie

informacji z zakresu ochrony granicy państwowej i kon­troli ruchu granicznego oraz udostępnianie ich właściwym organom państwowym; 8) nadzór nad eksploatacją polskich obszarów morskich oraz przestrzeganiem przez statki przepisów obowiązujących na tych obszarach; 10) ochrona granicy państwowej w przestrzeni powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej poprzez prowa­dzenie obserwacji statków powietrznych i obiektów latających, przelatujących przez granicę państwowa na małych wysokościach, oraz informowanie o tych przelotach właściwych jednostek Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej; 9) zapobieganie transportowaniu, bez zezwolenia wymaganego w myśl odrębnych przepisów, przez granicy państwową odpadów, szkodliwych substancji chemicznych oraz materia­łów jądrowych i promieniotwórczych, a także zanieczyszczaniu wód granicznych; zapobieganie przemieszczaniu, bez stosownego zezwolenia przez granicę pań­stwową środków odurzających i substancji psychotropowych oraz broni, amunicji i materiałów wybuchowych.

Straż Graniczna może prowadzić postępowania w sprawach rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestępstw określonych w art. 228, 229 i 231 ko­deksu karnego popełnionych przez funkcjonariuszy i pracowników Straży Gra­nicznej w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych.

Straż Graniczna w zakresie ochrony granicy państwowej i kontroli ruchu granicznego współdziała z organami ochrony granic innych państw, współpracu­je także z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych.

Organy administracji rządowej, jednostki samorządu terytorialnego oraz państwowe i inne jednostki organizacyjne są zobowiązane współdziałać z or­ganami Straży Granicznej oraz zapewnić im niezbędne warunki do wykony­wania zadań ustawowych.

4. Organizację Straży Granicznej przedstawić należy następująco: centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach ochrony granicy państwo­wej i kontroli ruchu granicznego jest Komendant Główny Straży Granicznej powo­ływany przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Komendant Główny Straży Granicznej jest przełożonym wszystkich funkcjonariuszy Straży Granicznej; terenowymi organami Straży Granicznej są na­tomiast: 1) komendanci oddziałów Straży Granicznej; oraz 2) komendanci strażnic, granicznych placówek kontrolnych i dywizjonów Straży Granicznej.

Komendanta oddziału Straży Granicznej powołuje i odwołuje minister wła­ściwy do spraw wewnętrznych na wniosek Komendanta Głównego Straży Gra­nicznej, Zastępców komendanta oddziału Straży Granicznej powołuje i odwołu­je Komendant Główny Straży Granicznej na wniosek komendanta oddziału Stra­ży Granicznej. Komendanta strażnicy, komendanta granicznej placówki kontro­lnej i dywizjonu Straży Granicznej powołuje i odwołuje Komendant Główny Straży Granicznej na wniosek komendanta oddziału Straży Granicznej.

- 192 -

-193-

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ

Komendanci oddziałów, strażnic oraz granicznych placówek kontrolnych i dywizjonów Straży Granicznej są przełożonymi wszystkich podległych im funkcjonariuszy.

Komendant Główny Straży Granicznej wykonuje swoje zadania przy pomo­cy podległego mu urzędu - Komendy Głównej Straży Granicznej.

Komendanci oddziałów, strażnic, granicznych placówek kontrolnych oraz dywizjonów wykonują swoje zadania przy pomocy podległych im urzędów -komend oddziałów, strażnic, granicznych placówek kontrolnych i dywizjonów.

5. Funkcjonariusze Straży Granicznej celu rozpoznawania, zapobiegania i
wykrywania przestępstw i wykroczeń funkcjonariusze pełnia służbę graniczną,
prowadzą działania kontrolne, wykonują czynności operacyjno-rozpoznawcze i
administracyjno-porządkowe oraz prowadzą postępowania przygotowawcze we­
dług przepisów kodeksu postępowania karnego, a także wykonują czynności na
polecenie sądu i prokuratury oraz innych właściwych organów państwowych.

Straż Graniczna w celu realizacji swych ustawowych zadań może korzystać z informacji o osobie, w tym danych osobowych uzyskanych przez, uprawnione organy, służby i instytucje państwowe w wyniku wykonywania czynności opera­cyjno-rozpoznawczych lub prowadzenia kontroli operacyjne oraz przetwarzać je bez wiedzy i zgody osoby, której dane dotyczą. Administrator danych osobo­wych, jest obowiązany udostępnić dane, na podstawie imiennego upoważnienia Komendanta Głównego Straży Granicznej, komendanta oddziału Straży Gra­nicznej lub upoważnionego funkcjonariusza, okazanego przez funkcjonariusza wraz z legitymacją służbową.

Straż Graniczna może, w zakresie koniecznym do wykonywania jej ustawo­wych zadań, korzystać może także z informacji kryminalnej zgromadzonej w Krajowym Centrum Informacji Kryminalnych.

Dla wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych przez SG w od­niesieniu do pewnych kategorii przestępstw (np. ściganych na mocy umów mię­dzynarodowych) sąd okręgowy, na wniosek m.in. Komendanta Głównego Stra­ży Granicznej, złożony po uzyskaniu pisemnej zgody Prokuratora Generalnego może, zarządzić kontrolę operacyjną (na okres w zasadzie do 3 miesięcy) pole­gającą na kontrolowaniu treści korespondencji, zawartości przesyłek bądź stoso­waniu środków technicznych umożliwiających uzyskiwanie w sposób niejawny informacji i dowodów oraz ich utrwalanie (np. obrazu, treści rozmów telefo­nicznych).

6. Funkcjonariusze Straży Granicznej w razie zagrożenia nienaruszalności granicy pań­stwowej lub niepodporządkowania się wydanym na podstawie prawa poleceniom oraz bezpośredniego zagrożenia dla życia lub zdrowia własnego lub innej osoby, mogą używać środków przymusu bezpośredniego

S. STRAŻE WYSPECJALIZOWANE

(np. indywidualnych chemicz­nych środków obezwładniających). W przypadku gdyby środki tego rodzaju okazały się niewystarczające lub ich użycie ze względu na okoliczności danego zdarzenia nie było możliwe, funkcjonariusz Straży Granicznej ma prawo użycia broni palnej, przy czy ustawodawca taksatywnie wyliczył przypadki, w których jest to możli­we; 1) w celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na życie, zdro­wie lub wolność funkcjonariusza tub innej osoby oraz w celu przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu; 2) przeciwko osobie nie podporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia broni lub innego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie zagrozić może życiu, zdrowia lub wolności funkcjonariusza albo innej osoby; 3) przeciwko osobie, która usiłuje bezprawnie, przemocą odebrać broń palną funkcjonariuszowi lub innej osobie uprawnionej do posiadania broni palnej; 4) w celu odparcia bezpo­średniego, bezprawnego zamachu na obiekty służące obronności państwa lub ważne dla gospodarki narodowej, a także na obiekty Straty Granicznej tub słu­żące ochronie granicy państwowej; 5) w celu odparcia bezpośredniego zamachu na nienaruszalność granicy państwowej ze strony osób działających w sposób zorganizowany, które przemocą wymuszają przekroczenie granicy państwowej przy użyciu broni lub pojazdu; 6) w celu odparcia zamachu na mienie, stwarza­jącego jednocześnie bezpośrednie zagrożenie dla życia, zdrowia lub wolności człowieka; 7) w bezpośrednim pościgu za osobą, wobec której użycie broni było dopuszczalne w przypadkach we wskazanych powyżej sytuacjach, albo za oso­by, wobec której istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia zabójstwa, zama­chu terrorystycznego, uprowadzenia osoby w celu wymuszenia okupu tub okre­ślonego zachowania, rozboju, kradzieży rozbójniczej, wymuszenia rozbójnicze­go, umyślnego ciężkiego uszkodzenia ciała, zgwałcenia, podpalenia lub umyśl­nego sprowadzenia w inny sposób niebezpieczeństwa powszechnego dla życia albo zdrowia; 8) w celu ujęcia osoby wskazanej powyżej, jeśli schroniła się ona w miejscu trudno dostępnym, a z okoliczności towarzyszących wynika, to może użyć broni palnej lub innego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie zagro­zić może życiu lub zdrowiu; 9) w celu odparcia gwałtownego, bezpośredniego i bezprawnego zamachu na konwój ochraniający osoby, dokumenty zawierające wiadomości stanowiące tajemnicę państwową, pieniądze albo inne przedmioty wartościowe; 10) w celu ujęcia lub udaremnienia ucieczki osoby zatrzymanej, tymczasowo aresztowanej lub odbywającej karę pozbawienia wolności, jeśli: a) ucieczka osoby pozbawionej wolności stwarza zagrożenie dla życia albo zdrowia ludzkiego, b) istnieje uzasadnione podejrzenie, ze osoby pozbawiona wolności może użyć broni palnej, materiałów wybuchowych lub niebezpiecznego narzę­dzia, c) pozbawienie wolności nastąpiło w związku z uzasadnionym podejrze­niem tub stwierdzeniem popełnienia przestępstw wymienionych w pkt.7.

- 194-

-195-

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ

/. STRAŻE WYSPECJALIZOWANE

B. Straż Ochrony Kolei

I Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania Straży Ochrony Kolei stanowi ustawa z 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (tekst jednolity Dz. U. 2007 Nr 16, poz.94).

2. Wstąp na obszar kolejowy jest dozwolony tylko w miejscach wyznaczo­nych przez zarządcę. Zarządcy i przewoźnicy kolejowi obowiązani są do zapew­nienia ładu i porządku na obszarze kolejowym oraz w pociągach i innych pojaz­dach kolejowych. Zgodnie z przepisem art. 59 ust. I i 2 ustawy o transporcie kolejowym zarządca (lub kilku zarządców wspólnie za zgodą ministra właści­wego do spraw transportu wydaną w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych, może utworzyć straż ochrony kolei oraz powołać komen­danta tej straży. Koszty związane z funkcjonowaniem straży ochrony kolei po­krywane są przez zarządcę.

3. Do zadań straży ochrony kolei należy: 1) kontrola przestrzegania przepi­sów porządkowych na obszarze kolejowym, w pociągach i innych pojazdach kolejowych; 2) ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia na obszarze kolejo­wym, w pociągach i innych pojazdach kolejowych.

4. Wykonując swoje zadania, funkcjonariusz straży ochrony kolei ma prawo do: 1) legitymowania osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub wykro­czenia, jak również świadków przestępstwa lub wykroczenia, w celu ustalenia ich tożsamości; 2) ujęcia, w celu niezwłocznego doprowadzenia do najbliższej jednostki Policji, osób, w stosunku do których zachodzi uzasadniona potrzeba podjęcia czynności wykraczających poza uprawnienia straży ochrony kolei; 3) zatrzymywania i kontroli pojazdu samochodowego poruszającego się na obsza­rze kolejowym i przyległym pasie gruntu w przypadku uzasadnionego podejrze­nia . popełnienia przestępstwa lub wykroczenia przy użyciu tego pojazdu; 4) nakładania grzywien, w drodze mandatu karnego, na zasadach określonych w kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia; 5) przeprowadzania czynno­ści wyjaśniających, występowania do sądu z wnioskiem o ukaranie, oskarżania przed sadem i wnoszenia środków odwoławczych w sprawach o wykroczenia; 6) stosowania środków przymusu bezpośredniego: siły fizycznej w postaci chwy­tów obezwładniających oraz podobnych technik obrony, miotacza gazowego, pałki służbowej, kajdanek i psa służbowego.

- 196-

5. Funkcjonariusz straży ochrony kolei może stosować środki przymusu bezpo­średniego wobec osób uniemożliwiających wykonywanie jego zadań. Zastosowanie jednak środków przymusu bezpośredniego powinno być adekwatne do istniejącej sytuacji. W przypadku gdyby to jednak nie było wystarczające, funkcjonariusz stra­ży ochrony kolei ma prawo użycia broni palnej, przy czym skorzystanie z tego uprawnienia jest możliwe w przypadkach przewidzianych w ustawie (np. w celu odparcia: bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie własne lub innej osoby; zamachu na mienie, znajdujące się na obszarze kolejowym, stwarzającego jednocze­śnie bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, czy bezpośredniego, bez­prawnego zamachu na obiekty i urządzenia znajdujące się na obszarze kolejowym, których uszkodzenie lub unieruchomienie mogłoby spowodować bezpośrednie nie­bezpieczeństwo dla życia podróżnych tub katastrofę kolejową).

6. Straż ochrony kolei zobowiązana jest do współdziałania z Policja, Strażą Graniczną, Żandarmerią Wojskowa, organami kontroli skarbowej i Inspekcją Transportu Drogowego. Przy wykonywaniu czynności służbowych funkcjonariusz straży ochrony kolei korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.

C. Państwowa Straż Pożarna

1. Podstawą prawną organizacji i funkcjonowania Państwowej Straży Pożar­nej stanowi ustawa z dnia 17 maja 2006 r. o Państwowej Straży Pożarnej (tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. Nr 96, poz. 667 z póź. zm.) oraz ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 o ochronie przeciwpożarowej (tekst jednolity. Dz. U. z 2002 r., Nr 147, poz 1229 z póź. zm.).

2. Państwowa Straż Pożarna jest zawodową, umundurowaną i wyposażoną w specjalistyczny sprzęt formacją, przeznaczoną do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami. Służbę w Państwowej Straży Pożarnej pełnią funkcjonariusze pożarnictwa.

Jednostki organizacyjne Państwowe Straży Pożarnej są jednostkami ochrony przeciwpożarowej, przy czy zauważyć należy, że jednostkami ochrony przeciw­pożarowej są także; jednostki organizacyjne wojskowej ochrony przeciwpożaro­wej, zakładowa straż pożarna, zakładowa służba ratownicza, gminna zawodowa straż pożarna, powiatowa (miejska) zawodowa straż pożarna, terenowa służba ratownicza, ochotnicza straż pożarna, związek ochotniczych straży pożarnych.

Ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na

-197-

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ I I I

celu ochrony życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęski żywio­łowe lub innym miejscowym zagrożeniem poprzez: 1) zapobieganie powstawa­niu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia, 2) zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywioło­wej lub innego miejscowego zagrożenia, 3) prowadzenie działań ratowniczych.

3. Stosownie do dyspozycji ustawowych do zadań Państwowej Straży Pożarnej należy: 1) rozpoznawanie zagrożeń pożarowych i innych miejscowych zagro­żeń, 2) organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych w czasie pożarów, klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń, 3) wykonywanie pomocniczych specjalistycznych czynności ratowniczych w czasie klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń przez inne służby ratownicze, 4) kształcenie kadr dla potrzeb Państwowej Straży Pożarnej i innych jednostek ochrony przeciwpożarowej oraz powszechnego systemu ochrony ludności, 5) nadzór nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych, 6) prowadzenie prac naukowo-badawczych w zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony ludności, 7) współpraca z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych.

4. Organizacyjnie w skład Państwowej Straży Pożarnej wchodzą następują­ce jednostki organizacyjne: Komenda Główna, komenda wojewódzka, komenda powiatowa (miejska),Szkoła Główna Służby Pożarniczej oraz pozostałe szkoły, jednostki badawczo- rozwojowe, Centralne Muzeum Pożarnictwa. W skład ko­mendy wojewódzkiej mogą wchodzić ponadto ośrodki szkolenia. W skład ko­mendy powiatowej (miejskiej) wchodzą jednostki ratowniczo-gaśnicze.

. Centralnym organem administracji rządowej w sprawach organizacji krajo­wego systemu ratowniczo-gaśniczego oraz ochrony przeciwpożarowej jest Ko­mendant Główny Państwowej Straży Pożarnej, powoływany przez Prezesa Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych.

Zadania i kompetencje Państwowej Straży Pożarnej na obszarze wojewódz­twa wykonują: 1) wojewoda przy pomocy komendanta wojewódzkiego Państwo­wej Straży Pożarnej, jako kierownika straży wchodzącej w skład zespolonej administracji rządowej w województwie, 2) komendant powiatowy (miejski) Państwowej Straży Pożarnej. Komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożar­nej wykonuje w imieniu wojewody zadania i kompetencje określone ustawo.

5. Funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej w związku z pełnieniem obowiązków służbowych korzystają z ochrony przewidzianej w kodeksie kar­nym dla funkcjonariuszy publicznych.

6. Do podstawowych zadań Państwowej Straży Pożarnej należy: 1) rozpo­znawanie zagrożeń pożarowych i innych miejscowych zagrożeń, 2) organizowa-

S. STRAŻE WYSPECJALIZOWANE

nie i prowadzenie akcji ratowniczych w czasie pożarów, klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń; 3) wykonywanie pomocniczych specjalistycz­nych czynności ratowniczych w czasie klęsk żywiołowych lub likwidacji miej­scowych zagrożeń przez inne służby ratownicze; 4) kształcenie kadr dla potrzeb Państwowej Straży Pożarnej i innych jednostek ochrony przeciwpożarowej oraz powszechnego systemu ochrony ludności; 5) nadzór nad przestrzeganiem prze­pisów przeciwpożarowych; 6) prowadzenie prac naukowo- badawczych w zakre­sie ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony ludności.

7. W celu realizacji nadzoru nad przestrzeganiem przepisów przeciwpoża­rowych, rozpoznawania zagrożeń pożarowych i innych miejscowych zagrożeń oraz przygotowywania do działań ratowniczych, Państwowa Straż Pożarna prze­prowadza czynności kontrolno- rozpoznawcze oraz ćwiczenia i manewry, które obejmują w szczególności: 1) kontrolę przestrzegania przepisów przeciwpoża­rowych; 2) rozpoznawanie zagrożeń innych niż pożarowe; 3) wstępne ustalanie przyczyn oraz okoliczności powstania i rozprzestrzeniania się pożaru.

8. Państwowa Straż Pożarna jest organizatorem krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, mającego na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska poprzez: a) walkę z pożarami lub innymi klęskami żywiołowymi; b) ratownictwo techniczne; c) ratownictwo chemiczne; d) ratownictwo ekologicz­ne; e) ratownictwo medyczne.

9. Jednostkami organizacyjnymi Państwowej Straży Pożarnej są: Komenda Główna, komenda wojewódzka, komenda powiatowa (miejska), Szkoła Główna Służby Pożarniczej oraz pozostałe szkoły, jednostki badawczo-rozwojowe, Cen­tralne Muzeum Pożarnictwa.

D. Straże Gminne

1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania straży gminnych stanowi ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (Dz. U. Nr 123, poz. 779 z póź. zm.).

2. Do ochrony porządku publicznego na terenie gminy może być utworzona samorządowa umundurowana formacja - straż gminna. Straż spełnia służebną rolę wobec społeczności lokalnej, wykonując swe zadania z poszanowaniem godności i praw obywateli.

-198-

-199-

ROZDZIAŁ VI, ORGANY WSPOMAGAJĄCEOCHRONĘPRAWNĄ

S. STRAŻE WYSPECJALIZOWANE

Straż gminną może utworzyć rada gminy. Rada gminy tworzy straż po za­sięgnięciu opinii właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji. W gminach, w których organem wykonawczym jest burmistrz (prezydent mia­sta), straż nosi nazwę Straży miejskiej. Gminy sąsiadujące na obszarze jednego województwa mogą zawrzeć, po zasięgnięciu opinii właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji, porozumienie o utworzeniu wspólnej stra­ży. W mieście, które jest związkiem komunalnym, utworzonym z mocy ustawy, może działać tylko straż miejska utworzona przez radę miasta.

3. Straż jest jednostką organizacyjną gminy, kieruje nią komendant powoły­wany i odwoływany przez wójta, burmistrza (prezydenta miasta) po zasięgnięciu opinii właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji. Przełożo­nym komendanta jest wójt, burmistrz (prezydent miasta).Szczegółową strukturę organizacyjną straży określa regulamin straży nadawany przez radę gminy.

Nadzór nad działalnością straży sprawuje wójt, burmistrz (prezydent mia­sta), a w zakresie fachowym - Komendant Główny Policji poprzez właściwego terytorialnie komendanta wojewódzkiego Policji.

W związku z wykonywaniem swoich zadań straż współpracuje z Policją.

4. Straż wykonuje zadania w zakresie ochrony porządku publicznego; w
szczególności są to: 1) ochrona spokoju i porządku w miejscach publicznych,
2) czuwanie nad porządkiem i kontrola ruchu drogowego - w zakresie określo­nym w przepisach o ruchu drogowym, 3) współdziałanie z właściwymi pod­
miotami w zakresie ratowania życia i zdrowia obywateli, pomocy w usuwaniu
awarii technicznych i skutków klęsk żywiołowych oraz innych miejscowych
zagrożeń., 4) zabezpieczenie miejsca przestępstwa, katastrofy lub innego po­dobnego zdarzenia albo miejsc zagrożonych takim zdarzeniem przed dostę­pem osób postronnych lub zniszczeniem śladów i dowodów, do momentu przy­
bycia właściwych służb, a także ustalenie, w miarę możliwości, świadków
zdarzenia, 5) ochrona obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicz­nej, 6) współdziałanie z organizatorami i innymi służbami w ochronie porząd­ku podczas zgromadzeń i imprez publicznych, 7) doprowadzanie osób nie­
trzeźwych do izby wytrzeźwień lub miejsca ich zamieszkania, jeżeli osoby to
zachowaniem swoim daje powód do zgorszenia w miejscu publicznym, znaj­dują się w okolicznościach zagrażających ich życiu lub zdrowiu albo zagrażają życiu i zdrowiu innych osób, 8) informowanie społeczności lokalnej o stanie i rodzajach zagrożeń, a także inicjowanie i uczestnictwo w działaniach mają­cych na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawi­skom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwo­wymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi, 9) konwojowanie doku­mentów, przedmiotów wartościowych lub wartości pieniężnych.

5. Pracownicy straży wykonując swoje zadania, mają prawo do: 1) udziela­nia pouczeń., 2) legitymowania osób w uzasadnionych przypadkach w celu usta­lenia ich tożsamości, 3) ujęcia osób stwarzających w sposób oczywisty bezpo­średnie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia i nie­zwłocznego doprowadzenia do najbliższej jednostki Policji, 4) nakładania grzy­wien w postępowaniu mandatowym za wykroczenia określone w trybie przewi­dzianym przepisami o postępowaniu w sprawach o wykroczenia, 5) dokonywa­nia czynności wyjaśniających, kierowania wniosków o ukaranie do sądu, oskar­żania przed sadem i wnoszenia środków odwoławczych - w trybie i zakresie określonych w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia, 6) usuwania pojazdów i ich unieruchamiania przez blokowanie kół w przypadkach, zakresie i trybie określonych w przepisach o ruchu drogowym, 7) wydawania poleceń, 8) żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych i samorządowych, 9) zwracania się, w nagłych przypadkach, o pomoc do jednostek gospodarczych, prowadzących działalność w zakresie użyteczności publicznej oraz organizacji .społecznych, jak również do każdej osoby o udzielenie doraźnej, 10) obserwo­wania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miej­scach publicznych.

6. W związku z wykonywaniem swoich zadań straż współpracuje z Policją.

6. Pracownicy straży mogą stosować środki, przymusu bezpośredniego wobec osób uniemożliwiających wykonywanie zadań ustawowych. Jeżeli środki przymu­su bezpośredniego są niewystarczające lub ich użycie ze względu na okoliczności danego zdarzenia nie jest możliwe, pracownik straży ma prawo użycia broni pal­nej bojowej jednakże tylko w przypadkach wskazanych ustawowo.

7. W związku z wykonywaniem czynności służbowych strażnik korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.

E. Straż Leśna

1. Organizacja i zasady funkcjonowania Straży Leśnej stanowi ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 45, poz. 435 z poz. zm.).

2. Straż Leśną utworzono w Lasach Państwowych. Zadania ustawowe tego organu wykonywane są przez strażników leśnych zaliczanych do Służby Leśnej.

-200-- 201 -

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ

1 STRAŻE WYSPECJALIZOWANE

3. 
   
   
   
   Organizacja Straży Leśnej w Lasach Państwowych jest następująca: Strażą Leśna kieruje Główny Inspektor Straży Leśnej podporządkowany Dyrektorowi Generalnemu Lasów Państwowych. Jednostki Straży Leśnej w Lasach Państwo­wych stanowią posterunki w, nadleśnictwach podporządkowane nadleśniczemu oraz grupy interwencyjne w regionalnych dyrekcjach Lasów Państwowych pod­porządkowane dyrektorowi regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych.

4. Strażnicy leśni przy wykonywaniu swoich ustawowych zadań mają prawo do: 1) legitymowania osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia, jak również świadków przestępstwa lub wykroczenia, w celu ustalenia ich tożsamości, 2) nakładania oraz pobierania grzywien, w drodze mandatu karnego, w sprawach i w zakresie określonych odrębnymi przepisami, 3) zatrzymywania i dokonywania kontroli środków transportu na obszarach leśnych oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie, w celu spraw­dzenia ładunku oraz przeglądania zawartości bagaży, w razie zaistnienia uza­sadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary, 4) przeszukiwania pomieszczeń i innych miejsc, w przypadkach uzasadnionego podejrzenia o popełnienie przestępstwa, na zasadach określonych w Kodek­sie postępowania karnego, 5) ujęcia na gorącym uczynku sprawcy przestęp­stwa lub wykroczenia albo w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa oraz jego doprowadzenia do Policji, 6) odbierania za pokwito­waniem przedmiotów pochodzących z przestępstwa lub wykroczenia oraz narzędzi i środków służących do ich popełnienia, 7) prowadzenia dochodzeń oraz wnoszenia i popierania aktów oskarżenia w postępowaniu uproszczo­nym, jeżeli przedmiotem przestępstwa jest drewno pochodzące z lasów sta­nowiących własność Skarbu Państwa, 8) prowadzenia postępowania w spra­wach o wykroczenia oraz udziału w sprawach o wykroczenia w charakterze oskarżyciela publicznego i wnoszenia środków zaskarżania, w sprawach zwal­czania wykroczeń w zakresie szkodnictwa leśnego, 9) noszenia broni palnej drugiej i krótkiej lub gazowej oraz ręcznego miotacza gazowego, 10) żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, zwracania się o taką pomoc do jednostek gospodarczych, organizacji społecznych, jak również w na­głych przypadkach do każdego obywatela o udzielenie doraźnej pomocy, na zasadach określonych w ustawie o Policji.

Strażnicy leśni są uprawnieni do dokonywania kontroli podmiotów gospo­darczych zajmujących się obrotem i przetwarzaniem drewna i innych produktów leśnych, w celu sprawdzania legalności pochodzenia surowców drzewnych i in­nych produktów leśnych.

5. Strażnik leśny może, wobec osób uniemożliwiających wykonywanie przez niego czynności określonych w ustawie, stosować środki przymusu

- 202 -

bezpośredniego w postaci: siły fizycznej (m.in. przez zastosowanie chwytów obezwład­niających oraz podobnych technik obrony lub ataku, palki gumowej służbowej. Jeżeli zastosowanie środków przymusu bezpośredniego jest niewystarczające, strażnik leśny ma prawo użycia broni palnej w następujących przypadkach: 1) w celu odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie własne lub innej osoby, 2) przeciwko osobie, która wezwana do natychmiastowego porzucenia broni lub innego niebezpiecznego narzędzia nie zastosuje się do tego wezwania, a jej zachowanie wskazuje na bezpośredni zamiar ich użycia przeciwko niemu lub innej osobie, 3) przeciwko osobie, która usiłuje przemocą odebrać broń.

6. Przedmiotem działalności Straży Leśnej jest zwalczanie przestępstw i wykroczeń w zakresie szkodnictwa leśnego oraz wykonywanie innych zadań w zakresie ochrony mienia.

7. Uprawnienia strażnika leśnego w zakresie zwalczania szkodnictwa leśne­go, przysługują nadleśniczego zasadzie nadleśniczemu, zastępcy nadleśniczego oraz inżynierowi nadzoru, leśniczemu i podleśniczemu.

8. Strażnikowi leśnemu wykonującemu obowiązki służbowe na gruntach stanowiących własność Skarbu Państwa zarządzanych przez Lasy Państwowe przysługują, uprawnienia odnoszące się do: 1) Państwowej Straży Łowieckiej -w zakresie zwalczania kłusownictwa; 2) Straży Ochrony Przyrody - w zakresie przestrzegania przepisów o ochronie przyrody; 3) Państwowej Straży Rybackiej - w zakresie kontroli legalności dokonywania połowu.

E Państwowa Straż Rybacka

1. Podstawę prawną organizacji i funkcjonowania Państwowej stanowi usta­wa z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym (tekst jednolity Dz. U. z 1999 r. Nr 66, poz. 750 z póź. zm.).

2. Państwowa Straż Rybacka utworzona została w celu kontroli przestrzega­nia postanowień ustawy o rybactwie śródlądowym oraz przepisów wydanych na podstawie tego aktu prawnego. Jest ona wyodrębnioną jednostka organizacyjną podległa bezpośrednio wojewodzie, a strażnicy Państwowej Straży Rybackiej pełnią służbę w organach administracji państwowej. Wojewoda, w drodze zarzą­dzenia, nadaje regulamin Państwowej Straży Rybackiej, określający szczegó­łową organizację i sposób działania tego organu.

-203-

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ

S. STRAŻE WYSPECJALIZOWANE

3. W czasie wykonywania czynności służbowych strażnik Państwowej Straży Rybackiej jest uprawniony do: 1) kontroli dokumentów uprawniających do połowu ryb u osób dokonujących połowu oraz dokumentów stwierdzających pochodzenie ryb u osób przetwarzających lub wprowadzających ryby do obro­tu, 2) kontroli ilości masy i gatunków odłowionych ryb, przetwarzanych lub prowadzanych do obrotu oraz przedmiotów służących do ich połowu,.3) za­bezpieczenia porzuconych ryb i przedmiotów służących do ich połowu w wy­padku niemożności ustalenia ich posiadacza, 4)żądania wyjaśnień i wykony­wania czynności niezbędnych do przeprowadzania kontroli, a w wypadku uza­sadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wykroczenia: a) legity­mowania osób podejrzanych w celu ustalenia ich tożsamości, b) odebrania za pokwitowaniem ryb i przedmiotów służących do ich połowu, c) zatrzymywa­nia za pokwitowaniem dokumentów wymienionych w pkt.l, z tym że doku­menty te wraz z wnioskiem o ukaranie przekazuje się w terminie 7 dni właści­wemu kolegium do spraw wykroczeń, d) kontroli środków transportowych w celu sprawdzenia zawartości ich ładunku w miejscach związanych z połowem ryb, e) przeszukiwania osób i pomieszczeń w celu znalezienia przedmiotów mogących stanowić dowód w sprawie lub podlegających przepadkowi, f) do­prowadzenia do najbliższego komisariatu lub posterunku Policji osób, w sto­sunku do których zachodzi potrzeba podjęcia dalszych czynności wyjaśniają­cych, 5) dokonywania czynności sprawdzających w postępowaniu w sprawach o wykroczenia, udziału w tych sprawach w charakterze oskarżyciela publicz­nego oraz wnoszenia środków zaskarżenia od rozstrzygnięć zapadłych w spra­wach o wykroczenia, 6) nakładania grzywien w drodze mandatu karnego za określone wykroczenia, 7) żądania niezbędnej pomocy od instytucji i pań­stwowych, zwracania się o taką pomoc do jednostek gospodarczych, organiza­cji społecznych, jak również w nagłych przypadkach do każdego obywatela o udzielenie doraźnej pomocy, 8) wstępu i wjazdu: a) do pomieszczeń magazy­nowych i miejsc składowania ryb oraz na tereny obrębów hodowlanych, b) na tereny pozostające w administracji urzędów morskich, na tereny lasów, zakła­dów przemysłowych, ośrodków turystyczno-wypoczynkowych, gospodarstw rolnych w zakresie niezbędnym do prowadzenia kontroli na wodach przyle­głych do tych terenów, c) na wały przeciwpowodziowe, śluzy, tamy, na teren elektrowni, młynów i tartaków wodnych, przepompowni oraz innych urządzeń piętrzących wodę, z wyjątkiem terenów i obiektów Sił Zbrojnych, Straży Gra­nicznej i Policji oraz innych szczególnego przeznaczenia chronionych tajem­nicą państwową, 9) prowadzenia działań kontrolnych w miejscach wskazanych powyżej bez konieczności uzyskania zgody ich właściciela lub użytkownika, 10)noszenia broni palnej krótkiej, broni gazowej i broni sygnałowej, 11) no­szenia kajdanek i ręcznego miotacza gazu.

