Wentylacja i jej odmiany
Według rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie: "wentylację mechaniczną lub grawitacyjną należy zapewnić w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi, w pomieszczeniach bez otwieranych okien, a także w innych pomieszczeniach, w których ze względów zdrowotnych, technologicznych lub bezpieczeństwa konieczne jest zapewnienie wymiany powietrza".
Wśród sposobów wentylacji pomieszczeń rozrózniamy następujące typy:
wentylację grawitacyjną
wentylację wywiewną
wentylację nawiewną
wentylację wywiewno-nawiewną
WENTYLACJA GRAWITACYJNA
Jest to najpowszechniej występująca forma wentylacji. Polega na tym, że przewietrzane pomieszczenie połączone jest z powietrzem zewnętrznym poprzez szyb wentylacyjny wyprowadzony ponad dach . Powoduje to ciąg powietrza, który rośnie proporcjonalnie do wysokości tak, że w całym pomieszczeniu panuje podciśnienie (efekt kominowy). Gdy równocześnie zadba się o odpowiednie otwory doprowadzające powietrze, to przy dostatecznej różnicy temperatury zewnętrznej i wewnętrznej można osiągnąć znaczną wymianę powietrza. W istocie jednak przy jednakowych temperaturach wewnętrznej i zewnętrznej nie jest możliwy żaden ruch powietrza. Latem, gdy na zewnątrz jest cieplej aniżeli wewnątrz, kierunek ruchu powietrza nawet się odwraca i przez szyb przedostaje się ciepłe powietrze.
Aby również latem pobudzić przewietrzanie przez szyb, dawniej na dole szybu umieszczano urządzenie grzejne, np. grzejnik elektryczny lub otwarty płomień gazowy. Dzisiaj skuteczniejsze i tańsze jest zamontowanie wentylatora.
Jeżeli powietrze, które ma być wyciągane jest znacznie cieplejsze od powietrza w pomieszczeniu, jak np. nad piecami i paleniskami, to ciąg jest naturalnie znacznie skuteczniejszy. Dlatego celowe są okapy (okapy nad piecami, okapy nad źródłami oparów), które zbierają gorące lub wilgotne powietrze i kierują je do szybu wyciągowego. Z drugiej strony mają one też wady takie jak: zmniejszenie widoczności i światła, zbieranie się kurzu na poziomych i nachylonych powierzchniach okapów, wypromieniowywanie ciepła tak, że korzystniej jest ciepło odprowadzać w sposób wymuszony wentylatorami.
W każdym razie naturalna wentylacja grawitacyjna jest w dużym stopniu zależna od różnicy temperatury wewnętrznej i zewnętrznej oraz siły wiatru. Zawodzi ona właśnie wówczas, gdy wentylacja jest najbardziej potrzebna, mianowicie w gorące dni letnie. Jej zastosowywanie ogranicza się zatem do specjalnych przypadków, jak wentylacja budynków inwentarskich, toalet, małych kuchni i podobnych pomieszczeń, o ile dla tych pomieszczeń okresowy brak funkcjonowania wentylacji jest do zaakceptowania.
WENTYLACJA WYWIEWNA (wyciąganie, odsysanie)
Instalacje wywiewne zasysają powietrze za pośrednictwem wentylatora z pomieszczenia i wydmuchują je na zewnątrz, podczas gdy powietrze dopływa przez otwory z sąsiednich pomieszczeń lub z zewnątrz budynku. Ponieważ instalacje wyciągowe wytwarzają w pomieszczeniach podciśnienie, nadają się one w szczególności do zapobiegania rozprzestrzenianiu się zużytego powietrza. Znajdują one zastosowanie w pomieszczeniach o dużym zanieczyszczeniu powietrza gazem, parą, zapachami albo o wysokiej temperaturze, jak np. kuchnie, toalety, garderoby, laboratoria, transformatornie, akumulatornie, kabiny projekcyjne, ciemnie, stajnie itd. Jeżeli zadba się o to, aby powietrze mogło dopływać odpowiednimi drogami, bez wytwarzania ciągu, to te instalacje odsysając są najprostszym i najskuteczniejszym środkiem do polepszenia jakości powietrza. Ich zastosowanie ogranicza się do małych pomieszczeń.
WENTYLACJA NAWIEWNA
Instalacja nawiewna w przeciwieństwie do wywiewnej zasysa powietrze z zewnątrz i tłoczy je do wentylowanych pomieszczeń. Nadmiar powietrza odpływa przez drzwi, okna, inne otwory i nieszczelności do otaczających pomieszczeń względnie na zewnątrz. Instalacje te wytwarzają więc w pomieszczeniu nadciśnienie tak, że uniemożliwiony jest dopływ niepożądanego powietrza. Zimą wymagane jest ogrzewanie doprowadzanego powietrza do temperatury pokojowej za pomocą nagrzewnicy powietrza, którą podłącza się do źródeł energii, np. prądu elektrycznego, gazu, pary albo gorącej wody, ażeby zapobiec wychłodzeniu pomieszczeń.
Stosowanie instalacji nawiewnej w praktyce ogranicza się do pomieszczeń typu: biura, warsztaty, sklepy, hale wystawowe, w których nie istnieje silne zanieczyszczenie powietrza, a wtłoczone powietrze może łatwo ujść przez okna i drzwi do otoczenia lub na zewnątrz.
Główne elementy składowe instalacji: wentylator powietrza nawiewanego, nagrzewnica powietrza, filtr pyłowy, przewody powietrzne i elementy nawiewne. Stosowanie filtru powietrza jest celowe, ażeby uniknąć zanieczyszczeń w pomieszczeniu i na nagrzewnicy.
INSTALACJE WENTYLACYJNE WYWIEWNO - NAWIEWNE
Zwłaszcza przy dużych pomieszczeniach celowe jest stosowanie równocześnie instalacji nawiewnej i wywiewnej. Przez odpowiednie ustalenie ilości powietrza nawiewanego i wywiewanego z pomieszczeń można wytworzyć stosownie do potrzeb ograniczone nad- lub podciśnienie. Jest to najbardziej odpowiedni sposób wentylacji dla prawie wszystkich, zwłaszcza większych pomieszczeń, jak np. wszelkiego rodzaju sale, teatry, kina, restauracje, hale fabryczne itd. W tych instalacjach możliwe jest odzyskiwanie ciepła. Różnorodne są możliwości rozmieszczania wentylatorów nawiewnych i wyciągowych, kanałów, oraz elementów dystrybucji powietrza.