BEZROBOCIE

1. Pojęcie Bezrobocia

Zmiany gospodarcze i polityczne jakie dokonały się w Polsce w latach 89 i 90 doprowadziły do tego, że Polska dołączyła do grupy krajów o gospodarce rynkowej, co z kolei spowodowało ujawnienie się problemu bezrobocia na szeroką skalę. Trwające przemiany ustroju gospodarczego wywołały wiele procesów społecznych mających różnorodny wpływ na polski rynek pracy. Jednym ze zjawisk o negatywnych skutkach stało się bezrobocie. Jest ono definiowane w różnorodny sposób, ale podstawę każdej definicji tworzy wyszczególnienie trzech charakterystycznych cech:

1. bezrobocie dotyczy osób pozostających bez pracy, tzn. nie wykonujących pracy najemnej i nie pracujących na własny rachunek;

2. dotyczy ono osób zdolnych i gotowych do podjęcia pracy na typowych warunkach występujących w gospodarce;

3. bezrobocie dotyczy osób poszukujących pracę.

Biorąc pod uwagę powyższe kryteria, można zdefiniować bezrobocie jako zjawisko polegające na tym, że część ludności w wieku produkcyjnym, zdolnej do pracy i gotowej do podjęcia pracy odpowiadającej typowym warunkom występującym w gospodarce, pozostaje bez pracy pomimo poszukiwań.

Występuje również bezpośrednia definicja bezrobocia wg której zaliczenie do bezrobotnych następuje na podstawie następujących kryteriów:

• sytuacji danej osoby w stosunku do zatrudnienia, tj. odpowiedzi na pytanie, czy dana osoba jest zatrudniona,

• zachowania się danej osoby nie będącej zatrudnioną, tj. odpowiedzi na pytanie czy dana osoba poszukuje zatrudnienia.

W świetle powyższej definicji zasadniczym podziałem ludności jest podział na dwie grupy: ludność zatrudnioną (czynną) i ludność nie zatrudnioną (bierną).

Za osoby bezrobotne uważa się osoby nie pobierające nauki w szkole dziennej, zdrowe i gotowe do podjęcia pracy w danym zawodzie, ale z powodu braku zatrudnienia zarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy właściwym dla miejsca zameldowania. Należy pamiętać, że osoby te powinny także oprócz powyższych, spełniać warunek ukończenia osiemnastu lat oraz warunek pozostawania w wieku aktywności zawodowej. Wielkość bezrobocia mierzy się przy pomocy stopy bezrobocia, która wyraża procentowy udział liczby ludności pozostającej bez pracy do ogólnej liczby siły roboczej. Siła robocza ogółem to liczba ludności w wieku produkcyjnym, najczęściej między 16 a 60 (65) rokiem życia, z wyłączeniem tych osób, które nigdy nie pracowały i nie wyrażają chęci podjęcia pracy. Mówiąc więc o sile roboczej mamy na uwadze ludność zawodowo czynną.

Rysunek 1

Nie jest zatrudniona, nie Jest zdolna, gotowa do Nie uczy się w szkole Jest zarejestrowana w

wykonuje pracy zarobkowej do podjęcia pracy w systemie dziennym rejonowym urzędzie

pracy

Ukończyła 18 lat, ale nie Nie nabywa praw do

ukończyła 60 lat (kobiety) OSOBA BEZROBOTNA emerytury lub renty

lub 65 (mężczyźni) inwalidzkiej

Nie jest właścicielem gosp. Jest osobą niepełnosprawną Nie jest osobą tymczasowo

rolniczego o powierzchni której stan zdrowia pozwala aresztowaną lub nie odbywa

użytków rolnych powyżej na podjęcie zatrudnienia co kary pozbawienia wolności

2 ha przeliczeniowych najmniej w połowie wymiaru

godzin

Źródło: Opracowanie własne

2. Rodzaje Bezrobocia

Bezrobocie wywołane jest działaniem różnorakich przyczyn, z których każda wymaga zastosowania osobistego lekarstwa. Z tego względu istnieje wiele form (rodzajów) bezrobocia:

1. bezrobocie strukturalne - mówimy o nim wtedy gdy występuje niedopasowanie struktury podaży pracy i popytu na pracę ze względu na posiadane kwalifikacje, wykształcenie, zawód czy miejsce zamieszkania. Wynika ono z niedopasowania kwalifikacji pracowników do nowej technologii i braku kompetencji, trudności w dostosowaniu się do zmian systemu produkcyjnego. Jako przykład tego typu bezrobocia w ostatnich latach można przytoczyć rosnącą liczbę osób bez pracy, które wcześniej zatrudnione były w metalurgii i w przemyśle tekstylnym. Gałęzie te w większości krajów poddawane są restrukturyzacji, w efekcie której część pracowników traci zatrudnienie. Ten rodzaj bezrobocia może mięć charakter dosyć trwały, ponieważ jego likwidacja wymaga zazwyczaj zmiany zawodu, kwalifikacji czy tez miejsca zamieszkania. Nie wywołuje ono zbyt wielkich napięć społecznych, natomiast zapewnia gospodarce rynkowej wysoką możność adaptacyjną do zmieniających się warunków wzrostu produkcji.