-204-4. Strażnik Państwowej Straży Rybackiej może, wobec osób uniemożliwiają­cych wykonywanie przez niego czynności stosować środki przymusu bezpośred­niego (np. w postaci chemicznych środków obezwładniających w postaci ręczne­go miotacza gazu, czy broni gazowej). Jeżeli zastosowanie środków przymusu bezpośredniego jest niewystarczające lub ich użycie ze względu na okoliczności danego zdarzenia nie jest możliwe, strażnik Państwowej Straży Rybackiej ma pra­wo użycia broni palnej w następujących wypadkach: 1) w celu odparcia bezpo­średniego i bezprawnego zamachu na życie własne lub innej osoby, 2) przeciwko osobie, która usiłuje bezprawnie, przemocą odebrać broń palną strażnikowi lub innej osobie uprawnionej do posiadania broni palnej, 3) przeciwko osobie nie podporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia broni lub in­nego niebezpiecznego narzędzia, którego użycie zagrozić może życiu lub zdrowiu strażnika albo innej osoby.

5. Strażnikowi Państwowej Straży Rybackiej wykonującemu obowiązki przy­sługują uprawnienia odnoszące się do: 1) Straży Ochrony Przyrody - w zakresie przestrzegania przepisów o ochronie przyrody; 2) Państwowej Straży Łowiec­kiej - w zakresie zwalczania kłusownictwa; 3) strażników leśnych - w zakresie zwalczania szkodnictwa leśnego.

6. Strażnicy Państwowej Straży Rybackiej przy wykonywaniu czynności służ­bowych korzystają z ochrony prawnej przewidzianej w przepisach Kodeksu kar­nego dla funkcjonariusza publicznego.

7. Rada powiatu, na wniosek starosty, może utworzyć Społeczną Straż Ry­backą albo wyrazić zgodę na utworzenie Społecznej Straży Rybackiej przez zain­teresowane organizacje społeczne lub uprawnionych do rybactwa. Regulamin ta­kiej straty uchwala rada powiatu. Zadaniem tego organu jest współdziałanie z
Państwową Strażą Rybacką w zakresie kontroli przestrzegania ustawy oraz prze­pisów wydanych na jej podstawie. Nadzór specjalistyczny nad Społeczną Straży
Rybacką sprawuje wojewoda poprzez komendanta wojewódzkiego Państwowej
Straży Rybackiej. Strażnikowi Społecznej Straży Rybackiej przysługują upraw­nienia do: 1) kontroli dokumentów uprawniających do połowu ryb u osób dokonu­jących połowu oraz dokumentów stwierdzających pochodzenie ryb u osób prze­twarzających lub wprowadzających ryby do obrotu, 2) kontroli ilości masy i gatun­ków odłowionych ryb, przetwarzanych lub wprowadzanych do obrotu oraz przed­
miotów służących do ich połowu, 3) zabezpieczenia porzuconych ryb i przedmio­tów służących do ich połowu w wypadku niemożności ustalenia ich posiadacza, 4)
odebrania za pokwitowaniem ryb i przedmiotów służących do ich połowu. Straż­nik Społecznej Straży Rybackiej podczas i w związku z wykonywaniem czynności
korzysta z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym.

-205-

ROZDZIAŁ VI. ORGANY WSPOMAGAJĄCE OCHRONĘ PRAWNĄ

S. STRAŻE WYSPECJALIZOWANE

G. Państwowa Straż Łowiecka

1. Podstawę organizacji i funkcjonowania Państwowej Straży Łowieckiej stanowi ustawa z dnia 13 października 1995 r. - Prawo łowieckie (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 127 poz. 1066 z póź. zm).

2.Państwowa Straż Łowiecka została utworzona jako umundurowana i uzbro­jona, formacja podległa wojewodzie, do zadań której należy: 1) ochrona zwie­rzyny; 2) zwalczanie kłusownictwa i wszelkiego szkodnictwa łowieckiego; 3) kontrola legalności skupu i obrotu zwierzyna; 4) zwalczania przestępstw i wy­kroczeń w zakresie łowiectwa.

3. Strażnicy Państwowej Straży Łowieckiej są pracownikami urzędów wo­jewódzkich.

4. Obok Państwowej Straży Łowieckiej straż łowiecka stanowią strażnicy łowieccy zatrudnieni przez dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich. Dzierżawcy i zarządcy obwodów łowieckich maja obowiązek zatrudnić co naj­mniej jednego strażnika, którego zadaniem jest ochrona zwierzyny i prowadze­nie gospodarki łowieckiej.

5. Na terenach obwodów łowieckich ochrona zwierzyny oraz mienia dzier­żawców i zarządców, zwalczaniem przestępstw i wykroczeń w zakresie szkodnic­twa łowieckiego, popełnianych w obwodach łowieckich polnych i leśnych, zajmują się strażnicy Państwowej Straży Łowieckiej, na zasadach określonych w Kodeksie postępowania karnego i Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia.

6. Strażnicy Państwowej Straży Łowieckiej przy wykonywaniu zadań ustawo­wych mają prawo do: 1) legitymowania osób podejrzanych o popełnienie przestęp­stwa lub wykroczenia w celu ustalenia ich tożsamości, 2) nakładania i ściągania grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenia popełniane na terenach obwo­dów łowieckich w zakresie szkodnictwa łowieckiego, 3) dokonywania w obwodach łowieckich oraz w ich bezpośrednim sąsiedztwie kontroli środków transportu w celu sprawdzenia ich ładunku i przeglądania zawartości bagaży w razie zaistnienia uza­sadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, 4) przeszukiwa­nia pomieszczeń i innych miejsc w przypadkach uzasadnionego podejrzenia o po­pełnienie przestępstwa, na zasadach określonych w Kodeksie postępowania karne­go, 5) ujęcia sprawcy przestępstwa łub wykroczenia na gorącym uczynku lub w

-206-

pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa i doprowadzenia do jednostki Policji, 6) odbierania za pokwitowaniem przedmiotów pochodzących z przestępstwa lub wykroczenia oraz narzędzi i środków służących do ich popełnie­nia, 7) prowadzenia dochodzeń oraz wnoszenia i popierania aktu oskarżenia w po­stępowaniu uproszczonym, jeżeli przedmiotem przestępstwa jest zwierzyna, w try­bie i na zasadach określonych w Kodeksie postępowania karnego, 8) prowadzenia postępowania w sprawach o wykroczenia oraz udziału w rozprawach w sprawach o wykroczenia w charakterze oskarżyciela publicznego i wnoszenia środków zaskar­żania od rozstrzygnięć w sprawach zwalczania wykroczeń w zakresie szkodnictwa łowieckiego, 9) dokonywania kontroli podmiotów prowadzących skup i przerób dzi­czyzny w zakresie sprawdzania źródeł jej pochodzenia, 10) noszenia broni palnej krótkiej, 11) noszenia ręcznego miotacza gazowego, 12) żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, zwracania się o taka pomoc do jednostek gospodar­czych, organizacji społecznych, jak również w nagłych przypadkach do każdego obywatela o udzielenie doraźnej pomocy na zasadach określonych w przepisach o Policji, określających szczegółowo zasady żądania takiej pomocy.

7. Strażnik Państwowej Straży Łowieckiej może, wobec osób uniemożliwiają­cych wykonywanie przez niego czynności, stosować środki przymusu bezpośred­niego w postaci: siły fizycznej, czy chemicznych środków obezwładniających w postaci ręcznego miotacza gazu. Jeżeli zastosowanie środków przymusu jest nie­wystarczające lub ich użycie ze względu na okoliczności danego zdarzenia nie jest możliwe, strażnik Państwowej Straży Łowieckiej ma prawo użycia broni palnej w następujących przypadkach: 1) w celu odparcia bezpośredniego i bezprawnego zamachu na życie własne lub innej osoby, 2) przeciwko osobie, która usiłuje bez­prawnie, przemocą odebrać bron palna strażnikowi lub innej osobie uprawnionej do posiadania broni palnej, 3) przeciwko osobie nie podporządkowującej się we­zwaniu do natychmiastowego porzucenia broni lub innego niebezpiecznego narzę­dzia, którego użycie zagrozić może życiu lub zdrowiu strażnika albo innej osobie.

8. Strażnikowi Państwowej Straży Łowieckiej wykonującemu obowiązki na terenach obwodów łowieckich przysługują uprawnienia określone odrębnymi przepisami odnoszącymi się do: 1) Straży Ochrony Przyrody - w zakresie prze­strzegania przepisów o ochronie przyrody, 2) Państwowej Straży Rybackiej - w zakresie kontroli legalności dokonywania połowu, 3) strażników leśnych - w zakresie zwalczania szkodnictwa leśnego.

9. Strażnicy Państwowej Straży Łowieckiej przy wykonywaniu czynności służbowych korzystają z ochrony prawnej przewidzianej w przepisach Kodeksu karnego dla funkcjonariusza publicznego.

-207-

BIBLIOGRAFIA

BIBLIOGRAFIA

BIBLIOGRAFIA:

1. Adamiak B, Borkowski J, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2004.

2. Adamiak B, Borkowski J, Postępowanie administracyjne i sądowoadrninistracyj-ne, Warszawa 2003.

3. Adamiak B., Model sądownictwa administracyjnego a funkcje sadownictwa ad­ministracyjnego Lublin 2003.

4. Adamiak B., Uwagi o organach Naczelnego Sądu Administracyjnego Acta UnW.Wratisl, Prz. Prawa 1997.

5. Administracja Publiczna, Warszawa 2000.

6. Amsterdamski P.: Trybunał Konstytucyjny, prawo, polityka, Rzeczpospolita 294, 15 XII 1992 st. 2. I

7. Arcimowicz J., Rzecznik praw obywatelskich: aktor sceny publicznej, Warszawa 2003.

8. Arcimowicz J., Urząd Rzecznika Praw Obywatelskich w Polsce, Warszawa 2003.

9. Arendarski A., Odpowiedzialność cywilna adwokata wobec klienta; Gazeta Prawna 1996 nr 22.

10. Baczyński S., Prokurator w postępowaniu operacyjno - rozpoznawczym, Proku­rator 2000, nr 3

11.- Bałaban A., Władza sądownicza RP, Warszawa 1997.

12. Banasiński C. Prawo radiofonii i telewizji w Polsce w świetle standardów euro­pejskich, Wien 2001.

13. Banasiński C, Wojciechowski J.A., Marciniuk K., Budowanie wspólnego rynku usług prawnych, Rzeczpospolita, 1996 nr 90 .

14. Banaszak N., Rzecznik Obywateli Unii Europejskiej, Przegląd Prawa i Admini­stracji, T 41, 1998.

15. Baran E. i K., Status prawny urzędników prokuratury, Prokuratura i Prawo 2001, nr 11

16. Baranowska M, Kodeks postępowania administracyjnego. Ustawa o Naczelnym Sądzie Administracyjnym. Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administra­cji, Lublin 2003.

17. Bednarkiewicz J., Popiołek W. Regulamin wewnętrznego urzędowania sądów powszechnych, Poznań 1994.

18. Breitkopf J., Nowa ustawa o Najwyższej Izbie Kontroli, Przegląd Sejmowy 1995 nr 4.

19. Bieniek G, Akt notarialny jako tytuł egzekucyjny, Nowy Przegląd Notarialny, 1999/3.

20. Biernat S., Wpływ członkostwa Polski w Unii Europejskiej na polskie sądy. PS 2001/11-12/3.

21. Bogusz M, Postępowanie administracyjne. Zmiany. Nowe przepisy o sądownictwie administracyjnym (zagadnienia podstawowe), Edukacja Prawnicza" nr 12 (57) 2003

22. Bogusz M, Zaskarżanie decyzji administracyjnej do Naczelnego Sądu Admini­stracyjnego, Warszawa 1997.

23. Bohdan L., Usługi prawnicze w Unii Europejskiej; Kraków 1999.

24. Bojanowski E, Lang J, Postępowanie administracyjne. Zarys wykładu, War­szawa 2002.

25. Bojarski L., Swa ton J., Warunki pracy sądów rejonowych. Raport z monitorin­gu. Pun. Helsińska 1998.

26. Bonarowski M., Komornik zreformowany. Gaz.Ban., 1997 nr 6.

27. Borecki M._t Najwyższa Izba Kontroli w Konstytucji z 2 kwietnia 1997; Zeszyty Historyczne WSP Częstochowa, Nr 6/2000.

28. Borkowska - Bagińska E., Lesiński B. Historia prawa sądowego, Poznań 1995

29. Borkowski J, Reforma polskiego sadownictwa administracyjnego, „Państwo i pra­wo" nr 5 2002.

30. Borkowski J, Ustawy o dwuinstancyjnym sądownictwie administracyjnym. Cz. 1, „Monitor prawniczy" nr 7 2003.

31. Borkowski J, Ustawy o dwuinstancyjnym sądownictwie administracyjnym. Cz.2, „Monitor prawniczy" nr 8 2003.

32. Borkowski J., Sądowa kontrola adrninistracji publicznej - Naczelny Sąd Admini­stracyjny przed dwudziestoleciem działalności Przemyśl 2000.

33. Borkowski J., Uwagi o dwuinstancyjnym sądownictwie administracyjnym" Mo­nitor Prawniczy 2003, nr 8.

34. Breitkopf J., Nowa ustawa o NIK; Przegląd Sejmowy, Nr 4/1995.

35. Breitkopf J., Organizacja NIK w nowej ustawie; Kontrola Państwowa, Nr 4/1995.

36. Brol J. (red.). Ławnicy: rezultaty badań empirycznych: praca zbiorowa, Warszawa 1994.

37. Brol J.: Ławnik w sądzie: podstawowe wiadomości, Warszawa 1990.

38. Brunetko K., Sądzić sędziów, Tygodnik Powszechny 2002 nr 34.

39. Brzezicki T, Postępowanie administracyjne, podatkowe, egzekucyjne, sądowoad-ministracyjne, Toruń 2003.

40. Buczkowski J.: Gwarant praworządności. Trybunał Konstytucyjny Profile 1985, nr 9.

41. Buczyński G., Standardy kontroli Najwyższej Izby Kontroli; Kontrola Państwo­wa, Nr5/2002.

42. Burnetko K., Stare kłopoty i nowe wyzwania: Rzecznik Praw Obywatelskich u progu III kadencji, Tygodnik Powszechny, nr U, 1996.

43. Burnetko K.: Osądzić sędziów Tyg. Powszechny nr 41 1998.

44. Cajsel W., Turczynowicz-Kosmowska J., Radca prawny substytutem adwokata, Prz. Sąd., 2000 nr 1.

45. Celej M., Budżet ciasny, ale własny. Papierowa odrębność Krajowej Rady Są­downictwa, Rzeczpospolita 2003 nr 270.

46. Chmaj M., Leszczyński L., Skrzydło W, Sobczak J., Wróbel A., Konstytucyjne wolności i prawa w Polsce, Kraków 2002.

-218-

■219-

BIBLIOGRAFIA

BIBLIOGRAFIA

47. 
    
    Chmiel W, Notariusz według Kodeksu prawa kanonicznego z 1983 roku. Rejent 1997/6/78.

