PRAWO
To nazwa, którą Żydzi nadali pierwszym pięciu księgom Biblii - od Księgi Rodzaju do Księgi Powtórzonego Prawa (hebrajskie "Tora"). Po grecku nazywały się one Pentateuch albo pięć zwojów (pot. Pięcioksiąg).
Prawa czy przepisy regulujące życie codzienne, które Bóg dał swemu ludowi, Izraelowi, zawarte są głównie w Księdze Wyjścia i Powtórzonego Prawa. Tu spisanych jest Dziesięć Przykazań. Księga Rodzaju 1-11 sięga do samego początku, kiedy Bóg stworzył nasz świat. Pozostała część Księgi Rodzaju opowiada historię życia Abrahama i ojcow narodu Izraela.
Księgi Wyjścia i Powtórzonego Prawa koncentrują się na Mojżeszu i opowiadają jak Bóg wyratował swój naród z niewoli egipskiej i prowadził go przez lata po pustyni. dopóki nie był on gotów wejść do nowej krainy, do ziemi obiecanej mu przez Boga.
Księgi te opowiadają o religii i kulcie Izraela - zawierają wskazania. jak Żydzi powinni postępować jako naród wybrany. Wyjaśnione są tam wielkie święta i ich znaczenie oraz opisany jest Przybytek. specjalny namiot wykonany dla Boga.
Mimo iż księgi te znacznie się między sobą różnią, w rzeczywistości wszystkie opowiadają jedną historię. Pokazują Boga działającego: nie tylko stwarzającego świat, ale również wzywającego jednostki i naród do posłuszeństwa oraz błogosławiącego całemu światu.
KSIĘGA RODZAJU (GENESIS)
Jest to księga o początku naszego świata, nowym początku po potopie oraz o początku narodu żydowskiego.
Treść
Część 1 : Stworzenie do Noego i poźniej 1-11
Stworzenie świata i wszystkiego na świecie przez Boga 1-2
Pierwsi ludzie sprzeciwiają się woli Bożej: na ziemi pojawia się śmierć 3
Od Adama do Noego 4-5
Noe i potop 6-10
Wieża Babel 11
Część 2 Abraham i jego rodzina 12-50
Abraham, Izaak, Ezaw i Jakub: nowa rodzina Boga 12-35
Potomkowie Ezawa 36
Józef i jego bracia 37-45
Jakub z rodziną w Egipcie 46-50
Główne postaci
Adam i Ewa, Kain i Abel, Noe, Abraham i Sara, Lot, Izaak i Rebeka, Jakub i Ezaw, Rachela i Lea, Józef i jego bracia (dwunastu synów Jakuba; Izraela, od których wywodzi się dwanaście pokoleń Izraela).
Główne wydarzenia
Stworzenie i upadek na skutek grzechu 1-3
Uratowanie Noego i jego rodziny 6-10
Bóg wybiera Abrahama i składa mu szczególną obietnicę 12
Historia Abrahama (12-25), Izaaka (21-28: 35), Jakuba (25-50) i Jozefa (30: 37-50)
Miejsce Wydarzenia
Księgi Rodzaju dzieją się na Środkowym (Bliskim) Wschodzie: w Mezopotamii (Iran, Irak), na obecnym terytorium Izraela, Jordanii Libanu i Egiptu.
Czas
Przed rokiem 2000 przed Chr. do około roku 1650 przed Chr.
Znaczenie i przesłanie
Księga Rodzaju ukazuje Boga przy pracy. Jest On Stwórcą naszego świata i całej ludzkości. To, co zrobił jest dobre. Dał jednak Bóg ludziom wolność wyboru i oni Mu się sprzeciwili. W konsekwencji odsunęliśmy się od Niego; świat poznał cierpienie i śmierć. Jednak Bóg nie wyrzekł się człowieka. Dał jeszcze jedną szansę Noemu i jego następcom. Wybrał też Abrahama i jego potomków do rozpoczęcia planu zbawienia całej ludzkości.
KSIĘGA WYJŚCIA (EXODUS)
W tej księdze Bóg ratuje swój naród z niewoli w Egipcie, dając mu Mojżesza jako przywódcę.
