WYKŁAD 2. PEDAGOGIKA KULTURY

Komisja Europejska - Biała Księga Kształcenia i Doskonalenia (1997) określiła wyzwania edukacyjne XXI wieku: podstawowa przesłanka - koncentracja na KULTURZE ogólnej, kształtuje 3 fundamentalne kompetencje życiowe: uchwycenia istoty rzeczy, rozumienia i kreatywności,

osądu i podejmowania decyzji.

GENEZA

Wilhelm Dilthey kategoria nauk o ludzkiej duchowości, zaś postaciami ducha są różnego rodzaju dobra kulturowe: teksty, sztuka, obyczaj, religia, moralność.

Filozofia życia

życia duchowego nie można wyjaśnić, tylko próbować ZROZUMIEĆ, jedną z podstawowych czynności życiowych jest ROZUMIENIE (das Verstehen)

HERMENEUTYKA - rozumieniem nazywamy taki proces, w którym życie duchowe może być poznane ze zmysłowo danych ekspresji samego siebie - pośrednie wyrażenie siebie przez wychowanka w wypowiedziach dotyczących biografii, przeżyć czy marzeń sennych, można ta drogą odkryć, nazwać, zinterpretować i przepracować to, co dotychczas było zakryte i czego nie mógł doświadczyć na drodze introspekcji. Zobiektywizowane ekspresje siebie są drogą do SAMOROZUMIENIA (człowiek jest interpretatorem).

Uzewnętrznione ekspresje są wytworami kultury. Zaś poznanie dokonuje się przez zewnętrzne znaki („fenomeny”, stąd związek z fenomenologią)

Friedrich Schleiermacher - całościowy ogląd procesów edukacyjnych - zdolność duchowa człowieka rozwijana w procesie przekazu międzygeneracyjnego, wychowanie powinno opierać się na ROZUMIEJĄCYM WGLĄDZIE i OGLĄDZIE rzeczywistości.

KONSTRUKTYWIZM - ludzie uczą się w interakcji z otoczeniem, aktywnie konstruują własną wiedzę, wykorzystując wiedzę już posiadaną. Nie rejestrują więc informacji, które nadaje nauczyciel, ale budują struktury wiedzy z dostępnych informacji. Konstruktywizm akcentuje zatem raczej proces, w wyniku którego uczący się tworzą i rozwijają własną wiedzę, a w tworzeniu programów nauczania bardziej niż na dostosowaniu ich do możliwości uczniów, zależeć nam powinno na tym, aby stały się wyzwaniem dla dotychczasowego rozumienia świata. Uznaje się bowiem, że wiedza jest aktywnie konstruowana przez podmiot poznający, zaś dochodzenie do wiedzy jest procesem adaptacyjnym, w którym następuje organizacja doświadczanego świata.

Dorota Klus-Stańska mówi nawet o preferowaniu wiedzy ucznia, i oddaniu jej pierwszeństwa za sprawą uczenia się w poszukiwaniu śladów. Wówczas uczeń staje się jednostką aktywną, samodzielnie modyfikuje struktury poznawcze, tworzy nowe. Liczy się przeto indywidualna interpretacja, odkrywanie i wysiłek zmierzający do rozwiązania problemu. Cenne okazują się konfrontacje z innymi sposobami interpretacji, a także szacunek dla wiedzy osobistej każdego uczestnika procesu edukacyjnego.

PARADYGMAT W REFLEKSJI EDUKACYJNEJ - KULTUROWY WYMIAR EDUKACJI

Współczesnymi wymiarami pedagogiki kultury są koncepcje hermeneutyczne i krytyczno-konstruktywistyczne

Polska: Sergiusz Hessen i Bogdan Nawroczyński

przez ducha rozumie żywą, zdrową i twórczą kulturę, oglądaną od strony celów ludzkich.

Kultura jest zobiektywizowanym światem ducha ludzkiego.

PEDAGOGIKA winna stać się sztuką przeżywania i interpretacji życia dokonywanej poprzez jego zobiektywizowane postaci - kulturę. Dzięki interpretacji wytworów kulturowych jednostka może doświadczyć obiektywnych wartości, zrozumieć siebie, dostrzegając równocześnie nowe możliwości własnej egzystencji.

Rozumienie opiera się na wnikającym przezywaniu i jest związane z przywłaszczaniem znaczeń.

Egzemplifikacja praktyczna: praca z metaforą, intersemiotyka i wizualizacja

2

EKSPRESJA -SIEBIE

Spojrzenie w głąb siebie

Odkrycie a-ha refleksja dotycząca prawidłowości funkcjonowania świata.

wyłuskanie działań wartościowych, uznanie ich za pożądane,

Wychowanek, jego świat, przeżycia

Świat kultury

Odkrywanie znaczeń

PRZEŻYWANIE

Identyfikacja,

Projekcja,

Introjekcja

Istota intersemiotyznej wizualizacji

Antycypacja

sytuacje pożądane, życzeniowe

Fantazjowa- nie

sytuacje wymyślone

Retrospekcja

sytuacje zapamiętane

Wizualizacja

jako przywołanie obrazu

Przekaz kulturowy

Ekspresja - wyjaśnianie

---