48. Chmielewska - Gorczyca E. Wymiar sprawiedliwości, Warszawa 2001.

49. Chmielewska-GorczycaE., Wymiar sprawiedliwości. Mikrotezaurus. Warszawa 2001.

50. Chorały K, Taras W, Wróbel A, Postępowanie administracyjne, egzekucyjne i sadowoadministracyjne, Kraków 2003.

51. Chróścielewski W., Prawo o postęjjwaniu przed sadami administiac^nymi Warszawa 2003.

52. Chróścielewski W, Kmieciak Z, Tamo J.P, Reforma sadownictwa administracyj­nego a standardy praw jednostki, „Państwo i prawo" nr 12 2002.

53. Chróścielewski W, Tamo P.J, Postępowanie administracyjne: zagadnienia podsta-wow., Warszawa 2002.

54. Czapka J., Policja w społeczeństwie obywatelskim, Kraków 1999.

55. Czapliński W. (red.) Europejska współpraca policyjna, Legionowo 1999.

56. Czapliński W, Wyrozumska A., Sędzia krajowy wobec prawa międzynarodowego.

57. Czapska J., WójcikiewiczJ,, Policja w społeczeństwie obywatelskim, Kraków 1999.

58. Czerwiński W, Postępowanie administracyjne i sądowo-administracyjne: udział prokuratora, Kraków 2001.

59. Czerwiński W, Prawo o postępowaniu przed sadami administracyjnymi. Prawo o ustroju sądów administracyjnych: przepisy wprowadzające, Toruń 2002.

60. Czerwiński W, Sądownictwo administracyjne, Toruń 2004.

61. Czerwiński W, Policja, Toruń 2003.

62. Czerwiński W, Prokuratura, Toruń 2000.

63. Czerwiński W., Reforma sądownictwa administracyjnego Prok. i Pr. 2002 nr 10,

64. Czerwiński W., Postępowanie administracyjne i sądowo - administracyjne Warszawa 2001.

65. Czeszejko - Sochacki Z. Sądownictwo konstytucyjne w Polsce na tle porównaw­czym, Warszawa 2003 .

66. Czeszejko - Sochacki Z., Prawo do sądu w świetle konstytucji Rzeczpospolitej Polski (ogólna charakterystyka), Państwo i Prawo, 1999, nr 9.

67. Czeszejko- Sochacki Z., O wymiarze sprawiedliwości w świetle konstytucji.

68. Czeszejko-Sochacki Z.: Bezpośrednie stosowanie konstytucji Rzeczpospolital9,1995.

69. Czeszejko-Sochacki Z.: Trybunał Konstytucyjny-nadzieje i przyszłość Polityka nr 47, 1992.

70. Czubik P, Legalizacja krajowa dokumentów zagranicznych przeznaczonych do obrotu prawnego w Polsce, krajowych przeznaczonych do obrotu prawnego za granicą, czynności notarialne konsula, Kraków 1998.

71. Daniuk P., Wojskowa służba sprawiedliwości w okresie II Rzeczypospolitej, WPP 2001, nr 3-4.

72. Dąbrowska I, Kubę J, Zasada państwa prawnego w praktyce orzeczniczej Naczel­nego Sądu Administracyjnego, Warszawa 1997.

73. Dąbrowska Z.: Dyktatura sędziów Przegląd Tygodniowy 1996, nr 60.

74. Dąbrowska Z.: Ustawodawca negatywny Przegląd Tygodniowy 1997, nr 26.

75. Dąbrowski E.: Dlaczego Trybunał Konstytucyjny PiŻ 1981, nr 35.

76. Dehnel-Szyc M., Adwokatura polska; Warszawa, 2003.

77. Demuth A., Dopuszczalność powołania sędziego na stanowisko notariusza, Re-

jent 199779/67.

78. Derejczyk S., Polska żandarmeria wojskowa 1812-2000: bibliografia. Warszawa 2001

79. Dębicki M., Niezawisłość sędziów (W obronie Wieży z Kości Słoniowej). PS 1998/11-12/15

80. Dmowski J., Jabłońska-Bonca J., Organy ochrony, obsługi i pomocy prawnej, Koszalin 1998.

81. Dmowski J., Jabłońska-Bonca J., Ochrona, pomoc i obsługa prawna, Koszalin 2000.

82. Dobrodziej E, Zasady postępowania w sprawach administracyjnych, Bydgoszcz 2002.

83. Dobrodziej E., Konstytucyjne prawa i obowiązki obywateli dziś i jutro, Byd­goszcz 1994.

84. Domagała M. Charakter prawny i miejsce Trybunału Konstytucyjnego i Trybu­nału Stanu w systemie organów państwa w: Ustrój i struktura aparatu państwo­wego i samorządu terytorialnego red. i wstęp Wiesław Skrzydło Warszawa 1997.

85. Drachal J, Mzyk E, Hauser R, Dwuinstancyjne sądownictwo administracyjne: omówienie podstawowych zasad i instytucji procesowych: teksty aktów praw­nych, Warszawa - Zielona Góra 2003.

86. Dudek D., Kierepka B; Adwokatura w świetle obowiązującego prawa: wprowa­dzenie przepisy, orzecznictwo; Lublin 2000.

87. Dudek D., Prawo o adwokaturze ; Ustawa o radcach prawnych po nowelizacji, Lublin, 1997.

88. Dworak M, Uwagi na temat roli asesora notarialnego w organizacji i funkcjono­waniu notariatu polskiego, Rejent 1995/4/96.

89. Dyduch J., Sąd polubowny, Warszawa 1991.

90. Dyskusja o projekcie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych. Przestać stra­szyć, Jurysta nr 10-11/1999 r.

91. Dyskusja o projekcie ustawy prawo o ustroju sądów powszechnych. Wymiar spra­wiedliwości XXI., Jurysta nr. 10-11/1999 r.

92. Ereciński T., Gudowski J., Iwulski J., Komentarz do prawa o ustroju sądów powszechnych i ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa., Warszawa, 2002.

93. Ereciński T., Reforma ustroju sądów powszechnych. PiP 2001/4/3.

94. Ereciński Tadeusz, Rola rady sądownictwa w państwie demokratycznym, Prze­gląd Sądowy 1994 nr 5.

95. Falandysz L.: Bronię Trybunału Konstytucyjnego. Czy prawo jest własnością Parlamentu? PiŻ 42 1996.

96. Farys K., Komornicy i egzekucja sądowa, Kraków 1998.

■ 97. Fatyga H. Adwokaci i radcowie prawni - razem czy oddzielnie? Radca Prawię' 1994, nr 2.

98. Fehler W., Żandarmeria wojskowa jako element systemu wewnętrznego bezpie­czeństwa RP, Prz. Polic, 2002 nr 3/4.

99. Fijałkowski T.,Kodeks celny oraz inspekcja celna. Warszawa 1998.

100. Filipek J, Jednolitość orzecznictwa sądowo-administracyjnego i administracyjne­go w sprawach samorządowych., Kraków 1999.

101. Filipek J, Prawo administracyjne: instytucje ogólne, Kraków 2003.

102. Filipowski J., Wykonywanie wolnych zawodów; Warszawa 1996.

103. Florczak M, Odpowiedzialność cywilna notariuszy. Rejent 1995/4/13.

- 220 -

• 221 -

BIBLIOGRAFIA

BIBUOGRAFIA

104. 
     
     Florkowski J, Prawo do prywatności a obowiązki notariusza, Rejent 1999/ 11/140.

105. Florkowski J, Tymecki B, Prawo o notariacie z komentarzem, Warszawa 1997.

106. Formański W., Problematyka dotycząca przepisów o adwokaturze w orzecznic­twie SN; Warszawa Palestra 1995, nr 5-6.

107. Poster J., Hughes G., McEwan S., Przełomowe zmiany organizacyjne polskiego więziennictwa,.,Przegląd Więziennictwa Polskiego Nr 27/00.

108. Fundowicz S, Niczyporuk J, Stelmasiak J, Polski model sądownictwa admini­stracyjnego, Lublin 2003.

109. Gabryszewski S, Prawnokarne aspekty wykonywania zawodu notariusza, Rejent 1995/5/55.

110. Gajdus D.,Gołębiowski Z., „Zabytkowe" urzędy, czyli rzecz o funkcjonowaniu systemu ochrony zabytków w Polsce, Kontrola państwa nr 2/03.

111. Gajewska M., Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej; Radca Prawny 1994 nr 3.

112. Gajewski B., Filipowicz R., Żandarmeria Wojskowa w porządkowym i śledczo-dochodzeniowym zabezpieczaniu wojsk. Przegląd Wojsk Lądowych, 1995, nr 5.

113. Gajewski B., Żandarmeria Wojskowa w systemie bezpieczeństwa publicznego Rzeczypospolitej Polskiej: praca studyjna, Warszawa 1997.

114. Gajewski M., Zaskarżalność postanowień sądowych rozstrzygających skargę na czynności komornika, Rejent 2002 nr 1.

115. Galster J., NK; [w] Prawo Konstytucyjne, red. Z.Witkowski, Toruń, 1998.

116. Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu. Warszawa, 2003.

117. Garlicki L., Władza Sądownicza a nowa Konstytucja, Przegląd Sądowy nr 1-2/1991 r.

118. Garlicki L.: Konstytucyjność prawa, PiŹ 1979, nr 35.

119. Garlicki L\: Prawo i kontrola jego zgodności z konstytucją, Warszawa 1998.

120. Garlicki L.: Rada Państwa a konstytucyjność prawa PiŻ 1979 nr 3.

121. Garlicki L.: Rządy prawa, granice prawa PiŻ 1995, nr 40.

122. Garlicki L.: Ustawa o Trybunale Konstytucyjnym, Warszawa 1996.

123. Gasiński J., Pozycja ustrojowa sądownictwa, „Prawo i Życie" nr 11/1998.

124. Gaul J., Działania kontrwywiadowcze żandarmerii Legionów Polskich 1914-1916 /."Streszcz. w jęz. ang. /, Prz. Hist., 1996 z. 3. Gdańsk 2001.

125. Gniewek E: O potrzebie szczególnej ostrożności notariusza przy dokonywaniu czynności z udziałem osób starszych, Rejent 2000/5/210.

126. Godyń J., Sądownictwo wojskowe- racjonalizacja struktury i kompetencji [nowa ustawa o służbie wojskowej, Polska Zbrojna 1996, nr 10.

127. Goettel M., Zagadnienia prawne służby w policji, Szczytno 1994.

128. Góralczyk B., Polska policja na drodze do Unii Europejskiej, Warszawa 2000.

129. Górecki R, Udział policji w postępowaniu w sprawach nieletnich, Prokuratura i Prawo nr 3, 1999.

130. Górecki P, Udział prokuratora w postępowaniu w sprawach nieletnich. Prokura­tura i Prawo 1997, nr 2.

131. Górski Antoni, „Ułomna reprezentacja. Trzecia władza. Krajową Radę Sądow­nictwa trzeba głęboko zreformować", „Rzeczpospolita" 1999 nr 150.

132. Górzyńska T., NIK; Warszawa, 1995.

133. Grabowski T.M., Ustrojowe gwarancje niezawisłości sądów. Palestra
1990/1/1.

134. Grabski M., Adwokatura w Polsce Odrodzonej; Warszawa Palestra 1995 nr 3-4

135. Grajewski J. Warunki ustawowe i wymogi formalne wstępnego wniosku o pocią­gnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu Prz. Sejm. nrl 2003 s. 9-25.

136. Greszta R., Oleszko A, Uchybienia formalne aktu notarialnego w świede do­
świadczeń nadzoru samorządu notarialnego, Rejent 2001/5/43.

137. Groszyk H. Uwagi o potrzebie i kierunkach zmian ustawowej regulacji Trybuna­łu Stanu [w]: Konstytucja - ustrój - system finansowy państwa.

138. Grzegorczyk T, Najwyższa Izba Kontroli jako oskarżyciel publiczny; Kontrola Państwowa, Nr 3/2003.

139. Grzegorczyk T, Uchylanie się lub utrudnianie kontroli prowadzonej przez
NIK (Aspekty prawnoprocesowe i prawnomaterialne); Kontrola Państwowa,
Nr 1/1997.

140. Grzela, B. J. Koczonowski: Elementy prawa-prawo administracyjne, prawo kar­ne, ochrona prawna, Kraków 1994.

141. Grzeszczyk W, Nowy kształt ustawy o prokuraturze, Toruń 1997.

142. Grzeszczyk W., Prokurator jako organ procesowy, Prokuratura i Prawo 2003, nr 11.

143. Grzeszczyk W., Regulamin prokuratorski po zmianach, Prokuratura i Prawo 1999, nr 2.

144. Grzeszczyk W, Ustawa o prokuraturze po nowelizacji, Prokuratura i Prawo 1996, nr 9.

145. Grześkowiak K.: Ławnik w sprawach z zakresu prawa rodzinnego, Warszawa 1990.

146. Grzybowski M., Żebrowski A., Kontrola władzy ustawodawczej i wykonawczej nad służbami specjalnymi, Kraków 1999.

147. Gubiński A. Trybunał Stanu. PiP nr 5/6 1982 s. 3-11.

148. Gudowski J., Urząd sędziego w prawie o ustroju sądów powszechnych, „Prze­gląd Sądowy" nr 11-12/1994 r.

149. Gurgul J., Model prokuratury - ustrój i organizacja, Prokuratura i Prawo 1996, nr 9.

150. H. Zięba-Załucka: Organy kontroli państwowej i ochrony prawa w Konstytucji

151. Habuda A, Konstrukcje prawne uznania administracyjnego (na przykładzie pra­wa osobowego obywateli), „Edukacja Prawnicza" nr 3 (39) 2002.

152.Hanausek T, Ustawa o Policji. Komentarz. Stan prawny na 20 II1996 r., Kraków 1996.

153. Hanausek T, Ustawa o policji: komentarz, Kraków 1996.

154. Hauser R: Sądowa ochrona praw i wolności Rzeczpospolita nr 162, 1997 .

155. Hauser R, Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawa o Naczelnym Sa­dzie Administracyjnym z orzecznictwem Naczelnego Sądu Aclministracyjnego i Sądu.

156. Hauser R, Założenia reform sądownictwa administracyjnego, „Państwo i pra­wo" nr 12 1999,

157. Hauser R., Reforma polskiego sądownictwa administracyjnego PiP 2002 nr 5.

158. Hauser R., U progu reformy sądownictwa administracyjnego PiP 2002 nr 11.

159. Hauser R., Drachal J., Dwuinstancyjne sądownictwo administracyjne. Omó-

-222-

-223-

BIBLIOGRAFIA

BIBLIOGRAFIA

wienie podstawowych zasad i instytucji procesowych Warszawa - Zielona Góra 2003.

160. Hauser R,, Dziesięciolecie przekształceń ustrojowych Naczelnego Sadu Admini­
stracyjnego i jego orzecznictwa Samorząd Terytorialny 2000 nr 1-2.

161. Hauser R., Konstytucyjny model polskiego sądownictwa administracyjnego Lublin 2003.

162. Hauser R., Władza sądownicza w systemie trójpodziału władz, Jurysta, nr 12/1999.

163. Hauser R., Założenia reformy sądownictwa administracyjnego PiP 1991 nr 1.

164. Hauser R: Sądownictwo wśród innych organów ochrony prawnej Gazeta Sądowa nr 6, 1998.

165. Hauser R: Uprzywilejowane skargi i zróżnicowana kontrola Rzeczpospolita nr 197, 1998.

166. Hauser R: Wokół skargi konstytucyjnej Rzeczpospolita nr 262, 1997.

167. Hernes W, Prawne usytuowanie instytucji Rzecznika Praw Dziecka w Republice Francuskiej i jego współpraca z organizacjami pozarządowymi, Lublin 2001.

168. Hofmański P., Ochrona praw człowieka: studium zakresu ochrony prawnej przed ingerencjami w prawa uczestników procesu karnego, Białystok 1994.

169.Hołda Z., Ochrona praw człowieka, Lublin 1996.

170. Huziuk A., Szymański M. Komornicy w Polsce, Sopot 1999 . Huziuk A., Szymań­ski M., Komornicy w Polsce, Sopot 1999, Huziuk A., Szymański M., Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji w praktyce, Sopot 1999. Iwanicki S, Prokuratura w nowej konstytucji, Państwo i Prawo 1995, nr 2

171. Iwanicki S., Prokuratura, jej usytuowanie i zadania w nowych warunkach, Pro­kuratura i Prawo 1995, nr 25.

172.Jabłoński J., Udział społeczeństwa w ochronie środowiska w świetle prawa mię­dzynarodowego i wewnętrznego, Państwo i Prawo z. 2/03.