Treść
Część 1: Bóg uwalnia Izraelitow z niewoli w Egipcie 1-15
Niewolnicy w Egipcie 1
Mojżesz, wczesne lata 2-4
Aaron i król Egiptu 5-11
Pascha i przejście Morza Czerwonego 12-15
Częsc 2: Podróż do góry Synaj 16-18
Część 3: Bóg zawiera przymierze ze swoim narodem i daje mu prawa życia 19-24
Część 4: Specjalny namiot (Przybytek) dla Boga oraz reguły kultu 25-40
Główne postaci
Mojżesz, jego brat Aaron i siostra Mirtam, faraon - król Egiptu
Główne wydarzenia
Uratowanie niemowlęcia - Mojżesza 2
Bóg wzywa Mojżesza, by ten został przywodcą swego narodu 3
Dziesięć plag 7-12
Pierwsza Pascha 12
Przejście Morza Czerwonego 14
Bóg przekazuje swemu narodowi Dziesięć Przykazań 20
Bóg proponuje warunki przymierza, które Izrael przyjmuje 23-24
Historia złotego cielca 32
Zbudowanie specjalnego namiotu Boga (Przybytku) 36
Miejsce wydarzenia
Księgi Wyjścia rozgrywają się w Egipcie (delta Nilu i na półwyspie Synajskim)
Czas
Około 100 lat; w przybliżeniu 1325-1225 przed Chr.
Znaczenie i przesłanie
Księga Wyjścia pokazuje Boga działającego w historii, uwalniającego swój lud z niewoli i prowadzącego go do nowego życia. Bóg daje Izraelitom prawa, zgodnie z którymi mają żyć; mówi jak się mają względem siebie zachowywać, jak razem żyć i jak Go czcić. Przybytek, który każe im zbudować pokazuje, że Bóg interesuje się ze swym ludem: On jest w centrum ich obozu.
Bóg jest ze swym ludem. Wie o wszystkim, co się zdarza. Dba o swój lud i przychodzi mu na ratunek. Te doniosłe fakty są prawdziwe także i dzisiaj; wielu wierzących znajduje w Księdze Wyjścia szczególne wsparcie.
KSIĘGA KAPŁAŃSKA (LEVITICUS)
Księga przepisów, które Bóg dał swemu ludowi przez Mojżesza na Borze Synaj. Nazwa pochodzi od pokolenia Lewiego, które wraz z kapłanami sprawowało kult.
Treść
Prawa dotyczące ofiar 1-7
Aaron zostaje arcykapłanem, przepisy dla kapłanów 8-10
Prawa o pożywieniu, przepisy dotyczące chorób - czystość i nieczystość 11-15
Dzień Przebłagania 16
Czego Bóg wymaga w życiu i kulcie święta 17-27
Główne postaci
Aaron - z kapłanami i lewitami
Główne wydarzenia
Konsekracja Aarona na arcykapłana 8
Ustanowienie wielkich dorocznych Świąt religijnych: Dnia Przebłagania, Paschy, Pierwocin, Święta Namiotów 23
Miejsce
Półwysep Synaj; naród Boży w drodze z Egiptu do Ziemi Obiecanej
Sławny fragment
Będziesz miłował bliźniego jak siebie samego (19,18) - słowa, które cytował Jezus, podsumowując Prawo
Znaczenie i przesłanie
Bóg oczekuje od swego narodu - od wszystkich, nie tylko kapłanów - aby postępowali tak, jak On im nakazuje. Nie wszystkie prawa zawarte w Księdze Kapłańskiej miały obowiązywać przez cały czas, choć wiele z nich to rozsądne przepisy zdrowotne i higieniczne. Jednak za wszystkimi szczegółami kryje się stała prawda, że Bóg jest doskonałą dobrocią i czystością. My jesteśmy samolubni, samowolni i nieposłuszni. Nasz grzech w sposób nieunikniony odgradza nas od świętego Boga. Musimy poznać, jak pozostawać z Nim w jedności. Stary Testament uczy nas, jak to osiągnąć; grzech prowadzi do śmierci, śmierć zwierzęcia złożonego w ofierze wskazuje na jedną doskonałą ofiarę Jezusa, która wystarcza na zawsze, ofiarę złożoną jako przebłaganie za grzechy całego świata.
KSIĘGA LICZB (NUMERI)
Historia Izraelitów obejmująca prawie czterdzieści lat spędzonych na półwyspie Synaj, gdzie żyli jak nomadowie po ucieczce z Egiptu. Tytuł wziął się od dużej ilości liczb występujących w tekście.
