WIERCIPIĘTA, ŻYWE SREBRO, A MOŻE NADPOBUDLIWE?
Porusza się wyłącznie biegiem, na niczym nie może się skupić, nic nie odkłada na miejsce i nie jest łatwym towarzyszem zabaw. Czy trzeba go leczyć, czy lepiej po prostu uzbroić się w cierpliwość.
Termin „nadpobudliwość psychoruchowa” zrobił ostatnio wielką karierę. Często słyszymy taką ocenę wobec bardzo żywych i ruchliwych dzieci. Nie każde aktywne, ruchliwe i nieco roztrzepane dziecko jest nadpobudliwe. Nadpobudliwość ujawnia się zazwyczaj przed 5 r.ż .czasami wcześniej, najpóźniej jednak w 7 r.ż. Najnowsze badania z połowy lat 90-tych dowodza, że nadpobudliwość jest w dużej mierze uwarunkowana genetycznie, a więc, jeżeli rodzice dziecka byli nadpobudliwi to prawdopodobieństwo, ze borykać się z tym problemem będą także wasze dzieci jest dość duże- 50%.
Do niedawna popularne były teorie obarczające rodziców odpowiedzialnością za zaburzenia zachowania u dzieci. Dzisiaj myśli się o tym w inny sposób.
Wiemy, że mózg dziecka nadpobudliwego funkcjonuje inaczej niż u zdrowego. Zaburzone są w nim procesy analizy i syntezy czyli te, które zdrowemu człowiekowi pomagają odbierać i porządkować bodźce dopływające z otaczającego nas świata.
Dziecko nadpobudliwe jest bombardowane przez różne bodźce, w których się nie może połapać. Jego wewnętrzny świat jest chaotyczny i niespokojny.
Kiedy ubiera się w swoim pokoju przed wyjściem do przedszkola tak samo wyraźnie słyszy głos mamy, jak i autobusu odjeżdżającego z przystanku przed domem. Oba te bodźce są tak samo wyraźne, tak samo absorbujące i zupełnie nie wiadomo na którym się skupić. Autobus odjeżdża, mama coś mówi, a w łazience ktoś właśnie odkręcił kran. Za dużo tego wszystkiego!
Za przetwarzanie informacji w naszym mózgu odpowiada między innymi dopamina, związek chemiczny, który odgrywa ważną rolę w układzie nerwowym. U Dzieci nadpobudliwych wydzielanie dopaminy prawdopodobnie nie jest zrównoważone i być może jest to jeden z powodów dla których tak trudno im się skupić.
Każde dziecko potrzebuje wiele zrozumienia, ale dziecku nadpobudliwemu jest znacznie trudniej. Warto pamiętać, że jego zachowanie męczące dla otoczenia, jemu samemu również stwarza poważne problemy. Trudniej mu znaleźć przyjaciół, trudniej osiągnąć sukces w szkole, trudniej usłyszeć pochwałę od rodziców. Takie dziecko żyje w świecie wewnętrznego niepokoju i dlatego świat wokół niego powinien być bardzo uporządkowany.
Nadpobudliwe dziecko łatwo się rozprasza, należy więc się starać by w domu był spokój. Unikać puszczania głośnej muzyki, zapraszania wielu gości naraz, ograniczać przesiadywanie przed telewizorem czy komputerem.. Należy dbać o to, aby dziecko mogło skupić się na jednej czynności. Trzeba starać się mówić do dziecka bardzo konkretnie. Zamiast ogólnego „znów nie posprzątałeś” powiedzieć należy „pościel łóżko”. Zamiast „ale z ciebie niezdara” powiedz „trzymaj kubek za ucho”.I nie dawaj dziecku zbyt dużo możliwości do wyboru. To nie jest łatwe, ale awantury i kary tylko wzmagają napięcie i pogłębiają trudności dziecka. Staraj się chwalić i zachęcać je do tego, co mu się udaje, ignoruj nieszkodliwe wygłupy.
Nic dziwnego, że mając w domu wulkan energii czasami stajemy się impulsywni i przeżywamy uczucia dalekie od macierzyńskich. Jeśli zdarzy się zareagować agresja, należy sobie wybaczyć, przeprosić dziecko i działać dalej. Jeżeli napady furii zdarzają się często dobrze jest zwrócić się o pomoc do kogoś z rodziny lub fachowca.
Pocieszające jest, że objawy nadpobudliwości z wiekiem maleją, a w miarę dojrzewania dziecko coraz lepiej radzi sobie z e swoimi ograniczeniami..
Charakterystyka dziecka nadpobudliwego
Brak koncentracji
· Słucha nieuważnie
· Nie jest w stanie skupić się na szczegółach
· Łatwo się rozprasza pod wpływem zewnętrznych zdarzeń
· Nie pamięta co miało zrobić
· Jest mało spostrzegawcze
· Często „buja w obłokach”
· W środku zdania zapomina o czym mówiło
Impulsywność
· Wyrywa się z odpowiedzią zanim zostanie zapytane
· Często przerywa innym
· Podejmuje pochopne decyzje
· Wydaje się agresywne, bo nie potrafi powstrzymać się od natychmiastowego zaspokajania potrzeb
· Łatwo, bez zastanowienia akceptuje cudze pomysły
Nadmierna ruchliwość
· Nie jest w stanie usiedzieć w miejscu
· Ma często nerwowe ruchy rak lub nóg
· Nie umie spokojnie bawić się ani odpoczywać
· Często jest nadmiernie gadatliwe lub hałaśliwe
· Często robi rzeczy bardzo ryzykowne, nie umiejąc przewidzieć konsekwencji
· Ma kłopoty z wieczornym zaśnięciem
Kłopoty w relacjach z dziećmi
· Ma zazwyczaj nie najlepsza pozycje w grupie
· Często jest samotne
· Nie umie przegrywać
· Musi koncentrować na sobie uwagę
· Jest zazwyczaj niepewne i nieśmiałe, ma niską samoocenę
· Nie umie czekać na swoją kolej
10 próśb nadpobudliwego dziecka
1. Pomóż mi skupić się na jednej czynności
2. Chcę wiedzieć co się zdarzy za chwilę
3. Poczekaj na mnie, pozwól mi się zastanowić
4. Jestem w kropce, nie potrafię tego zrobić, pokaz mi wyjście z tej sytuacji
5. Chciałbym od razu wiedzieć, czy to co robię, jest zrobione dobrze.
6. Dawaj mi tylko jedno polecenie na raz.
7. Przypomnij mi, żebym się zatrzymał i pomyślał.
8. Dawaj mi małe zadania do wykonania, kiedy cel jest daleko, gubię się.
9. Chwal mnie choć raz dziennie, bardzo tego potrzebuję.
10.Wiem, że potrafię być męczący, ale czuję, że rosnę, kiedy okazujesz mi jak mnie kochasz.
Opracowano na podstawie książki T. Wolańczyka, A. Kołakowskiego, M. Skotnickiej „Nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci”.