173.Jachman R, Miedźwiedziew B, Kodeks postępowania aclministracyjnego, ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, ustawa o samorządowych kole­giach odwoławczych, ustawa o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, przepisy wykonawcze, Łódź 1996.

174.Jachman R., Prawo o ustroju sądów powszechnych Łódź 2000.

175.Jachnan R., Miedźwiedziew B. Prawo o ustroju sądów powszechnych, Łódź 1995.

176.Jacyszyn J, Działalność kancelarii notarialnej zorganizowanej w postaci spółki partnerskiej, Rejent 2001/5/67.

177.Jacyszyn J, Notariusz- charakterystyka zawodu. Edukacja Prawnicza 1994/12.

178.Jacyszyn J, Podpis elektroniczny w praktyce notarialnej, Rejent 2003/12.

179.Jacyszyn J, Wokół statusu notariusza, Rejent 1996/4-5/25.

180.Jacyszyn J., Wykonywanie wolnych zawodów w Polsce; Warszawa 2004.

181. Jagielski J., Inspekcje specjalne w systemie kontroli administracji, Kontrola Pań­stwowa 1994 nx 4.

182.Jagielski J., Kontrola NIK nad podmiotami niepublicznymi; Kontrola Państwo-wa, Nr 3/2001.

183.Jakubowski W., Adwokat i radca prawny - dwa różne zawody prawnicze, Palestra 1997 nr 1/2.

184. Janeczko E, Wzory aktów notarialnych, Warszawa 2003.

185.Jankiewicz A.: Sądownictwo konstytucyjne w Rzeczypospolitej Polskiej i Repu­blice Litewskiej, Biuro Trybunału Konstytucyjnego 1996. 186.Jankiewicz A.: Trybunał Konstytucyjny Gazeta Prawna nr 17-18, 1995.

187. Jankowski A.: Trybunał Konstytucyjny. Z mocą wsteczną wiążącą, PiŻ nr 15, 1995.

188. Jankowski J., Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji, Warszawą 2000.

189. Jankowski J., Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji, Warszawa 1998.

190. Jankowski J., Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji, Warszawa 2000.

191. Jankowski M., Admiriistration of Justice in Poland Warszawa 1999.

192. Janowski R., Prawo a działalność organizacji pozarządowych w dziedzinie ochrony praw dziecka, Lublin 2001.

193. Jarmul-Mikołajczyk J., Efekty realizacji podstawowych zadań służb celnych w 1999 roku.

194. Jaros R, Rzecznik Praw Dziecka, materiały z konferencji w Koninie, Konin 2002.

195. Jarzęcka -Siwik E., Komentarz do ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli z dn. 23.XH. 1994 (Dz.U. z I995r. nr 13, poz.59 z r^źniejszyrni zmianami); Wirszawa, 2000.

196. Jasiński F. Pelc R., Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich w systemie zarzą­dzania administracją Unii Europejskiej, Służba Cywilna, nr 3, 2001/2002.

197. Jasiński J., Rola krajowych rad sądownictwa (konferencja międzynarodowa, Madryt 9-11 XI1993 r.), „Państwo i Prawo" nr 1/1994 r.

198. Jaskanis P. (red). Współpraca Generalnego Konserwatora Zabytków z jednostka­mi pozarządowymi w zakresie ochrony i popularyzacji problematyki ochrony zabytków, Warszawa 2002.

199.Jaśkowska M, Pasternak M, Ochendowski E, Postępowanie sądowo-administra-cyjne, Warszawa 2004.

200.Jaśkowska M, Wróbel A, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz. Bibliografia postępowania administracyjnego za lata 1927-2000, Kraków 2000.

201.Jaworska-Gromczyńska W., Konstytucyjne kryteria ocen kontrolnych Najwyż­szej Izby Kontroli; Kontrola Państwowa, Nr 5/1998.

202.Jaworski Cz., Adwokatura po zmianie ustaw; Palestra 1997, nr 3-4.

203.Jaworski Cz., Adwokatura- rozwój bez hamulców, Gazeta Prawna 1997 nr 30.

204. Jaworski Cz., Niezależność w wykonywaniu zawodu adwokata w świetle regula­cji prawnych europejskich i polskich; Palestra 1996 nr 7-8.

205. Jaworski Cz., Wokół tajemnicy adwokackiej, Palestra 1994 nr 9 -10.

206.Jaworski J., Współpraca żandarmerii wojskowej z armiami wojsk NATO, Prze­gląd Wojsk Lądowych, 1999, nr 6.

207. Jendrośka J., Postępowanie administracyjne i sądowo-administracyjne Poznań 2001.

208.Jędrzejewska M., Możliwość i zakres ograniczeń obowiązków sędziego, Prze­gląd Sądowy nr 1/1995 r.

209.Józefowicz A., Uprawnienia sądów w zakresie badania zgodności prawa. PiP 1990/1/74.

210. Kabat A; Pytania prawne do Trybunału Konstytucyjnego, Białystok 1995,

211. Kaczyński L., Kwestia zgodności z Konstytucją artykułu 86 ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli; Kontrola Państwowa, Nr 2/1996.

212. Kaczyński L., Obowiązki pracowników NIK; Kontrola Państwowa, Nr 1/1999.

-225-

BIBLIOGRAFIA

BIBLIOGRAFIA

213. 
     Kalwas A., Zawód zaufania publicznego, Rzeczpospolita, 2002 nr 231.

214. Kamińska 1., Sad nad sadem, Wprost 2001, nr 959

213. Kania L., Generalicja wojskowej służby sprawiedliwości II Rzeczypospolitej [1918-1945J.WPP 2002, nr 3.

214. Kania L., Problemy funkcjonowania wojskowej służby sprawiedliwości w okresie demokracji parlamentarnej II Rzeczypospolitej, WPPP 2001, nr 1.

215. Kański L., Suchocka H., Zmiany konstytucyjnej regulacji sadownictwa i proku­ratury dokonane w roku 1989. PiP 1991/1/16.

215. Karol R_r. Żandarmeria wojskowa w obronie Temidy, Polska Zbrojna 1996, nr 90.

216. Karolczak J.M., Władza Sadownicza i instytucje ochrony prawa w tekstach sied­miu projektów konstytucyjnych, Przegląd Sadowy 1995, nr 10.

220.Kasperczak M., Sadownictwo wojskowe w przededniu zmian, Polska Zbrojna 1996, nr 90.

221. Kasprzak J., Zasady postępowania na miejscu przestępstwa, Przegląda Wojsk Lądowych, 1996, nr 3.

222. Kasprzak M., Komornik jak adwokat, Prawo i Życie, 1998 nr 6.

223. Kamer W.J., NIK (red.), Warszawa, 1995.

224. Kempa B., Francuskie gwarancje: na marginesie sporu adwokatów i radców praw­nych, Prawo i życie, 1997 nr 11.

225.Kempisty H. Prawo o ustroju sadów powszechnych, Warszawa 1966.

226.Kędzia K., Stobienia J., Vogt W., Organy i organizacja ochrony prawnej, Kosza­lin 1997.

227.Kędzierska G. (red.), Organizacyjne i prawne aspekty działań antyterrorystycz­nych, Szczytno 2002.

228.Kiełbowicz L., Żandarmeria Wojskowa w systemie obronnym państwa (rozprawa doktorska). Warszawa 1997.

229.Kiełczewski D., Mechanizmy rozwoju prawa ochrony środowiska: studia z za­kresu filozofii prawa, Białystok 1998.

230.Kijowski D., Dwuinstancyjne sadownictwo administracyjne Warszawa 2000.

231. Kijowski D., Model ustrojowy sadownictwa administracyjnego Warszawa 1999.

232.Kijowski R.D, Dwuinstancyjne sadownictwo administracyjne: raport Programu Reformy.

233.Kijowski R.D, Model ustrojowy sadownictwa administracyjnego: raport Progra­mu Reformy Administracji Publicznej, Warszawa 1999.

234.Kiszą A., Krzemiński Z., Łyczek R., Historia adwokatury polskiej; Warszawa, Skrzyszew:1995.

235.Klafkowski A.: Na straży konstytucji Rzeczywistość nr 15, 1987.

236. Klafkowski A.: O konstytucyjne zasady obowiązującego prawa Życie i Myśl nr 4,1989.

237. Kmieciak H., Głos w kwestii właściwości Wojskowego Sadu Okręgowego ze względu na stopień wojskowy oskarżonego, WPP 2001, nrl.

238.Kmieciak H., Nowe granice właściwości sądów wojskowych w sprawach kar­nych, WPP 1998, nr 1-2.

239.Kmieciak J., Tarno J.P., Postępowanie administracyjne oraz postępowanie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym Warszawa 1998.

240.Kmieciak Z, Postępowanie administracyjne w świetle standardów europejskich, Warszawa 1997.

241.Kmieciak Z., Postępowanie administracyjne i postępowanie sądowo • administra­cyjne Kraków 2003.

242.Kmieciak Z., Prawo do sprawiedliwego procesu sadowego a standardy sądowej kontroli administracyjnej określone przez ustawę o Naczelnym Sądzie Admini­stracyjnym Samorząd Terytorialny 1996 nr 7-8.

243.Kmieciak Z., Właściwość NSA w sprawach ze skargi organu nadzoru i na akt nadzoru PiP 1999 nr 2.

244.Kmiecik R. Jurysdykcja sądów powszechnych w sprawach o przestępstwa człon­ków RM PiP nr 1 2000.

245.Kmiecik R., Prokuratura w „demokratycznym państwie prawnym: (refleksje scep­tyczne), Prokurator 2000, nr 1.

246.Knap J. Eter na kartki: Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji kontra wolny rynek, Wprost-2001, nr 17.

247.Knypl Z., Merche Z., Treder J._f Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji, Sopot 2002.

248.Knypl Z., Merchel.,Treder ., Finansowanie egzekucji, Sopot 2002.

249. Kolasa M, Zadania programowe notariatu polskiego, Poznań 1999.

250.Kolasiński J., Międzynarodowa współpraca Najwyższej Izby Kontroli; Kontrola Państwowa, Nr 1/2001.

251. Kolasińska K., Sąd Najwyższy a Trybunał Konstytucyjny - zbieżności i rozdziel­ność funkcji, Przegląd Sądowy, 1992/94.

252.Kolasiński K., Sąd Najwyższy a Trybunał Konstytucyjny- zbieżność i rozbież­ność funkcji, Przegląd Sądowy 1992 nr 4.

253.Kolasiński M, Nieuczciwa konkurencja w notariacie. Rejent 2003/1/68.

254. Kołakowski K.: Ławnik w sprawach z zakresu prawa cywilnego, Warszawa 1990.

255.Konstantowicz E., Czy potrzebni są Rzecznicy Praw dziecka?. Warszawa 1997.

256.Korniłowicz M., Dłużnicy i komornicy: postępowanie egzekucyjne, Prawo i Zy­cie, 2000 nr 12.

257.Korózs Ł., Krajewski A., O zmianach w ustawie - Prawo o ustroju sądów po­wszechnych. M.Prawn. 1998/5/173.

258. Korózs L., Sztorc M. Urząd referendarza w projekcie ustawy o zmianie ustaw -Prawo o ustroju sądów powszechnych, Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz ustawy o prokuraturze. M.Prawn. 1996/11/393.

259.Korózs L., Sztorc M., Ustrój sądów powszechnych. Komentarz, Warszawa, 2002.

260.Korzan K, Notariat komorniczy i postępowanie cywilne w perspektywie integra­cji z Europa, Rejent 1997/7-8/9.

261. Korzeniewski S., Żandarmeria wojskowa w działaniach taktycznych, Warszawa 2001.

262.Kosiorowski Z. Radiofonia publiczna: prawno-ekonomiczne uwarunkowania mi­sji radia publicznego realizowanej przez jednoosobowe spółki Skarbu Państwa, Szczecin 1999.

263.Kostka Z, Kodeks postępowania administracyjnego z orzecznictwem, Gdańsk 2000.

264.Kotłowska-Rudnik J., Zmiany o ustawie NIK; Gazeta Prawna, Nr 27/1998.

- 226 -

-227-

BIBLIOGRAFIA

BIBLIOGRAFIA

265.Kowal R., Nowy kształt sądownictwa wojskowego, Polska Zbrojna 1996, nr 55.

266. Kowal R., Restrukturyzacja Temidy w mundurze, Polska Zbrojna 1996, nr 125.

267. Kowal R., Sądownictwo wojskowe - racjonalizacja struktury i kompetencji - rozmowa z prezesem Izby Wojskowej SN gen. bryg. J. Godyniem —, Polska Zbrojna 1996, nr 10.

268. Kowal R., Żandarmeria wojskowa w obronie Temidy, Polska Zbrojna 1996, nr 90.
269.Kowalik H. Sad konstytucyjny czy dyscyplinarny- Trybunał Stanu Prawo i Życie

nr 20 1996 s. 1,4.

270. Kowalska M. Trybunał Stanu Lublin 2001.

271.Koziara M., Działalność śledczo-dochodzeniowa Żandarmerii Wojskowej, wy­brane zagadnienia z prawa karnego materialnego, Warszawa 1997,

272.Kozicka B., Woźniak M., Prokuratura w systemie polskiego wymiaru sprawiedli­wości, Prokurator 2002 nr 1.

273.Kozłowski J., Reorganizacja żandarmerii w Królestwie Polskim (1861-1864) /.-Streszcz. w jęz. ang./, Prz. Hist., 1996 z. 3.

274.Krawczyk J., Salamończyk D., Prawo o adwokaturze, Warszawa, 1997.

275.Krawczyński J., Salamończyk D., Prawo o adwokaturze; Warszawa 1997.

276. Kroner J. Trybunał Stanu także dla posłów i senatorów Rzeczpospolita nr 173 2001.

277.Kroner J.: Dyskryminująca luka w prawie Rzeczpospolita nr 106, 1998.

278. Kroner J.: Wniosek w Trybunale Konstytucyjnym. Trzy zarzuty Prezydenta Rzecz­pospolita nr 172, 1997.

279.Kruszyński P, Stanowisko prawne obrońcy w procesie karnym; Białystok 1991.

280. Krynicki K., Żandarmeria wojskowa w okresie międzywojennym, Nasz Refleks,
1995, nr 10.

281. Krzemiński Z., Adwokat w procesie cywilnym: z wyboru i z urzędu; Kraków 1999.
282.Krzemiński Z., Kodeks etyki adwokackiej; Warszawa 1994.

283.Krzemiński Z., Prawo o adwokaturze: komentarz; Warszawa 1998.

284.Krzemiński Z., Zakaz reklamy adwokackiej; Monitor Prawniczy 1995 nr 10.

285.Krzernińskki Z., Prawo o adwokaturze. Komentarz, Warszawa 1998.

286.Krześniak E. J., Spółka partnerska adwokatów (radców prawnych) - wybrane zagadnienia.

287.Krześniak E. J., Spółka partnerska ze szczególnym uwzględnieniem spółek ad­wokatów i radców prawnych / Rec. Andrzej Kidy ba / Palestra 2003 nr 1/2.

288.Krzynówek W, Spór o podstawowe kompetencje NIK-u; Kontrola Państwowa, Nr 5/1996.

289.Krzynówek W., Zakres i rodzaje kontroli Najwyższej Izby Kontroli a wymagania Unii Europejskiej; Kontrola Państwowa, Nr 3/1999.

290.Krzysztofik R., Adwokaci, notariusze, radcy prawni, aplikanci: zbiór przepisów; Kraków 1996.

291. Kubala W.: Jaki jest rodowód Trybunału Stanu i Trybunału Konstytucyjnego? Wojsko Ludowe nr 4, 1982.

292.Kubiak A. Rzecznik Praw Obywatelskich, PiP 1997 nr 12.

293.Kubiak J. R., Kubiak J., Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów. Przegląd Są­dowy nr 4/1994 r.