Treść
Część 1: Góra Synaj - przygotowania do rozbicia obozu 1-9
Spis ludności 1
Pokolenia w obozie 2
Obowiązki kapłanów i lewitów; rożne przepisy 3-8
Druga Pascha 9
Częsc 2: Z góry Synaj do Moabu 10-21
Część 3: Wydarzerna w Moabie - Balaam i Balak 22-32
Część 4: Podsumowanie podróży i instrukcje dotyczące podziału ziemi 33-36
Miejsce
Góra Synaj i półwysep Synajski
Główne wydarzenia
Ukaranie Miriam 12
Dwunastu zwiadowców i ich raport 13
Skargi. nieposłuszeństwo i Boża kara; 40 lat tułaczki 14
Bunt przeciw Mojżeszowi i Aaronowi 16-17
Plaga jadowitych węży 21
Balaam I jego oślica 22
Jozue wodzem społeczności 27
Główne postaci
Mojżesz i Aaron, Kaleb i Jozue, Balaam i Balak
Sławny fragment
Niech cię Pan błogosławi i strzeże. Niech Pan rozpromieni swe oblicze nad tobą. niech cię obdarzy swą łaską. Niech zwróci ku tobie oblicze swoje i niech cię obdarzy pokojem (16,24-26 słowa, które Bóg wypowiedział do Mojżesza i Aarona jako błogosławieństwo dla swego ludu).
Znaczenie i przesłanie
Księga Liczb jest zapisem stałości Boga oraz nieposłuszeństwa Jego ludu Bóg jest nieskończenie cierpliwy. Kocha niezłomnie, dbając o swój lud i pomagając mu. Lecz w końcu nieposłuszeństwo musi zostać ukarane - aby skierować lud na powrót ku Bogu, zanim nie będzie za późno.
KSIĘGA POWTÓRZONEGO PRAWA (DEUTERONOMIUM)
Księga ta jest zapisem słów Mojżesza do ludu Bożego po długich latach wędrówki, gdy Izraelici mieli wkroczyć do Ziemi Obiecanej. Nazwa oznacza dosłownie: Drugie (Powtórzone) Prawo. Księga Pwt zawiera bowiem dalsze refleksje na temat tego, jak lud Boży powinien żyć.
Treść
Mojżesz wraca myślami do wydarzeń od czasu zejścia z Bory Synaj 1-4
Mojżesz przypomina narodowi o Bożych prawach i wzywa ich do posłuszeństwa 5-26
Polecenia co do nowej ziemi; waga wierności Bogu 27-28
Przymierze pomiędzy Bogiem i Jego ludem zostaje odnowione 29-30
Mojżesz przekazuje przywództwo; ostatnie polecenia 31-33
Śmierć Mojżesza 34
Miejsce
Równina na wschód od rzeki Jordan
Czas
Tuż przed wejściem do Ziemi Obiecanej: około 1230 rok przed Chr
Główne postaci
Mojżesz i Jozue
Główne wydarzenia
Raport dwunastu wywiadowców 1
Kara Boża; lata na pustyni 2
Dziesięć Przykazań 5
Wyznaczenie Jozuego 31
Śmierć Mojżesza 34
Sławne fragmenty
Będziesz miłował Pana, Boga twojego, z całego swego serca, z całej duszy swojej, ze wszystkich swych sił. (6,4-6) - słowa cytowane przez Jezusa w Jego podsumowaniu Prawa. Nie samym tylko chlebem żyje człowiek, ale człowiek żyje wszystkim, co pochodzi z ust Pana. (8,3) Gdy Szatan kusił Jezusa na pustyni, Jezus odpowiedział mu tymi słowami oraz innymi dwoma zdaniami z Pwt 6: "Nie będziecie wystawiali na próbę Pana, Boga waszego" oraz "Będziesz się bał Pana, Boga swego. Będziesz Mu służył i na Jego imię będziesz przysięgał. Nie będziecie oddawali czci bogom obcym".
Znaczenie i przesłanie
Chociaż nazwa Księga Powtórzonego Prawa wskazuje, że zostaje tu powtórzone prawo, głównym tematem księgi jest posłuszeństwo - Pamiętajcie o wszystkim, co Bóg dla was zrobił - mówi Mojżesz i róbcie, jak wam każe. Jeśli wybieracie posłuszeństwo wobec Niego, wybieracie życie. Bóg wynagradza posłuszeństwo, które wynika nie ze strachu, lecz z miłości. Nieposłuszeństwo prowadzi do nieszczęścia, kary i śmierci.