2. bezrobocie frykcyjne - związane z naturalną płynnością siły roboczej, możliwą dzięki pełnej swobodzie zmiany miejsca pracy i wyboru stanowiska pracy. W dynamicznie rozwijającej się gospodarce często pojawiają się niedopasowania między wolnymi miejscami pracy, napływem i odpływem siły roboczej z rynku pracy oraz zmianie miejsc pracy przez pracowników. Rezultatem tych procesów jest to, że występuje pewna liczba wolnych miejsc pracy i osób bezrobotnych. Jest to spowodowane niedostatecznie szybkim przepływem informacji między pracodawcami a pracownikami, zatem musi upłynąć czas zanim bezrobotni znajdą czekające na nich miejsca pracy. Decyzje o zwolnieniu z pracy dotyczy zwłaszcza młodej generacji pracowników, którzy w poszukiwaniu dla siebie odpowiedniej pracy, a czas poszukiwania nowej pracy jest stosunkowo krótki bowiem wynosi mniej niż 3 miesiące.

3. bezrobocie typu keynesowskiego powstaje, gdy popyt globalny maleje, a ceny i płace nie przystosowują się dostatecznie szybko i nie przywracają stanu poprzedniego zatrudnienia. Zwane jest ono także bezrobociem cyklicznym, gdyż najczęściej pojawia się gdy dana gałąź lub cała gospodarka wchodzi w fazę recesji. Zwykle trwa ono przez okres kilku tygodni lub miesięcy, aż do chwili gdy wzrost poziomu działalności gospodarczej doprowadzi do wzrostu produkcji i popytu na siłę roboczą.

4. bezrobocie klasyczne pojawia się wówczas, gdy płaca utrzymuje się na wysokim poziomie, nie równoważąc popytu na pracę i jej podaży. Sytuacja taka może wynikać bądź z określonej polityki rządu, który narzuca przedsiębiorcom określony poziom plac minimalnych, bądź z działalności związków zawodowych, które szczególnie przy występowaniu spirali cen i płac wymuszają szybkie tempo wzrostu płac niż cen.

5. bezrobocie ukryte może występować zarówno w rolnictwie jak i przemyśle. W przemyśle mamy z nim do czynienia wtedy, gdy część pracowników zatrudniona jest w niepełnym wymiarze czasu pracy lub na niewłaściwych stanowiskach, gdzie są tylko w niewielkim stopniu wykorzystywani. Znacznie częściej występuje te bezrobocie w rolnictwie a mówimy o nim wtedy, gdy zbyt duża liczba osób utrzymuje się z jednego gospodarstwa rolnego. Można też rozumieć jako dotyczy ludzi nie ujętych w statystykach bezrobocia, ponieważ nie rejestrują się w urzędach pracy. Osoby te posiadają dochód, ale nie mają zawartego stosunku ubezpieczeniowego. Bezrobocie ukryte istniało w Polsce pod rządami socjalistycznymi.

Ze względu na czas trwania można wyróżnić chociażby bezrobocie:

1. Bezrobocie krótkookresowe - do 3 m-cy bez zatrudnienia;

2. Bezrobocie średniookresowe - od 3 do 12 m-cy bez zatrudnienia;

3. Bezrobocie długookresowe - powyżej 12 m-cy bez zatrudnienia.

bezrobocie długookresowe - dotyczy osób, które pozostają bez pracy powyżej 12 miesięcy. Może przekształcić się w bezrobocie długotrwałe, bowiem czym dłuższa przerwa w pracy, tym maleją szanse na ponowne jej uzyskanie. Rosnące wymagania pracodawców, zmiany technik i organizacji pracy, konieczność uzupełniania kwalifikacji lub w ogóle zmiany zawodu nie sprzyjają skracaniu okresu pozostawania bez pracy. Dłuższe pozostawanie bez pracy powoduje, że ewentualni kandydaci stają się, ze względu na dezaktualizację swoich wiadomości i doświadczeń, mało interesujący dla pracodawców.

1

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---