294. Kubiak J. R,, Wokół idei kodeksu etyki zawodowej sędziów, Palestra nr 3-4/1995 r.

295.Kubik J., Strategia rozwoju administracji celnej w okresie poprzedzającym przy-

stąpienie Polski do Unii Europejskiej, Streszczenie w jęz. ang., Zeszyty Nauko­we Małopolskie Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Tamowie,Hrl/99.

296.Kuciński J. Konstytucyjny ustrój państwowy RP, Warszawa 2003.

297.Kuczyński T, Właściwość sądu administracyjnego w sprawach stosunków służbo-wyc., Wrocław 2000.

298.Kupis A., Dziś i jutro żandarmerii, Przegląd Wojsk Lądowych, 1997, nr 6.

299.Kuryłowicz M, Etyczne podstawy notariatu, Rejent 2001/5/101.

300.Kurytowicz M, Notariat w europejskiej kulturze prawnej, Poznań 1999.

301. Kurzępa B., Prokurator w ustawie o ochronie informacji niejawnych, Prokurator 2000, nr 2.

302.Kurzyca T, Notariat polski, Poznań 1995.

303.Kuusimaki M,, Niezależność prokuratorów od władzy wykonawczej sadów i po­licji, Prokuratura i Prawo 2000, nr 9.

304. Kuźniarek B., Porównanie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych z ustawą Prawo o ustroju sądów wojskowych, WPP 2001, nr 3-4.

305.Kuźnicki R.,Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji, koszty egzekucji, Wro­cław 1998.

306.Kwiatkowska H.,Krystyniecki M.,Komentarz do ustawy o inspekcji celnej, War­szawa 1998.

307. Langowski P, Notariat, Sopot 1998.

308. Langrod J.S, Instytucje prawa administracyjnego. Zarys części ogólnej, Kraków 2003.

309. Laskowski St., Proponowane zmiany konstytucyjnej regulacji kompetencji Naj­wyższej Izby Kontroli; Kontrola Państwowa, Nr 6/2002.

310. Lelental S., Maliszewska H., Tomporek A., Ustrój organów ochrony prawnej: orga­ny sądowe, organy pozasądowe, organy współdziałające- wybór źródeł; Łódź 1996.

311. Lelental S., Ustrój organów ochrony prawnej: organy sądowe, organy pozasądo­we, organy współdziałające. Wybór źródeł. Łódź, 1998.

312. Łemkowski M._t Pełnomocnictwo ogólne a zapis na sąd polubowny, Przegląd Prawa Handlowego, 2003, nr 1, s. 55-58.

313. Leoński Z, Zarys prawa administracyjnego. Działalność adrninistracji, Warszawa 2001.

314. Leoński Z, Zarys prawa administracyjnego, Warszawa 2000.

315. Zeszyty Naukowe, Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Warszawie, Nr4/00.

316. Lipko T, Komornik czeka na komornika, Gaz. Wyb., 2002 nr 279.

317. Liszcz T., Ustawa o NDC przed TK; Kontrola Państwowa, Nr 1/1995.

318. Lityński A., O prawie i początkach sądów Polski Ludowej, Białystok 1999.

319. Ludwikowska A.: Sądownictwo konstytucyjne w Europie Środkowo-Wschodniej w okresie przekształceń demokratycznych, Toruń 1997.

320.Labenda K., Arbitraż, Gdynia 2003.

321. Łabno- Jabłoński A., Pozycja prawno- ustrojowa, zadania oraz zasady funkcjo­nowania Rzecznik Praw Obywatelskich, Warszawa 1998.

322.Lętowska E, Lętowska J., Co wynika z konstytucyjnej zasady podziału władzy. Konstytucja i zasady jej przestrzegania, Warszawa 1996.

323. Lętowska E. Zieliński T. Zieliński A., Dekada ombudsmana, Prawo i Życie, nr 4, 1998.

324. Łętowski J., Sąd Najwyższy w strukturach współczesnego państwa, Acta Univ.
Wratislavia, Prawo, 1999, nr 266 s. 225-238.

-228-

- 229 -

BIBLIOGRAFIA

BIBLIOGRAFIA

325.Łojko E., O roli zawodów prawniczych w dzisiejszym społeczeństwie, Palestra nr 3-4/1997 r.

326. Łukaszewicz B. Wojskowy Sad Rejonowy w Olsztynie 1946-1955. Szkice do monografii, Olsztyn 2000.

327.Łuszczuk M., Rzecznik Praw Obywatelskich Unii Europejskiej, Warszawa 2000.

328.Machel H., Psychospołeczne uwarunkowania pracy resocjalizacyjnej personelu więziennego.

329.Machel H., Psychospołeczne uwarunkowania pracy resocjalizacyjnej personelu więziennego. Przegląd więziennictwa Polskiego.-Nr. 32/33/01.

330.Majcherek J., Nowa rola nowego Rzecznika, Rzeczpospolita, nr 144, 2000.

331. Majewski A., Adwokaci, notariusze, radcy prawni, aplikanci, Kraków 1997.

332.Majewski A., Adwokaci, notariusze, radcy prawni, aplikanci; Kraków 1998.

333.Malec D, Notariat Drugiej Rzeczypospolitej, Kraków 2003.

334.Malinowska I., Ombudsman Unii Europejskiej, Edukacja Europejska w Szkole, nr 2, 2000.

335.Maliszewska H., Tomporek A. Ustrój organów ochrony prawnej- wybór źródeł Łódź 1996.

336.Maliszewska H., Tomporek A. Ustrój organów ochrony prawnej, Łódź 1996.

337.Marciniak A., Opłaty egzekucyjne w świetle funkcji kosztów postępowania cy­wilnego, Przegl. Prawa. Konst. 2003 nr I

338. Marcinkowski W., Rozstrzyganie spraw o wykroczenia żołnierzy przez sądy woj­skowe, WPP 1996, nr 2.

339.Marek A., Karnoprawne aspekty tajemnicy służbowej komornika sądowego, Prz.Sąd, 2001 nr 1.

340. Masternak - Kubiak M.: Ustawa o Trybunale Konstytucyjnym, Warszawa 1998.

341. Matuszak J., O zmianach w ustawie o Sądzie Najwyższym, miejscu i roli Sądu Najwyższego w systemie prawnym - rozmowa z prezesem Izby Wojskowej SN gen. dyw. J. Godyniem, Wojska Lądowe 2003, nr 2.

342. Mazur E., Kto może udzielać pomocy prawnej, Rzeczpospolita, 2004 nr 7, Pale­stra, 2001 nr 9/10.

343.Mazur J., Najwyższa Izba Kontroli w Rzeczpospolitej Polskiej; Kontrola Pań­stwowa, Nfl/1994.

344. Mazur J., NIK na de najwyższych organów innych państw; Kontrola Państwowa, Nr 1/2004.

345.Mazur J., Nowa ustawa o Najwyższej Izbie Kontroli; Państwo i Prawo, Nr 8/1995.

346.Mazur J., Opinia NK w przedmiocie absolutorium; Państwo i Prawo, Nr 8/1998.

347.Mazur J., Projekt nowelizacji ustawy o NIK; Kontrola Państwowa, Nr 5/1992.

348.Mączyński A., Bezpośrednie stosowanie konstytucji przez sądy, Państwo i Pra­wo, 2000, nr 9.

349. Michalski W., Podstawowe Zasady Niezawisłości Sądownictwa w świetle uchwał
Narodów Zjednoczonych, PiP 1989, nr 1.

350. Michałowska C, Prawa człowieka i ich ochrona, Warszawa 2000.
351.Miedźwiedzew B., Prawo o ustroju sadów powszechnych. Ustawa o Krajowej

Radzie Sądownictwa, Łódź, 1998.

352. Mielczarek T. Pierwsze lata działalności Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji ( 1993 -1997), Zeszyty Prasoznawcze 1997, nr 3-4.

353. Mierzejewski P, Konstytucyjne zagadnienia wymiaru prawiedliwości, Prokura­tura i Prawo nr 9/1995 r.

354.Mierzejewski P., Konstytucyjne zagadnienia wymiaru sprawiedliwości. Prok.i Pr. 1995/9/48.

355.Migdał J., Stosunek służbowy funkcjonariuszy służby więziennej w świetle no­wej ustawy S wybrane problemy, .Czasopismo Prawa Karnego Z.2/00.

356. Mik C, Obywatelstwo europejskie w świetle prawa wspólnotowego i międzyna­rodowego, Toruń 1995.

357.Mikołajczyk J,, Zadania polityki administracji celnej związane z planowanym przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, Zeszyty Naukowe, Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Warszawie. Nr 4/97.

358. Mikołajewicz J.: Pojmowanie państwa prawnego w orzecznictwie Trybunału Kon­stytucyjnego Rzeczypospolitej Polskiej Wydawnictwa Sejmowe, Warszawa 1995.

359.Mikosz B., (oprać.) Prawo o ustroju sądów powszechnych, Kraków 1995,

360.Miłobędzki A.., Ochrona zabytków, nr 1/01.

361. Mitek T., Ombudsman ds. wojskowych [w składzie Biura Rzecznika Praw Oby­watelskich], Polska Zbrojna 1993, nr 67.

362.Modrzejewska B. Strategia zapaści: czy dojdzie do likwidacji Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Rzeczpospolita - 1997, nr 186.

363.Modrzejewska B. Czekając na rewolucję: Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, Rzeczpospolita 1999, nr 170.

364.Modrzejewska B. Przyjmujemy, ale...: sejmowa debata nad sprawozdaniem z działalności Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w 1995 roku, Rzeczpospolita -1996, nr 159.

365.Momski J., Współdziałanie Żandarmerii Wojskowej z dowódcami jednostek woj­skowych w prowadzeniu pracy szkoleniowo-wychowawczej z trudnymi żołnierza­mi, Poglądy i Doświadczenia, 2000, Wydanie Specjalne.

366.Morawska E.: Klauzula państwa prawnego w Konstytucji RP na de orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego 2003.

367.Morawska S., Najwyższa Izba Kontroli a prywatyzacja; Warszawa, 2001.

368.Morawski Z., Funkcjonowanie policji w strukturze społeczne, Wrocław 1999.

369.Morawski Z., Funkcjonowanie policji w strukturze społecznej, Acta UW, Socjo­logia 1999 nr 29.

370.Mordwiłko J. W sprawie sejmowego trybu postępowania z wnioskiem o pocią­gnięcie posła do odpowiedzialności karnej Prz. Sejm. nr 1 1996.

371. Mosiej G., Efektywność polskiej administracji celnej w kontekście integracji z Unią Europejską, Przegląd Organizacji, Nr 4/01.

372.Murphy K., Ombudsman in different countries, Buenos Aires 1996.

373.Murzynowski A., Refleksje na tle uchwały Naczelnej rady Adwokackiej dotyczą­cej tajemnicy adwokata; Warszawa Palestra 1994 nr 11. 374.Muszyńska A., Muszyński M., Wymiar sprawiedliwości RFN: Sądownictwo. Wprowadzenie w problematykę ze szczególnym uwzględnieniem sądownictwa powszechnego. Bielsko- Biała 2002.

• 2S0 -

- 231 -

BIBLIOGRAFIA

BIBLIOGRAFIA

375.NaIaskowski K., Wykaz wystąpień Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczących ustaw styczeń-czerwiec 2001 r, Przegląd Sejmowy, zeszyt 4, 2001.

376.Naruk A., Działanie profilaktyczne żandarmerii wojskowej, Przegląd Wojsk Lą­dowych, 1999, nr 1.

377. Nawój J., Osobowościowe uwarunkowania wypalenia zawodowego służby wię­ziennej. Opieka Wychów. Ter .Nr 4/00.

378. Nawój J., Psychospołeczne i zdrowotne koszty wykonywania zawodu funkcjona­riusza więziennego, Auxilium Socjologiczne Nr 1/00.

379..Niezgódka-Medkova M., Kompetencje Najwyższej Izby Kontroli w świetle no­wej ustawy; Kontrola Państwowa, Nr 3/1995.

380. Niezgódka-Medkova M., Najwyższa Izba Kontroli w przepisach konstytucji; Biu­letyn Służby Cywilnej, 1998.

381. Nita B., Organizacja systemu wymiaru sprawiedliwości w Republice Federalnej Niemiec. PS 2001/2/116.

382. Nowak R, Sądy wojskowe na Śląsku w czasie trwania stanu wojennego, Zeszyty Historyczne Solidarności 1996, z. 2.

383.0chendowski E, Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądem ad­ministracyjnym: wybór orzecznictwa, Toruń 1996.

384.0chendowski E, Postępowanie administracyjne, egzekucyjne i sądowo-admini-stracyjne: wybór orzecznictwa, Toruń 2002.

385.0chendowski E, Prawo administracyjne. Część ogólna, Toruń 2000.

386.0chendowski E., Postępowanie administracyjne, egzekucyjne i sądowo - admini­stracyjne Toruń 2002.

387.Oleszko A, Charakter powołania na notariusza, Rejent 1995/5/28.

388.Oleszko A, Funkcje konsularne w sprawach notarialnych według konwencji za­wartych przez Polskę w latach 1991-1995, Rejent 1996/3/24.

389.Oleszko A, Izabela R, Prawo o notariacie, Kraków 2003.

390.Oleszko A, Obrót cywilnoprawny w praktyce notarialnej i wieczystoksięgowej, Kraków 2003.

391. Oleszko A, Skuteczność oraz moc dowodowa aktów notarialnych świetle nadzoru samorządu notarialnego postępowania wieczystoksięgowego, Lublin 2001.

392. Oleszko A, Staranność zawodowa notariusza jako przesłanka odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu czynności notarialnej, Rejent 1999/11/115.

393.Oleszko A, Staranność zawodowa notariusza w świetle art. 80 prawa o notariacie.

Rejent 1997/9/9. 394. Oleszko A, Stosowanie prawa obcego przez polskiego notariusza, Poznań 1999. 395.Oleszko A, Ustrój polskiego notariatu, Kraków 1999. 396.Oleszko A., Ustrój polskiego notariatu, Kraków 1999. 397.Oleszko, Ustrój polskiego notariatu, Kraków 1997. 398.Oliwa- Radzikowska B., Rzecznik Praw Obywatelskich - założenia ustawowe i

praktyka działania, Warszawa 1996. 399.01iwniak S.: Wpływ orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego na system prawa

w latach 1985-1997 Wydawnictwo Temida, Białystok 2001. 400. Oniszczuk J.: Państwo prawne w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, War-

szawa 1996.

401. Oniszczuk J.: Powszechnie obowiązująca wykładnia ustaw ustalana przez Trybunał.

402.Oniszczuk J.; Trybunał Konstytucyjny - zbiór studiów Studia i Materiały Trybu­nału Konstytucyjnego, Warszawa 1996.

403.Oosting M., Contributions on ombudsmanship, Netherlands 1996.

404.Ostafiński-Bodler R., Problem sądownictwa wojskowego a nowy KPK, WPP 1998, nr 1.

405.Ostafiński-Bodler R., Sądy wojskowe w Polskich Siłach Zbrojnych i ich kompe­tencje w sprawach karnych 1914-2002, Toruń 2002.

406. Paczek P. Organy ochrony prawnej: wybór aktów normatywnych Warszawa 1998

407.Palestra, 2003 nr 1/2.

. 408. Palus J., Organizacja wymiaru sprawiedliwości w siłach zbrojnych, WPP 2001, nr 2.

409.Pałarlj A.,Inspekcja celna, Warszawa 1998.

410. Pankowska-Lier B., Pfaff D., Arbitraż gospodarczy, 2000.

411. Pasuk P., Organy ochrony prawnej • wybór aktów normatywnych, Katowice 1998. 412,Patyra S., Ewolucja ustroju prokuratury w latach 1989 - 1997, Lublin 1998.

413. Pawłowicz K., Status prawny Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Monitor Praw­niczy 1993 nr 1.

414. Pazdan M, Notariat a prawo prywatne międzynarodowe, Rejent 1995/9.

415. Pazdan M, Notariat po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, Rejent 2002/6.

416. Perkowski M., Wymiar sprawiedliwości Unii Europejskiej: wybrane zagadnie­nia, Warszawa 2003;

417. Piasecki K., „Organizacja wymiaru sprawiedliwości w Polsce" Warszawa, 1995.

418. Pieniążek A., Rzecznik Praw Obywatelskich w systemie organów państwa, War­szawa 1997.

419. Pieprzny S., Policja: organizacja i funkcjonowanie, Kraków 2003.

420. Pietras A, Kodeks postępowania adininistracyjnego: samorządowe kolegia odwo­ławcze. Sądy administracyjne, Lublin 2003.

421. Pietrucha Z., Działalność śledczo-dochodzeniowa Żandarmerii Wojskowej, wy­brane zagadnienia z prawa karnego procesowego. Warszawa 1997.

422. Pietrzak M. Odpowiedzialność konstytucyjna w Polsce w okresie przemian ustro­jowych PIP nr 3 1995 s. 17-28.

423.Pietrzak M., Odpowiedzialność konstytucyjna w Polsce, Warszawa 1992.

424. Piontek E., W sprawie formy prawnej wykonywania zawodu adwokata, Warsza­
wa Palestra 1996 numer specjalny.

425. Pisarczyk J., Ombudsmani krajowi: zbiór regulacji prawnych, Warszawa 1998.
426.Pisecki K. Organizacja wymiaru sprawiedliwości w Polsce, Warszawa 1995.
427.Piszczek P, Leszczyński M., Orzecznictwo Sądu Najwyższego: Prawo o adwo­
katurze, ustawa o radcach prawnych; Warszawa 1994.

428.Plakowa H..: Problematyka Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 1998.

429. Płowucha S., Zagadnienia prawne organizacji i funkcjonowania policji, Szczyt­no 1995.

430.Pogorzelczyk J., Rola i miejsce żandarmerii wojskowej w systemie obronnym RP, Przegląd Wojsk Lądowych, 2003, nr 6.

- H -

- 233 -

BIBLIOGRAFIA

BBLIOGRAFU

431. Poksiński J., My, sędziowie, nie od Boga... z dziejów sadownictwa wojskowego PRL 1944-1956. Materiały i dokumenty, Warszawa 1996.

432.Poksiński M Sędziowie wojskowi w łatach 1944-1956 próba zarysowania proble­mu, Niepodległość i Pamięć 1997, nr 1.

433. Popławska E., Instytucja ombudsmana europejskiego, Studia Europejskie, nr 4,1997.

434. Postulski K., Status prokuratora w postępowaniu karnym wykonawczym, Proku­ratura i Prawo 2000, nr 12.

435. Prokopowicz J., Rola prokuratury wojskowej PKP w zakresie uruchomienia i usprawnienia kolejnictwa, WPP 1945, nr 3-4.

436.Prusak F, Organy ochrony prawnej, Warszawa 2001.

437. Prusak E, Organy ochrony prawnej. Warszawa 2003.

438. Prusak E, Ustrój organów ochrony prawnej Warszawa 1999.

437. Prusak E, W sprawie projektu wprowadzenia policji celnej - krytycznie, Prze­gląd Sadowy, Nrll/12/95.

440.Prusak, F. Organy ochrony prawnej, Warszawa 2002.

441. Prusak, F. Postępowanie karne: warunki dopuszczalności procesu i czynności procesowe, Warszawa 2002.

442. Przybysz P, Instytucje ogólne prawa administracyjnego: z orzecznictwa Trybuna­łu Konstytucyjnego, Sadu Najwyższego oraz Naczelnego Sadu Administracyjne­go, Warszawa 1999.

443.Przyjemski S„ Zadania prokuratury wojskowej w nowej sytuacji organizacyjno prawnej, Prokuratura i Prawo 1999, nr 6.

444.Pyrcak J. Organizacja i zadania więziennictwa w nowej ustawie o służbie wię­ziennej,.,Przegląd Więzienictwa Polskiego. Nr 12/13/96.

445.Radecki W., Czynności procesowe w postępowaniu przygotowawczym prowa­dzonym przez policję w świetle zmian kodeksu postępowania karnego,

44ó.Radecki W,, Inspekcja Ochrony Środowiska w nowym ustroju administracji pu­blicznej, Ochrona Środowiska 1998 nr 4.

447.Raguszewski R., Nowy model sądownictwa administracyjnego Casus 2002 nr 25.

448. Rakowski M. Uwagi o ustawowej regulacji instytucji Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Państwo i Prawo -1996, z. 10.

449. Redelbach A tajemnica zawodowa notariusza w Rzeczypospolitej Polskiej w świetle zasady poszanowania życia pry warnego, Rejent 1999/6-7/23.

450. Redelbach A, Notariusz wobec prawa wspólnotowego, Rejent 2002/12/52.

451. Redelbach A, Ochrona tajemnicy zawodowej notariusza w świetle ustawy o ochro­nie danych osobowych, .Rejent 2001/5/159.

452. Redelbach A, Prawo o notariacie: komentarze do ustawy z dnia 14 lutego 1991 roku-Prawo o notariacie, Toruń 2002.

453.Redelbach A. Konieczność i kierunki zmian ustawy - Prawo o notariacie, Rejent 2003/3/13.

454. Roman W., Żandarmeria Wojskowa - historia i tradycje, Wojs. Prz. Hist.,
1996 nr 1.

455. Rosa B., Wojskowe organy porządkowe; Skład wojskowych organów porządkowych ich
zadania i uprawnienia regulują przepisy obowiązującej od br. ustawy o Żandarmerii.

456.Rozbicki A., Współpraca sadów wojskowych Polska-Słowacja, Polska Zbrojna 1995, nr 225.

457.Rudak S., Działalność śledczo-dochodzeniowa Żandarmerii Wojskowej, wybra­ne zagadnienia z kryminalistyki, Warszawa 1997.

458.Rudnicki S., Nowy urząd referendarza sadowego - głos w dyskusji. M.Prawn. 1996/11/395.

459.Rybak J., Problem niezawisłości sędziowskiej, a art. 53 Prawa o ustroju sadów powszechnych. M.Prawn. 1993/3/66.

460.Rymar S., Świadczenie stałej pomocy prawnej w Polsce przez zagranicznych prawników, Palestra, 2002 nr 7/8.

461. Rymarz E, Prokurator a sędzia: pozycja ustrojowa i procesowa, Prokuratura i Prawo 1995, nr 7/8.

462. Rymarz E: Prokurator Generalny w postępowaniu przed Trybunałem Konstytu­cyjnym Studia i Materiały Trybunału Konstytucyjnego 1996.

463.Rymarz E: Trybunał Konstytucyjny: księga XV-lecia Studia i Materiały Trybu­nału Konstytucyjnego, Warszawa 2001.

464. Rymarz R: Wybrane zagadnienia postępowania przed Trybunałem Konstytucyj­
nym Przegląd Sadowy nr 5, 1994.

465. Ryms W., Prawo o postępowaniu przed sadami adniinistracyjnymi Warszawa 2003.
466.Rzeczypospolitej Polskiej, Rzeszów 2000.

467. Rzepa Z., Ostafinski-Bodler R., Zadania prokuratury wojskowej, WPP 1999, nr 1-2.

468.Rzepiński A. Sądownictwo w PRL, Londyn 1990.

469.Sadowski T, Odpowiedzialność cywilna notariusza, Rejent 1995/5/67.

470. Sagan R, Zakaz reklamy notariuszy, Rejent 1996/4*5/96.

471. Sagan S. Prawo konstytucyjne RP, Warszawa, 1999.

472.Sagan S., Organy i korporacje ochrony prawa, Warszawa 2001.

473.Sagan S., Prawo konstytucyjne Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa 2001.

474. Salagierski Cz.W Pozycja notariusza w systemie organów ochrony prawnej., Rejent 2001/5/180.

474. Salagierski Cz.W, Krajowa Rada Notarialna - pięć lat działalności, Rejent 1996/4

476. Sanetra W. Sąd Najwyższy wobec prawa i praktyki Unii Europejskiej, Wrocław 2003.
477.Sanetra W., Stosunek pracy komornika po nowemu, Prz.Sąd., 1998 nr 2.

478.Sanetra W., Sąd Najwyższy w systemie wymiaru sprawiedliwości, Przegląd Są­dowy 1999, 7-8.

479.Sanetra W, Sąd Najwyższy w systemie wymiaru sprawiedliwości, Przegląd Są­dowy, 1999, nr 7/8, s. 3-15.

480.Sanetra W: Konstytucyjna ochrona wolności i praw pracowniczych Przegląd Są­dowy nr 5, 1998.

481. Sarnecki P. Konstytucjonalizacja zasad i instytucji ustrojowych, Warszawa, 1997.

482.Sarnecki P., Konstytucyjne aspekty pozycji adwokatury i radców prawnych oraz możliwości przemienności w wykonywaniu ich funkcji; Warszawa Palestra 1996 numer specjalny.

483.Sarnecki P., Prawo konstytucyjne RP, Warszawa 2004.

-234-

-235-

BIBLIOGRAFIA

JUM4UWJWU' J/l

484. 
     
     Sarnecki P., Władza sądownicza w Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997", Rejent 1997 nr 5.

485. Sarnecki P.,Władza sadownicza w Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. Re­jent 1997/5/126.

486. Sarnecki R: Nowa ustawa o Trybunale Konstytucyjnym Przegląd Sąjmowy 1998, nr 4.
487.Sarnecki P: Władza sądownicza w Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 Rejent

nr 5, 1997.

488. Sąd Najwyższy, Jaktorów 2001.

489. Sekuła M, NIK -' kontynuacja i nowe wyzwania; Kontrola Państwowa, Nr 1/2004 490.Sempric Ż., Ostatnie ogniwo wymiaru sprawiedliwości: prywatyzacja zawodu

komornika, Rzeczpospolita 1997 nr 123.

491.Semprich Ż., Zawód prawie wolny: komornicy: ostatnie ogniwo wymiaru spra­wiedliwości, Rzeczpospolita 1999 nr .147.

492.Sierpowska I.,Pozycja Najwyższej Izby Kontroli w systemie organów państwa; Acta Universitas Wratislaviensis, Przegląd Prawa i Administracji; t.49, 2002.

493.Skrzeczowski M., Żandarmeria w Siłach Zbrojnych Polski, Zeszyty Naukowe WSO im. Sterana Czarnieckiego, 1999, nr 1.

494.Skrzydło W., Polskie prawo konstytucyjne, Lublin 2003.

495.Skrzydło W, Prawo konstytucyjne, Lublin, 1994.

496.Skupieński K, Notariat publiczny w średniowiecznej Polsce, Lublin 1997.

497.Skwarczyński H., „Udział policji w postępowaniu karnym skarbowym'', Prze­gląd Policyjny, nr 3, 2001.

498.Skwarczyński H., Prokurator w karnoskarbowym postępowaniu przygotowaw­czym, Prokuratura i Prawo 2002, nr 3.

499.Skwarczyński M., Uprawnienia yandarmerii wojskowej w postćpowaniu karnym skarbowym, Wojskowy Przeglfd Prawniczy, 2001, nr 1*.

500. Skwarka B., Nowy statut NK; Kontrola Państwowa, Nr 6/2001.

500. Sługiewicz W., Konstytucyjne aspekty funkcjonowania orzecznictwa sądów po­wszechnych. Przegląd Sądowy nr 2/2000.

502.Sługocki J, Prawo administracyjne, Kraków 2003.

503.Słuźewski J, Lang J, Polskie prawo administracyjne, Warszawa 1995.

504.Smoktunowicz E., Postępowanie administracyjne, podatkowe i administracyjno -sądowe Warszawa 2001.

505.Snitko-Pleszko M, Prawo o ustroju sądów administracyjnych. Wybrane zagadnie­nia porównawcze. „Edukacja Prawnicza" nr 3 (48) 2002.

506.SokoIewicz W, Konstytucyjna regulacja władzy sądowniczej, Warszawa 1999.

507. Solski W, Rzymskie korzenie adwokatury; Edukacja Prawnicza nr 1 (58) styczeń 2004.

508.społeczne adwokatów, członków zespołów adwokackich, opłaty i koszty; Kato­wice 1997.

509.Stańczuk- Hambura C.Hambura S., Muszyński M., Wymiar sprawiedliwości RFN; Bielsko -Biała 2002.

510. Stasiak B.. Publiczny wizerunek NIK; Kontrola Państwowa, Nr 3/2000.

511. Stec M., Służby, inspekcje i straże w nowym ustroju administracji publicznej, Samorząd Terytorialny 1998 nr 12.

- 236 -

512. Stefański M.,, .Sytuacyjne i podmiotowe uwarunkowania podejmowania interwencji policyjnej", Słupsk 2003.

513. Stefański R., Immunitet Prokuratorski, Prokuratura i Prawo 1997, nr 2.

514. Stefański R., Postępowanie w sprawie wydania zezwolenia na pociągnięcie pro­kuratora do odpowiedzialności karnej, sądowej lub administracyjnej. Prokuratu­ra i Prawo 1997, nr 3.

515. Stelmasiak J., Nieczyporuk J., Polski model sądownictwa adrninistracyjnego Lu­blin 2003.

516. Stobienia J. Vogt W. Kędzia K. Organy i organizacje ochrony prawnej, Koszalin 1997.

517. Stych M., Rola Krajowej Rady Sądownictwa przy powoływaniu i odwoływaniu sędziów, Jurysta 1997 nr 4.

518. Stych M., Struktura organizacyjna Krajowej Rady Sądownictwa, Jurysta 2000 nr 6.

519. Stych Marek, Krajowa Rada Sądownictwa na tle rozwiązań europejskich, Kato­wice, 2002.

520. Stych Marek, Rola Krajowej Rady Sądownictwa przy powoływaniu i odwoływa­niu sędziów, Jurysta 1997 nr 4.

521. Stych Marek, Struktura organizacyjna Krajowej Rady Sądownictwa, Jurysta 2000 nr 6.
522.Subotić M. Tajemnice Krajowej Rady, Rzeczpospolita - 2003, nr 58.

523.Suchecki J., Nowy status komorników sądowych, Prz. Sąd., 1998 nr 2. 524.Suchocka H., Sądy i sędziowie w konstytucji, Prawo i Życie nr 18/1998 r. 525.Sulik B. Sprawozdanie z działalności Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Re­żyser 1999, nr 6.

526. Suliński J., Zwalczanie przestępczości w wojsku, Wojsko i Wychowanie, 2001, nr 6.

527. Suliński J., Żandarmeria wojskowa • jej wpływ na bezpieczeństwo i porządek w Siłach Zbrojnych, Zeszyt Problemowy, 1996, nr 1.

528.Sylwestrzak A., Dyskusja wokół nowego modelu NEK; Kontrola Państwowa.Nr

3/1993. 529.Sylwestrzak A., Najwyższa Izba Kontroli a konstytucja; Kontrola Państwowa, Nr

4/1998.

530.Sylwestrzak A., Najwyższa Izba Kontroli w projektach Konstytucji Rzeczpospo­litej Polskiej; Kontrola Państwowa, Nr 1/1995.

531. Sylwestrzak A., Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa 1977.

532.Sylwestrzak A., Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa, 1997.

533.Sylwestrzak A., Najwyższa Izba Kontroli, Wrocław- Warszawa- Kraków 1989.

534. Sylwestrzak A., Sprawozdania z działalności NIK; Kontrola Państwowa, Nr 3/1996.

535.Sypniewska A., Sypniewski R.,Notariat; Adwokatura; Obsługa prawna.podmio­tów gospodarczych; Warszawa; Poznań 1993.

536.Sypniewski A., Sypniewski R., Podstawy prawno- ustrojowe Rzeczpospolitej Pol­skiej. Najwyższe organy sądowe, Poznań, 1993.

537.Szczawiński A. Ustrój sądów powszechnych: wybór przepisów, Sopot 2002.

538.Szczawiński A., Przepisy dla komorników, Sopot 2002.

539.Szeliga Z. Odpowiedzialność parlamentarzystów, Prezydenta, Rady Ministrów oraz jej członków w świetle konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. Lublin 2003.

• 237-

-^r\¥mt

BIBLIOGRAFIA

BIBLIOGRAFIA

540.Szepietowska B.: Instytucje ustrojowe w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjne­go, Warszawa 1996.

541. Szmalik B. Żmigrodzki M., Ustrój organów ochrony prawnej, Lublin 2003.

542.Szmulik A., Żmigrodzki J. Ustrój organów ochrony prawnej Lublin 2001.

543.Szmulik B.: Sadownictwo konstytucyjne: ochrona konstytucyjności w Polsce, Lu­blin 2001.

544.Szmyt A., Najwyższa Izba Kontroli w Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 roku [w:] Wybrane zagadnienia nowej konstytucji, pod red. A.Szmyta; Gdańskie Stu­dia Prawnicze, 1998, t.3.

545.Szreniawski J, Prawo administracyjne: część ogólna, Lublin 1994.

546. Sztyk R, Notariusz - persona excepta. Rejent 1996/10/135.

547.Sztyk R, Aplikanci i asesorzy notarialni, Rejent 1996/7-8/214.

548.Sztyk R, Ewolucja notariatu polskiego w związku z przeobrażeniami w kraju i przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, Rejent 1998/4/116.

549.Sztyk R, Funkcja publiczna notariatu, Rejent 1994/12/49.

550.Sztyk R, Geneza upaństwowienia notariatu, Rejent 1997/1/144.

551. Sztyk R, Rola notariatu w przeobrażeniach gospodarczych jako gwarancja bez­pieczeństwa obrom cywilnego, Rejent 1995/4/69.

552.Sztyk R, Tajemnica zawodowa notariusza w postępowaniu przed organami ściga­nia i w postępowaniu sadowym, Rejent 2003/11/87.

553.Sztyk R, Tajemnica zawodowa notariusza, Rejent 1998/9/54.

554. Sztyk R, Zabezpieczenie praw i słusznych interesów stron oraz innych osób czyn­ności notarialnej, Rejent 2001/5/206.

555. Sztyk R, Zadania notariatu w zapewnieniu ochrony praw majątkowych w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Rejent 1997/5/167.

556.Sztyk R, Zmiany modelowe prawa o notariacie, Rejent 1999/3/40.

557. Sztyk R,, Obowiązki notariusza w postępowaniu wieczystoksięgowym, Rejent 2001/11/13.

558.Szubiakowski ML, Dopuszczalność kontroli Najwyższej Izby Kontroli przez Na­czelny Sąd Administracyjny; Kontrola Państwowa, Nr 4/1998.

559.Szumiło-Kulczycka D. Odpowiedzialność karna przed Trybunałem Stanu Prz. Sejmowy, nr 4, 2001.

560.Szustaldewicz R, Kompetencje NK; Jurysta, Nr 4/1996.

561. Szustakiewicz R, Podstawy prawne udzielania informacji prasie przez Najwyższa Izbę Kontroli; Kontrola Państwowa, Nr 6/1999.

562.Szwagrzyk K., Wojskowy Sad Okręgowy w latach 1945-1954, Zeszyty Histo­ryczne WiN-u 2000. nr 14.

563.Szwajdlef W, Administracyjnoprawne zagadnienia powołania notariusza i wyzna­czenia mu siedziby. Rejent 1995/4/49.

564.Szwajdler W, Kierunki aktualnego orzecznictwa NSA w sprawach o powołanie notariusza i wyznaczenie siedziby jego kancelarii, Rejent 2001/5/230.

565.Szwajdler W, Proponowane zmiany powołania na stanowisko notariusza i wyzna­czenia siedziby jego kancelarii, Rejent 1995/10/79.

566.Szwajdłer W, Rozbieżności w orzecznictwie NSA dotyczącym powołania notariu­sza oraz wyznaczenia siedziby jego kancelarii, Rejent 2000/12/13.

-238-

567. Szymanowska A. .Więźniowie i funkcjonariusze wobec norm obyczajowych i praw-nych,Warszawa 1998.

568.Szymczak I, Funkcje ustrojowe oraz zadania zawodowe samorządu notarialnego (rozważania prawnoporównawcze), Rejent 1997/10/98.

569.Szynkowski R, Wojciechowski M., Praca operacyjno-rozpoznawczą w żandar­merii wojskowej, Poznań 1997.

570.Śleziak-Spruś M., Instytucja Rzecznika Praw Dziecka w Norwegii, Szwecji i Danii, Warszawa 2002.

571. Średnicki W., Współdziałanie Żandarmerii Wojskowej z innymi organami pań­
stwa w systemie bezpieczeństwa RP [Rzeczypospolitej Polskiej]: praca studyjna,
Warszawa 1997.

572. Świaddewicz J., Naczelny Sad Administracyjny. Komentarz do ustawy, Białystok 1999.
573.Światkiewicz J., Rzecznik Praw Obywatelskich w polskim systemie prawnym -

stan prawny na 30.06.2001, Warszawa 2001. 574.Tarno J.P, Prawo o postępowaniu przed sadami administracyjnymi. Komentarz,

Warszawa 2004. 575.Tamo P.J, Naczelny sąd administracyjny a wykładnia prawa administracyjnego,

Łódź 1996.

576.Tkacz S.: Rozumienie sprawiedliwości w orzecznictwie Trybunału Konstytucyj­nego, Katowice 2003.

577. Torbus A., Komornicy jako organy egzekucyjne w nowych warunkach ustrojowych (poszukiwanie optymalnych rozwiązań), Rejent, 1994 r.-1995

nr 3. 578.Trepner Cz_M Niezależność NIK podstawa jej działalności; Kontrola Państwowa,

Nr 1/1999. 579.Trzciński J.: A selection of the Polish Constitutional TribunaTs jurisprudence

from 1986 to 1999, Warszawa 1999. 580.Trzciński J.: Konstytucja i gwarancje jej przestrzegania: księga pamiątkowa ku

czci prof. Janiny Zakrzewskiej Studia i Materiały Trybunału Konstytucyjnego,

Warszawa 1996.

581. Trzciński J.: Trybunał Konstytucyjny - materiały konferencyjne, Wrocław 1987.

582. Tuleja P. Stosowanie konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej w świetle zasady jej
nadrzędności, Kraków 2003.

583.Tylman J._t „Pozycja prawna policji w reformach postępowania przygotowawcze­go", Studia. Iuridica t.33, 1997. 584.Tymecki B, Czynności notarialne polskich konsulów, Poznań 1999. 585,Tymecki B, Notariat i czynności notarialne, Białystok 1998. 586.Tynel A., Wykonywanie krajowych orzeczeń sądów polubownych. 587.Ura E., „Prawne formy i metody działania policji", Ann. UMCS nr 42, 1995.

588. Ura E., Inspekcja Celna, Zeszyty Naukowe, Wyższa Szkoła Ekonomiczna Nisko

Nrl/98.

589. Ura E., Status prawny pracowników Najwyższej Izby Kontroli; Rzeszowskie Ze­
szyty Naukowe, 1.19, 1996.

590.Ura E., Urząd Ochrony Państwa, Ann. UMCS 1991 nr 38.

- 239 -

-241-

V,

BIBLIOGRAFIA

591. Urbanowicz A., Spojrzenie na współpracę Najwyższej Izby Kontroli z krajami
Europy Zachodniej; Kontrola Państwowa, Nr 6/1999.

592. Walczak A. Prawo o ustroju sadów powszechnych, Regulamin wewnętrznego
urzędowania sadów powszechnych, Kraków 2003.

593. Waltoś S., Prokuratura - jej miejsce wśród organów władzy, struktura i funkcje,
Państwo i Prawo 2002, nr 4.

594,Wanger M., Wymiar sprawiedliwości w Lichtensteinie. Palestra 2000/1/137 Warszawa 2001.

595. Wasilewski A. Władza sądownicza w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, Pań­
stwo i Prawo, 1998, nr 7.

596. Wasilewski A., Kolegium kompetencyjne przy Sadzie Najwyższym (de legę
lata i de legę ferenda), Państwo i Prawo 2000, z.. 8.

597. Wasilewski A., Władza sądownicza w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, PiP
1998 nr 7.

598. Waszczyński J., Źródła do nauki o ustroju organów ochrony prawnej, Łódź 1998.
599.Wąsowski K. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, Ruch Muzyczny - 1998, nr 4.
600.Wesołowski A., W cieniu wojny i polityki. Sadownictwo WP na froncie wschod­
nim w latach 1943-1945, Toruń 2003.

601. Wędrychowska E.L., Stabilność zawodu sędziego w świetle ostatnich zmian prze­pisów prawa o ustroju sądów powszechnych. Prok.i Pr. 2000/1/89.

602.Widziszewska B., Krawczak P,Kryzys systemu egzekucji komorniczej .Kontrola Państwowa, 1995 nr 6.

603. Wierzbowski M, Postępowanie administracyjne - ogólne, podatkowe i egzekucyjne.

604.Wincewicz J., Żandarmeria w systemie bezpieczeństwa państwa, Wojsko i Wy­chowanie, 1998, nr 7.

605. Wincewicz J., Żandarmeria Wojskowa w systemie bezpieczeństwa wewnętrznego Rzeczypospolitej Polskiej: rozprawa doktorska, Warszawa 1999.

606. Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2.04.1997 roku, Warszawa, 2000.

607. Winczorek R, Prawo konstytucyjne Rzeczpospolitej Polskiej. Podręcznik dla stu­dentów studiów nieprawniczych, Warszawa, 2003.

608. Wiśniewski L. Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona, Warszawa 1997.

609. Wiśniewski L., Ochrona praw człowieka w świecie, Poznań 2000.

609. Witkowski Z., Pozycja ustrojowa i zadania Najwyższej Izby Kontroli w okresie 80-lecia; Kontrola Państwowa, Nr 2/1999.

610. WłodykaS. Ustrój organów ochrony prawnej, Warszawa 1975.

610. Wojciechowski J., Dziś i jutro Krajowej Rady Sądownictwa (w:] Rzeczpospolita 1994 nr 37.

611. Wojskowej, Polska Zbrojna, 2002, nr 9.

612. Woliński J., Sądy i sędziowie. Prawo i Życie nr 15/1998.

613. Woś T, Postępowanie sadowo-administracyjne, Warszawa 2000.

611. Woś T., Czy dwuinstancyjne sądownictwo administracyjne realizuje konstytu­cyjną zasadę prawa do sądu? Bielsko-Biała 2003.

614. Woś T., Postępowanie sadowo-administracyjne Warszawa 1996

- 240 -

BIBLIOGRAFIA

618. Woś T., Reforma sadownictwa administracyjnego - projekty dalekie od ideału

PiP 2001 nr 7.

619. Wozniak Z., Wojskowa Temida - dokąd zmierza?, Bandera 1999, nr 5.

620. Wójcik C, Rola i zadania sadownictwa wojskowego w okresie represji politycz­nych 1944-1956, Pamięć i Sprawiedliwość 1996, nr 39.

621. Wójcik S, Rola notariusza w prawach spadkowych na przykładzie testamentu notarialnego, Rejent 1996/4-5.

622. Wróbel A, Charakter prawny samorządu notarialnego i jego kompetencje prawo­dawcze, Rejent 2001/5269.

623.Wróbel A, Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego w sprawach samorządu

notarialnego, Rejent 2000/4/2U. 624. Wybrane zagadnienia porównawcze, „Edukacja Prawnicza" nr 4 (49) 2003. 625.Wyrzykowski M., Model ustrojowy prokuratury, Warszawa 2000. 626.Zając T., Wybrane środki zaskarżania w postępowaniu egzekucyjnym. Zarządź, i

Eduk., 2001 nr spec. 1 627.Zakrzewski R., - zadania, organizacja i uprawnienia. Przegląd Ustawodawstwa

Gospodarczego, Inspekcja Celna Nr 11/00. 628.Zakrzewski R., Kompetencje Inspekcji Celnej, Kontrola Państwowa, Nró/99. 629. Zalesny J. Ckipcwedzialność konstytucyjna w Drugiej Rzeczypospolitej Warszawa 2003. 630.Zalewski A., Ławnicy sądów wojskowych, Polska Zbrojna 1999, nr 4.

631. Zarzycki W. Temida Sejmowa Warszawa 2000.

632. Zbrojewska M. Dobrowolne poddanie się karze w świetle orzecznictwa Sądu
Najwyższego, Przegląd Sądowy, 2001, nr 11/12, s. 206-216.

633.Zdziennicki B., Kilka uwag o projekcie ustawy - prawo o ustroju sądów po­wszechnych. PS 2001/6/3. 634.Zell Z. Trybunał Stanu Wspólnota nr 40 1999 s. 22.

635. Zieliński A (red.), Przyszłość polskiego wymiaru sprawiedliwości, Warszawa 2002.

636. Zieliński A. Sądownictwo w procesie przemian ustrojowych w Polsce, Nota­
riusz Płocki 1996, nr 4, s. 15-18

637.Zieliński A., Od totalitaryzmu do demokracji: Ombudsman w procesie transfor­macji ustrojowej, Prawo i Życie, nr K), 1999.

638.Zieliński A., Prawo do sądu a struktura sądownictwa. PiP 2003/4/20.

639.Zieliński A., Strategia Ombudsmana, Prawo i Życie, nr 22, 1998.

640.Zieliński A.., Prawo do sądu a struktura sądownictwa PiP 2003 nr 4.

641. Zieliński T., Czas prawa i bezprawia-myśli niepokorne kustosza praw, Warszawa 1999.

642.Zieliński T., Międzynarodowe pakty praw człowieka w praktyce Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawal995.

643.Zieliński T., Ombudsman! możliwości i granice działania. Warszawa 1994.

644.Zieliński T., Rzecznik Praw Obywatelskich II kadencja. Warszawa 1996.

645.Zięba - Załucka H., Instytucja prokuratury w Polsce, Warszawa 2003.

646.Zięba - Załucka H., Przekształcenie ustrojowe prokuratury, [w:] Ustrój i struktu­ra aparatu państwowego i samorządu terytorialnego, Warszawa 1997.

647.Zięba- Załucka H., Instytucja sądów wojskowych w Rzeczpospolitej Polskiej, Rzeszowskie Zeszyty -Naukowe 1999 nr 27.

BIBLIOGRAFIA

648.Zięba* Załucka H., Krajowa Rada Sadownictwa (I kadencja) Rzeszowskie Ze­szyły Naukowe 1995 nr 17.

649. Zięba- Załucka H., Władza ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza w konsty­tucji RP, Warszawa, 2002.

650.Zicba-Załucka H. Stosunek prokuratury do nowych organów ochrony prawnej oraz ich wpływ na jej działalność Annales Universitaris Mariae Curie Skłodow­ska nr 45.

651. Zięba-Załucka H., NDC (w:] Polskie Prawo Konstytucyjne, red. W.Skrzydło, Lu­blin, 1998.

652.Zicba-Żałucka H., Pozycja ustrojowa Najwyższej Izby Kontroli w latach 1944-1984; Kontrola Państwowa, Nr 3/1998.

653.Zimmerman J., Polskie sadownictwo administracyjne KSP Rok XXVI-XXVIII 199>1994.

654.Zirnmenńann J, Polska jurysdykcja adrninistracyjn., Warszawa 1996

655.Zoll A., Rewizje nadzwyczajne Sadu Najwyższego w sprawach okresu stanu wojennego, Prokuratura i Prawo, 1997, nr 2..

656.Zwierzchowski E., Sadownictwo konstytucyjne, Białystok 1994.

657. Zwierzchowski E.: Prawo i kontrola jego zgodności z konstytucja, Warszawa 1997.

658.Żebrowski A., Z najnowszej historii sadownictwa wojskowego. Myśl Wojskowa 1997, nr 2.

659.Żmigrodzki M., Ustrój organów ochrony prawnej, Lublin 2003.

660. Żukowski L, Sawuła R, Postępowanie administracyjne i postępowanie przed Na­czelnym Sadem Administracyjnym, Warszawa 2002.

661.Żukowski L.., Postępowanie administracyjne i postępowanie przed Naczelnym Sadem Administracyjnym Warszawa 2002.

-24Ł-

---